Sergey Yesenin. She’rlar

033

3 октябрь — Улуғ рус шоири Сергей Есенин таваллуд топган кун.

ХХ асрда рус адабиёти, жумладан, шеърияти шундай юксак даражада ривожландики, бугун жаҳон адабиётини шу давр рус сўз санъатисиз тасаввур этиб бўлмайди. ХХ аср бошларида бу адабиёт янги шоирлар берди. Шулардан энг машҳури — Сергей Есенин. Адабиёт аҳли орасида, шоирлар қишлоқларда туғилиб, шаҳарларда вафот этади, деган гап юради. Бу гап руснинг буюк шоирига нисбатан тўла мос келади.

088

Esenin-.jpg    Сергей Есенин 1895-йилнинг 3-октабрида (эски ҳисоб бўйича 21-сентабрида) Россиянинг қадим тарихга эга Рязан губерниясига қарашли Константиново қишлоғида оддий деҳқон оиласида туғилди. Отасининг камбағаллиги, аёлмандлиги учун у икки ёшлигидан ўзига рўқроқ бўлган она томонидан бобосининг оиласида тарбия топди. Беш ёшлигида ўқишни ўрганди, тўққиз ёшидан халқ қўшиқларига ўхшатиб шеърлар бита бошлади.

Қишлоқ муаллимлари тайёрлайдиган мактабни тугаллаб, ўн етти ёшида Москвага борди. Савдогарнинг идорасида ишлади, босмахонада мусаҳҳиҳлик қилди, адабий-мусиқий тўгаракка қатнашди, шеърлар ёзишни давом эттирди. Ўн тўққиз ёшидан шеърлари Москва журналларида босилиб, машҳур бўлди. Йигирма ёшида Петроградга келиб, яна бир машҳур рус шоири Александр Блок билан танишди. 1916-йилдан Армия хизматига кирди. Оқ подшоҳ шарафига шеър ёзишдан бош тортгани учун интизомий баталонга жўнатилди, кейин хизматдан тамоман воз кечди.

1918-1921-йилларда Мурманск, Архангелск, Қрим, Кавказ, Бессарабия, шунингдек, Туркистон бўйлаб сафар қилди. 1922-¬1923-йиллари эса таниқли америкалик раққоса Айседора Дункан билан Европанинг Германия, Франция, Белгия, Италия мамлакатларини айланди, тўрт ой АҚШ да яшади. Сергей Есенин 1925-йил 28-декабрда фожлали тарзда вафот этди. Шоир қаерда бўлмасин, умри бўйи ўзини руҳан қишлоқда юргандек ҳис қилиб яшади.

Шоирнинг ўз юрти ва она халқига юксак муҳаббати шеърларида унинг бевосита Рязан ўлкасига меҳри тарзида акс этган. Шоир асарларида таржимайи ҳоли билан боғлиқ нуқталар кўп тилга олинади. Мумтоз ўзбек адабиётида бундай асарларга ҳасби ҳол дейилади. “Энди қайтмам уйимга» ҳамда “Синглимга хат» шеърларида муаллифнинг кўп умри хорижий мамлакатларда, сафарларда ўтгани шундоқ сезилиб туради. Аммо қаерда яшамасин, ватани меҳри унинг қалбида жўш уради.

Сергей Есениннинг сатрлари қисқа-қисқа, тили равон ва содда, лирик қаҳрамоннинг ҳаёт, табиат, одамларга муносабатида қишлоқча самимийлик ва тўғрилик уфуриб туради. Энг муҳими, асарларида шарқона руҳ бор. Бу ўз-ўзидан пайдо бўлган эмас. Шоир форсий тилдаги мумтоз шеърият намуналари билан яқиндан танишганидан кейин Эронга боришга қаттиқ интилади. Бироқ ўша пайтдаги Россия ва Эрон муносабатлари рус шоирини у ёққа юбориш мақсадга мувофиқ эмаслигини тақозо этади. Шунга қарамасдан, Сергей Есенин қаттиқ туриб Эронга боришни талаб қилгани учун уни Озарбайжоннинг Бокуга яқин қишлоқларидан бирига юборишади. Бир неча муддат бу ерда яшаб, шарқона руҳни ҳис этади, Шарқ одамларининг ҳаёт тарзидан завқланади ва тез фурсатда унинг «Форс тароналари» шеърлар туркуми ёзилади. Шарқ шеъриятида Аллоҳга ишқни мажозан ёрга ишқ тарзида куйлаш кучли эди. Шунга тақлидан рус шоири ҳам Шарқ гўзалига бағишланган ишқий шеърлар битади. Лекин шу мавзу баҳонасида Ғарб кишисининг Шарққа меҳри жўш уриб турганини сезиш қийин эмас.

Рус ҳаётини тасвирлайдими, шарқона мавзуларда қалам тебратадими, бундан қатъи назар, Сергей Есенин сеърларининг туб моҳиятида умуминсонийлик ётади. Миллати, дини, ирқидан қатъи назар, уларни ўқиган кишининг кўнглида бир ёруғлик, завқ, меҳр, эзгуликка ошнолик туйғуси пайдо бўлади. Шеър қалбни поклайди, деганлари шу. Сергей Есениннинг аксар шеърларини Эркин Воҳидов маромига етказиб таржима қилган. Бу шеъриятнинг ўзбек шоирлари ижодига жуда катта таъсири бўлди. Эркин Воҳидов, Тилак Жўра, Маъруф Жалил, Хуршид Даврон, Муҳаммад Юсуф ва бошқалар ижодида буни яққол сезамиз.

СЕРГЕЙ ЕСЕНИН
ШЕЪРЛАР
Эркин Воҳидов таржималари
08

ХУРОСОНДА БИР ДАРБОЗА БОР...

Хуросонда бир дарбоза бор,
Остонаси гулга кўмилган,
Унда яшар бир пари рухсор.
Хуросонда бир дарбоза бор,
Ҳайҳот, уни очолмадим ман.

Қўлларимда куч ҳам етарли,
Сочларимдан олтин ранг олган.
Асир этди мени ул пари.
Қўлда гарчи кучим етарли,
Ул эшикни очолмадим ман.

Мардлигим не ишқ майдонида,
Айтинг, кимга қилай шарҳи ғам?!
Севмас бўлса Шаҳи жонидан,
Ул эшикни очолмас бўлсам,
Мардлигим не ишқ майдонида?!

Яна тушди Рус сари йўлим,
Эрон, сендан кетгумми ҳали?
Наҳот, сени боз кўрмас бўлдим?
Она юртга меҳрим туфайли
Яна тушди Рус сари йўлим.

Хайр энди, хайр, паризод!
Дарбозангни очолмасам -да,
Ширин ғаминг бирла умрбод
Куйлаб ўтай сени ўлкамда.
Хайр энди, хайр, паризод…

 

* * *

Талпинма кўп, девона кўнгил,
Барчамиздан юз ўгирмиш бахт.
Шафқат тилар гадолар фақат…
Талпинма кўп, девона кўнгил.

Фусункор ой кийиб зар либос,
Шуъла тўкар каштанлар узра:
Қўйиб Лаълим сийнасига бош,
Пардасини тортаман юзга.
Талпинма кўп, девона кўнгил.

Биз барчамиз гўдакмиз бир оз,
Гоҳ кўзда ёш, гоҳ лабда кулгу,
Бўлмиш ушбу дунёда мерос.
Барчамизга шодлик ва қайғу.
Талпинма кўп, девона кўнгил.

Кўрганман кўп элатларни мен,
Толе излаб кезганман жаҳон.
Юрагимнинг эзгу истагин
Энди ортиқ қидирмам сарсон.
Талпинма кўп, девона кўнгил.

Умидим бор ҳаётдан ҳали,
Тугамаган кўнглимда бардош,
Кел, бир нафас ором ол, қалбим,
Ухла қўйиб ёр кўксига бош,
Умидим бор ҳаётдан ҳали.

Зора тақдир бошимиз силаб,
Саодатга ёр этса бизни,
Толе булбул овози билан
Аллаласа пок севгимизни.
Талпинма кўп, девона кўнгил…

ДОҒЛАР КЕТМИШ МАЖРУҲ КЎНГИЛДАН…

Доғлар кетмиш мажруҳ кўнгилдан,
Маст васваса қўзғамас туғён.
Мен дардимга Теҳрон гулидан
Чойхонада тополдим дармон.

Чойхоначи — барваста, ўктам,
Қойил қолсин рус, деб, чойимга,
Ўткир ароқ, май ўрнига ҳам
Аччиқ-аччиқ чой тутар менга.

Қуй, мезбоним, аммо ҳад билан,
Боғинг аро турфа гуллар бор.
Оқшом менга ниқоб остидан
Оҳу кўзин сузди гулрухсор.

Россияда гулдай қизларни
Тутқунликда сақламас эрлар.
Сармаст этар бўса бизларни
Беханжар-у бемакр-у безар.

Бу тонг юзли дилдор қошимда
Бир бор хиром этса ноз билан,
Шоҳи рўмол солгум бошига,
Йўлларига шерозий гилам.

Мезбон, чой қуй менга лолагун,
Шоир сенга сўйламас ёлғон.
Эҳтиёт бўл ўзингга бугун,
Сўнгра мендан қилмагин гумон.

Эшикка кўп қарайберма сан,
Гулбоғингга, барибир, йўл бор…
Оқшом менга ниқоб остидан
Оҳу кўзин сузди гулрухсор.

СИНГЛИМГА ХАТ

Бизнинг Александр
Делвиг ҳақида
Шеър ёзган, мадҳ этиб калла суягин.
Қандай ширин,
Қандай олис ақида,
Худди гулбоғ янглиғ кўнгилга яқин.

Салом сенга, синглим,
Салом, ассалом.
Қадрдон далалар саломат борми?
Айт, қалай парвариш қилмоқда бобом
Рязандаги бизнинг олучазорни?

Ўша олучазор
Борми ёдингда?
Отам шўрлик тинмай қиларди меҳнат.
Бир парча еридан
Ҳосил олгунча
Омоч суриб, қанча чекарди заҳмат.

Унга мақсад эди
Картошка олиш,
Биз боғ бўлса дердик,
Боғни кесишди.
Дилим ўртанганин
Айтсин ҳўл болиш,
Боғни кесишди-ю,
Бағрим эзишди.

Ёдимдадир байрам,
Ўша сўлим май,
Сабзалар безанган,
Гуллаб настарин.
Оппоқ қайинларни
Қучоқлаб тинмай,
Шўх хандон майдан ҳам
Мастроқ эдим ман.

Оҳ, у оқ қайинлар,
Оппоқ қайинлар…
Қизлардек сарвиноз, сулув, хушқомат.
Севмаслиги мумкин уларни фақат
Қувноқ навниҳолда кўрмаган самар.

Синглим!
Нақадар кам ҳаётда чин дўст,
Кўплардек менинг ҳам Юрагимда доғ.
Агар нозик қалбинг
Толиққан бўлса,
Бунинг соз давоси —
Тинмоқ, унутмоқ.

Саша*ни биласан,
Саша зўр эди.
Лермонтов ҳам, асли,
Унга жўр эди.
Мен бўлсам…
Касалга чалиниб турибман.
Энди эса настарин қорларда
Руҳимни даволаб юрибман.

Сенга ачинаман,
Ёлғиз қоларсан.
Мен эсам тайёрман
Дуелга, ҳатто.
«Бахтлидир жомини ичиб бўлмаган**,
Ва тинглаб бўлмаган найдан ҳам наво.

Ва лекин боғимиз…
Ўша боғ аро
Эрка болаларинг ўйнар кўкламда.
Улар ўйлаб қўйса қани бир бор, о,
Далли девоналар
Ўтган оламда.

——————-
* Саша – Александр Сергеевич Пушкин. ** Бу Александр Сергеевич Пушкиннинг сатри.

БУ ДУНЁДА МЕН БИР ЙЎЛОВЧИ…
Синглим Шурага

Бу дунёда мен бир йўловчи,
Шодон менга қўл силки, эркам.
Худди шундай тинч, эркаловчи
Зиё тўкар куз фасли Ой ҳам.

Исинурман Ойнинг тафтига,
Илк бор ундан ором олар жон.
Аллақачон сўнган севгига
Умид боғлаб яшайман ҳамон.

Бунга боис — шу маконимиз,
Шу ер — оппоқ, шўр манглай турбат,
Қайлардадир топталган номус,
Кимларгадир қадрдон ғурбат.

Яширмайман, ҳар ким ҳам билар:
Бошқа-бошқа эмас, жон сингил,
Иккимиз ҳам бир севги билан
Шу ватанга қўйганмиз кўнгил.

ОНА ИБОДАТИ

Қишлоқнинг бир четида
Пастаккина уй турар,
Сажда қилиб шу уйда
Онаизор ўлтирар.

Ёлғиз ўғлин эслар у
Ёниб аччиқ фироқда.
Ўғли эса юрт учун
Жанг қилади йироқда.

Она сажда қилади,
Кўзёшлари шашқатор.
Бир нуқтага тикилган,
Хаёлида нелар бор?

Кўз олдига келади:
Кенг дала — жанг майдони.
Жонсиз ётар майдонда
Мард ўғли — паҳлавони.

Кўкрагида жароҳат,
Қоп-қора қон ҳар ёғи.
Қолмиш жонсиз қўлида
Душманининг байроғи.

Она юзин қоплар ғам,
Чимирганча қошини,
Аста суяр қўлига
Оппоқ сочли бошини.

Юрак дарди ёш бўлиб,
Тўлиб келар кўзига.
Маржон-маржон томчилар
Оқиб, тушар юзига.

ИТ ҲАҚИДА ДОСТОН

Қуёш ўйнар жавдар хирмонда,
Чипталарда нури тилларанг.
Болалади она ит тонгда,
Етти кучук туғди малларанг.

Ювиб-тараб тиллари билан,
Оқшомгача эркалади у.
Она итнинг иссиқ бағридан
Қор устида эриб оқди сув.

Оқшом; пайти, товуқлар энди
Қўноғига тизилишган дам
Уй эгаси хўмрайиб келди,
Қопга солди еттовини ҳам.

Шўрлик она чопди кетидан,
Узоқ-узоқ қувлаб борди у.
Муздек терлар оқиб этидан,
Аччиқ-аччиқ увлаб борди у.

Ботқоқлардан кечиб ўтди лой,
Оёқлари толди, уринди.
Қайтар экан том устида Ой
Боласига ўхшаб кўринди.

Шўрлик яна боласин сўраб,
Кўкка боқиб увлади хаста.
Янги Ой ҳам аста ғилдираб
Тушиб кетди уфқдан пастга.

Бечорага эрмаклаб, кулиб,
Нон ўрнига отишгандек тош,
Ит кўзидан юлдузлар бўлиб
Қорга оқди томчи-томчи ёш.

 

1401177274335787.jpg   Sergey Yesenin 1895-yilning 3-oktabrida (eski hisob bo’yicha 21-sentabrida) Rossiyaning qadim tarixga ega Ryazan guberniyasiga qarashli Konstantinovo qishlog’ida oddiy dehqon oilasida tug’ildi. Otasining kambag’alligi, ayolmandligi uchun u ikki yoshligidan o’ziga ro’qroq bo’lgan ona tomonidan bobosining oilasida tarbiya topdi. Besh yoshligida o’qishni o’rgandi, to’qqiz yoshidan xalq qo’shiqlariga o’xshatib she’rlar bita boshladi.

Qishloq muallimlari tayyorlaydigan maktabni tugallab, o’n yetti yoshida Moskvaga bordi. Savdogarning idorasida ishladi, bosmaxonada musahhihlik qildi, adabiy-musiqiy to’garakka qatnashdi, she’rlar yozishni davom ettirdi. O’n to’qqiz yoshidan she’rlari Moskva jurnallarida bosilib, mashhur bo’ldi. Yigirma yoshida Petrogradga kelib, yana bir mashhur rus shoiri Aleksandr Blok bilan tanishdi. 1916-yildan Armiya xizmatiga kirdi. Oq podshoh sharafiga she’r yozishdan bosh tortgani uchun intizomiy batalonga jo’natildi, keyin xizmatdan tamoman voz kechdi.

1918-1921-yillarda Murmansk, Arxangelsk, Qrim, Kavkaz, Bessarabiya, shuningdek, Turkiston bo’ylab safar qildi. 1922-¬1923-yillari esa taniqli amerikalik raqqosa Aysedora Dunkan bilan Yevropaning Germaniya, Frantsiya, Belgiya, Italiya mamlakatlarini aylandi, to’rt oy AQSH da yashadi. Sergey Yesenin 1925-yil 28-dekabrda fojlali tarzda vafot etdi. Shoir qaerda bo’lmasin, umri bo’yi o’zini ruhan qishloqda yurgandek his qilib yashadi.

Shoirning o’z yurti va ona xalqiga yuksak muhabbati she’rlarida uning bevosita Ryazan o’lkasiga mehri tarzida aks etgan. Shoir asarlarida tarjimayi holi bilan bog’liq nuqtalar ko’p tilga olinadi. Mumtoz o’zbek adabiyotida bunday asarlarga hasbi hol deyiladi. “Endi qaytmam uyimga» hamda “Singlimga xat» she’rlarida muallifning ko’p umri xorijiy mamlakatlarda, safarlarda o’tgani shundoq sezilib turadi. Ammo qaerda yashamasin, vatani mehri uning qalbida jo’sh uradi.

Sergey Yeseninning satrlari qisqa-qisqa, tili ravon va sodda, lirik qahramonning hayot, tabiat, odamlarga munosabatida qishloqcha samimiylik va to’g’rilik ufurib turadi. Eng muhimi, asarlarida sharqona ruh bor. Bu o’z-o’zidan paydo bo’lgan emas. Shoir forsiy tildagi mumtoz she’riyat namunalari bilan yaqindan tanishganidan keyin Eronga borishga qattiq intiladi. Biroq o’sha paytdagi Rossiya va Eron munosabatlari rus shoirini u yoqqa yuborish maqsadga muvofiq emasligini taqozo etadi. Shunga qaramasdan, Sergey Yesenin qattiq turib Eronga borishni talab qilgani uchun uni Ozarbayjonning Bokuga yaqin qishloqlaridan biriga yuborishadi. Bir necha muddat bu yerda yashab, sharqona ruhni his etadi, Sharq odamlarining hayot tarzidan zavqlanadi va tez fursatda uning «Fors taronalari» she’rlar turkumi yoziladi. Sharq she’riyatida Allohga ishqni majozan yorga ishq tarzida kuylash kuchli edi. Shunga taqlidan rus shoiri ham Sharq go’zaliga bag’ishlangan ishqiy she’rlar bitadi. Lekin shu mavzu bahonasida G’arb kishisining Sharqqa mehri jo’sh urib turganini sezish qiyin emas.

Rus hayotini tasvirlaydimi, sharqona mavzularda qalam tebratadimi, bundan qat’i nazar, Sergey Yesenin se’rlarining tub mohiyatida umuminsoniylik yotadi. Millati, dini, irqidan qat’i nazar, ularni o’qigan kishining ko’nglida bir yorug’lik, zavq, mehr, ezgulikka oshnolik tuyg’usi paydo bo’ladi. She’r qalbni poklaydi, deganlari shu. Sergey Yeseninning aksar she’rlarini Erkin Vohidov maromiga yetkazib tarjima qilgan. Bu she’riyatning o’zbek shoirlari ijodiga juda katta ta’siri bo’ldi. Erkin Vohidov, Tilak Jo’ra, Ma’ruf Jalil, Xurshid Davron, Muhammad Yusuf va boshqalar ijodida buni yaqqol sezamiz.

SERGEY YESENIN
SHE’RLAR
Erkin Vohidov tarjimalari
08

XUROSONDA BIR DARBOZA BOR…

Xurosonda bir darboza bor,esenin66.jpg
Ostonasi gulga ko’milgan,
Unda yashar bir pari ruxsor.
Xurosonda bir darboza bor,
Hayhot, uni ocholmadim man.

Qo’llarimda kuch ham yetarli,
Sochlarimdan oltin rang olgan.
Asir etdi meni ul pari.
Qo’lda garchi kuchim yetarli,
Ul eshikni ocholmadim man.

Mardligim ne ishq maydonida,
Ayting, kimga qilay sharhi g’am?!
Sevmas bo’lsa Shahi jonidan,
Ul eshikni ocholmas bo’lsam,
Mardligim ne ishq maydonida?!

Yana tushdi Rus sari yo’lim,
Eron, sendan ketgummi hali?
Nahot, seni boz ko’rmas bo’ldim?
Ona yurtga mehrim tufayli
Yana tushdi Rus sari yo’lim.

Xayr endi, xayr, parizod!
Darbozangni ocholmasam -da,
Shirin g’aming birla umrbod
Kuylab o’tay seni o’lkamda.
Xayr endi, xayr, parizod!

* * *

Talpinma ko’p, devona ko’ngil,
Barchamizdan yuz o’girmish baxt.
Shafqat tilar gadolar faqat…
Talpinma ko’p, devona ko’ngil.

Fusunkor oy kiyib zar libos,
Shu’la to’kar kashtanlar uzra:
Qo’yib La’lim siynasiga bosh,
Pardasini tortaman yuzga.
Talpinma ko’p, devona ko’ngil.

Biz barchamiz go’dakmiz bir oz,
Goh ko’zda yosh, goh labda kulgu,
Bo’lmish ushbu dunyoda meros.
Barchamizga shodlik va qayg’u.
Talpinma ko’p, devona ko’ngil.

Ko’rganman ko’p elatlarni men,
Tole izlab kezganman jahon.
Yuragimning ezgu istagin
Endi ortiq qidirmam sarson.
Talpinma ko’p, devona ko’ngil.

Umidim bor hayotdan hali,
Tugamagan ko’nglimda bardosh,
Kel, bir nafas orom ol, qalbim,
Uxla qo’yib yor ko’ksiga bosh,
Umidim bor hayotdan hali.

Zora taqdir boshimiz silab,
Saodatga yor etsa bizni,
Tole bulbul ovozi bilan
Allalasa pok sevgimizni.
Talpinma ko’p, devona ko’ngil…

DOG’LAR KETMISH MAJRUH KO’NGILDAN…

Dog’lar ketmish majruh ko’ngildan,
Mast vasvasa qo’zg’amas tug’yon.
Men dardimga Tehron gulidan
Choyxonada topoldim darmon.

Choyxonachi — barvasta, o’ktam,
Qoyil qolsin rus, deb, choyimga,
O’tkir aroq, may o’rniga ham
Achchiq-achchiq choy tutar menga.

Quy, mezbonim, ammo had bilan,
Bog’ing aro turfa gullar bor.
Oqshom menga niqob ostidan
Ohu ko’zin suzdi gulruxsor.

Rossiyada gulday qizlarni
Tutqunlikda saqlamas erlar.
Sarmast etar bo’sa bizlarni
Bexanjar-u bemakr-u bezar.

Bu tong yuzli dildor qoshimda
Bir bor xirom etsa noz bilan,
Shohi ro’mol solgum boshiga,
Yo’llariga sheroziy gilam.

Mezbon, choy quy menga lolagun,
Shoir senga so’ylamas yolg’on.
Ehtiyot bo’l o’zingga bugun,
So’ngra mendan qilmagin gumon.

Eshikka ko’p qarayberma san,
Gulbog’ingga, baribir, yo’l bor…
Oqshom menga niqob ostidan
Ohu ko’zin suzdi gulruxsor.

SINGLIMGA XAT

Bizning Aleksandr
Delvig haqida
She’r yozgan, madh etib kalla suyagin.
Qanday shirin,
Qanday olis aqida,
Xuddi gulbog’ yanglig’ ko’ngilga yaqin.

Salom senga, singlim,
Salom, assalom.
Qadrdon dalalar salomat bormi?
Ayt, qalay parvarish qilmoqda bobom
Ryazandagi bizning oluchazorni?

O’sha oluchazor
Bormi yodingda?
Otam sho’rlik tinmay qilardi mehnat.
Bir parcha yeridan
Hosil olguncha
Omoch surib, qancha chekardi zahmat.

Unga maqsad edi
Kartoshka olish,
Biz bog’ bo’lsa derdik,
Bog’ni kesishdi.
Dilim o’rtanganin
Aytsin ho’l bolish,
Bog’ni kesishdi-yu,
Bag’rim ezishdi.

Yodimdadir bayram,
O’sha so’lim may,
Sabzalar bezangan,
Gullab nastarin.
Oppoq qayinlarni
Quchoqlab tinmay,
Sho’x xandon maydan ham
Mastroq edim man.

Oh, u oq qayinlar,
Oppoq qayinlar…
Qizlardek sarvinoz, suluv, xushqomat.
Sevmasligi mumkin ularni faqat
Quvnoq navniholda ko’rmagan samar.

Singlim!
Naqadar kam hayotda chin do’st,
Ko’plardek mening ham Yuragimda dog’.
Agar nozik qalbing
Toliqqan bo’lsa,
Buning soz davosi —
Tinmoq, unutmoq.

Sasha*ni bilasan,
Sasha zo’r edi.
Lermontov ham, asli,
Unga jo’r edi.
Men bo’lsam…
Kasalga chalinib turibman.
Endi esa nastarin qorlarda
Ruhimni davolab yuribman.

Senga achinaman,
Yolg’iz qolarsan.
Men esam tayyorman
Duelga, hatto.
«Baxtlidir jomini ichib bo’lmagan**,
Va tinglab bo’lmagan naydan ham navo.

Va lekin bog’imiz…
O’sha bog’ aro
Erka bolalaring o’ynar ko’klamda.
Ular o’ylab qo’ysa qani bir bor, o,
Dalli devonalar
O’tgan olamda.

——————-
* Sasha – Aleksandr Sergeevich Pushkin. ** Bu Aleksandr Sergeevich Pushkinning satri.

BU DUNYODA MEN BIR YO’LOVCHI…
Singlim Shuraga

Bu dunyoda men bir yo’lovchi,
Shodon menga qo’l silki, erkam.
Xuddi shunday tinch, erkalovchi
Ziyo to’kar kuz fasli Oy ham.

Isinurman Oyning taftiga,
Ilk bor undan orom olar jon.
Allaqachon so’ngan sevgiga
Umid bog’lab yashayman hamon.

Bunga bois — shu makonimiz,
Shu yer — oppoq, sho’r manglay turbat,
Qaylardadir toptalgan nomus,
Kimlargadir qadrdon g’urbat.

Yashirmayman, har kim ham bilar:
Boshqa-boshqa emas, jon singil,
Ikkimiz ham bir sevgi bilan
Shu vatanga qo’yganmiz ko’ngil.

ONA IBODATI

Qishloqning bir chetida
Pastakkina uy turar,
Sajda qilib shu uyda
Onaizor o’ltirar.

Yolg’iz o’g’lin eslar u
Yonib achchiq firoqda.
O’g’li esa yurt uchun
Jang qiladi yiroqda.

Ona sajda qiladi,
Ko’zyoshlari shashqator.
Bir nuqtaga tikilgan,
Xayolida nelar bor?

Ko’z oldiga keladi:
Keng dala — jang maydoni.
Jonsiz yotar maydonda
Mard o’g’li — pahlavoni.

Ko’kragida jarohat,
Qop-qora qon har yog’i.
Qolmish jonsiz qo’lida
Dushmanining bayrog’i.

Ona yuzin qoplar g’am,
Chimirgancha qoshini,
Asta suyar qo’liga
Oppoq sochli boshini.

Yurak dardi yosh bo’lib,
To’lib kelar ko’ziga.
Marjon-marjon tomchilar
Oqib, tushar yuziga.

IT HAQIDA DOSTON

Quyosh o’ynar javdar xirmonda,
Chiptalarda nuri tillarang.
Bolaladi ona it tongda,
Yetti kuchuk tug’di mallarang.

Yuvib-tarab tillari bilan,
Oqshomgacha erkaladi u.
Ona itning issiq bag’ridan
Qor ustida erib oqdi suv.

Oqshom; payti, tovuqlar endi
Qo’nog’iga tizilishgan dam
Uy egasi xo’mrayib keldi,
Qopga soldi yettovini ham.

Sho’rlik ona chopdi ketidan,
Uzoq-uzoq quvlab bordi u.
Muzdek terlar oqib etidan,
Achchiq-achchiq uvlab bordi u.

Botqoqlardan kechib o’tdi loy,
Oyoqlari toldi, urindi.
Qaytar ekan tom ustida Oy
Bolasiga o’xshab ko’rindi.

Sho’rlik yana bolasin so’rab,
Ko’kka boqib uvladi xasta.
Yangi Oy ham asta g’ildirab
Tushib ketdi ufqdan pastga.

Bechoraga ermaklab, kulib,
Non o’rniga otishgandek tosh,
It ko’zidan yulduzlar bo’lib
Qorga oqdi tomchi-tomchi yosh.

Sergey Yesenin, Fors Taronalari by Khurshid Davron on Scribd

023

(Tashriflar: umumiy 36 631, bugungi 4)

9 izoh

  1. Juda mamunli ekan she’rlari sizlarga katta rahmat topib berganiz uchun

Izoh qoldiring