Mirza Kenjabek. She’rlar

022  Мирза Кенжабек нафақат иқтидорли шоир ва моҳир таржимон, шунингдек, ислом ва тасаввуф маданиятини чуқур ўрганган олимдир. Улуғ ватандошимиз Абу Исо Муҳаммад ат-Термизийнинг «Сунани Термизий» («Ал-жомиъ ас-саҳиҳ») асарининг М.Кенжабек таржимасида нашр этилиши Ўзбекистон маърифий-маънавий ҳаётида улкан воқеа бўлди. Бу маърифий изланишлар натижасида М.Кенжабекнинг «Термиз тазкираси» асари майдонга келди (2001). Бугун биз шоирнинг 1986 йили чоп этилган «Муножот» тўпламидан олинган бир туркум шеърлари билан таништирамиз.

МИРЗА КЕНЖАБЕК
ШЕЪРЛАР
09

021Мирзо Кенжабек (Кенжабоев) 1956 йилнинг 20 февралида Сурхондарё вилояти Сариосиё туманидаги Меҳнат қишлоғида туғилган. 1963-1973 йилларда ўрта мактабни битириб, 1974-1979 йилларда Тошкент Давлат университетининг журналистика факультетида таҳсил олган. 1998-2001 йилларда эса Имом ал-Бухорий номидаги Тошкент Олий Ислом институтини тугаллаган.
Шоирнинг «Қуёшга қараган уй» (1983), «Муножот» (1986), «Шарқ тили» (1988), «Баҳорим еллари» (1991) каби шеърий китоблари ва қатор публицистик мақолалари нашр этилиб,  китобхонлар томонидан қизғин қарши олинди.
Мутаржим сифатида форс-тожик мумтоз адабиётининг зариф адиблари Ҳофиз Шерозий ва Шайх Саъдий Шерозий ғазалиётидан намуналарни, Николас Гилен (Куба), Геворг Емин (Арманистон), Якуб Колас (Белоруссия), Шерали Лойиқ (Тожикистон), Ўлжас Сулаймон (Қозоғистон) каби шоирларнинг туркум шеърларини таржима қилиб, китобхонларга тақдим этди. Шунингдек, у жаҳон маърифий адабиётининг нодир намуналаридан ҳисобланмиш Фаридиддин Атторнинғ «Тазкират ул-авлиё» асарини аввал усмонли турк тилидан табдил этиб нашр қилгач (1997), сўнг форс тилидан ўгириб, эълон қила бошлади. Мумтоз шоир ва олим Усмони Ўшийнинг саҳиҳ ақоид мавзуидаги «Омолий» манзумасини эса араб тилидан таржима қилди (1999).
Мирза Кенжабек Нақшбандия тариқатининг шайхи, Муҳаммад Зоҳид Қўтқу ибн Иброҳим ал-Бурсавийнинг «Аҳли суннат вал-жамоат» асарини турк тилидан таржима қилиб, икки китоб ҳолида нашр этди (1998-1999). Унинг иккинчи китоби «Омолий» достони шарҳидан иборатдир. Нақшбандия тариқатининг муршиди комили, профессор Маҳмуд Асъад Жўшоннинг «Ҳақиқий севги» (1998), Усмонийлар даври олимларидан Қутбиддин Изникийнинг «Муршиди мутааҳҳилин» («Ёш келин-куёвларга маслаҳатнома» 1999), китоблари ва бошқалар ҳам М.Кенжабек таржимасида нашр этилди.
Улуғ ватандошимиз Абу Исо Муҳаммад ат-Термизийнинг «Сунани Термизий» («Ал-жомиъ ас-саҳиҳ») асарининг М.Кенжабек таржимасида нашр этилиши Ўзбекистон маърифий-маънавий ҳаётида улкан воқеа бўлди. Бу маърифий изланишлар натижасида М.Кенжабекнинг «Термиз тазкираси» асари майдонга келди (2001).
Истиқлол йилларида шоирнинг «Ватан, кўзлардасен, қароқлардасен», «Ўзингда нур бўлса, нурни кўргайсан» каби туркум шеърлари, «Асл Ватан қайғуси», «Навоий назмида ҳадис ва ҳикмат», «Поклик иштиёқи» каби бир қанча маърифий мақолалари эълон қилинди.

09

МУҲАББАТ ХИЁБОНИ
Туркум

I

Зўр оғриқ бор бу хиёбонда,
У меҳрли одам кутади.
Аммо ундан замон-замонда
Дупур-дупур отлар ўтади.

У йўқотмас алвон тусини —
Ёнур йилнинг тўртта фаслида.
Бу хиёбон лойиҳасини
Ким яратди юрак шаклида?!

II

Шаҳар ўртасида фаввора йиғлар,
Дарди улуғ экан — ошкора йиғлар,
Сен учун мана шу бечора йиғлар,
Фақат сен йиғлама, гулим, йиғлама!

Дунё аламлари соврилсин, йитсин,
Хатолар кул бўлснн, ғавғолар битсин!
Бу умрим садқайи кўз ёшинг кетсин,
Фақат сен йиғлама, гулим, йиғлама.

Ҳолинг аён сенинг — беркитгинг келмас:
Умринг ҳамроҳини тарк этгинг келмас,
Менинг ҳам кўнглимни оғритгинг келмас…
Факат сен йиғлама, гулим, йиғлама.

Руҳимда гулдираб само ўкрасин,
Дилимда буралиб дарё ўкрасин,
Сен учун умрбод Мирзо ўкрасин,
Фақат сен йиғлама, гулим, йиғлама!..

III

Кундуз. Ёмғир. Атроф қоронғу.
Садо бермас, садолар бермас
Юрак, юрак — музлаган чолғу.

Кундуз. Ёмғир. Атроф қоронғу…
Чувалчанглар унсиз алаҳлар.
‘Гелбаланар титраган боғу
Қийшиқ томлар, қия дарахтлар.

Иягида кулгичи бор бахт
Наҳот, фақат менга кулмайди?! —
Ҳамма нарса кўринар аён —

Ҳеч нарсани кўриб бўлмайди.

Кундуз. Ёмғир. Атроф қоронғу.

IV

Қирмиз рангга ошно бўлдим, бас,
О, уятчан гулим, ҳаётга чорла мени.
Мағрибга эмас,
Қуёш сенинг чеҳрангга ботган.
Ёноғингдан чиқар яна ул,
Менга ўзинг ғарбсан, ўзинг шарқ!
Юзинг чизмоқ учун қаламни
Юрагимга ботирмоғим шарт!

V

Осмон яқин, ахир,
Ер юмшоқ, ахир!
Гиёҳлар чўнг, ахир, юлдузлар йирик!
Сўйлагин биргина ривоят — нақл,
Уни жоним билан эшитай тирик.
Осмон жуда яқин,
Бир оғиз сўз айт,
Ё учиб юрайин юлдузлар териб.
Ер жуда юмшоқдир,
Бир оғиз сўз айт,
Ё унга бемалол кетайин кириб!..

VI

Сен ернинг юзида мавжудсан, гулим!..
О, мана, атрофда баҳор ўлани.
Бизнинг тунларимиз бўлади сўлим,
Бизнинг турмушимиз ширин бўлади.

Бизнинг турмушнмиз ширин бўлади,
Аччиқ шароб ичиб қутлайди дўстлар.
Ширин ҳаёт учун тўрхалталарда
Ўзим ташигайман аччиқ пиёзлар.

Мен сени хорижга олиб бораман —
Римгаю Парижга олиб бораман.
Мен сени элтаман бутун дунёга,
Лондонга ва… Сурхондарёга.

Ёмғир бўлиб келгин — булутсан, гулим,
Нур бўлиб кўнглимни овутсанг, гулим.
Кўксимда ёнгувчи бир ўтсан, гулим…
Сен ернинг юзида мавжудсан, гулим!

Бизнинг турмушимиз ширин бўлади.
Мен ҳар не ғам йўлин боғлайман, гулим.
Мен нега бағримни тиғлайман, гулим,
Нега аччиқ-аччиқ бўзлайман, гулим?!

…Сен ернинг юзида мавжудсан, гулим!

VII

Бу йўллардан кимлар келмади?!
Бир ёғи — тепалик, бир ёғи — жарлик.
Фақат сен келмадинг,
Фахрим, келбатим,
Сен учун бу йўллар бўлмас хатарлик.

Айлана йўлларнинг тиканлари, оҳ,
Не-не оёқларга санчилди.
Меҳрибон ирғайлар тебрангани чоғ
Мен титраб ўйлабман: сан келдинг!

Мен дала гулларин, тоғ дўланасин
Кўп бор сўлғин кўриб, сўлғин терганман. …
Бу йўлларнинг ҳар бирига мен
Гўзаллар номини берганман.

Нечун юрагимда мозорлар кўпдир? —
Марҳума малаклар бунда адашган.
Бу йўлларнинг барчаси, ахир,
Менинг юрагимга келиб туташган.

Фақат сен келмадинг, ҳаёт бекаси,
Бу йўлларнинг асл эгаси!..

VIII

Алам томоғимга тиқилар ҳар зум,
Ёш сўрар сўлган гул ё аччиқ тутун.
Аммо бу дунёда йиғласа арзир
Фақат асл учун, фақат юрт учун.

Ўлмоққа баҳона кўпдир ҳар қачон,
Зуғуму заҳмату ғийбатдир очун.
Ўлсанг, бу дунёда увол кетмас жои,
Фақат аёл учун, фақат юрт учун!

1985

КЕЛМАС ЁР ҲАҚИДА ҚУШИҚ

Янграётган тўйлар сендан узоқ эмас,
Нечун дунё кўзларингга тор келадир?
Чиқиб қара, ташқарида кузак эмас,
Болдоқларин ел ўйнатиб ёр келадир:
Чиқиб қара, ёр келадир, чиқиб қара.

Тутзор аро лашкарбоши — шамол юрар,
Чалинмоқда теракларнинг бурғулари.
Чиқиб қара, эшигингга ўзин урар
Шилдир-шилдир хазонларнинг кулгулари.
Чиқиб қара, ёр келадир, чиқиб қара.

Ташқарида тушинг гуллар, ҳушинг гуллар,
Баланд руҳнинг гули кулар ёш-қарида.
Чиқиб қара, ташқарида кулар йўллар,
Бахтинг кулар бу дунёдан ташқарида:
Чиқиб қара, ёр келадир, чиқиб қара…

1985

ХОЛ

Жуда закий экан асли тақдир хам,
Нозик ишорани айлабди уҳда:
У, менинг еевгимга бермоқ-чун барҳам
Сенинг иягингга қўйибди нуқта.

ГАРЧИ СЕНГА БОР ГИНАМ...

Гарчи сенга бор гинам, етмасин озоргинам,
Эй, вужуди қоргинам, эй, либоси оргинам!

Мен юракка, ёргинам, исминг этдим боргина,
Қилмагай ошкоргина бу ажиб тумморгинам.

Йўлларингда не айб айладим бекоргина,
На гуноҳи боргинам, на савоби боргинам!

На ёнидан жой берур, на жонидан жой берур,
Бу — замини кенггинам, бу — юраги торгинам.

Дийдаси афғон сочур, лаблари ёлғон сотур,
Кўзлари асроргинам, сўзлари бозоргинам.

Минг-минг ошиқ жисмидир ё оёқ остидаги
Бу азиз тупроқгинам — зоргинам, ночоргинам?!

Тилда гар ашъоргинам бирла ўлсам зоргина,
Ишқ элига зоргинам сўйлагай мозоргинам…

1985

ЭЙ, ЖОН, НЕЧУН ЕНУРСЕН?..

Бағри бутун маликанг бу тунда хоб ичинда,
Эй, жон, нечун ёнурсен минг изтироб ичинда?!

Гул кўзида ўзимни кўрдимман-о, ёнурмен
Ҳануз бу ўт ичинда — бу офтоб ичинда.

Секин-секин сузардим сувдан сўраб саодат,
Қалқа-қалқа қайиғим қолмиш сароб ичинда.

Эй, дўст, биродарингман, мадад берай деганлар,
Нетай, рақиб эканлар асли ниқоб ичинда!

Мен ишқда эркни истаб, овораларни кўрдим —
Бири туроб ичинда, бири шароб ичинда!

Эй, ёрижон, бу фурсат одамлиғимни кўрсат,
Токи руҳ ўлса-ўлсин зўр инқилоб ичинда!

Эй, дўстлар о, бу дардим ошкор этнб нетарди,
Нетарман, ул самарсиз қолса китоб ичинда.

1985

И С Т А Р А М

Ким дедики, эл аро мен доду бедод истарам? —
Доду бедод ичра эл кўнглини мен шод истарам!

О, нечунким мустарам мен, ўзни ўтга қистарам —
Бу жаҳон ичра муҳаббат мулкин обод истарам!

Истаманг, девона бу руҳимни барбод истаманг,
Ул ситорам ҳажрида кўринса ношод истарам.

Дилга устод истарам мен жисму жоним сирқираб,
Жисму жоним дардига бир қатла имдод истарам.

Бад ниятлар изламанг, мен бахтдами, ҳижрондами,
Барча одам наслининг руҳини озод истарам!

1985

АЖАБДИР

Эй, дўстлар-о, назмда наволарим ажабдир,
Сўйлаганимда сирли садоларим ажабдир.

Дейман: замона соз-да, одамизот эъзозда,
Бу бехато даврда хатоларим ажабдир.

Кўзимда гоҳи ёшдир, кўксимда гоҳи тошдир,
Бу бахтиёр бошимда савдоларим ажабдир.

Э, дўст, пойимга боқдинг — фақат еримни кўрдинг.
Баланд руҳимга боқсанг, самоларим ажабдир.

Бўронларим ёмонмас, тўфонларим ёмонмас,
Гап йўқки ҳеч, бу сокин саболарим ажабдир.

Шеърсиз ўтган куним йўқ, уним бор-у, уним йўқ,
Тилга чиқмас талотум, нидоларим ажабдир.

Агар мендан кулурсен, омон бўлсанг — кўрурсен,
Замингаю самога ғавғоларим ажабдир!..

1985

Б Ў Л Ғ У С И

Янги тонгданки садолар бўлғуси,
Эски ғамларга видолар бўлғуси.

Ёр, муҳаббат юртига нурлар ёғиб,
Тозаю тоза ҳаволар бўлғуси.

Бу ёнишлар ҳурмати, эй дил, сенга
Бир саодат ҳам атолар бўлғуси!

Воажабким, чархи даввор айланиб,
Дўсту ёрдан ҳам вафолар бўлғуси!

Дард элининг бир синиқ кулгуси ҳам
Қанча дардингга даволар бўлғуси!

Толма, Мирзо, одамизот эркига
Руҳу жонинг гар фидолар бўлғуси —

Сенга Ҳофиздин садолар бўлғуси,
Мир Алишердин наволар бўлғуси!

1985

ИШОНГАЙМАН

Муҳаббатда факат собит имонларга ишонгайман,
Вужуди хор. бироқ руҳи омонларга ишонгайман.

Ҳама «яхши» деган силлиқ аҳллардан гумоним бор,
Дили — бўрон, тили — чақмоқ «ёмон»ларга ишонгайман.

Баҳорларга ишонгайман, она тупроқ юзита боз
Юзин босган заҳил барги хазонларга ишонгайман,

Бас-эй, маддоҳ, бас-эй, тўти, бас-эй, ширинкалом кимса.
Юрак-бағри куюк, дарди ниҳонларга ишонгайман.

Ишончимни менинг тафтиш этиб, эй, гул, фироқ этма,
Қуёшим кел, дея машриқ томонларга ишонгайман.

Фалак, бу не азоб бўлди, дея куймасман ҳижронда,
Фиғонимни ютиб, дийдорли онларга ишонгайман.

1985

034

    Mirza Kenjabek nafaqat iqtidorli shoir va mohir tarjimon, shuningdek, islom va tasavvuf madaniyatini chuqur o’rgangan olimdir. Ulug’ vatandoshimiz Abu Iso Muhammad at-Termiziyning «Sunani Termiziy» («Al-jomi’ as-sahih») asarining M.Kenjabek tarjimasida nashr etilishi O’zbekiston ma’rifiy-ma’naviy hayotida ulkan voqea bo’ldi. Bu ma’rifiy izlanishlar natijasida M.Kenjabekning «Termiz tazkirasi» asari maydonga keldi (2001). Bugun biz shoirning 1986 yili chop etilgan «Munojot» to’plamidan olingan bir turkum  she’rlari bilan tanishtiramiz.

MIRZA KENJABEK
SHE’RLAR
09

Mirzo Kenjabek (Kenjaboev) 1956 yilning 20 fevralida Surxondaryo viloyati Sariosiyo tumanidagi Mehnat qishlog’ida tug’ilgan. 1963-1973 yillarda o’rta maktabni bitirib, 1974-1979 yillarda Toshkent Davlat universitetining jurnalistika fakultetida tahsil olgan. 1998-2001 yillarda esa Imom al-Buxoriy nomidagi Toshkent Oliy Islom institutini tugallagan.
Shoirning «Quyoshga qaragan uy» (1983), «Munojot» (1986), «Sharq tili» (1988), «Bahorim yellari» (1991) kabi she’riy kitoblari va qator publitsistik maqolalari nashr etilib,  kitobxonlar tomonidan qizg’in qarshi olindi.Mutarjim sifatida fors-tojik mumtoz adabiyotining zarif adiblari Hofiz Sheroziy va Shayx Sa’diy Sheroziy g’azaliyotidan namunalarni, Nikolas Gilen (Kuba), Gevorg Yemin (Armaniston), Yakub Kolas (Belorussiya), Sherali Loyiq (Tojikiston), O’ljas Sulaymon (Qozog’iston) kabi shoirlarning turkum she’rlarini tarjima qilib, kitobxonlarga taqdim etdi. Shuningdek, u jahon ma’rifiy adabiyotining nodir namunalaridan hisoblanmish Farididdin Attorning’ «Tazkirat ul-avliyo» asarini avval usmonli turk tilidan tabdil etib nashr qilgach (1997), so’ng fors tilidan o’girib, e’lon qila boshladi. Mumtoz shoir va olim Usmoni O’shiyning sahih aqoid mavzuidagi «Omoliy» manzumasini esa arab tilidan tarjima qildi (1999).
Mirza Kenjabek Naqshbandiya tariqatining shayxi, Muhammad Zohid Qo’tqu ibn Ibrohim al-Bursaviyning «Ahli sunnat val-jamoat» asarini turk tilidan tarjima qilib, ikki kitob holida nashr etdi (1998-1999). Uning ikkinchi kitobi «Omoliy» dostoni sharhidan iboratdir. Naqshbandiya tariqatining murshidi komili, professor Mahmud As’ad Jo’shonning «Haqiqiy sevgi» (1998), Usmoniylar davri olimlaridan Qutbiddin Iznikiyning «Murshidi mutaahhilin» («Yosh kelin-kuyovlarga maslahatnoma» 1999), kitoblari va boshqalar ham M.Kenjabek tarjimasida nashr etildi.Ulug’ vatandoshimiz Abu Iso Muhammad at-Termiziyning «Sunani Termiziy» («Al-jomi’ as-sahih») asarining M.Kenjabek tarjimasida nashr etilishi O’zbekiston ma’rifiy-ma’naviy hayotida ulkan voqea bo’ldi. Bu ma’rifiy izlanishlar natijasida M.Kenjabekning «Termiz tazkirasi» asari maydonga keldi (2001).
Istiqlol yillarida shoirning «Vatan, ko’zlardasen, qaroqlardasen», «O’zingda nur bo’lsa, nurni ko’rgaysan» kabi turkum she’rlari, «Asl Vatan qayg’usi», «Navoiy nazmida hadis va hikmat», «Poklik ishtiyoqi» kabi bir qancha ma’rifiy maqolalari  e’lon qilindi.

09

MUHABBAT XIYOBONI
Turkum

I

Zo’r og’riq bor bu xiyobonda,
U mehrli odam kutadi.
Ammo undan zamon-zamonda
Dupur-dupur otlar o’tadi.

U yo’qotmas alvon tusini —
Yonur yilning to’rtta faslida.
Bu xiyobon loyihasini
Kim yaratdi yurak shaklida?!

II

Shahar o’rtasida favvora yig’lar,
Dardi ulug’ ekan — oshkora yig’lar,
Sen uchun mana shu bechora yig’lar,
Faqat sen yig’lama, gulim, yig’lama!

Dunyo alamlari sovrilsin, yitsin,
Xatolar kul bo’lsnn, g’avg’olar bitsin!
Bu umrim sadqayi ko’z yoshing ketsin,
Faqat sen yig’lama, gulim, yig’lama.

Holing ayon sening — berkitging kelmas:
Umring hamrohini tark etging kelmas,
Mening ham ko’nglimni og’ritging kelmas…
Fakat sen yig’lama, gulim, yig’lama.

Ruhimda guldirab samo o’krasin,
Dilimda buralib daryo o’krasin,
Sen uchun umrbod Mirzo o’krasin,
Faqat sen yig’lama, gulim, yig’lama!..

III

Kunduz. Yomg’ir. Atrof qorong’u.
Sado bermas, sadolar bermas
Yurak, yurak — muzlagan cholg’u.

Kunduz. Yomg’ir. Atrof qorong’u…
Chuvalchanglar unsiz alahlar.
‘Gelbalanar titragan bog’u
Qiyshiq tomlar, qiya daraxtlar.

Iyagida kulgichi bor baxt
Nahot, faqat menga kulmaydi?! —
Hamma narsa ko’rinar ayon —

Hech narsani ko’rib bo’lmaydi.

Kunduz. Yomg’ir. Atrof qorong’u.

IV

Qirmiz rangga oshno bo’ldim, bas,
O, uyatchan gulim, hayotga chorla meni.
Mag’ribga emas,
Quyosh sening chehrangga botgan.
Yonog’ingdan chiqar yana ul,
Menga o’zing g’arbsan, o’zing sharq!
Yuzing chizmoq uchun qalamni
Yuragimga botirmog’im shart!

V

Osmon yaqin, axir,
Yer yumshoq, axir!
Giyohlar cho’ng, axir, yulduzlar yirik!
So’ylagin birgina rivoyat — naql,
Uni jonim bilan eshitay tirik.
Osmon juda yaqin,
Bir og’iz so’z ayt,
YO uchib yurayin yulduzlar terib.
Yer juda yumshoqdir,
Bir og’iz so’z ayt,
YO unga bemalol ketayin kirib!..

VI

Sen yerning yuzida mavjudsan, gulim!..
O, mana, atrofda bahor o’lani.
Bizning tunlarimiz bo’ladi so’lim,
Bizning turmushimiz shirin bo’ladi.

Bizning turmushnmiz shirin bo’ladi,
Achchiq sharob ichib qutlaydi do’stlar.
Shirin hayot uchun to’rxaltalarda
O’zim tashigayman achchiq piyozlar.

Men seni xorijga olib boraman —
Rimgayu Parijga olib boraman.
Men seni eltaman butun dunyoga,
Londonga va… Surxondaryoga.

Yomg’ir bo’lib kelgin — bulutsan, gulim,
Nur bo’lib ko’nglimni ovutsang, gulim.
Ko’ksimda yonguvchi bir o’tsan, gulim…
Sen yerning yuzida mavjudsan, gulim!

Bizning turmushimiz shirin bo’ladi.
Men har ne g’am yo’lin bog’layman, gulim.
Men nega bag’rimni tig’layman, gulim,
Nega achchiq-achchiq bo’zlayman, gulim?!

…Sen yerning yuzida mavjudsan, gulim!

VII

Bu yo’llardan kimlar kelmadi?!
Bir yog’i — tepalik, bir yog’i — jarlik.
Faqat sen kelmading,
Faxrim, kelbatim,
Sen uchun bu yo’llar bo’lmas xatarlik.

Aylana yo’llarning tikanlari, oh,
Ne-ne oyoqlarga sanchildi.
Mehribon irg’aylar tebrangani chog’
Men titrab o’ylabman: san kelding!

Men dala gullarin, tog’ do’lanasin
Ko’p bor so’lg’in ko’rib, so’lg’in terganman. …
Bu yo’llarning har biriga men
Go’zallar nomini berganman.

Nechun yuragimda mozorlar ko’pdir? —
Marhuma malaklar bunda adashgan.
Bu yo’llarning barchasi, axir,
Mening yuragimga kelib tutashgan.

Faqat sen kelmading, hayot bekasi,
Bu yo’llarning asl egasi!..

VIII

Alam tomog’imga tiqilar har zum,
Yosh so’rar so’lgan gul yo achchiq tutun.
Ammo bu dunyoda yig’lasa arzir
Faqat asl uchun, faqat yurt uchun.

O’lmoqqa bahona ko’pdir har qachon,
Zug’umu zahmatu g’iybatdir ochun.
O’lsang, bu dunyoda uvol ketmas joi,
Faqat ayol uchun, faqat yurt uchun!

1985

KELMAS YOR HAQIDA QUSHIQ

Yangrayotgan to’ylar sendan uzoq emas,
Nechun dunyo ko’zlaringga tor keladir?
Chiqib qara, tashqarida kuzak emas,
Boldoqlarin yel o’ynatib yor keladir:
Chiqib qara, yor keladir, chiqib qara.

Tutzor aro lashkarboshi — shamol yurar,
Chalinmoqda teraklarning burg’ulari.
Chiqib qara, eshigingga o’zin urar
Shildir-shildir xazonlarning kulgulari.
Chiqib qara, yor keladir, chiqib qara.

Tashqarida tushing gullar, hushing gullar,
Baland ruhning guli kular yosh-qarida.
Chiqib qara, tashqarida kular yo’llar,
Baxting kular bu dunyodan tashqarida:
Chiqib qara, yor keladir, chiqib qara…

1985

XOL

Juda zakiy ekan asli taqdir xam,
Nozik ishorani aylabdi uhda:
U, mening yeevgimga bermoq-chun barham
Sening iyagingga qo’yibdi nuqta.

GARCHI SENGA BOR GINAM...

Garchi senga bor ginam, yetmasin ozorginam,
Ey, vujudi qorginam, ey, libosi orginam!

Men yurakka, yorginam, isming etdim borgina,
Qilmagay oshkorgina bu ajib tummorginam.

Yo’llaringda ne ayb ayladim bekorgina,
Na gunohi borginam, na savobi borginam!

Na yonidan joy berur, na jonidan joy berur,
Bu — zamini kengginam, bu — yuragi torginam.

Diydasi afg’on sochur, lablari yolg’on sotur,
Ko’zlari asrorginam, so’zlari bozorginam.

Ming-ming oshiq jismidir yo oyoq ostidagi
Bu aziz tuproqginam — zorginam, nochorginam?!

Tilda gar ash’orginam birla o’lsam zorgina,
Ishq eliga zorginam so’ylagay mozorginam…

1985

EY, JON, NECHUN YENURSEN?..

Bag’ri butun malikang bu tunda xob ichinda,
Ey, jon, nechun yonursen ming iztirob ichinda?!

Gul ko’zida o’zimni ko’rdimman-o, yonurmen
Hanuz bu o’t ichinda — bu oftob ichinda.

Sekin-sekin suzardim suvdan so’rab saodat,
Qalqa-qalqa qayig’im qolmish sarob ichinda.

Ey, do’st, birodaringman, madad beray deganlar,
Netay, raqib ekanlar asli niqob ichinda!

Men ishqda erkni istab, ovoralarni ko’rdim —
Biri turob ichinda, biri sharob ichinda!

Ey, yorijon, bu fursat odamlig’imni ko’rsat,
Toki ruh o’lsa-o’lsin zo’r inqilob ichinda!

Ey, do’stlar o, bu dardim oshkor etnb netardi,
Netarman, ul samarsiz qolsa kitob ichinda.

1985

I S T A R A M

Kim dediki, el aro men dodu bedod istaram? —
Dodu bedod ichra el ko’nglini men shod istaram!

O, nechunkim mustaram men, o’zni o’tga qistaram —
Bu jahon ichra muhabbat mulkin obod istaram!

Istamang, devona bu ruhimni barbod istamang,
Ul sitoram hajrida ko’rinsa noshod istaram.

Dilga ustod istaram men jismu jonim sirqirab,
Jismu jonim dardiga bir qatla imdod istaram.

Bad niyatlar izlamang, men baxtdami, hijrondami,
Barcha odam naslining ruhini ozod istaram!

1985

AJABDIR

Ey, do’stlar-o, nazmda navolarim ajabdir,
So’ylaganimda sirli sadolarim ajabdir.

Deyman: zamona soz-da, odamizot e’zozda,
Bu bexato davrda xatolarim ajabdir.

Ko’zimda gohi yoshdir, ko’ksimda gohi toshdir,
Bu baxtiyor boshimda savdolarim ajabdir.

E, do’st, poyimga boqding — faqat yerimni ko’rding.
Baland ruhimga boqsang, samolarim ajabdir.

Bo’ronlarim yomonmas, to’fonlarim yomonmas,
Gap yo’qki hech, bu sokin sabolarim ajabdir.

She’rsiz o’tgan kunim yo’q, unim bor-u, unim yo’q,
Tilga chiqmas talotum, nidolarim ajabdir.

Agar mendan kulursen, omon bo’lsang — ko’rursen,
Zamingayu samoga g’avg’olarim ajabdir!..

1985

B O’ L G’ U S I

Yangi tongdanki sadolar bo’lg’usi,
Eski g’amlarga vidolar bo’lg’usi.

Yor, muhabbat yurtiga nurlar yog’ib,
Tozayu toza havolar bo’lg’usi.

Bu yonishlar hurmati, ey dil, senga
Bir saodat ham atolar bo’lg’usi!

Voajabkim, charxi davvor aylanib,
Do’stu yordan ham vafolar bo’lg’usi!

Dard elining bir siniq kulgusi ham
Qancha dardingga davolar bo’lg’usi!

Tolma, Mirzo, odamizot erkiga
Ruhu joning gar fidolar bo’lg’usi —

Senga Hofizdin sadolar bo’lg’usi,
Mir Alisherdin navolar bo’lg’usi!

1985

ISHONGAYMAN

Muhabbatda fakat sobit imonlarga ishongayman,
Vujudi xor. biroq ruhi omonlarga ishongayman.

Hama «yaxshi» degan silliq ahllardan gumonim bor,
Dili — bo’ron, tili — chaqmoq «yomon»larga ishongayman.

Bahorlarga ishongayman, ona tuproq yuzita boz
Yuzin bosgan zahil bargi xazonlarga ishongayman,

Bas-ey, maddoh, bas-ey, to’ti, bas-ey, shirinkalom kimsa.
Yurak-bag’ri kuyuk, dardi nihonlarga ishongayman.

Ishonchimni mening taftish etib, ey, gul, firoq etma,
Quyoshim kel, deya mashriq tomonlarga ishongayman.

Falak, bu ne azob bo’ldi, deya kuymasman hijronda,
Fig’onimni yutib, diydorli onlarga ishongayman.

1985

034

(Tashriflar: umumiy 5 047, bugungi 8)

2 izoh

  1. Мирзо Кенжабекнинг «Баҳорим еллари» тўплами 20-аср ўзбек шеъриятининг ютуқларидан биридир. Тўпламдаги шеърларнинг ҳар бири кўнгилда из қолдиради. Бу излар шоир мисраларига жо бўлмиш мунг аралаш шодлик таъсири, фақат Мирзо Кенжабекка хос кечинмалар самарасидир. «Броун ҳаракати», «Синглимга мактуб»,»Ўзбек тили», «Шоирнинг онаси»… Ўйлаб қарасам, Мирзо акада ёдда қолмайдиган шеърнинг ўзи йўқ экан.(Гулноз)

Izoh qoldiring