Nozim Hikmat. O’zbek tiliga ilk tarjima bo’lgan she’rlaridan

Muallif Adib: Muborak kun, Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati izoh yo'q
0315 январ — Турк оламининг буюк шоири Нозим Ҳикмат таваллуд топган кун

   Илк асарларида лирик ва эпик жанрни омухта қилган Нозим Ҳикмат, «Шайх Бадриддин достони» билан девон (классик) шеърияти, халқ оҳанглари ва модерн шеър унсурлари асосида ўзига хос янги бир услубни қўллади. Нозим Ҳикматни «давр билан ҳамнафас шоир», шеъриятини эса маълум маънода «тарих китоби» ёхуд ўзининг ҳаёт тарихи десак янглишмаймиз.
Буюк шоир қачон, аниқроғи қайси кунда туғилгани масаласида озгина чалкашлик бор. Айрим маълумотларда 15 январда санаси қайд этилган бўлса (Туркия нашрларида),бошқа бир маълумотларга кўра 20 январда туғилган  деб кўрсатилади. Менинг назаримда, бу адабиётшунослару тадқиқотчилар бош қотирадиган муаммодир. Биз учун,шоир шеърларини севганлар учун ҳар икки сана ҳам байрамдир. Davomini o'qish

Rauf Parfi. Aleksandr Blok.

Muallif Adib: Jahon adabiyoti va madaniyati, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

012

БЛОК Александр Александрович (1880. 16 (28). 11, Петербург 1921. 7.8, Петроград] — рус шоири. Петербург унтини тамомлаган (1906). «Золотое руно» жур. (1907—08) ва Жаҳон адабиёти нашриётида (1918 й.дан) ишлаган, Бутун Россия шоирлар уюшмаси Петроград бўлимини бошқарган (1920 й.дан). Илк тўплами — «Гўзал Бону ҳақида шеърлар» (1904) рафиқаси Любовь Дмитриевна (кимёгар Д. Менделеевнинг қизи)га бағишланган. Дастлаб Блок символист шоир сифатида танилган. Davomini o'qish

Mirpo’lat Mirzo. Shoir (Rauf Parfi haqida).

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Xotira va yodnomalar izoh yo'q

0223
Рауф Парфи бетакрор шоир эди. Унинг шеъриятию ҳаётига, турмуш тарзига тақлид қилган ёшлар кўп бўлди. Лекин улар бу борада ҳам муваффақиятсизликка учрадилар. Рауф Парфи эса ҳаёт бўйлаб чаманзорда гул танлаб юрган ошиқдек таманно юришида давом этаверди… Устозлардан бири, Рауфдай беғубор, мусичадек беозор қалбли инсоннинг юрагида шу қадар долғали изтироблар бўлишига то ҳануз лол қоламан, деганди.
Ҳеч бир шоирнинг шеъриятини мутлақо бенуқсон, идеал шеърият деб бўлмаганлиги каби Рауф Парфининг турмуш тарзини ҳам барчага ибрат намунаси, деб кўрсатиб бўлмайди. Davomini o'qish

Qo’chqor Norqobil. Rauf Parfi bilan suhbat (1992).

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

022
Мен шеър ёзиб юрадиган одам сифатида ўйлайдиган бўлсам, ўзбек шеърияти имо-ишора шеърияти эди. Бизнинг шеърлар турманинг ичида ёзиладиган шеър эди. Тўртта одам тушунади, қолганлар-чи… Латвиялик шоир дўстим Улдис сўрагандаям айтувдим, ўзбек шеърияти МИМ – имо-ишора деб. МИМ ўзимиздан олинган. Биласизми, 80-йилларнинг машҳур актёри бор эди, ҳамма нарсани имо-ишора билан тушунтирар эди… Марсель Mapco! Латвияда менинг 50-60 та учликларимни таржима қилишганди. Улдис ўзбекчадан латишчага ўгириб ўзбек шеърияти – МИМ, Рауф Парфи – Марсель Марсо деб ёзди. Davomini o'qish

Rauf Parfi. Munojot (Turkum qo’lyozmasi)

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

025

Рауф Парфи (Турсунали Парпиев) 1943 йил 27 сентябрда Тошкент вилоятининг Шўралисой қишлоғида туғилган. Ўзбекистон халқ шоири (1999). ТошДУнинг филология факултетини тугатган (1960—65). Ижоди 60-йиллардан бошланган. Дастлабки шеърлар тўплами — «Карвон йўли» (1968). «Акс-садо» (1970), «Тасвир» (1973), «Хотирот» (1974), «Кўзлар» (1976), «Қайтиш» (1981), «Сабр дарахти» (1986), «Сукунат» (1991), «Тавба» (2001), «Сўнгги видо» (2006) каби шеърий тўпламлари нашр этилган. Байроннинг «Манфред», Нозим Ҳикматнинг «Инсон манзаралари», Карло Каладзенинг «Денгиз хаёли» каби асарларини ўзбек тилига таржима қилган. 2005 йилда Тошкент шаҳрида вафот эттан. Davomini o'qish

Rauf Parfi.Saylanma.

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Yangi kitoblar va asarlar taqdimoti 1 izoh

033

Рауф Парфи наинки шеъри, балки шоирлик шахсини ҳам муҳокама, баҳсу мунозара, пасту баланд тортишувларга маҳкум этган ижодкор эди. Одатда бундай истеъдодларнинг шеърдан ўзга кўзлаган олий мақсади ва ўйлаган манфаати бўлмайди. Шунинг учун шахсиданми, шеъриданми камчилик топиб, уларни айблаш, камситиш мумкиндир, бироқ санъаткорлик сирларини фаҳмлайдиган ҳеч бир одам шеърга, шоирликка хиёнат қилишда айблай олмайди уларни. Davomini o'qish

Omon Muxtor. Men bilgan Rauf.

Muallif Adib: Muborak kun, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Xotira va yodnomalar izoh yo'q

099
Ана, дейлик, биз (мен ишлаган кино қўмитасида) тўрт киши ўтирган хона эшигини секин, қия очиб, Рауф Парфи мен эгаллаган стол томон сал қисиниб, сал хижолат чекиб қарайди.
Албатта, дарҳол ўрнимдан туриб, йўлакка чиқаман. Ҳол-аҳвол сўрайман. Рауф, одатда, файласуфона оҳангда дейди:
– Шакл бор, мазмун йўқ. Davomini o'qish

Taqdimot: Rauf Parfi. Sakina. Saylanma.

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Yangi kitoblar va asarlar taqdimoti izoh yo'q

099

Рауф Парфи. Сакина.Сайланма. Шеърлар. Тошкент: «Муҳаррир» нашриёти. 2013. 376 бет.
Rauf Parfi. Sakina.Saylanma. She’rlar. Toshkent: «Muharrir» nashriyoti. 2013. 376 bet.

Мазкур «Сайланма» Рауф Парфининг ўзи томонидан тузилган. Унга турли йилларда босилиб чиққан «Карвон йўли», «Акс садо», «Тасвир», «Хотирот», «Кўзлар», «Қайтиш», «Сабр дарахти» ҳамда шоир тартиб берган, лекин нашр этилмай қолган «Қутлуғ Туркистон», «Сакина», «Иймон асири» сингари тўпламлари қўлёзмасидан олинган шеърлар киритилди. Davomini o'qish

Rauf Parfi.Turkiston ruhi.Saylanma.2013

Muallif Adib: Yangi kitoblar va asarlar taqdimoti, YANGILIKLAR 1 izoh

099

Rauf Parfi. Turkiston ruhi. Saylanma: she’rlar,tarjimalar. / Nashrga tayyorlovchi va so’zboshi muallifi Vafo Fayzulloh. Toshkent.,»Sharq», 2013. — 320 + 8 bet suratlar.
Рауф Парфи. Туркистон руҳи. Сайланма: шеърлар,таржималар. / Нашрга тайёрловчи ва сўзбоши муаллифи Вафо Файзуллоҳ. Тошкент.,»Шарқ», 2013. — 320 + 8 бет суратлар.
Davomini o'qish

Rauf Parfi. She’rlar.

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

4456   Рауф Парфи Ҳамлету Отелло тўғрисида ёзганда ҳам, Байрон ва Егише Чаренцга мактуб битганда ҳам, Тҳакур ва Вейденбаумга назира битганида ҳам Туркистон ва туркийларни, Ўзбекистон ва ўзбекларни ёзарди. Рауф Парфининг 1981 йилда ёзиган ва ўша замонда чоп этилган «Муктибодҳ дуоси» аталган шеъри гўё Ҳиндистон мавзуида. Аммо ундаги ташбиҳ ва тасвирга эътибор қилинг: Davomini o'qish

Behzod Fazliddin. Hassos ruhning tiniq ovozi

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati 1 izoh

034

     Рауф Парфи шеърлари инсоннинг мураккаб табиати, беқарор ўзлигидан баҳс этади. Теранроқ назар ташланса, бу шеърларда ўнлаб муаллиф “мен”ини кўриш мумкин. Лекин улар орасида икки “мен” алоҳида ажралиб туради: бири – ўта беозор, ҳалим, кўнгилчан, баъзан яшаётганим, мавжудлигим билан малол келмаяпманми дегандек, устига устак ўзидан ҳеч қониқмайди, лирик-сентимент; иккинчиси – шиддатли, кескир сўзли, аҳди қатъий, эътиқодида собит, муросасиз. Шеъриятимизга ҳассос руҳ, тоза туйғулар тилида сўзловчи тиниқ дардни олиб кирган шоир: “Фақат шоиргагина ярашади дард”, дейди. “Шоирнинг онаси изтироб, ахир”, дея куйиниб сўзлайди… Davomini o'qish