Исфандиёр Ҳайдар худди Шуҳрат Абдурашидов каби 70-80 йилларда ўзбек адабиётига кириб келган шоирлар авлодига энг яқин турган мусаввирлардан.Унинг асарлари кўплаб шоирлар ижодига кучли таъсир кўрсатган.
ИСФАНДИЁР ҲАЙДАР ҲАҚИДА
Хуршид Даврон
Исфандиёр Ҳайдар таниқли ўзбек мусаввири. Акам ва жўрам. Унинг уйланиш тўйи куни мен бир ўлимдан қолганман. Худо асраган. Исфандиёр ака 1948 йилда Самарқанд вилоятида туғилган. 1966-70 йилларда Павел Беньков номидаги Республика бадиий билим юртида, 1970-74 йилларда эса Маннон Уйғур номидаги Тошкент Давлат санъат институтида таҳсил олган. 1989 йилда Италияда шахсий кўргазмаси бўлиб ўтган. 1994 йилда унинг “Олтин куз” асари Париждаги машҳур Лувр музейи томонидан сотиб олинди. 1994 йилдан Туркияда яшади. Ҳозир (2014)Тошкентга қайтган деб эшитдим.
Исфандиёр Ҳайдар худди Шуҳрат Абдурашидов каби 70-80 йилларда ўзбек адабиётига кириб келган шоирлар авлодига энг яқин турган мусаввирлардан.Унинг асарлари кўплаб шоирлар ижодига кучли таъсир кўрсатган.
Мен 80-йилларда Исфандиёр Ҳайдар ижоди ва шахсиятига бағишлаб шеърлар ва мақолалар ёзганман. Сизга тақдим этилаётган шеър ҳам ўшалардан бири.
Исфандиёр , эй ака дўстим,
Ёнингда бир дарахтдай ўсдим.
Қайда бўлма,омон бўл, соғ бўл,
Ойқор каби юксалган тоғ бўл.
Ўн саккиз йил сени кўрмадим,
Бирор марта ҳолинг сўрмадим.
Аммо, билки, сафимиздасан,
Юракдаги тафимиздасан.
Хуршид Даврон
2012,март
Хуршид Даврон
МУСАВВИР БЎЛМОҚ ЭРСАНГ…
Исфандиёр Ҳайдаровга
Мусаввир бўлмоқ эрсанг,
Юрагинг билан бақир
Ва онангнинг номини
Ранг билан айтиб чақир.
Мусаввир бўлмоқ эрсанг,
Тилингни ичингга ют.
Сен сўзга ўргатган ранг
Шивирласин: — Она-юрт!
Мусаввир бўлмоқ эрсанг,
Мисли Моний, ё Беҳзод,
Энг аввало зулматдан
Юрагингни қил озод.
Мусаввир бўлмоқ эрсанг,
Тилингни суғуриб ол
Ва ярадан тўкилган
Қон рангига қулоқ сол.
Мусаввир бўлмоқ эрсанг,
Ҳаёт билан ўлимнинг
Ўртасида сарҳад эт
Қалам тутган қўлингни.
1980
ИСФАНДИЁР ҲАЙДАР АСАРЛАРИДАН НАМУНАЛАР
ISFANDIYOR HAYDAROV HAQIDA
Xurshid Davron
Isfandiyor Haydar taniqli o’bek musavviri. Akam va jo’ram. Uning uylanish to’yi kuni men bir o’limdan qolganman. Xudo asragan. Isfandiyor aka 1948 yilda Samarqand viloyatida tugIlgan. 1966-70 yillarda P.Benkov nomidagi Respublika badiiy bilim yurtida, 1970-74 yillarda esa M. Uyg’ur nomidagi Toshkent Davlat san’at institutida tahsil olgan. 1989 yilda Italiyada shaxsiy ko’rgazmasi bo’lib o’tgan. 1994 yilda uning “Oltin kuz” asari Parijdagi mashhur Luvr muzeyi tomonidan sotib olindi.
1994 yildan Turkiyada yashaydi.
Isfandiyor Haydar xuddi Shuhrat Abdurashidov kabi 70-80 yillarda o’zbek adabiyotiga kirib kelgan shoirlar avlodiga eng yaqin turgan musavvirlardan.Uning asarlari ko’plab shoirlar ijodiga kuchli ta’sir ko’rsatgan.
Men 80-yillarda Isfandiyor Haydar ijodi va shaxsiyatiga bag’ishlab she’rlar va maqolalar yozganman.Sizga taqdim etilayotgan she’r ham o’shalardan biri.
Isfandiyor , ey aka do’stim,
Yoningda bir daraxtday o’sdim.
Qayda bo’lma,omon bo’l, sog’ bo’l,
Oyqor kabi yuksalgan tog’ bo’l.
O’n sakkiz yil seni ko’rmadim,
Biror marta holing so’rmadim.
Ammo,bilki,safimizdasan,
Yurakdagi tafimizdasan.
Xurshid Davron
2012,mart
Xurshid Davron
MUSAVVIR BO’LMOQ ERSANG…
Isfandiyor Haydarovga
Musavvir bo’lmoq ersang,
Yuraging bilan baqir
Va onangning nomini
Rang bilan aytib chaqir.
Musavvir bo’lmoq ersang,
Tilingni ichingga yut.
Sen so’zga o’rgatgan rang
Shivirlasin: — Ona yurt!
Musavvir bo’lmoq ersang,
Misli money,yo Behzod,
Eng avvalo zulmatdan
Yuragingni qil ozod.
Musavvir bo’lmoq ersang,
Tilingni sug’urib ol
Va yaradan to’kilgan
Qon rangiga quloq sol.
Musavvir bo’lmoq ersang,
Hayot bilan o’limning
O’rtasida sarhad et
Qalam tutgan qo’lingni.
Xurshid aka, Isfandiyor Haydarning «Sehrli diyor» deb nomlangan ko`rgazmasi 10-19 iyul kunlari Ikuo Hirayama Xalqaro Madaniyat karvon saroyida bo`lib o`tmoqda.