Эшқобил Шукур — икки давр шоири. Мустабид тузум мутелигига эгилмаган, бир куни «ёнган юрагимни табриклар йўллар», дея умидда бўлган, мустақиллик йилларида «Кўнгилга хуш келдинг, эй субҳи саҳар, уйғот, ухлаб ётган томирларимни», дея руҳий озодлик, қалб мустақиллигини бадиий талқин этган куйчи. Унинг шеърларига қадимий оҳанглар ўз ҳолича ҳам, соддалик билан ҳам сингдирилмайди. Гўё унинг шеърлари рассом чизолмайдиган манзараларга ўхшайди.

Эшқобил Шукур
ИНСОНЛИК ИСТАРМАН ҲАЁТ БОҒИДА…

Пўлат тил топиб олдим,
Ҳаво сўз топиб олдим.
Чанқовуз чанқаб қолди —
Кўз ёшга чайқаб олдим…

Эшқобил Шукур — икки давр шоири. Мустабид тузум мутелигига эгилмаган, бир куни «ёнган юрагимни табриклар йўллар», дея умидда бўлган, мустақиллик йилларида «Кўнгилга хуш келдинг, эй субҳи саҳар, уйғот, ухлаб ётган томирларимни», дея руҳий озодлик, қалб мустақиллигини бадиий талқин этган куйчи. Унинг шеърларига қадимий оҳанглар ўз ҳолича ҳам, соддалик билан ҳам сингдирилмайди. Гўё унинг шеърлари рассом чизолмайдиган манзараларга ўхшайди.

Ўзим қалдирғоч бўлсам, сўзим суюнчи бўлса…

Озодлик

1
Севгимдай севарман сени, Озодлик…

Саёқ сак эмасман, кўчкин қуюнмас,
Уясиз илонмас, уя излаган.
Бир парча нон менга азиз туюлмас,
Бир парча юрагим эрк деб бўзлаган.
Қандай ёлғонлайин… Қандай алдай мен?..
Қўлларим рубоб-ку, томирларим тор.
Ўсмир ёшимдаги севгилимдай сен.
Ўлим ёшимдаги кўксимдаги ор.
Севгимдай севимлим, сирим, Озодлик.

2
Шодлик улашармен дардга, қайғуга,
Машрабдай сочилиб кетаяпман мен.
Ўн олти ёшимда сезган туйғуга
Ўттиз беш ёшимда етаяпман мен.
Тоҳир Зуҳросини суйгани каби,
Мен суймак истадим сени, Озодлик.
Битта муҳаббат деб келар ҳар набий
Ва битта қайғудан кўкарар шодлик.
Севгимдай севарман сени, Озодлик.

3
Дилимда чаманлар бўлганида хор,
Елкамдан потирлаб ўсди қабрлар.
Чўлпоннинг қошида чайқалганда дор,
Жойнамоз устида жон берди пирлар.
Бағримни чўқилаб зулмат ғажири,
Қонаган дилимни қорганда лойга…
Сўнгги китобини ёзди Қодирий
Турма туйнугига осилган ойга.
Менинг варақларим қонли варақлар,
Юрагим шифтидан чаккиллайди қон.
Ёшлигим сурурин сўрди қамоқлар,
Сибир шамолидай увиллар Усмон.

4
Туманлар ичинда чарсиллайди дил,
Отамнинг жонидай оғрир виждоним.
Мени дуо қилгил, муштипар сингил,
Мени дуо қилгил, севгим, армоним.
Ерларим топталса, хўрланса қуёш,
Қўлим найза бўлсин, тишларим ханжар.
Тош бўлсин кўзингда милтираган ёш,
Мени дуо қилгил, маъюс муштипар.
Бошдан қора кунлар ўтди басма-бас,
Севгидай тўкилдим, сувдай тўкилдим.
Шунда ҳам тобутлар пойига эмас,
Бешиклар пойига келиб йиқилдим.
Севгимдай севармен сени, Озодлик.

5
Ҳайрон қўлларимни очдим фалакка,
Оёғим остида сўнгсиз пахтазор.
Ташландиқ оролдай ғариб юракда
Ўлик кемалардай минг-минглаб мозор.
Ёшлигим ой каби балққан паллада,
Сирлар табассумдай гуллаган палла…
Куёвлик кунларим қолди далада,
Чимилдиғим — дала, келиним — дала.
Инсонлик истадим тун ёруғида,
Инсонлик, Ватанлик, Халқлик, Ободлик.
Юрагимнинг рангин чимилдиғида
Бир бор кўрсам, дедим, сени Озодлик.
Севгимдай севимлим, сирим, Озодлик.

6
Юрак саҳарида кўриниш бердинг,
Қуёш арзандаси, кўнгил ҳулкари.
Кексайган отамдай мен сари юрдинг,
Нон реза — боламдай келдинг мен сари.
Инсонлик истарман ҳаёт боғида,
Инсонлик, Ватанлик, Халқлик, Ободлик.
Юрагимнинг рангин чимилдиғида
Мангу кўрсам дейман, сени, Озодлик.
Севгимдай севимлим, сирим, Озодлик.

Ишорат

Оғзи ҳеч ёпилмас қиличбалиқнинг,
Боиси: оғзидан тишлари катта.
Шундай, қай бўғизга қилич тиралган
Ва қай бир оғизга тиқилган латта.
Тишлари баҳайбат қиличбалиқнинг,
Нафс ва руҳ илмига ишорадир бу.
Бу ҳам бир ҳикмати Буюк Маликнинг.
Оғзин очиб ўтмак дунёдан мангу.
О, тақдир, ҳукмда билганинг билган,
Мени ерга урма пастлар олдида…
Кўзлари бир умр юмилиб қолган,
Оғзи ҳеч ёпилмас каслар олдида.

Гина

Эй жон, сенда нечук мунча таманно,
Ақлим сийратида шунча тавалло.

Тилимнинг сўз дея тергани — ёлғон.
Сабаби, кўзимнинг кўргани ёлғон.

Ақлим, ҳар лаҳзада ғавғо қилурсан,
Руҳни тупроқ бирла савдо қилурсан.

Бўйнимга осилиб, нозланар дунё,
Нафсим нафасидан безанар дунё.

Бир оёқ истаги — осмон, мардона,
Бир оёқ истаги — шу қиморхона.

Мен қаён борайин икки том оша,
Бир вужуд саҳнида шунча томоша.

Матн «Маърифат гулшани»  газетаси  веб-саҳифасидан олинди.

Eshqobil Shukur
INSONLIK ISTARMAN HAYOT BOG’IDA…

Po’lat til topib oldim,
Havo so’z topib oldim.
Chanqovuz chanqab qoldi —
Ko’z yoshga chayqab oldim…

Eshqobil Shukur — ikki davr shoiri. Mustabid tuzum muteligiga egilmagan, bir kuni «yongan yuragimni tabriklar yo’llar», deya umidda bo’lgan, mustaqillik yillarida «Ko’ngilga xush kelding, ey subhi sahar, uyg’ot, uxlab yotgan tomirlarimni», deya ruhiy ozodlik, qalb mustaqilligini badiiy talqin etgan kuychi. Uning she’rlariga qadimiy ohanglar o’z holicha ham, soddalik bilan ham singdirilmaydi. Go’yo uning she’rlari rassom chizolmaydigan manzaralarga o’xshaydi.

O’zim qaldirg’och bo’lsam, so’zim suyunchi bo’lsa…

Ozodlik

1
Sevgimday sevarman seni, Ozodlik…

Sayoq sak emasman, ko’chkin quyunmas,
Uyasiz ilonmas, uya izlagan.
Bir parcha non menga aziz tuyulmas,
Bir parcha yuragim erk deb bo’zlagan.
Qanday yolg’onlayin… Qanday alday men?..
Qo’llarim rubob-ku, tomirlarim tor.
O’smir yoshimdagi sevgilimday sen.
O’lim yoshimdagi ko’ksimdagi or.
Sevgimday sevimlim, sirim, Ozodlik.

2
Shodlik ulasharmen dardga, qayg’uga,
Mashrabday sochilib ketayapman men.
O’n olti yoshimda sezgan tuyg’uga
O’ttiz besh yoshimda yetayapman men.
Tohir Zuhrosini suygani kabi,
Men suymak istadim seni, Ozodlik.
Bitta muhabbat deb kelar har nabiy
Va bitta qayg’udan ko’karar shodlik.
Sevgimday sevarman seni, Ozodlik.

3
Dilimda chamanlar bo’lganida xor,
Yelkamdan potirlab o’sdi qabrlar.
Cho’lponning qoshida chayqalganda dor,
Joynamoz ustida jon berdi pirlar.
Bag’rimni cho’qilab zulmat g’ajiri,
Qonagan dilimni qorganda loyga…
So’nggi kitobini yozdi Qodiriy
Turma tuynugiga osilgan oyga.
Mening varaqlarim qonli varaqlar,
Yuragim shiftidan chakkillaydi qon.
Yoshligim sururin so’rdi qamoqlar,
Sibir shamoliday uvillar Usmon.

4
Tumanlar ichinda charsillaydi dil,
Otamning joniday og’rir vijdonim.
Meni duo qilgil, mushtipar singil,
Meni duo qilgil, sevgim, armonim.
Yerlarim toptalsa, xo’rlansa quyosh,
Qo’lim nayza bo’lsin, tishlarim xanjar.
Tosh bo’lsin ko’zingda miltiragan yosh,
Meni duo qilgil, ma’yus mushtipar.
Boshdan qora kunlar o’tdi basma-bas,
Sevgiday to’kildim, suvday to’kildim.
Shunda ham tobutlar poyiga emas,
Beshiklar poyiga kelib yiqildim.
Sevgimday sevarmen seni, Ozodlik.

5
Hayron qo’llarimni ochdim falakka,
Oyog’im ostida so’ngsiz paxtazor.
Tashlandiq orolday g’arib yurakda
O’lik kemalarday ming-minglab mozor.
Yoshligim oy kabi balqqan pallada,
Sirlar tabassumday gullagan palla…
Kuyovlik kunlarim qoldi dalada,
Chimildig’im — dala, kelinim — dala.
Insonlik istadim tun yorug’ida,
Insonlik, Vatanlik, Xalqlik, Obodlik.
Yuragimning rangin chimildig’ida
Bir bor ko’rsam, dedim, seni Ozodlik.
Sevgimday sevimlim, sirim, Ozodlik.

6
Yurak saharida ko’rinish berding,
Quyosh arzandasi, ko’ngil hulkari.
Keksaygan otamday men sari yurding,
Non reza — bolamday kelding men sari.
Insonlik istarman hayot bog’ida,
Insonlik, Vatanlik, Xalqlik, Obodlik.
Yuragimning rangin chimildig’ida
Mangu ko’rsam deyman, seni, Ozodlik.
Sevgimday sevimlim, sirim, Ozodlik.

Ishorat

Og’zi hech yopilmas qilichbaliqning,
Boisi: og’zidan tishlari katta.
Shunday, qay bo’g’izga qilich tiralgan
Va qay bir og’izga tiqilgan latta.
Tishlari bahaybat qilichbaliqning,
Nafs va ruh ilmiga ishoradir bu.
Bu ham bir hikmati Buyuk Malikning.
Og’zin ochib o’tmak dunyodan mangu.
O, taqdir, hukmda bilganing bilgan,
Meni yerga urma pastlar oldida…
Ko’zlari bir umr yumilib qolgan,
Og’zi hech yopilmas kaslar oldida.

Gina

Ey jon, senda nechuk muncha tamanno,
Aqlim siyratida shuncha tavallo.

Tilimning so’z deya tergani — yolg’on.
Sababi, ko’zimning ko’rgani yolg’on.

Aqlim, har lahzada g’avg’o qilursan,
Ruhni tuproq birla savdo qilursan.

Bo’ynimga osilib, nozlanar dunyo,
Nafsim nafasidan bezanar dunyo.

Bir oyoq istagi — osmon, mardona,
Bir oyoq istagi — shu qimorxona.

Men qayon borayin ikki tom osha,
Bir vujud sahnida shuncha tomosha.

Matn «Ma’rifat gulshani» gazetasi veb-sahifasidan olindi.