Тожикистон халқ шоираси Фарзона замонавий тожик адабиётининг ёрқин вауилларидан бири. Атоқли ўзбек шоири Одил Икром шоира шеърларини моҳирона таржима қилиб  саҳифамиз ўқувчиларига  тақдим этади.

ФАРЗОНА
ШЕЪРЛАР
Одил Икром таржимаси

 Тожикистон халқ шоираси Фарзона ( (Иноят Ҳожиева) 1964 йилнинг 3 ноябрида Хўжанд шаҳрида туғилган. «Кулги авжи»(1987), «Чақмоқ ҳамласи»(1989), «Йигирма дона атиргул»(1991, рус тилида), «Ишқ ояти»(1994), «Сўнгсизлик қадар»(2000), «Шабнам меърожи»(2001), «Fунча сири», «Осмон гулининг муҳри» каби шеърий тўпламлари нашр этилган. Абай, А.Ахматова, М.Цветаеваларнинг асарларини тожик тилига таржима қилган. А.Рўдакий номидаги Тожикистон Давлат, М.Турсунзода номидаги адабий мукофотлар совриндори.
1989 йилдан буён Ёзувчилар  Иттифоқининг аъзоси. 

ИШҚ ТАСБЕҲИ

Ягона сўз биламан, бу – ишқ,
Уни такрор қиламан: Ишқ, ишқ, ишқ…

ЭРТА КЕЛАДИ

Кексайган маърифат қазосигача
Кам қолди,
Ҳаётни якунлаш керак.
Замонавий инсон, фисқу фужурнинг
Чўққисига етиб борди жонсарак.
Банг элтган осийлар
Ҳақ ҳудудидан
Ўзга маконларга қараб югурар.
Яъни, ёруғликни ўлдириб ногоҳ,
Fализ нафас билан булғаб самони,
Тупурди қуёшнинг бетига улар.
Бойлар ютди
Ушбу дунёни буткул,
Худди, ичкетарнинг дориси янглиғ.
Дунё дунё эмас энди, водариғ,
Энди дунё – Юнус сингари асир,
Балиқнинг қорнида, ўз зиндонида.
Энди дунё қолиб кетди қандайдир
Очкўз юҳоларнинг жиғилдонида.
Меҳр,
Савоб,
Имон,
Мардлик,
Мурувват,
Неки, эзгу ҳис бор, бари йўқолди.
Мажруҳлик ваҳми, жон талвасасида
Ювуқсизлар бўғзи ичида қолди.
Ваҳшийлик кирмоқда ҳаётимизга,
Шаҳвоний фильмлар, ваҳшат-ла бутун.
Қобил гуноҳининг соддалигидан
Кулиб, тонг йўлини боғлайди тугун.
Эй, ер, эй, чидамли, хастаҳол, азиз,
Бизнинг гуноҳларни кўтардинг қанча.
Сен ушбу ҳаётни асрадинг мудом,
Не-не хатолардан,
Қўлдан келганча.
Не-не куфрларнинг тажовузидан
Ўзингни асрадинг бегумон, бешак.
Энди, қари замон ҳалокатига
Кам қолди,
Ҳаётни якунлаш керак.
Шу бир нафас етар тазарру учун,
Ушбу миттигина юлдузнинг нури.
Улкан саждагоҳга дўнсин ногаҳон,
Шу бир нафас, руҳни ларзага солиб.
Неки, инсонийдир, бахш айласин жон.
Шу бир нафас ичра Ҳақнинг ҳукмига
Бутун башарият интизор букун:
Кетмоқлик учун ва қолмоқлик учун,
Бор бўлмоқ ёки йўқ бўлмоқлик учун.
Кетмоқ учун йўқлик қаърига қулаб,
Тағин кўзимизни очайлик десак:
Шу қисқа муддатда, шу бир нафасда
Тирикликка якун ясамоқ керак.

Аммо, ҳомиласи қурсоғи ичра,
Эртанинг шодлигин кутган аёллар,
Қандай бу ҳаётни айласин якун?
Аммо, нигоҳида садоқат нури
Порлаган бегуноҳ, маъсум гўдаклар,
Кўйлаги остида ҳаяжондан соф
Кўкси қалқиб турган ҳаёли қизлар,
Аммо, гулдан умид қилган ғунчалар,
Келинчак юзидай қизил олчалар,
Мурғак жўжасига меҳр-ла кун-тун
Ризқ ташиган ул тонг қалдирғочлари
Бул ҳаётни қандай айласин якун?
Эй, дўст!
Қўлни лоқайд силтаб шул заҳот,
Энди дема: — Эрта? Қанақа эрта?!
Бу куннинг эртаси бормикан, наҳот?!
— Албатта, бор. Келар, бўлгин хотиржам,
Гар бу қавм, имондан Нуҳнинг кемасин
Ясаб, кема ичра ишқни жойласа,
Албатта, албатта эртамиз келар,
Эртамиз келади.
Худо хоҳласа!

ҚАФАСДАГИ ОЗОДЛИК

Эй, ишқ, сени топгим келар олис ёдлардан,
Бир олманинг ол рангидан ўргангим келар.
Ё йўл излаб,
Саҳроларда тентиган сувдан
Ё гўдаклар ҳавас билан чайнаган ширин
Жўхорининг поясидан
Ёки бир гулдан.
Тўғри, ишқнинг она юрти – ёсуман гули,
Ишқ бўлсайди озодликка лиммо-лим қафас.
Салом, Мажнун,
Озодликка тўлган қафасни
Қайга олиб кетмоқдасан?
Мен ҳам бир нафас
Зоғни товус либосида кўргим келади,
Шер бўйнидан қучсам дейман мен ҳам сен каби,
Ва оҳунинг кўзларидай кўзгу – матлабим.
Кўча узра куй таралса пошналаримдан
Ва булбуллар яқин келса
Атрофимда жам.
Қара, кўзинг пардасини каттароқ очиб,
Кўчангдан ишқ аҳли ўтиб кетмоқда бу дам.
Нечун мен ишқ дейман?
Чунки, ишқ жисми озод,
Замон, макон, дину мазҳаб панжаларидан.
Ишқ занжимас, фарангимас, хуросонликмас,
Озод – япон ашёсининг тамғаларидан.
Прометей олови ҳам, Митра жилоси,
Исо хочи, ҳам Будданинг нилуфари – ишқ
Ишқ – Мусонинг кафтидаги умрбоқий нур,
Ишқ – Мустафо меърожидир, бари, бари – ишқ.
Ишқ – энг тугал хулосаси маърифатларнинг,
Англаб етгин,
Ишқ – Худога бириккан қасам.
Шундай экан, баландроқ бўл ўзингдан, зеро,
Ишқ ўлади,
Чумолига озор берсанг ҳам.

ИМОН ЙИFИСИНИНГ САДОСИ

Танам эсимда йўқ,
Қиш дарахтидай,
Дағал пўстлоғини чўқиётган зоғ
Тумшуғин зарбига қилмайди парво.
Осмон – бир берк эшик, ул томонида
Нафаси бўғилиб қафасда қуёш
Баҳорни кутади.
Барча – бенаво.
Баҳор борлигини ҳеч ким ўйламас,
Ҳеч ким қалбдан қорни супурмас нари.
Имонин дарзига ҳеч ким тавбани
Тикмайди, худди, бир ямоқ сингари.
Эй, ёр!
Кўзларингда нега мен учун
Бир тонг поклигини асраб қўймадинг?
Нима учун меҳринг қасидасини
Сен кар қулоқларга тинмай сўйладинг?
Нега фироғимнинг водийларини
Сабр билан кечиб ўтолмадинг ҳеч?
Лабимни «кел» деган қурб этганда тарк,
Нечун ўзга айтдинг, у келмас сира,
Ёки келганда ҳам келади деб кеч?
Кимга интиқ бўлай?
Интизорликнинг
Ул ёғидан келмас қадам шарпаси.
Ёр лабида йўқдир таскин хандаси,
Тўғри, мен кеч келдим,
Танам – ёдда йўқ,
Ахир, жондир менинг борлиғим буткул.
Қалбимга қулоқ сол, эшитяпсанми?
Имон йиғисининг садосидир ул.

ТЎРВАМДАГИ НАДИР?

Бу шаҳар кенглиги иборат эрур,
Йигирма автобус бекатларидан.
Бу шаҳар қалбимдан сал кичикроқдир,
Ё каттадир буткул осмон бағридан.
Тўғри, униси ҳам, буниси ҳам. Ул
Йигирма интиқлик ичра бу умрим,
Тўхтовсиз ҳаракат айланмасида
Чопади, чопади билмасдан тиним.
Руҳим, ўжар руҳим эргашади жим.
Тўғри, кезмоқ керак ул ёндан бул ён,
Ушбу шаҳар ичра мудом тентираб.
Шамолдан-да бекор,
Фазодан-да бўш
Бул томондан тағин ул томон қараб.
…Қалбим оғироёқ оҳу додимдан,
Нимадир, нимадир тўрвамдаги у?
Сувратим айбининг устидан кулиб,
Масхара қилгувчи ул битта кўзгу.
У кўзгу, бундан сўнг, бундан кейин ҳам,
Менга сўлғинликдан сўйлайди нуқул.
Менинг ҳимоясиз тасвирларимни
Завол панжасига топширар буткул.
Хуллас, бу ёлғизлик биёбонида,
Бул шаҳар, йигирма бекат аро жим,
Ўтиб кетаётир бу азиз умрим.
Бир умр, жилосиз, чека-чеккада,
Бир умр, қадрсиз, бенаво, чигил.
Биёбон оҳусин кўзлари каби
Унга ҳайрон боқар девона кўнгил.
Тўғри, тўхтамаслик керак бир лаҳза,
То сўнгги лаҳзадан келгунча хабар,
Ўлим гирдобига чўккунга қадар.
Аммо, тағин нима истайман,
Аммо…
Куним битмай бурун, такрору такрор,
Мен азон ўқийман япроқ, баҳорга
Ва сенинг дилнавоз ёдингга, эй, ёр.

СИНИҚ САДО

Кел, ўтайлик бозор расталаридан,
Бошқа йўл йўқ.
Нега мен бу ердаман?
Нега қиёматдай қўпган савдонинг
Уфқ янглиғ чексиз бағридадирман.
Ўтирибман етти равоқ остида,
Ўтирибман ёлғиз, бўлиб умидвор,
Топиларми дея, савоб йўлида,
Менинг дардларимга бирор харидор.
Замон мадҳу сано замони эмас,
Сафарга йўл олган паррандаларнинг
Фироғидан ёниб, ўртаниб бир-бир,
Япроғини тўкар дарахтлар бесас.
Нега қуш эмасман, гўзал юртларга
Кетолмасман, этиб ошёнимни тарк.
Ўзга боғда яйраб, бул қафас ичра
Ўтирмасдим – ғамгин садоларга ғарқ.
Бироқ, кел, бор бўлиб,
Поймол этилган
Чаманда куйлайлик қувноқ, бекадар.
Токи, эзғиланган қаддини тутиб,
Осмонга бўй чўзсин мунглиғ майсалар.
Танин баргга ишқаб гуллар уйқуда,
Сарғиш дарахтлардан кетсин қайғулар.
Куз келиб, бағрини қушлар тарк этган
Чаман аза тутар.

НАЖОТ

Бор бўлмоқ хатарли бу кунботарда
Мен нима ахтариб бораман бу пайт?
Ишқу муҳаббатни ахтарганими?
Меҳрибонлик анқо тухмидай қаҳат.
Тонг – дарча, куннинг хор ташвишларига,
Юлдуз – туннинг қора ҳирсига асир.
Шуҳрат – чирик олма тўлган тўрвадир,
Ҳаёт суви ҳам бор,
Аммо, у фақат,
Кавсар ариғида оқар бирма-бир.
Ишқ, яъни Ҳеч,
Кетар бойликка қараб,
Эҳтимол, Ишқ номи қадимдан-қадим
Манбаларда қолган бўлса, не ажаб.
Ё гул терайликми? Мен не ҳам дейин?
Боғда тўплар портлаб тургандан кейин.
Яшил либосдаги ушбу зобитлар
Келгандир баҳорни ўлдирмоқ учун.
Бир дўст ҳузурига? Эй, самимий кўз,
Фақат, ростини айт, борми истагинг,
Менинг дийдоримни кўрмоққа букун?
Бир кун қутлагани бораман сени,
Бир пок ҳақиқатни сенга беназир
Ҳадядай ўшанда элтаман, эй, дўст.
Биласанми ул пок ҳақиқат надир?
Ҳаёт!? Айтинг, яшил тўнли зотларга,
Тажовуз қилмасин
Гул номусига
Майсаларнинг нозик хаёллигига,
Лолақизғалдоқнинг иболарига,
Парвоз, содда қўшиқ нидоларига,
Ва тиниқ сувларнинг ҳалоллигига.
Эй, заҳарли одам, боғнинг тинчини
Нечун буздинг, белаб бағрини қонга?
Қуёшнинг ярқироқ олмасин бу кез,
Нечун камон билан олдинг нишонга?
Бор бўлмоқ хатарли бу кунботарда
Кўчадан болали бир аёл ўтар.
— Чақалоқнинг исми нима? Сўрайман,
— Нажот! – дейди аёл.
Худога шукур.

ЎЗИМГА ҚАДАР

Мен ҳаётга ишонаман қиёматгача,
Шабнам қуриб, тингунча то булбул куйлари.
То мўъжиза жўнлашгунча,
Яъни, ишқ билан
Видолашмоқ учун ярим нафас бор ҳали.
Ўлгим келса менга рухсат бермайди, бироқ,
Битта орзу – олисларда қўлим етмаган.
Қандай оддий бўлай, ўйлаб иштирокимнинг
Шартлигини бир мажлисга. Ўнда. Эртага.
Қандай қилиб оддий бўлай?
Чироқсиз қолиб,
Маҳкум бўлсам чироқсизга бергали мадад.
Қандай қилиб оддий бўлай?
Ўшал хаёлий
Шуълазорга мен уларни айласам даъват.
Қандай қилиб оддий бўлай?
Ахир бозордан
Янги кўйлак сотиб олсам ҳар бир қадамда,
Келганимда ҳар гал сизнинг кўз олдингизга,
Келтирмасам янги жонни янги баданда.
Қандай қилиб оддий бўлай?
Қачонки…
Асли
Оддийлигим ва оддийлик – гўзал, бетакрор.
Оддийлик, бу – мўъжизадан, балки, баландроқ,
Ҳали вақт бор,
Ҳали тағин ярим нафас бор.
Балки, қай бир эски тўрва, эски сандиқда
Қолгандир ишқ ва муҳаббат юқидан асар.
Туғилмоққа қадар босиб ўтай бу йўлни,
То тозармоқ,
То Худо
То Ўзимга қадар!

КЕЛ, КЕТАЙЛИК

Кел, кетайлик, ўшал тоза ибтидо сари,
У ложувард кўкдан-да соф бир ибтидога.
Ўз қаъримга кетмоғим шарт,
Аммо, қаърим йўқ,
Бир дарчадай, юзин бурган ундан жавҳари.
Мен танамни бахш этганда
Нафис кўйлакнинг
Жозибали оғушига урган чоғимда,
Порласин деб нилуфардай кўзим кўзгуси,
Қабоғимга нилий кимё сурган чоғимда.
Ёхуд ўшал икки шохли мошинлар ичра,
Урён қизлар сувратига боққаним маҳал,
Нигоҳимни нафрат билан бурган чоғимда
Ёки қай бир йўловчи ёт табассумига
Мен ҳам ёлғон ва бегона табассум билан
Унга ногоҳ жавоб бериб турган чоғимда.
Мен англайман, мен англайман қаърим йўқлигин,
Мен англайман, пуч сувратман, кимнингдир ёлғон
Мақтовидан чарх айланиб учганлигимни
Ва кимнингдир нохуш, совуқ нигоҳидан жим
Қайтиб тағин ерга қулаб тушганлигимни.
Кўчамизда эски-туски сотгувчи чол бор,
Бахтли эди,
Кимдир унинг сопсиз тешасин
Ёки синган косасини сотиб олган чоғ.
Ўша чолни ҳеч ким, ҳеч бир кимса, негадир,
Бир зум бахтли айламоққа шошмасди, бироқ.
Мен олислаб кетганим йўқ,
Чунки, олислаб
Кетмоқлик бу – танҳоликнинг ҳамдами, ёри.
Истамасдим, одамларни
Парранда янглиғ
Зору ҳақир кўрмоқликни, чиққач юқори.
Истамасдим, ҳовузларнинг шаффоф жисмида
Энг чиройли, нафис битта нилуфар эсам.
Ё туғилган нур садоси сингари, ариқ,
Анҳорларда яшаб, умр кечирмоқни ҳам.
Ул не садо? Қайдан келар? Шивирлар секин:
Яқинроқ кел, қўрқма!
Жисминг ҳарир ниқобин
Айламоғим керак сенинг танингдан нари.
Ёруғ нигоҳ қудратин бахш этай кўзингга,
Нигоҳ нима?
Нечун бўм-бўш нигоҳлар қаъри?
Кел, кетайлик, олмалари
Маърифатнинг пок
Дарахтида фонус каби ёнган боғларга.
Ва жаннатий буғдойлари ўшал Одамни
Ҳақиқатга ошно этган чексиз саҳрога.
Бир анҳорга,
Ёр жамоли бўлсин намоён,
Ўша биллур қатрасининг ҳур дарчасида.
Кел, кетайлик, ўша тоза ибтидо сари,
Худованднинг бизда мавжуд бир парчасига.

ХАБАР

Дўст келади.
Нигоҳида – ёрқин садоқат,
Сукутида – андишанинг шуъласи бор жим.
Лабларида табассуми – шаффоф,
Ҳидоят
Ёмғиридай бир муштоқ гул бошида надим.
Дўст келади.
Бу тириклик унинг жисмида
Жон олади, вужудининг ҳар бир қисмида.
Икки юзта тўфон хоҳиш-истаги бордир,
Эндигина йўл юрган бу ҳаёт аслида.
Бу шаҳарда маъюс тунлар,
Қуролланганлар,
Бепарво маст-аласт, юлдуз дурининг лаин
Тамғасидан ўзга нарса қолмаса
Ногоҳ
Қўрқиб қочган фаришталар қайтади тағин,
Чироқ порлар тағин баланд симёғочларда
Ва кўчалар ҳур ҳаётга қайтади яна.
Бу кечада тўхтаб қолган, кўзлари юмуқ
Фавворалар завққа тўлиб айлар тантана.
Эшикбон ел бўсаларнинг калити билан
Йўл-йўлакай ғунчаларни очар соғиниб.
Ва Шайх Камол ҳайкалининг пойига кимдир
Гул қўяр.
Ким очар Байрам дастурхонини.
Ярим тунда эшик қоқар бир номаълум зот,
Ваҳм босган эл ўз жонин ғамини егай,
Зўрға очар эшикни. У:
— Саломалайкум,
Сизга букун мен сумалак келтирдим, — дегай.
Бу тун – шодлик туғилган кун, ғамгин қалбларда,
Дўст келади.
Келишига ишонайлик, кел.
Кўчаларга сув сепайлик, шаҳарни безаб,
Дилдан ғамни аритайлик, яшнаб кетсин эл.
Сўник дилга ёғду муҳрин босайлик, токи,
Киприкларнинг каватида нурлар елади.
Келмаса ҳам,
Тўрт томонга жар солайлик,кел:
Дўст келади!

ИШҚ ДАЪВАТИ

Чап қўл фаришталари,
Ўнг қўл фаришталари,
Қайда ўшал олов ишқи бор айлаб мани,
Даричамга салом бериб, ҳол сўрган қани?
Қайда ўшал тириклигим, ўшал нотамом,
Бу ҳаётим топгай унинг нуридан самар:
Лабларимдан лабларимга йўллаган салом,
Кўзларимдан кўзларимга айлаган назар.
Икки қўллаб тутдим тилла қуёш ҳалқасин.
Эшигимиз ҳалқаси бу – азиз
Ва илк бор
Бир юз ханда нурин тўкди эшик очилиб,
Оҳ, қанчалар руҳоний ва ошно бу рухсор.
Салом, орзу-истакларим, қўл етмас маъво,
Салом, нурим, янги чиққан қуёш – беғубор.
Салом, эй, сен, тиловати намозимга жо,
Салом, эй сен, хаёлида таҳоратим бор.
Бошқа буюк узлатингни этма ихтиёр,
Чўкканларнинг ҳолига сен кулмагин тақир.
Азоб бергин, даргоҳингда ахтарса ўзни,
Мени менда бор ўзингга айлама яқин.
Сен тонгнинг кўк жандасини чирмаб лошингга,
Қуёшни чал, ноғорадай кетсин даранглаб.
Зинҳор тутма қўлимдан,
То ўз талошимда
Баланд бўлай, бағир бўлиб ўша баландга.
Чап қўл фаришталари,
Ўнг қўл фаришталари,
Қайда ўшал сас, бахтга ёр борлиғи, тани?
Ишққа даъват айлагувчи ул садо қани?!..

ҚАЙТИШ

Ўлди йўл ярмида
Нажот элчиси.
Улки, ибтидонинг гўзал юртидан
Келмоғи шарт эди,
Эзгулик, поклик
Ҳамда гўзалликка маъно берарди,
Улки, ушоққина вужуди билан.
Мунаққаш бешигин силкинишидан
Тинмай тўкиларди тириклигимга
Садо, ранг ҳам ёруғ орзулар тағин.
Сўзлар ғализлиги, кўзлар зарари
Ҳамда нигоҳларнинг ҳақоратидан,
Фасод дўстлигидан йироқлашардим.
Ниҳоят, бу тиниқ булоқ берарди
Мен учун таҳорат сувини,
Аммо,
Ўлди
Йўл ярмида
Нажот элчиси.
Қачонки, хушрабо наркоз дориси
Ўрмалагач кўм-кўк томирларимда,
Парвоз айлар эдим,
Ёлғизлигимнинг
Қаърига ғарқ бўлган биллур бир йўлак
Мени чорлар эди чуқурлик сари.
Ўликдай ухларди улкан музлар ҳам,
Худди, ҳандасавий шакллар каби.
Ул йўлакда руҳим кезарди, фақат,
Тўқиниб гоҳ муз,
Гоҳ совуқ фазода
Беҳуда сайрини этдириб давом.
Жуда ғамгин эди сафарим,
Аммо,
Ўйлардим,
Гул, гиёҳ бағрига қайтсам,
Ёвни дўст шаклида кўрардим яна.
Тағин хиёнат-ла келиб юзма-юз,
Яна дўст уйига нур лаълин элтиб,
Қайтишда зулматни олиб кетардим.
Кезиб қишнинг ғамгин кўчаларида,
Тағин ахтарардим кимнингдир изин.
Ахтарардим, гарчи, йўқ бўлса ҳам ул.
Яна бир таниш-ла келиб юзма-юз,
Бемор чеҳрам узра қўярдим осиб,
Табассумга ўхшаш ненидир тағин.
Яна самимият аслини ёлғон,
Юрак аслин балчиқ янглиғ ҳис этиб,
Меҳрнинг аслини дағаллик билан,
Ҳақиқат аслини каззоблик билан,
Поку нопокликни бирга кўрардим.
Мен яна бозордан бўш халта билан
Қайтган ночорларни кўрардим қайта.
Кўрардим, уйимиз олдида ҳар кун
Қора совун сотган болани тағин.
Неки поклик бордир ушбу оламда,
Унинг кир қўлидан сўнг покланганин.
Ўғли эзиб, адо айлаган бадбахт,
Ҳар кеч «Уйингизда чироқ борми?» деб
Сўрган қўшни чолни кўрардим яна.
Оҳ, қайтсам,
Тўп, ўқлар гумбурлашидан
Ҳаёт титроғини кўрардим яна.
Кўрардим, арзимас ғараз деб, тонгда
Беозор уйқуда ётган Ватанни
Қурбонликка элтган тўдани тағин.
Банг! Банг! Банг!
Қаерга қоча оларсан,
Пешонангга битган бўлса бу шовқин?
Тўплар ўқи тинмай портлаб турганда,
Қандай қилиб айтай Ишқ дея, ахир?

… Ўлим айвонида менинг сафарим
Fамгин эди, аммо, этарди давом.
Икки шаффоф садо
Икки бор чорлаб,
Тортмаганда сиртга жажжи қўлчалар.
Онам унда эди. Ўзга оламда.
Ернинг ҳар жойида азиз инсонлар
Мангу садоқат-ла кутарди мени.
Баҳор, ҳар зарраси туғёнга тўлиб,
Мени ҳузурига чорларди яна.
Дераза ортида кекса чинорлар
Қаҳратонни кечиб ўтарди тағин,
Интилиб яшиллик манзили томон.

Дўст дегай: Боқмагин қора дарчадан,
Тонг гавҳарин таниб тун таркибидан.
Қара, қумриларга совуқ қиш туни
Айвон томин паноҳ этди меҳрибон.
Нечук терс кўрасан, кўршапаракка
Каптар деб ном бердинг,
Шўрлик шапарак,
Каптар деб ном олган бўлса-да, гарчанд,
Қолар кўршапарак бўлиб барибир.
Дўстга дейман: Битта кўршапаракнинг
Бахтидан завқлангим келар…
Дўст дегай:
Кўршапарак қолсин кўршапаракдай,
Токи, ул нуроний тириклигининг
Давомин яшасин қуёш ҳам тағин.
Токи, ҳар бир гиёҳ яшиллигининг
Ҳақиқатин англаб етсин қайтадан.
Аммо, ҳаққинг йўқдир умидсизликни
Ошкор айламакка,
Зулматни ёйиб,
Ёмон кўрмоқликка,
Ёмон сўйламак,
Ёмон деб билмоққа ҳаққинг йўқ буткул.
Масхара қилмоққа кўршапаракни
Ҳаққинг йўқдир,
Зардушт руҳи кечирмас.
Мен тағин қайтаман.
Кекса дарахтнинг
Қўш шохи яшашга мойилдир ҳануз.
Мен тағин қайтаман, билсам-да, гарчи,
Кеча мени суйган ўша кўзларда
Ҳафсала чироғи сўнгадир бугун.
Ўзга кўз ахтариб кетди у кўзлар.
Мен тағин қайтаман, ғамгин кўзингда
То кўрай ишқ уфқин сўнгги изларин.
Охирги из…
Илк бор қўлимга соат
Таққанимда
Ўн тўрт ёшлигим билан
Мени қутлаганди сабоқдошларим.
Ўшанда, билмасдим, менинг соатим
Айланар фазонинг тезлиги билан.
Кеча-кундуз тинмай югуриб-елар,
Беҳуда айланиб Ҳеч атрофида.
Фасллар алмашар бир лаҳзада тез.
Фасллар алмашар бир зумда бу кез.
Тўхтовсиз алмашган бир тасвирдан лол
Ойналарнинг кўзи бақраяр беун.
Барча ашёларнинг ҳаракат йўли
Фақат, завод томон йўналган нечун?
Таққан чоғ сочимга гулдан сочбоғи,
Мийиғида кулиб деганди ҳамма:
У битта сочбоғи воситасида
Ёшлигини асраб қолмоқчи чоғи.

Йўқ! Йўқ! Оддийгина битта сочбоғи
Ёшликнинг белгиси бўлолмайди ҳеч.
Ёшлик – қалбда яшар. Кўксимиз ичра
Бир чироқ, ўчмайди ўла-ўлгунча.
Ёқасан эй, сўнгсиз интиқ, зорлигим,
Эй, ҳеч кимга нисор этилмаган ишқ.
Ҳеч ким англамаган эй, сен, Ҳақиқат,
Эссизлик токида қолган эй, Китоб.
Эй, сир биёбони, не-не ташналар
Сени кечиб ўтар,
Лек, билмас ҳеч ким.
Агар ҳассасини чуқурроқ урса,
Сендан тошиб чиқар Хизр булоғи.
Биласанми? Энди кезмоқ маҳолдир,
Ул ўн тўрт ёшликнинг имони билан,
Бу айланма, чигал кўчаларда жим.
Энди от-арава билан ҳеч кимни
Пешвоз олиб бўлмас тайёрагоҳда.
Қўндириб бўлмайди лабларингга ҳам,
Қайтадан сигорни хўрозқанд янглиғ.
Чак… Чак… Чак… Тарновдан қор томар беҳол,
Том четидан тиғли муз парчалари
Тушар қариялар тишидай қулаб.
Бир зоғ қоқ суякка тумшуғин урар.
Хасталик тўшаги ичра бир бемор,
Тинглар кўчаларнинг шод садосини.
Бир гўдак арчани безатар мамнун.
Дўст дегай: Қумрилар сенсиз ўлар, қайт!
Қайтаман.

ЁРУF ХАБАР

Тағин келдим, эй, дўст,
Кўзим тақвимин
Фаслида нигоҳнинг ҳарорати бор.
Юрагимда ҳануз бир заррин орзу
Қўнғироқ чалади такрору такрор.
Жанг ҳам ўтди, ўшал жаҳолат билан
Ҳақиқатлар жанги, ғам солиб жонга.
Fофил қавму тўда ўз лаънатининг
Тоши-ла мени ҳам олди нишонга.
Fазаблар ҳайқирди, ишқнинг «Аналҳақ!»
Фарёди оламни ларзага солди.
Жанг ҳам ўтди,
Қаҳр-ғазаблар ўлиб,
Яна ишқнинг жони соғ-омон қолди.
Тағин келдим, эй, дўст!
Юрагим ичра
Яшил ғалаёнлар бўлмоқда бедор.
Нигоҳим қаърида ҳануз бир чироқ
Ҳаёт кечиради, ёруғлиги бор.
Маъсум шавқ зоҳири ҳануз – борлиғим,
Имон келтираман баҳорга ҳануз.
Қақраган қошларим ўшанда тағин
Ўсма висолига етар ёруғ юз.
Ўшанда бағрига қайтган қушларин
Тағин қутлар маъюс инлар, уялар.
Ўшанда булбуллар тўдасига жим
Қўшилган бир карвон бахтга чулғанар.
Чаман қурмоқ керак беҳи гулидан,
Мева чироғидан ёришсин боғлар.
Йўқса, бул заҳарли тамакизорда
Куй-наво нафаси сиқилиб ўлар.
Тағин келдим, эй, дўст!
Мен ҳануз – ўша,
Аммо, сен сен эмасдирсан, бенаво.
Замоннинг чақчайган кўзидан қочиб,
Майнинг оғушидан ахтардинг паноҳ.
Тунда тентираган гадоларга ҳам,
Тонг ҳадя этмадинг оппоқ, беғубор.
Енгилмас жаҳонгир, ғолиб руҳингни
Хилват қучоғига айладинг дучор.
Бепарволик сари йўл олиб, ўзни
Бир азиз хотирга этолмадинг бахш.
Баҳор таъсирини ернинг сўлиққан
Бемор томирига этолмадинг нақш.
Мўъжизани кўриб, «Ё, тавба» дея,
Ҳатто, ҳайратга ҳам тушмайсан нохос.
Йиғлолмайсан, булут шогирди эмас,
Қуёшга, шунчаки, муридсан, холос.
«Қаҳ-қаҳ» отиб кула оларсан ҳануз,
Тоғлар қалтирайди,
Руҳлар қалтирар.
Ночор хандаларинг,
Юрагинг ичра
Кечган фожиага ниқобдир улар.
Ханданг – ул Шеданзо чўққиси узра
От кишнаши,
Ёлғиз от саси мудом…
Тағин келдим, эй, дўст!
Айтайин дея:
Ҳаёт тамом бўлмай этмоқда давом!
Беҳи тағин гуллар…
Кел, ўшал эски
Қадим бисотларни титкилаб шу пайт,
Янги, нозик сўзлар сўйла мен учун,
Тундан безганларга ёруғ қисса айт.

ЎТКИНЧИ УМИД

Фурсат ўтди. Боғ ҳам Исфанд ойининг
Рангсизлиги узра бош эгди тағин.
Бечора дарахтлар, танасидаги
Дағал пўстлоғидан орланар ҳазин.
Кўйлак орзу қилар бужур танаси,
Барглар ҳарир либос бахш айлар қачон.
Аммо, кел, бир лаҳза ўшал баҳорнинг
Хотираси томон қайтайлик бу он.
Эсингдами?
Ёқут сочбоғилари
Шабнамни титратган маъсум қизалоқ?
Унинг ўша чилбир кокилларида
Соддалик барқ уриб кетарди у чоғ.
Гулдор тўни ичра уятчан тани
Яшарди ўзини этмасдан кўз-кўз.
Нигоҳида ихлос сураси янграб,
Сукутида эса – айтилмаган сўз.
Вужудида эрта кун ваҳимаси
Ҳамда изтироби яшарди ниҳон.
Ва сен нигоҳида янграган ўшал
Ихлос сурасига келтирдинг имон.
Ва сен уни элтдинг
Шеър аталган ул
Афсонавий юртга, ёниб, ўртаниб.
Бир кўпик борлиғин ожизлигида
Дарёнинг исёнин олдинг сен таниб.
Бир биллур қатранинг аксида қуёш
Рақсини томоша қилдинг мамнун, шод.
Ари уни янглиғ такрор садодан
Янги оҳанг тинглаб, сўнг солдинг фарёд:
Қандай ёруғ садо!
Оҳ, ҳақ бўлсайдинг,
Кошки, ишқ уфқидай сочсайди бир нур,
Зор дилларга, ўшал ёруғ овозим,
Тирикликка ато этсайди сурур.
Биламан, бу сўзга ҳеч ким зор эмас,
Ҳавойи қўшиқлар барчаси бекор.
Ҳеч кимса осмоннинг нигоҳи ичра
Бору йўқлигига қилмас эътибор.
Фурсат ўтди.
Хуллас, кетмоғим керак,
Ва тағин йўлимда этаман давом.
Қай бир қадрдонга видолар айтиб,
Қай бир қадрдонга йўллайман салом.
Ва сендан ҳам узр сўрайман, кечир,
Чунки, умидларим ўткинчи, тушун.
Мендан то осмоний хаёлинг қадар
Минг йиллик йўл бордир узундан-узун.

МЕНИ АДО АЙЛАМА ЭЙ, ИШҚ!

Хуллас, мени адо айлагин, эй, ишқ,
Хуллас, эй, оламим, менга бер тўзим.
Хуллас, мени адо айлагин буткул,
Эй, сен кунботарнинг пайти,
Эй, Ўлим!
Сўлғин фикрларим шохидан бир-бир
Кеч кузак гуллари тўкилмоқда жим.
Қандай қолай, айтгил, қайси йўл билан
Бекор борлиғимни этдирай давом?
Нетай, зулмат ичра бирорта элчи
Келтирмаса нажот юртидан салом?
Ё келтирар…
Салом, эй, сўнгги таскин!
Яна тирикликка чорлаган садо.
Сўлғин нигоҳимни гўзалликнинг кенг
Бепоён йўлига қайтарган нигоҳ.
Салом, эй, борлиғи зулмат қаърига
Қуёшнинг ёғдусин тўккан эй, вужуд.
Қўлларинг жилосиз ҳаётимизга
Тўкиб, бахш айлади савобу субут.
Кошки, бу салом ҳеч бўлмаса тамом,
Кошки, сўзга ташна қулоғимиздан
Олис кетмаса бул қувонч садоси.
Кошки, ўз йўлидан озмай ул нигоҳ,
Бирикмаса йўқлик бирла ул вужуд.
Кошки, сўлмаса ул кўкарган қўллар,
Кошки, кошки, кошки…
Кундузни бахтли
Қилмоқ учун битта қуёш кифоя.
Эй, сен қуёшдан-да ягона!
Бир зот
Қуёшлиги етар, ер айланишин
Маъноси билмаслик учун ниҳоя.
Вужуд ҳаракати, қон айланиши,
Томир тебраниши одамларни сўнг
Элтар тараққиёт авжига қадар.
Баҳорнинг ташрифи ушбу ҳаётга
Янги мазмун ато этгай қанчалар.
Ёришар қоронғи қалбларимизда
Нурнинг яралгани – тонглардан хабар.
Қўшиғин куйлайди шод, масрур бўлиб,
Қафас ичра мудраб ётган қушчалар.
Халқнинг ташвишлари топар осойиш,
Ориф ишқ самоъга топар бир само.
Кел, фазони поклаб,
Очайлик ўзни,
Худди, очилмаган китоб янглиғ ё.
Кел, нисор этайлик бир-биримизга,
Дунёнинг энг гўзал сўзларин қатор.
Қаҳратон бағрини этайлик баҳор.
Келгин, одамий зот тириклигини
Элтайлик то ўшал нур йўли қадар.
Fам-қайғуга ботган халқнинг қалбига
Шодлик келганидан берайлик хабар.
Хуллас, мени адо айлама, эй, ишқ!
Эй, дунё, сен мени айлама адо!
Адо қилма, эй, нур ботган кунботар!
Қайтадан бор айла, қайтадан пайдо!

БУЛУТ ЛИБОСИДАГИ ЧОЛ

Булут –дағал ямоқ
Кун кўйлагида.
Осмон кўзи тўқ, ер айлагач назар.
Райҳон ҳиди кетган ел димоғидан,
Озиб, суяклари кўринган шаҳар.
Сувлар қуриб қолган булоқда,
Қушлар
Кечаси нағмасин унутган бу дам.
Шаффоф нигоҳларни қоплаган парда,
Қоплаган кўзларнинг қароғини ҳам.
«Қуёш қани?..» Сўрдим бир йўловчидан,
«Тимсоҳ кетдимикан ўғирлаб уни?»
Ногоҳ ҳайрат билан менга тикилиб
Деди: «Қизимисан Бобосабурнинг?»
Тўзғин сочи дарё майсаларига
Ўхшаган бир чолни эсладим шу зум.
Кузнинг булутидай, тоғ этагида
Ёлғиз тиззасига бошини қўйиб,
Тинимсиз ёмғирдай йиғларди юм-юм.
Эҳтимол, йиғлайди, баҳор умрининг
Қисқалиги учун.
Бул шаҳар ичра
Ягона зот ўшал, ваҳший кўзининг
Қаърида бир олов асраган бутун.
Беғараз дашноми, аллакимларнинг
Назокат, лутфидан яхшироқ эди.
Телбалиги билан, ҳушёр, соғлардан,
Пок яшарди, шунча паришонлиги
Билан либос, тўни оқ, оппоқ эди.
Балки, тимсоҳ эди – оғзида қуёш,
Эй, воҳ, сенсиз осмон кўзлари буткул
Қароғидан маҳрум бўлгай, эй, қуёш.
Хаёлимнинг қирмиз шафақзорида
Булут либосида бир чол борадир,
Ул, Мен орасида ўхшашлик надир?

ҚОЛГИМ КЕЛАР

Мен яна ёрдирман ёлғизлигимга,
Эшикларни ичдан тамбалаб яна
Тонг ясайман зулмат ишхонасида.
Қуёш муғбаччаси бир соатдан сўнг
Туйнукдан мўралаб айлайди имо,
Унинг нигоҳида – Зардушт манқали.
Марҳабо, эй, ўтни ўчиргувчи ўт!
Қоракўз шаҳарда кўзингдан ўзга
Ҳеч кўз дийдоримга зормас,
Руҳдошлик
Сурурин туймайди мен бирла ҳеч ким.
Шаҳарни ўпади азон садоси,
Оҳ, туннинг қулоғи азон оҳангин
Эшитиб бахтиёр бўлгиси келар.
Тунда гул ҳидини таратган сабо
Fунчаларга бўса бергиси келар.
Айрилиқ номаси ичра кўз ёши
Қолгиси келади бир нуқтасимон.
Осмон нур атридан уйғонмоқ истар.
Ассалом, эй, тонг! Мен ростини айтсам,
Билган сўзимнинг энг гўзали шудир,
Ҳақиқат нури бор бу ёруғ сўзда.
Борлигим надир, эй, гўзаллик нури,
Бир ёр қувончига борлигим асос
Бўлмаса-да, қолгим келади тағин.
Яна азон сасин эшитгим келар,
Қуёш муғбаччаси билан ул хилват
Хиёбонлар ичра сайр этгим келар.
Ёлғонимдан кўра гўзалроқ ўшал
Ер тарҳини суйгим келмоқда тағин.
Ушбу шаҳар ичра қолгим келмоқда,
Ўшал шоҳу дарвиш одамлар билан,
Балки, танҳолигим билан…

ЎЧГАН РАНГЛАР

Ўшал ранглар буткул ўзгача эди,
Ёшлик айёмининг илиқ ранглари,
Тонгги жилоларнинг тиниқ ранглари.
Тонг надир?
Сарлавҳа – кун қиссасига.
Ул бир ҳикоятдир, била олмасман,
Қандай тамом бўлар унинг охири.
Кел, биз сўйламайлик интиҳодан, кел.
Сўйлайлик ибтидо, кўклам фаслидан.
Тонгда, супургимнинг таронасидан
Ухлаган кўчалар олганда ором,
Кир арава ичра,
Хиргойи қилиб
Ўтарди бир йигит, кўз дарчасидан
Меҳрибонлик салом берарди мудом.
Тонг сабоси янглиғ муаттар, майин
Орзуларим ғавғо кўтарар эди,
Унинг араваси қаршисида лол.
Ўшанда кўримсиз, лой кўчалардан
Юксалардим мармар уфқлар қадар.
Кимнидир, қалбимга яқин кимнидир
Чорлар эдим,
Ҳеч ким, Ҳеч ким билмасди,
Ушоққина, нозик бул вужуд ичра
Денгизлар туғёни мавжудлигини.
Ушбу кун ҳам ўтар бизнинг кўчадан,
Ўшанда кўрганим ёш йигит, аммо,
Энди у йигитмас, мағрур бир эркак,
Бошида – мўйнадан тикилган қалпоқ,
Лоқайдлик ғубори – нигоҳларида,
Юрагининг бўм-бўш олами – яйдоқ,
Ўтиб кетар беғам, дардсиз ва ҳиссиз,
Ўтар мошин билан куйсиз, қўшиқсиз.
Дегайман ортидан тортиб оҳ-фиғон:
Энди мен ҳам эмас тонгга меҳрибон.

ШАКАР ТАЪМИ

Жимлик – неча йиллик умримнинг исми,
Бутун ҳаётимнинг исмидир, балки.
Бу тун, зулмат, ухлаб ётган дев каби
Оғир нафас олар,
Жим қолдим қўрқиб.
Ахир, кимни чорлай, ким бор, ким ҳам бор?
Қари жодугардай замон
Ҳаммани,
Жумладан, мени ҳам айлади карахт.
Энди мен қарайман бефарқ ва лоқайд,
Шабнам ҳужумига, сел ҳамласига,
Руҳим ноласига солмасман қулоқ,
Ҳавасим нигоҳин ул кўзбойлоғич
Баҳорга энди ёр этмасман бу чоғ.
Шайтондан қўрққандай, йилимдан қўрқиб,
Жаҳон тилсимига бўлмам мубтало.
Беҳуда жўшган ғам, шодликлар аро.
Энди совуқ боққум, эй, ёр, кўзингга,
Энди мен ёдингдан ахтариб нажот,
Сен каби кимнидир унутмоқ йўлин
Ўргатаман (гарчи, оғир) ўзимга.
Оғир нафас олар, ухлаган девдай
Бу тун зулмат…
Кимдир йўллади салом.
Салом, эй, зулматнинг заволи, ғамхўр,
Салом, эй, садоси тош ниқобидан
Халослик ҳақида этган хабардор.
Салом, эй садоси тонгдан бир дарак,
Салом, эй, фироқдан бўзлаётган най,
Аччиқ ноласида шакар таъми бор…

ФАРЁД ТАБАССУМИ

Юрагим дардига интизорлик деб
Ном қўйдим, ул – малол келтирган зорлик,
Жаҳон кун, тунини қадим шаҳд билан
Олиб кетар,
Кимдир ғиштни ғишт узра
Устма-уст терганча уй кўтаради.
Кимдир янги йилнинг кўйлагин тикар.
Кимдир боласини олар боғчадан.
Кимдир ёмғир теккан дераза кўзин
Юварди,
Ва кимдир келиб-кетарди.
Фақат, мен
Юрагим орзуларини
Имкон мезонидан ортиқ қўйгандим.
Фақат, мен,
Жисмимни қўйгандим тикиб
Мудроқлигим қаърин қаеригадир.
Ва жулдур тўн кийган юпун борлиққа
Ҳавасим ранги-ла берардим пардоз.
Тунда ҳақиқатнинг нигоҳи эдим,
Эртак тўқирдим,
Кел, хуллас, кўр баҳам
Ул эртак бахтин бул ҳақиқат билан.
Кел, ўшал парвознинг вужудин кўргин,
Fафлат босиб кетган бул зулмат билан.
Кўр, лабимда битар ёлғон қизиллик
Табассум,
Фарёднинг табассумини.
Юрагим дардига интизорлик деб
Ном қўйдим, бепоён интизорликлар.
Бу сўзни изоҳлаб беришим қийин.
Фақат, билганим шу: Тўғри, тириклик
Чиройли кўйлакдир, менинг қаддимга,
Афсуски, афсуски, мос келмайди ул.
Хилватда қайғунинг ҳидидан, эй, дўст,
Сархушман, юрагим тўрвасидаги
Бир кулча юрак-ла кетгим бор тунда
Томонсизлик сари, томонсизликка.

ЯНА ОШИҚМАН

Кунботардан, бадбахт кунботардан сўнг
Тириклик завқига тағин бурдим юз.
Жон олгувчи маккор, қари кампирдан
Мен жовдираб меҳр кутаман ҳануз.
Мен – эшик ортида турган кимсага,
Токи, боқсин дея муҳаббат билан.

Тағин қанотимни қоқаман, эй, дўст,
Исфаранинг сиймбол лайлакларидай.
Нечоғ фожиали, кулгили ҳаёт,
Олти эшик, етти ранглик саройда.
Тағин неча кунлик фурсатим бордир,
Қолсам бу ғаройиб қаср бағрида.

Жуда кеч англадим, одамлар ғамнинг
Юзига тортганин кулгудан ниқоб.
Сув ичра балиқдай бахтиёр улар,
Самандардай ўтга сиғинар шу тоб.
Жуда кеч англадим, Ҳақ қулоғига
Ёқар экан шукур сўзи беҳисоб.

Кунботардан, бадбахт кунботардан сўнг,
Яна тирик, яна ошиқ бағирман.
Шодлик фариштаси, кулгум чироғи
Дилингга нур элтсин, қолгин мен билан.
Қара, булут кийган қуёш сингари,
Жанда ичидаги маликадирман.

ДАВОМ

Келаман.
Эй, қалблар! Темир, қирмизи
Дарвозалар, эй, сиз, берк дарвозалар!
Нечун бармоқларим тақиллатган чоғ,
Ички ҳаяжондан қалтирамайсиз?
Нечун дарвозанинг ул томонида
Ёруғ интизорлик йўқдир,
Ҳеч кимнинг
Қадам товушлари келмайди яқин?
Нечун бу қулфларни синдириб бўлмас?
Нечун ишқ гавҳарин излаб, ўғридай
Остин-устин қилиб бўлмас хонани?
Ё эшик бор кўча сўнгида тағин,
Пинҳон боғлар, нурли олмалар учун,
Соф бошоқлар, қадим ҳамда жаннатий
Қуш нағмаси, яшил ариқлар учун.
Меҳр берсам дея, маъюс кўзлари
Кимнидир ахтарган бир одам учун
Битта очиқ эшик бордир, эҳтимол.
Мен дегайман кўриб бул манзарани:
Бу қандай кун? Олам нечанчи куни?
Келаман.
Кўчани илитар ногоҳ,
Мактабдан қайтгувчи болалар саси.
Болалар изидан кўча юзида
Қолади хилма-хил қанд қоғозлари.
Эй, қаноти рангин қанд қоғозлари!
Парвоз этинг, фаррош келгунга қадар.
Бу тун
Юксакликнинг кўчаларида
Юлдузлар пистасин чақаман бир-бир,
Тонг фарроши етиб келгунча мен ҳам.

ЙЎЛ-ЙЎЛАКАЙ

Пардани очаман,
Кўча томондан
Супургининг тиғиз овози келар.
Қўшни аёл тонгни қутламоқ учун,
Чиқди супургисин гулдаста қилиб.
Ариқдан сув олиб юварди гўё,
Қўшни аёл, ернинг беғубор юзин.
Англадим мен унинг буюклигини,
Ажал фариштаси янглиғ жанг-жадал
Кириб келганида суғурмоққа жон.
Тўплар портлар эди,
Баланд, кеккайган
Чиройли қасрлар ичра ўшал дам.
Мактаблар,
Болалар боғчаси ҳамда
Гўзал хиёбону чаманзорда ҳам.
Тўплар портлар эди,
Юрагимизнинг
Тўплари – кўйлакнинг ул томонида,
Ўликлар тобутда ўтарди сўнг бор,
Ваҳм босган элнинг кифтида маъюс
Равона бўларди қабристон томон…
Ўқлар қуршовида қолган эди куз.
Фақат, ўша аёл,
Ўлимдан қўрқмай,
Кўча супурарди ғамгин ҳолида.
Наҳсни супурарди,
Ҳаётни ювиб,
Қайтаради тағин ўз маромига.
Пардани очаман,
Шоти узра чол
Хомток қилиб безар баҳор бағрини.
Япроқлар,
Узумлар бошоғи сирин
Англайди, тушунар баҳор қалбини.
Аммо, мен…
Баҳорнинг сиридан ғофил,
Билмайман узумлар бошоғи сирин,
Мастлик асрори ҳам бўлмайди нозил.
Мастлик нима ўзи?
Пардани очиб,
Қўлимни чўзаман узгали гилос.
Йўқ, бу гилосмас, бир қизил парранда,
Сози жимлигимга бахт берди бироз.
Йўқ, бу паррандамас, қуёшдир порлоқ,
Бир қуёш, ўзининг кенглиги билан
Нозик кафтларимга сиғмайди, бироқ.
Йўқ, бу қуёш эмас,
Бир ҳақиқат бу.
Яъни, сенинг қалбинг – гузал, ярқироқ!
Пардани очаман,
Тонг нурларининг
Чексиз қудратига қолдирмай тўсиқ.
Муаттар фазода
Гул билан булбул
Жуфтлигидан пайдо бўлар бир қўшиқ.
Қара, чексизликда қанот қоққан ул
Оқ парранда ёлғиз руҳимдир муштоқ.
Келгин, сен ҳам энди оч пардаларни,
Ҳамда тирикликнинг жавҳарига боқ.
Тириклик не ўзи?
Кимга – йўлма-йўл,
Кетиб, емирилиб, озаймоқдир ул.
Кимгадир тириклик – кетиб йўлма-йўл,
Кенгайиб, кўпайиб кетмоқдир буткул.

КЕЛАЖАК НОМАСИ

Олдинги кўркидан асар қолмаган
Заиф сочларимга тақаман гулбоғ.
Шундайин кулгили ҳолатим билан
Бормоқдаман янги асрга бу чоғ.
Эртанги кун томон боргум, ёдида
Сақлайди, билмайман, кимнинг мадҳини,
Кимнингдир кўзида меҳр чўғини,
Кимнинг борлиғида мардликнинг аслин,
Қайсидир кўзгуда поклик жавҳарин,
Қайсидир жавҳарда ҳақиқат аксин
Балққанини кўрмоқ умиди билан
Эртанги кун томон бораман тағин.
Янги аср келар. Соат ўн икки.
Ложувард осмонда зар мушакларнинг
Парвози нақадар гўзал, минг йиллик
Осмон, худди, янги гўдакдай боқар
Янги минг йилликка сокин ва лоқайд.
Хуррам ёшлигини навқирон қизлар
Шаҳар марказига, чироғистонга
Ҳамда жилозорга элтар бу кеча.
Эртанинг садосин эшитдингизми?
Хаста диллар! Чиқинг умидсизликдан.
Бир арава таппак бирла бир кампир
Йигирма биринчи асрга борар,
Чиқиб йигирманчи аср қаъридан.
Тентираб қаҳратон кўчаларида,
Бир бола кун бўйи музқаймоқ сотар.
Гадо келар янги асрга кириб,
Мунғайиб, қўллари бўм-бўш ҳолида.
Балки, у шоҳ бўлар янги асрда,
Балки, қолиб кетар гадолигича.
Бир нотавон эркак уйига шошар,
Ул эркак, умрида илк бор, эҳтимол,
Хўрозқанд элтмоқда болаларига.
Шундан кейин ҳам эй, биродаргинам!
Фикрларинг – гуллар қуршовида банд.
Кошки, лаззат берса сенинг, дунёнинг
Турмушига ўшал мўъжаз хўрозқанд.
Алвидо, эй, эски асрда қолган
Бахтли болалигим,
Эй, муаттар тонг,
Эй, гуллаб-яшнаган шомлар, ёсуман
Хуш атрига тўлган ёдгорим, ёдим.
Мадҳу мақтовларнинг вужуди ичра
Қолиб кетган эй, ишқ, ширин титроғим.
Алвидо, эй, поклик,
Бокираликнинг
Чўққисида турган шафқат, меҳрибон.
Эй, сиз, мурғакларим, қизалоқларим,
Сувратида – кўклам нуридан нишон.
Келинг, ўпай содда кўзларингиздан,
Сизда гўдакликка ҳурматим ҳаққи,
Она буюклигин ҳурмати ҳаққи,
Кимни суйган бўлсам, ўшалар ҳаққи,
Ушбу тирикликка айтаман сано.
Яна кулиб, йиғлаб,
Осаман ёниқ
Юрагимни сунъий арча шохига.
Яъни, борлиғимни улайман ўшал
Эртанинг оқими ва уммонига.
Алвидо, муҳаббат.
Йўқ, истамайман
Сендан жудоликни,
Салом, муҳаббат!
Салом, кўзларимга гўзал нигоҳинг
Армуғон айлаган эй, азиз нигоҳ.
Салом, борлиғимни, янги асрга
Хаста вужудимни элтган чоғимда
Менинг қўлларимдан тутган, азиз қўл.
Салом, эртанги кун остонасида
Турган эй, меҳрибон,
Қутлуғ саломинг
Айлансин эртанинг таронасига.
Хуллас, янги аср кенгликларига
Бораман, сочимга таққанча гулбоғ.
Қўлда пок тонг қутловномасин тутиб,
Хуллас, эшигимнинг ёнгинасида
Бир элчи, йўлимга турибди муштоқ.

БАҲОР ҚОЛАДИ

Азизим, қайдасан, баҳор ўтмоқда.
(«Чақмоқ ҳамласи» китобидан)

Олманиг чироғи шохларда қолар,
Сув сўзи ариқда – чоҳларда қолар,
Дилим дилингга зор оҳларда қолар,
Баҳор ўтармикан ё баҳор қолар,
Баҳор қолади!

Гул умрин наҳори қайтиб келмайди,
Булбул нола, зори қайтиб келмайди,
Оройишлар ори қайтиб келмайди,
Нома ичида бир гул ёдгор қолар,
Баҳор ўтармикан ё баҳор қолар,
Баҳор қолади!

Салом, яшил нома, кўклам давоми,
Дарчани оч, кирсин кўклам саломи,
Кўзинг куйлар баҳор ўч-интиқомин,
Гар номангдан яшил ғубор қолади,
Баҳор қолади!

Олманинг чироғи шохларда қолар,
Сув сўзи ариқда – чоҳларда қолар,
Дилим дилингга зор оҳларда қолар,
Ҳурматимиз ҳаққи, баҳор қолади,
Баҳор қолади!

НОТАМОМ

Эй, ишқ, менинг сенга айтар сўзим бор,
Эй, эрта, сенга ҳам бор менинг сўзим.
Сенга сўзим бордир, эй, садбарг гули,
Эшигим олдида йўталмай бурун,
Бир мусофир эркак, яъни ул Ўлим.
Эй, ақл! Эй, қари файласуф!
Сендан
Ҳамда фалсафангдан кўнглим ғаш шу тоб.
Таъмирлаш ўрнига
Айладинг хароб.
Оддий, содда бўлмоқ нечоғлик гўзал,
Оддий ўйлаб,
Оддий сўйламоқ буткул.
Оддий кийинмоқлик,
Оддий ва содда
Чин юракдан севмоқ,
Шодлик, ғам, ҳижрон,
Васлни ҳам оддий айламоқ қабул.
Кошки, ғализ ўйдан бўлсайдик нари,
Отсайдик юракни кўкракдан узиб.
Бораман асабий аср оралаб,
Меҳрибонлик излаб, меҳрни кутиб.
Эй, дўст,
Қаҳратоннинг совуқ тонгида,
Ҳовлимизда олма дарахти узра
Чумчуқларнинг нечоғ кўплигин қара.
Кекса вужудида
Қанчалар ғурур,
Меҳр, ифтихорнинг ғунчалари бор
Бир фаришта дарахт
Қўшиқларга кон
Юрагида ҳануз яшнайди баҳор.
Эй, ишқ, менинг сенга айтар сўзим бор,
Эй, эрта, сенга ҳам айтар сўзим – шул.
Сенга сўзим бордир, эй, олма гули,
Бу дам қафасида ёниб, ўртаниб,
Айрилиқ қўшиғин куйлар бир булбул.

ЯШИЛ БАҲОНА

Ўтди, дард ҳам ўтди,
Ўтди нозлар ғавғоси,
Ўтди ёниш лаззатлари, гўзал ва хуррам.
Болалигим ўтди,
Ўтди ёшлик ғўрлиги,
Ўтиб кетди узун-қисқа афсоналар ҳам.
Бир тун
Кузак шохларидан ғарқ пишган беҳи
Эгилганда ва унинг хуш бўйидан беғам,
Оғзи очиқ офтобалар маст бўлган тунда
Осмон сари сафар қилди раҳматлик энам.
Энди эса, ўтиб кетган йиллар бағридан
Қушлар яна кузак томон қилдилар сафар.
Ул эзгулик мотамининг маъракасига
Етиб келди меҳмон бўлиб,
Етганда хабар.
Энди ғамдан зада бўлган қушлар озурда,
Олиб кетар маҳзун баҳор жанозасини.
Қўл етмаган кенгликларга кетарлар олиб,
Куйланмаган қўшиғини, таронасини.
Ўтиб кетди нағмалар ҳам,
Парда ортининг
Садолари қартайди ва уй бурчагида
Эски соат йигирма тўрт марта урди бонг,
Нағмахонлик учун бизлар кечикдик жуда.
Кел, «Хайрли тун» сўзи билан, садоси билан,
Ўтаётган кунни якун айлайлик бекор.
Ўтди, кун ҳам ўтди,
Ёниб-куймоқ ҳам ўтди,
Ўтди ишқ ҳам…
Йўқ! Минг бор йўқ! Ишқ ўтмас зинҳор.
Баҳор қайтар маъсум қувонч билан,
Бағирдан
Жой берайлик, айтиб унга зорлигимизни.
Келгин, яна яшилликнинг баҳонасида
Шодликка ғарқ этайлик ўз борлиғимизни.

ИБТИДО

Салом, ёруғ тонгим, саҳар жаранги,
Салом, ҳақиқий тонг, ҳар бир заррангда
Одамий зот чиқар балқиб ҳар саҳар.
Салом, эй, покиза, шаффоф нигоҳи
осмоний чашмадан келтирган хабар!
Салом, эй, мотамдан безган қалбимга
Қайтиб келган гўзал орзулар, тўкин.
Баҳорсиз умримга, кўзларинг ҳаққи,
Қайтиб келганлигинг муборак бўлсин!
Сенгача ўйлардим,
Тақвимим тўлган,
Бахтим заволимнинг хутбасин ўқир.
Тонг – ёдимда мангу қадимий хаёл,
Шодлик – болалигим тилла сирғаси.
Сенгача ўйлардим, қартайган бари,
Ер, осмон, тириклик, ёшлигу баҳор.
Бари нурсиз – сўзлар, кулги, нигоҳлар,
Сувратлар, юраклар ичра неки бор.
Йўқ, йўқ, йўқ! Барчаси қартайган эмас,
Ёғдудан айромас буткул бу ҳаёт.
Фақат, мен қариган, Бир мен…
Сезардим
Сўнгим яқинлигин,
Йўқлигин нажот.
Тағин эшик очиб дунёга, кўрдим,
Ҳаёт – келиб-кетмоқ экан бемаъни.
Сиртдан қараганда дўстдай ҳасадгўй,
Дўст деб ўйлар эдим мен ўшаларни.
Латиф кулгусида хусумати бор,
Чиройли сўзида – ёлғон ғубори.
Воҳ, нечун енгимда илонлар ниҳон!
Ҳаммадан воз кечдим,
Мен кимларгадир
На салом йўлладим ва на ўшанда
Тонглар поклигига келтирдим имон.
Совуқ борлиғимни янги кун билан
Қутлаб, уй супургим келарди,
Қай бир
Қадами қутлуғнинг ҳурмати учун.
Ойналарни ювиб,
Қай бир нигоҳни
Қувонтиргим, садо берса телефон,
Тинмай парвоз этгим келарди бутун.
Дердим: Йўқ! Ҳафсала топгандир тиним.
Гулдонлар сувсиздир анчадан буён,
Қўйларга бераман, гул келтирса ким,
Топширгум шамолга, ким берса салом,
Кимдандир хат келса, бермасман жавоб.
Бир кун қўшни аёл деди: Сингилжон!
Бер менга кераксиз газеталарни.
Ёяман уйимнинг токчаларига.
Газеталар? Бари сарғайиб кетган.
Хайр, алмисоқдан қолган хабарлар,
Дилгир мақолалар, тақвимий шеърлар.
Мен ҳам газетаман, сарғайиб кетган,
Газетаман – ҳеч ким ўқимайдиган,
Ҳамда юракларни айлагувчи ғаш,
Халқнинг дарди эмас,
Ҳавойи гаплар,
Бегона ўт каби совуқ ва дағал
Сўзларга, гумроҳлик, афсоналарга
Тўлган музофотнинг газетасиман.
Эй, қуёш! Сен ҳам бир газета, аммо,
Бир улуғ асарсан,
Зеҳним паст букун,
Сени англамоққа ақлим етмайди.
Кўр, сувсизлик, газсиз, чироқсизликда
Моғор босиб кетди масжидларни ҳам.

Энди нафасларни ким поклар ювиб,
Энди ким маърифат дўконин очар?
Жавҳарсиз балчиқлар ичра тубанлаб,
Энди ким кўнгилнинг фарқига борар?!
Инсоният етди маърифатнинг ул
Баланд чўққисига, ва лекин, афсус,
Бир оддий нарса йўқ бу чўққи узра,
Яъни, меҳр йўқдир, оддийгина ҳис.
Қанчалар шириндир гўдаклик ҳиди,
Қариликнинг ҳиди қанчалар ғализ.
Ул Одаму Ҳаво гўдак эдилар,
Башар гўдак эди,
Гуллар гўдак эди,
Осмон гўдак эди,
Ишқ гўдак эди.
Хуллас, инсоният – қари,
Маърифат –
Милён йиллик дарахт меваси, чирик.
Қанчалик беҳуда ишим,
Оламдан
Поклик ахтардим ва қилдим ҳимоя
Бекорга (ё йўқми?) иффатимни ҳам.

Ким учун? Ул завол учунми?
Ҳурнинг
Поклиги устидан фоҳиша кулган
Келажак учунми?
Тонг ёқасидан
Кир ахтарган осий халқ учунми ул?
Ҳаққим борми
Ўшал фисқу фужурнинг
Оқимига ўзни улоқтиргани?
Ҳаққим борми, тушсам баланд чўққимдан?
Хиёнат қилгани ҳаққим борми, айт,
Ҳақ ишқига ё ўз ҳақиқатимга?
Гоҳида ўйлардим, ё заҳар ичиб,
Этсаммикин дея умримни тамом.
Мен бунда нетаман,
Имон йўқолиб,
Гўзаллик қолмаган бўлса,
Ёлғоннинг
Ҳуқуқи оламда бўлса мукаммал.
Вафодан ҳам баланд бўлса, хиёнат
Мартаба, мақоми
Ҳамда эзгулик
Ҳеч кимнинг хулқида бўлмаса пайдо,
Нетай?!..
Тағин дердим: Астағфируллоҳ!
Тавба қилдим, мени кечир, Художон!
Бу сўзларни бошқа такрорламайман.
Сен келдинг. Ҳаётни ювдинг. Қайтадан
Fамгин лаҳзаларга бердинг бахт таъмин.
Ҳашам чўққисидан,
Эй, ҳайрат шоҳи,
Келдинг, келмасанг ҳам
Бундан сўнг дейман:
Салом, ёруғ садо,
Ҳақиқат тонги,
Салом, эй, беназир,
Бу руҳсиз жаҳон
Сен билан руҳоний бўлди, руҳга ёр!
Салом, эй, саломинг юрагим ичра
Унган тирикликка бўлди ибтидо.

НИГОҲ ФУРСАТИ

Нечун фурсат тополмаймиз нигоҳга, нечун
Қадам босиш фурсати йўқ, қулоқлар карахт.
Меҳрибон сўз айтиб.
Сўлим баҳор боғига,
Деразани очишга ҳам тополмаймиз вақт.
Шундай экан, нечун гуллар қизарар бунча,
Қайсидир кўз нигоҳидан тортиб хижолат?
Кимнинг ёди учун ўзин ёқар юлдузлар,
Қушлар қайси хайрихоҳга айлар қироат?
Нечун чигил, эгри-тўғри йўллар чувалиб,
Fанимларни бир-бирига айлар юзма-юз?
Нечун тийрак нигоҳ билан осмон,
Ерликлар
Қисматини бир-бирига боғлайди ҳануз?
Шундай экан, нечун дилни ўртаб ваҳима,
Азоб берар одамзоднинг ярим аҳлига?
Ёрдам берар, ғурур берар,
Шодлик, бахт берар,
Одамларнинг сараланган, қолган ярмига?
Оҳ, бўй чўзган ваҳм, дилни ўртаган гумон,
Дунё бағрин тешиб ўтар бамисоли ўқ.
Оламда энг олий мақом, яъни Гўзаллик!
Нега нигоҳ ташламоққа фурсатимиз йўқ?
Ҳур боғларда тўкилар тут,
Ари, чумчуққа
Ҳамроҳ бўлиб маҳалланинг болалари ҳам
Лаззатланиб қувонишар тут байрамида.
Ҳаёт нима?
Кимга мотам, кимгадир байрам.
Эй, дўст!
Ҳали шодлик учун бордир баҳона,
Сен баҳорнинг турфа, рангин ҳолатига боқ.
Таралмоқда ул тонгўпар қўшиқлар яна,
Гулгун ҳаёт кечирмоқда ҳар гул, ҳар япроқ.
Чаманларнинг навқиронлик палласига боқ,
Етилган дашт ва саҳролар айлагай ханда.
Туйғулари жўшиб, ҳатто, энтикади тош,
Ёмғир суви ва сурури томчилаганда.
Ажабланманг, мингга кирган юрак ҳам илк бор
Ишқ сўзини тилга олса, ишқ деса бетин.
Эй, муслимлар!
Кимки бомдод, тонг намозини
Адо этса, маъзур тутинг, пешиндан кейин.
Ҳаёт!
Нечун йўқдир бизда нигоҳ фурсати?
Сенга томон ишқ таратар кўзларим бу дам.
Сенга, сенга ёр, ҳамнафас бўлганларга ҳам.
Сенга, сенга, эй, дўстликнинг чўққилари тик,
Сенга, сенга, ўхшаши йўқ ,асил эзгулик!

ИШҚ НОРВОНИ

Юксалайлик, Мавло!
Норвон – шу ерда.
Зуҳраю Парвиндан ёришган фазо.
Ёруғ мўъжизалар буржига томон,
Икки танҳоликка бахт этган ато,
Гўзал юксакликка элтгувчи норвон.
Осмон, ул бир кўзли осмон завқланар,
Яланғоч қалбларни томоша айлаб.
Юксалайлик, Мавло,
Тубанлик ичра
Fайирлар ўзининг азиз умрини
Ўтказар ўзгалар айбини санаб.
Ногоҳ бадмаст ота мушт кўтарганда,
Қўрқувдан титрайди болалар, ахир.
Бозорда ҳаммоллик қилар, ковуши
Йиртилган бир гўдак, елкаси яғир.
Бемор қичқиради ёмон туш кўриб,
Бир аёл соатлаб қабоғин безар.
Аммо, етти хил ранг чаплаган билан,
Кўзлари боқади маъносиз ва ғар.
Кимдир, нигоҳида – эски хусумат,
Заққум ҳаётини давом этдирар.
Тинчлан, қалб, не самар ушбу саноқдан?
Билмайсан сен ҳам, бахт йўли қайдадир.
Бир ярага малҳам эмассан
Сен ҳам
Билмайсан, тириклик маъноси надир.
Юксалайлик, Мавло!
Норвон – шу ерда.
Моҳтобий ўрикни татийлик букун.
Токи, булбулларнинг ошёни ичра
Миттигина бир жуфт тухумни кўриб,
Қайтмоқ, севмоқ ҳамда бор булмоқ учун
Юксалайлик, Мавло!

МУЖДА

Кузак ўтиб кетди.
Қирмизи анор
Билмайди бу хаста дунё не учун
Камқонлик дардига бўлган мубтало.
Ариқнинг бўйида ўсган ёввойи
Беоргул ўзига ўзи шивирлаб
Дейди: Сарғғаяйми, сарғаймайми ё?
Сира сарғаймагин, жоним, ёдимда
Тағин бир-икки кун яшаб тур гулгун.
Тақвим жадвалида табассум қилгин,
Ўжар қадрдоним, ҳурматим учун.
Салом, дунё!
Салом, сирлари кўчган
Эски кўзгудаги эй, янги тасвир,
Салом, ҳаёт, салом, эй, нурли тонгим!
Мени қутла, келдим тағин сен томон.
Мени қутла, тағин куйлайман шодон.
Мен яна тирилдим, келмас ишонгим.
Чунки, мен ўйлардим, ёшли кўзимни
Қутлагани келмас кулги жамоли.
Раҳмат, ғайб табиби,
Эй, ёруғ хабар,
Эй, сен гўзалликнинг тенгсиз камоли!
Сен бул қадим замон мақбарасини
Айладинг нечоғлик кўркам ва нафис.
Хароба бойқушин жаннат боғининг
Қуши деб атадинг, безавол, азиз.
Кўзларинг кўзимга ҳамдард бўлдилар,
Эй, эзгулик, сахо таратган жило!
Куз ўтди… Саодат чўққиси узра
Кимдир хасталарнинг кўтарди қаддин.
Ўз йўлин йўқотган юракларни ҳам
Тариқат йўлига чорлади яна.

БАҚО ЖИЛВАСИ

Сен, эй, беғам ёшлигимнинг давомномаси,
Сен, эй, умид лабларида балқиган ханда,
Сен, эй, фоний умрим ичра саховат билан
Боқий жилва тўкаётган беғараз банда,
Порла, ўшал муҳаббатим ҳурмати, порла!

Кезгим келар шамол каби тўзиб, тентираб,
Бу саргашта, шаддод баҳор бағрида тамом.
Овозим ҳам етиб борса тонгларга қадар,
Салом, сенга, эй, камнамо қуёшим, салом,
Хоксорларнинг нимқоронғи саройи ичра,
Эй, осмондан башоратим қурбати, порла!

Фироғинг ҳам тутқун эмас висол домига,
Хаёлинг ҳам хаёлимдан кетмайди бу дам.
Айт, қаерда, авжнинг қай бир мақомидадир,
Сенинг аршинг, эй, пайғомбар – муборакқадам?
Кўчаларнинг кўзлари кўр бўлган бу тунда,
Ҳидоятим юлдузларин шуъласи, порла!

Хазинабон бўлди дилим роз, орзуларга,
Сенга очай қайси бирин харобасини.
Оқилликнинг тик йўлидай қалқонман ўзим,
Қўйгил, тортай энди жунун аробасини.
Сен, эй, сен, эй, чала сўфи, чала девона,
Жунун, фитрат бирлигининг турбати, порла!

Юракка жон ато этай, бўлгин баҳона,
Гар ажалдан элчи келса унга панд берай.
Келиб кетгил, келиб кетгил, келиб кетавер,
То интизор умрга мен бир зум тан берай.
Сен, эй, мунис тириклигим олис шуъласи,
Ҳижратимнинг минг йилдан сўнг муҳлати, порла!

* * *

Чақмоқ чаққан бу осмон – синган ойнадир гўё,
Ёмғир – булут эгнидан қолган ипак пораси.
Чақмоқ уфқ чиннисин безар заррин сув билан,
Булут гул вароғидан ювар ғубор номасин.

Қуёшлигим, ўхшатдинг мени совуқ булутга,
Булут кўзидан сачрар осмонсўз барқ шарори.
Зоҳирингга назар сол, ипакдандирман, аммо,
Юз тароқни синдиргай кокилимнинг бир тори.

Минг афсус, тўкилгайсан, асрай олмасман сени,
Киприкдаги кўз ёшдай мева тукан ғубори.
Девоналигу виқор – қўшни, гўё шўх дарё
Fамгин, хаста қирғоқнинг бўлгандай хеш-табори.

Кўзингдаги кийикни қўйвор кўзим ерига,
Зеро, меҳринг гиёҳин кўзимдадир саҳори.(1)
Зулайҳонинг уйидай сенсан олти томоним,
«Қайга қочай сендан, эй, дилимнинг ихтиёри».(2)

____________
1-саҳро.
2-Румий сатри.

НОАЁНЛИК

Барчамизнинг борар йўлимиз бирдир,
Ўткинчи шитоблар не керак, ахир?
Гарчанд, мен биламан бу ҳақиқатни,
Нафасни нафасга улайман тағин.
Сув бетига қуёш муҳрини ўяр,
Дурахшон олмосдан
Ярақлаган шом.
Кетарман йўлларни ёқалаб дилгир,
Ҳеч кимни кутмасман, шошмасман тамом.
Нечоғлик осийман, далли-девона,
Шамолдек девона бўламан беғам.
Нечоғлик орифман, нечоғлик баланд,
Маъсумроқдир руҳим тонг руҳидан ҳам.
Кетгим келар бақо сувин сўроқлаб,
Тағин ўша тубсиз йўқликка томон.
Сенинг висолингдай менга интизор,
Ўшал осонгина топширмоқлик жон.
Азизим, ягонам, маъно ахтариб,
Англамоқ қийиндир ҳолингни ҳануз.
Ошно бўлай десам ишқингга, бироқ,
Кеч бўлди, кеч бўлди, кеч бўлди, афсус…

СИНИҚЧИ

Ой ўроғи билан жулдур кийган шом
Ўради кундуздан ёғду бир тутам.
Ишқни супуради чўлтоқ супурги,
Зулмат садоғига уфқ бўлар жам.
Ногоҳ титраб-қақшаб кетар дарахтзор,
Қаҳратон суяги, эти мисоли.
Минг йиллик туйғусиз, қуриган дарё
Кўзга ўхшар, бироқ, нигоҳдан холи.
Мен кимнинг кўзига боқмайин, унда
Ўхшовсиз тиржаяр шайтони лаин.
Нажот йўллаб кимдир боғлар олисда,
Умидимнинг чил-чил синган суягин.

ЯРИМ ЙЎЛДА

Оҳиста кезаман,
Қолдириб сокин
Шамоллар учрашган кўчаларда из.
Ёввойи хандаси бирла тўрвамга
Чанг солмоқчи бўлар бир девона қиз.
Билмайди тўрвамнинг бўшлигин, бироқ,
Тўрвамда ҳеч вақо йўқдир ушбу пайт.
Неки қолган бўлса, неки бор бўлса,
Олис хотиралар ёди бор, фақат.
Эй, ошиқ шамоллар, ошиқ шамоллар!
Йўлимни боғлаган уч кўзли чироқ.
Сизнинг йўлларингиз ҳамиша очиқ,
Ҳар олти томонга елгайсиз, бироқ.
Аммо, ўз йўлидан кетгай адашиб,
Гарчи, йўл босади билмасдан тиним.
Адашиб кетади, қайга бормасин,
Ҳайратнинг қасрига тушган бўлса ким.
Юксакка элтувчи, эй, узун йўллар,
Ул дўст уйи қайда? Қайда талъати?
Беҳуда юрмоқдан оёғим толар,
Эй, ёр, остонангман,
Бақо сарҳади.
Оч эшик, ул ёруғ нигоҳинг билан
Нон берай энг сўнгги умидим учун.
Кўклам қасидасин сўйлагин менга,
Мен тақдир ҳукмини эшитмай бурун.
Оҳиста кезаман,
Райҳоннинг атри
Таралган кўчада тентираб сокин.
Рустам(1) камонидан узилган ўқлар
Синдирар фалакнинг шиша нигоҳин.

____________
1-«Шоҳнома» қаҳрамони, Золнинг ўғли.

ДАҚҚИ ЮНУС ТАНГАСИ

Тонгнинг сувлар оққан кўзида биллур
Ёмғир нилуфари очилар бир-бир.
Гарчанд, келмаса-да ҳеч ким йўл босиб,
Кўзим йўл қарайди олиб хавотир.
Ойнанинг хира, тунд башарасига
Бундан кейин оҳим тортади парда.
Яхши бўлди, олиб кединг танингни,
Узиб нигоҳимнинг тилсимларидан.
Яхши бўлди, менинг ёруғ ёдимни
Ёдингдан чиқариб қутилдинг бирдан.
Кумуш эди бизни боғлаган ҳалқа,
Синдирдинг сен уни кипригинг билан.
Бозор шовқинидан йироқман энди,
Қолди Даққи Юнус тангасидай гар.
Балиқ қорнидан ҳам қоронғу олам,
Мен гунг, кўзи боғлиқ Юнусдан баттар.
Ўзимча баҳона топаман ўйлаб,
Гўзал деб атамоқ учун ҳаётни.
Косаси оқармай қолган жаҳондан
Татидим бу кўнглим тусаган тотни.
Ёмғир тун девининг хорпанжасидан
Жой олган Сулаймон узуги янглиғ.
Зулматнинг пойига қулар бир авлод,
Имон кўкрагига урилганда тиғ.

ОЛИС САДО

Эй, дўстим, дугонам – йўллари олис,
Огоҳмисан, оғди ярмидан кун ҳам?
Кўклам кетиб, келди ёзнинг палласи,
Fамингдан кўзларим яратди шабнам.
Майса, бутоқларнинг ўчди оқ ранги,
Йиртилди ҳаёсиз қуёш кўйлаги.
Жунундан сабрга, тоқатга етдик,
«Афсус»дан бошқа сўз айтомай лабим.
Ҳавасим тўкилди кузги боғ каби,
Тирик орзулар ҳам қолмади чоғи.
Яъни, ўтди жавлон уриш фурсати,
Қўшиғимдан тўйди замон қулоғи.
Менда бир нур ўлди, муборак бир нур,
Таскин бер, тақдирга беролмасам тан.
Ёзавер, ёзавер кимни соғинсанг,
Олисдаги дўстлар қадим базмидан.

Нечун садоларинг эмаслар ёвуқ,
Жимлигинг совуқдир, совуқдан-совуқ?..

ФОЛ

Титраётган кафт каби энг охирги япроқни
Кафтимга лўлиёна олиб аста очдим фол.
Япроқ деди: «Эй, хира, ҳолимга боқ, кетарман,
Мени йўқлик қаъридан қутқаролмайсан. Хуш қол!..»

Мен ҳам бўлай деб у кун бу япроққа ҳамқисмат,
Чора излаб йиғладим тақдир берган жафога.
Лекин, афсус бу сафар тушмади йўл бошида,
Барно Юсуф назари қартайган Зулайҳога.

БОРУ ЙЎҚ АРО

Лаҳзалар йиғилган лаҳза не?
— Ҳаёт!
Лаҳзалар суврати, нақши не?
— Мамот!
Неча марта ўшал бордан йўқ қадар
Чодирини ёяр тонг нилуфари.
Неча бор қўнади эшик ёнида,
Олма, гилос узра гул булутлари.
Неча бор бужмаяр дарчам ортида
Ёсуманнинг яшил, ҳўл бутоқлари.
Неча бор чучкурар,
Хонақоҳидан
Шафақ, ташқарига чиққан чоғлари.
Боғ боғда, барг баргда, шох шохда.
Эй, дўст,
Эшитдингми, қуёш чучкурди нохос.
Гумон қўрғонидан кетарман энди,
Қуёш, чамбаракли чодирингни ёз.
Неча бор бонг чалар
Минглаб тўдалар,
Чаман байрамида қатор ва қатор.
Баҳорнинг булутли осмони, ҳали
Очилмаган гулни, девор ортида
Бўсаларга кўмиб ташлар неча бор.
Дераза ортида исмсиз қушим
Неча бор нолиди,
Сўнгимга қадар
Қанча қасидалар қолиб кетди жим.
Неча марта ўшал бордан йўқ қадар
Юз буриб ҳақиқат меҳроби томон,
Ўзимизни ёйдик жойнамоз қилиб,
Орзугача тиклаб чиройли норвон,
Неча бор юксалиб ожизликдан биз,
Неча марта тушдик ундан йиқилиб.
Бордан йўққа қадар
Лабларимиздан
Ёлғонлар тўкилиб кетди неча бор.
Кўзгу ўзгартирди тасвиримизни,
Бош косаси ичра жодунинг сувин
Солиб, хато очиб таъбиримизни,
Фолбинлар тўнтариб кетди неча бор,
Не-не косаларин, тақдиримизнинг.
Эй, ёр, самовий ёр!
Бору йўқ аро
Етарми саломим,
Алигинг келиб?
Турибман бору йўқ аро ўзимни
Қабул жавобингга интизор этиб.
Эй, ёр, самовий ёр!
Бору йўқ аро
Кин, ғараз олови, айт, нечун керак?
Балки, ул бору йўқ томонида ҳам
Жаннат, дўзах бор,
Жанг-жадал бор, демак.
Одамзод илму фан чўққиси узра
Ишқини тежайди юракдан, ёрдан.
Ўтганлар умрида қолди ишқ, балки,
Кимни ахтараман беҳудазордан?
Эй, ёр, эй, ерлик, ёр!
Бору йўқ аро
Хиёбон бор, салқин, узун хиёбон.
Иккимиз йўлма-йўл ул хиёбонга
Гуллар тикмоғимиз керакдир, ишон.
Эй, тиниқ жавҳари – Хурмузд кўзгуси,
Кўзгудан ҳайдайлик зулматнинг зангин.
Биз ўшал бору йўқ орасидан тез
Ўтайлик, эй, дўст, ё қолайлик ғамгин.

БАҲОР КЕЛГУСИДИР

Қайғу таъми қандай, эй, қадрдон дўст?
Ёлғизлик маъноси надир,
Хилватда
Англамак қуёшнинг яктолигини?
Тасвир ёлғизлигин чорчўпда англаб,
Кўксимизда юрак танҳолигини?
Ҳаёт бизни тортар,
Баланд қорлари
Одамлар бошига ёғиб, йўлма-йўл,
Кулги уйидаги кўзгудай юзни
Кулгили кўрсатган кўча томонга.
Оёқлар ёдидан чиқарди мавзун
Қадам товушининг оҳангини ҳам.
Қўллар гулгунанинг завқли кулгусин
Яшил ариқлардан тополмас бу дам.
Кўнгиллар… Кўнгиллар… Этолмайди ҳис
Ишқнинг қудратин,
Ё йўқми? Билмадим.
Лек, биламан, дўстим, қайтиш йўли бор,
Хотира кўзгусин ярқироқ йўли.
Биз тағин етамиз ўша йўллардан
Мўъжизалар фаслин соддалигига.
Салом, сингилгинам! Деб сен илк айтган
Ҳур, ҳарир баҳорнинг тозалигига.
Ўн олти ёшлигим суврати ичра
Минг ёшли гўдакнинг руҳи яшарди.
Хатларинг кўзимни ёриштирди сўнг,
Хатларинг – форс назмин чўнг маърифати.
Масков каптарлари сендан «Шоҳнома»
Эшитиб, Симурғга қилди сўнг ҳасад.
Майдонда саф тортган хушқад қайинлар
Ҳофизнинг тик қаддин қутларди, фақат.
Черковда янграган қўнғироқ саси
Саъдий карвонининг эди жаранги.
Карвон кетди. Ютди уни биёбон чанги.
Ёлғизлик карвонин сарбони, эй, дўст,
Хуллас, айт, ҳижроннинг қандай таъми бор?
Дунёда беш рақам бордир, ёйсанг гар,
Келади кимнингдир шодон садоси:
Биродар, сабр қил,
Келади баҳор…

КИМ БАХТЛИ?

Мен кетарман
Ва етарман тонг дийдорига
Ва нигоҳим ассалом дер ҳаммага, яъни,
Ёруғ тунлар отамни туш кўрармикин деб
Каллакланган тутзорга
Ва кексарган тани
Болаларга нақш дафтари бўлган беминнат
Манзилимиз деворлари, ғамгин йўлакка
Ва меҳрибон супургисин ашуласига
Чанг-ғуборлар рақс айлаган ёш келинчакка
Ва нигоҳи йўқликка бир ишорат бўлиб
Дарвозадан ташқарида ўтирган чолга
Ёки очлик чангалида шароб сотувчи
Бироқ, кўзи меҳр-шафқат ибодатгоҳи
Бўлган битта қизалоққа, фариштаҳолга
Ва қирқямоқ халтасида куйган қора нон
Тоқлигидан тоқати тоқ бир йўловчи
Ва
Мусиқасин шовқинидан кўча юраги
Ўйнаб кетган
Маҳобатли «Мерседес» ичра
Қовоғини уйган бошқа бир йўловчига.
Мен билмайман, ким бахтиёр бу издиҳомда?
Ё тутзорми – қирқкокилли ва соҳибжамол
Ё мунаққаш танин кўз-кўз айлаган девор
Ёки видо остонасин ҳатлаётган чол
Ёки хушҳол келинчакми
Ё мунглиғ кўзи
Шафқатга пок ибодатгоҳ бўлган қизалоқ
Ё фақирнинг ямоқ тўлган халтаси
Ё мен –
Кетиб, тонг висолига етаётган чоғ…
Мен кетарман,
Йўл-йўлакай сўрайман беун,
Кетмоқ надир?
Йўл чексиз бир нуқтасимондир.
Ким қуёшли – хандаларга шукрона айтар,
Ким булутли – тағин гирён, тағин гирёндир.

ЁЛFИЗЛИКНИНГ ОРТИДА КИМДИР

Кўзимга кел, сирдан огоҳим, келгин,
Одамзод ёдининг ёдгорлиги – ул.
Мен унда асрадим, сен кўргин дея,
Энг қадимий туйғу, ҳисларни буткул.
Асрадим Меҳрни,
Имонни,
Ишқни,
Лутфу ғузалликни…
Сен мени кечир.
Мўъжизанинг қутлуғ каломларини
Оддийгина тилга олдим бирма-бир.
Сен ҳам ишон содда мўъжизаларга,
Сен ҳам ишон, кимдир келишига чин.
Унинг битта ёруғ табассуми-ла
Бу ҳаёт бошидан бошланар тағин.
Кўзимга кел, сирдан огоҳим, келгин,
Мунофиқ ёр каби осмонлар сендан
Юз ўгириб, тонса, кўзларимга кел.
Одамзод енгининг чанг-ғуборини
Бош устингдан қоқса, кўзларимга кел.
Шафақ тароватин заволи учун
Кўзинг қилса нола, кўзларимга кел.
Уйда ёлғиз қолиб, танҳолигингни
Ишқ билан безасанг,
Ҳамда шаҳарлар
Сенсиз ғариб қолса, кўзларимга кел.
Ўшанда ҳеч кимса ишқнинг манзилин
Тополмаса, толса, кўзларимга кел.
Қўлингни бер,
Ихлос тўлган кўзимга
Ишон ихлос билан, ишон беҳадик.
Мен салом йўллайман сенга, эй, Мавло!
Салом, саломимга олмаган алик.

АБАДИЯТ ДАРИЧАСИ

Эй, ҳар бир нигоҳи, ҳар бир лаҳзани
Мангуликка пайванд айлагувчи нур!
Сенга қандай айтай, Вақт аталган бу
Ҳалқа қуршовида қолиб бир умр.
Сенга қандай айтай, бил, деб эртанинг
Совуқ қучоғида завол атри бор.
Туннинг лол кўзида савол шакли бор.
Мен ёзнинг кунида,
Умидсизликнинг
Чўлида ёлғизман.
Чинорим қани?
Қани, тўрт оёқли норвондай, мени
Элтгувчи, қуёш-ла суҳбат қургани?
Ва шамолдай ютиб нафасим, бахтнинг
Саркашлиги ичра яшнаган чинор?
Кеч бўлди, қуёшга боргим келмайди,
Ёқамда Исонинг минг игнаси бор.
Кўчада Ҳеч кезар, юзи ташвишли,
Қўли бўш, бошида ҳайбатли қалпоқ.
Кўксин қафасида каптари ўлик,
Салом бергани ҳам тополмайди вақт.
Бошқа минглаб Хечлар шу зайлда дарҳол
Кўчаларни буткул айлаган ишғол.
Эй, мудом Ҳақ ёри, ушбу ҳечзорда
Мангуликнинг сўнгги нурисан бизга.
Қаср тоқидаги соат – Мусофир,
Узун ҳамда қисқа оёғи билан
Кетиб бораётир мендан олисга.
Қаср узра соат юксакдан ҳазин
Ўлик шаҳар томон боқиб, ҳис этар,
Барча ҳаракати беҳудалигин.
Замон – Эр, қадим, пуч ақидаси-ла
Шубҳа қилар аёл асиллигига.
Аммо, нигоҳингнинг дахли йўқ ҳеч бир
Ушбу замонага,
Сенинг нигоҳинг –
Ишонган ул гўзал ҳақиқатимга,
Абадият томон бир даричадир.

САКСОФОН

Саксофоннинг сирли, мунглиғ овози келар,
Тутқун орзу типирчилар – қанот саси бу.
Олис хотир аро садо бермоқда ёғду,
Бу тун очар нигоҳларим
Ёдим қатини
Ва қайтадан
Ул бомдодий саҳифаларнинг
Ушатаман кўз ёшим-ла таҳоратини.
Киприк найи
Айрилиқнинг куйини чалар,
Бу тун, менинг бутун борим, борлиғим, эй, дўст,
Сенга тўлган нурхонага айланди бадар.
Бу тунда…
Бу тун ҳақида нима ҳам дердим,
Тўғри, тун бу, қаҳратоннинг туни бу, совуқ.
Рутубатли, бенаво тун…
Қўшни уйидан
Саксофоннинг синграгани келмоқда ёвуқ.
Бу садога жўр бузлайди
Танҳолигим ҳам,
Ҳиссиз девор қулоғига дардин тўкиб лол.
Бу нафас, бу овоз
Қадим оҳангларимни
Қўмсаган бир юрак ҳали бордир, эҳтимол.
Чора топгин, эй, дўст, эски жароҳатимга,
Дардларимга малҳам юбор, мени қўллагин.
Яъни, юз йил жим-житликдан сўнг қалам олиб,
Бир шифобахш сўз юборгин, калом йўллагин.

ЯНА ҚАЙТАМАН

Дарахтларни туғилган барг айёми билан
Муборакбод айлагани чиқдим оқибат.
Эй, дарахтлар, эй, сиз, менинг қондош дўстларим,
Мени қутланг,
Ул қоронғи ғам сиртмоғидан
Жаҳолату хиёнатнинг тўр, илмоғидан,
Қуёшга терс қараган уй дом-чирмоғидан
Озод бўлдим,
Мен ўзимни танидим, ахир.
Ва англадим, мен ҳам ишққа арзийман,
Тўғри,
Мени суйган Яратгувчи, яралган ҳаққи.
Яъни, бу боғ, бу сутбадан ариқ,
Деворга
Чирмашган бу чирмовуқлар,
Бўсалардан маст
Бу шамол, бу қуёш – қони қизиган бағир.
Худо ҳаққи, ўзимга ҳам ўзим ёқай деб,
Оқибатда мен ўзимни танидим, ахир.
Мен танидим, нафратга ҳам арзийман, ҳатто,
Нафратланинг, ҳасадгўйлар, кўзлари ожиз,
Бахтиёрман, гар арзисам нафратингизга.
Эй, ёр! Келгин, тағин ишқдан сўйлайлик, тағин
Сени ушбу жинкўчага келтирса зора,
Деб ёмғирлар ёғишидан қилдим мен умид.
Остонада порласанг ва кўзинг лутфидан
Бўйним бахтли бўлар эди, қуршаб марварид.
Аммо, сенинг кўчангмас бу, шаҳринг бу эмас,
Ватанингмас,
Ватанинг – бир олис юлдуздир.
Сен билмайсан, қанча оғир – ёлғонга кўнмоқ,
Фоҳишани мазах қилган янглиғ, сенинг ҳам
Борлиғингдан кулганлар-ла келишмоқ оғир.
Булғанганман, эй, дўст, турган-битганим – заҳар,
Мен биламан,
Кулар майда дардимдан олам.
Нечун баланд бўлолмадим, бу пароканда
Оломондан олисроққа кетмадим бу дам.
Ва ниҳоят, ташқарига чиқдим,
Сўргали,
Тўп-тўп ўсган дарахтлардан, шаффоф ариқдан,
Деворларга ўрмалаган чирмовуқлардан,
Номим унут этган қуёш,
Ва сендан ҳазин:
Бағрингизга олинг, гўзал манзилингизга
Мени чорланг, мени қабул айлангиз тағин.

СОЯЛАР АСЛДИР, АСЛЛАР – СОЯ

Олманинг чироғи порлади ногоҳ,
Таралар ёз фаслин оҳанги майин.
Тонг тинглар мириқиб, шаршаралар ҳам,
Азалий қўшиғин куйлаган сайин.
Ўтар сув сепгувчи мошин, қатралар
Текканда титрайди чаманлар тани.
Шаҳар тўлар қадам товушларига,
Савдо қайнар, қоплаб кўча, растани.
Фақат, менинг қалбим ёлғиздир.
Осмон
Қўғирчоқдай, қотган нигоҳи билан
Боқар ердаги бу тўда ортидан.
Аёллар ноасил, руҳсиз жисмини
Зарбоф кўйлакларнинг остига тиқар.
Эрлар, балки, руҳнинг ҳақоратидан
Ҳижобдай, ҳайбатли шаклин, сиёғин
Ҳадя янглиғ кўча-куйга топширар.
Соялар аслдир, асллар – соя.
Ҳаёт нима? Қашшоқ бир тасаввур, пуч,
Ҳеч ким тополмайди унинг маъносин,
Мен ушбу оқимга қандай келдим дуч?
…Олманинг чироғи порлади ногоҳ,
Эй, Тур набираси, Мевағул, қани,
Мўъжизанг чироғи?
Жавоб ўрнида
Порлади Мусонинг ўтидай қуёш.
Кимдир келар.
Эй, дўст, эй, биродар, айт,
Нечун бўшаб қолган кўксинг қафаси?
Қайда қолди ўшал, ишқнинг қўшиғин
Куйлаган какликнинг ўтли нафаси?
Кел, кўксим шохида олма чироғи
Порлади, таратиб нурини ҳар ён.
Эрта келгувчи кун афзаллигига,
Кел, тағин бир марта келтирай имон.

ТОНГ ЭЛЧИСИ

Дарчадан чиқарди соат қуши бош:
КУ, КУ, КУ. Гўдаклар кулди. Тортдим оҳ.
Оҳ, илк баҳор, нечун урён дарахтлар
Куйларинг қошида турар бепарво?
Нега улар қуёш бўсаларига
Яшнаб қайтармайди жавоб ушбу дам?
Нега пайқамайди, пўстлоғидаги,
Ҳатто, ўрмалаган чумолини ҳам?
Йўқ, йўқ, ўхшамасман ул дарахтга мен,
Бепарво эмасман ул дарахт янглиғ.
Бахтли чеҳрам митти лаб бўсасидан
Баҳорнинг таъмини ҳис этар аниқ.
Кел, Шоҳона,(1) қизим, тонг қандгоҳида,
Олма гулин мавлуд айёми учун
Гулқанд пиширамиз, назар сол букун,
Фаришталар келар, ҳарир қанотин
Олма дарахтига армуғон қилиб.
Улар ҳовлимизнинг шифтсиз саҳнида
Қушлар қўшиғини тинглар мириқиб.
Баҳор баҳорлигин эслатар бугун,
Ер бағрида донлар қўзғалар бир-бир.
Бир митти, шом-саҳар, чирмовуқ гули
Барча гўзалликнинг ибтидосидир.
Таъна қилгим келди анҳорга бугун:
«Нечун беқарорсан, эй, ҳаммадан пок,
Қуёшнинг бармоғи силаган чоғда?»
Бугун мудраган қалб соатин қуши
Қайтадан тинимсиз «ку-ку»ламоқда.
Онам дер: Ошиқ бўл «Шукур» сўзига,
Чин бахт – кўкка етган гўдак кулгуси.
Шундай пайдолик у, бошланса ундан
Қалбни ёриштирган шодлик туйғуси.
Онам – тонг элчиси,
Нозик қўлида
Тонг чолғуси куйин таратар ҳар ён.
Унинг ҳорғин, толғин кўзлари ичра
Имон фасли гуллаб-яшнайди ҳамон.
У ҳануз ишонар ҳаётнинг кўрки
Нурлар саломига, пок одатига.
Эрлар бор (отамдай) узрини сўраб
Келар золим, мазлум зиёратига.
Ишонар, етимга, бадавлат, бойлар
Кўз ёш гавҳарини айлар армуғон.
Тилга кирар юз йил жим турган соқов,
Қўзғалар шол бўлган чоллар ногаҳон.
Ишонар, ишқ қайтар қалдирғоч каби,
Тарк этиб ул унут ёдсизлик қаърин,
Юраклар шифтига ин қурар тағин.

Онам дейди, ўтган кунларни эслаб:
Танишган кунимиз, Ҳайне шеърини
Ўкиганди отанг, ишқимиз учун
Фотиҳа сураси эди…
Мен букун…
Ул нечук садодир? Кўзларим тинглар,
Чучкурар олманинг ғунчаси. Соғ бўл!
Саломат бўлгин, эй, баҳор гўдаги!
Не садо? Ё қуёш нигоҳи тушиб,
Уятдан қизарган чаман сўзлари.
Балки, юрагимнинг шаффоф ойнасин
Кимдир чертмоқдадир, ҳолим сўргани.
Ҳофиз фолин очдим, бўлди шул жавоб:
«Навбаҳордир, ғанимат бил, қувноқ бўлсанг,
Яна гуллар очилгай кўп, тупроқ бўлсанг».
Эй, нозил бўлган сўз! Эй, ғайб даъвати,
Кел, кўринмас ошиқ, дўст сиймосида!
Элчи бўл, қалбимнинг ойнасин чертиб,
Мен ва Дунё аро бўлгин восита.

_____________
1-Шоиранинг қизи

НАЙ ЧОЛГУВЧИ

Меҳр сотиб олгим келар қай бир нигоҳдан,
Қайда ўшал нигоҳ,
Қайда бозор йўлаги?
Жуда-жуда истар эдим, шодликнинг нафис
Матосидан бўлса эди руҳим кўйлаги.
Бордир, ахир, орзуларим олис юртидан
Порлоқ шодлик келтирувчи бирор савдогар.
Бироқ, ҳайҳот, ушбу бозор, Хужанд бозори
Тунд чеҳралар, аччиқ сўзга кетгандир тўлиб.
Шовқинлардан, суронлардан безган бу кўнглим
Табриз қандин тусар.
Қайда бозорнинг йўли?
Бозордаги най чалгувчи сўйлайди ғамгин:
Ҳақоратлар тўлиб кетган қулоғингни тут,
Қоронғулик узра ёсин ўқимоқда нур.
Кўзингни оч, қабоҳатнинг ғализ рангидан
Бошқасини кўрмаган кўр кўзингни очиб,
Бир зум боққил сен ҳам ўша Ҳақ жамолига.
Бозор йўли қайда?
Ҳамон най чалгувчи, оҳ,
Қалбим торин чертар бунда.
Тўлиб кетарман.
Бир сўмликлар билан тўлган кулоҳига жим,
Кўз ёшининг гавҳарини қўйиб кетарман.

ХУДОНИНГ СЎНГГИ ШОДЛИГИ

Ёшлар нечоғ асир,
Зарҳал занжирлар,
Ёввойи ўрмонда кезган йўлбарснинг
Сариқ тишларидай бўйнида чақнар.
Кўзлари – бўш кўзгу,
Унда на нигоҳ,
На бир меҳрибонлик қуюқ сояси,
Ва на ишқнинг акси турар чарақлаб.
Танлари хилма-хил товланган кўйлак
Ичра паноҳ топиб, айлайди фахр,
Руҳи ҳажмсиз
Ё бўшлиқ ичрадир.
Ёшлар қанфурушлик растаси ёхуд
Май дўкони ичра кезар куну тун.
Башар келажагин «қурмоқ»лик учун.
Яъни, лоқайд боқар,
Ўжар гўдаклар,
Ночор оналарга ҳамда ризқ-рўзи
Қора челак ичра тутаган қуруқ
Исириқ бўлган ул ночор чолларга.
Тилла сирғасида ёқут порлаган
Аёлга,
Қалпоғин остида боши
Ҳаво тўлган пуфак янглиғ калларга,
Вужуди барака ҳамда хайрнинг
Лойидан қорилган, ул асирларга
Ўзин дарча этган ҳар бир эрларга,
Юрак япроғида ишқ шабнамини
Олиб кетаётган қай бир кимсага.
Кимсан, айт, эй, Мавло!
Борлиғингда нур,
Худонинг энг сўнгги шодлиги эрур.

ЭГИЗАК КЎЗГУ

Ҳаёт нима?
Икки томонли кўзгу:
Бир томони ёруғ, яъни, тонг, яъни,
Ранглар таровати, шодлик муҳайё.
Бошқа ёғи – зулмат, яъни, тун, яъни,
Ваҳм босар, умид кўтарар ғавғо.
Мен эгизак кўзгу ичра яшайман,
Кўзларинг бўлган кун бедор,
Тасвирим
Кўзгудан қочади, бўлмагай нигор.
Энди ўзин содиқ нурларини ҳам,
Кўзларим кўзингга айламас нисор.
Қўлларинг мен томон етиб келган кун,
Томирларим совиб, сукут сақлар жим.
Остин-устин бўлмас ларзага тушиб,
Ички ҳаяжондан титрамас таним.
Саломинг қутлови етганда бир кун,
Жавоб йўлламайди овозим саси.
Борлик, йўқлик аро ўшанда тушар
Бизнинг орамизга ваҳм пардаси.
Тонглар нурига ғарқ бўлган кўзларим
Бундан сўнг қуёшдан сўз очмас бошқа.
Ҳали ҳам кеч эмас, кўзларимга кел,
Шу ерда – эгизак кўзгу,
Бор шодлик,
Бор қайғу, кўзлари тўлгандир ёшга.
Англа розу нознинг бу тасаввурин,
Совуқ ҳайратининг бордир ёғдуси.
Жавоб топ умрнинг муаммосига,
Эй, ҳаётнинг содда, гўзал орзуси.
Кўзимга келгин!
Эй, сувнинг юзида
Акс этиб тургувчи қуёшим, шу тоб.
Барча илтижою ўтинчларимга
Ёлғиз сен эрурсан осмондан жавоб!

НУР FАЛАЁНИ

Эй, ёзнинг қуёши,
Барча одамлар
Ўзини сояга олиб қочгани,
Шарафли зотларнинг кўзойнаклардан
Ҳамда соябондан паноҳ топгани,
Манзиллар пардаси, кўзлар пардаси,
Кўнгиллар пардаси қатор, барчаси,
Барчаси тенг сенинг муҳаббатингга.
Озор чекма, жавоб бермаса гар ишқ,
Ўйлама, одамлар сендан қочганин.
Қайғурма ҳисларинг эскилигидан,
Сен ишон исботсиз бул ҳақиқатга.
Зеро, висол ишқмас, ишқ, бу фироқдир,
Қуёшнинг аслини, бу халқ, қаҳратон
Чилласида таниб, англайди, фақат.
Мен энди ангадим,
Нечун буюклар
Ихтиёр этгани маъносин, узлат.
Авом ишқин они – бир лаҳзадан кам,
Ҳақ ишқин муҳлати – абадиятнинг
Чексизлигидан кўп этади давом.
Эй, дўст, гар нигоҳинг кўк сафаридан
Қайтиб келса, сенга ишонгим келар.
Шунда сирлар ниҳон зулмат бағрига
Ҳамроҳ этгим келар сени ўзимга.
Қилгим келар, эй, дўст, сен билан бирга
Нотаниш руҳларнинг оламида сайр.
Йиғлагим келади олдингда.
Ёки
Сен ҳам бошқалардай, кўз ёшларимнинг
Урёнлигин мазах қиласанми, айт?
Ё сен ҳам қадрсиз анжуманларда
Ўзгалар айбини санамоқликдан
Ҳузур қиласанми?
Худди, бир чумчуқ,
Ўзга чумчуқлардан кулгани каби.
Сен ҳам бошқалардай, ҳақиқатимга
Савол аломатин қўясанми, дўст,
Нигоҳинг қайтганда кўк сафаридан?
Гўзалликни қабул этмоқ-чун кўзим,
Лабларим пок сўзни сўйламоғи-чун,
Қалбимни ишқ учун айла муҳайё!
Юраклар ғорига киргин бостириб,
Эй, ёз қуёшининг муждасин саси!
Эй, башар чўққисин англашдан йироқ,
Эй, нур ғалваси!

ТОНГ ҲАҚИҚАТИ

Боргим келмоқда тонг ҳақиқатига,
Меҳр япроғидан, кимдир, чеҳрасин
Ҳозир мен тасвирлай олмаган кимдир
Безаган бир ҳужра эшигин бориб,
Астагина чертгим келмоқда букун
Оҳ, ёмғир, ёмғир! Эй, нурнинг хуш атри!
Эй, мусофир, биллур тоғлар ортидан
Келдинг, айт, кўрдингми Мажнуннинг ўшал
Руҳини, фалакнинг биёбонида?
Эй, қуёш, эй, шамол, эй, яшил майса,
Олам дўконидан келдингиз бу тонг,
Ёримнинг суврати ёдингиздами?
Ўйлагим келмайди, занг босган ташвиш,
Улуғвор, кулгили мажлисларни ҳам.
Ўйлагим келмайди, уюлган, сарғиш
Қоғозидан юз йил ёдсизликлари
Қайтиб келмайдиган ишхоналарни.
Ўйлагим келмайди, тинмай беҳуда
Югурган бекорчи ишчи ходимлар,
Кун бўйи тинмасдан қизиб, қайнашдан,
Қора терга ботган чойнакларни ҳам,
Озодликни тушда кўриб, ойналар
Бағрига чирмашган печак баргларин,
Энди ўйламасман, тинмай асабни
Қақшатган чоп мошин чиқ-чиқларини.
Тинимсиз жаранглаб турган телфонлар
Ишқнинг ташрифидан бермайди хабар.
Симларнинг ортида ўтирган кимдир
Сўйламас кўнгилга яқин, янги сўз.
Парданинг ортида турган қуёш ҳам
Қўл силтар маъносиз, тунд чеҳраларга,
Қуруқ суҳбат, барча бўш лаҳзаларни
Ўзида жамлаган, яъни, умрга.
Нажот бергил, эй, ишқ!
Дарча ортида
Бир қуш бор, нолиса титрайди дилим.
Боргим келар тонгнинг ҳақиқатига,
Гўзалликка буткул боғлангим келар.
Қадам қўй, ҳамроҳим, авжларга қадар,
Қадам қўй нопайдо авжларгача то,
Эй, ёруғ! Эй, қутлуғ! Эй, Мавло!

МУРОСА

Қуёшга сим қоқдим кузак тонгида,
Бир бегона овоз дер эди:
Унут,
У кетган, келмас ҳеч…
Гўшак қўлимдан
Тушиб, кўзларимда йиғлади булут.
Дедим: Тўғри, қочмоқ замони унинг,
Бу замон – зулмату шаҳват замони.
Кўрмасман, нигоҳим олдини тўсган
Зулмат пардасидан ўзга вақони.
Кимдир ул? Парданинг ортида ким бор?
Эй, шаклпарастлар! Анчадан буён
Мен ҳам сизлар каби пуч, намойишбоз,
Беҳуда кулгувчи хушомадгўйман.
Битта оғмачию маддоҳман, холос.
Имонлар куйса ҳам бепарво қолиб,
Коқдим, қўл силтаб зар енгимни нуқул.
Кўзимни қоплади қора тутунлар,
Қалбим борлигин ҳам унутдим буткул.
Яъни, сиздай бўлдим, эй, юлдузсизлар!
Фаридун тўқмоғи янглиғ йўқликка
Улоққанда қуёш,
Зулмат Заҳҳоки
Чалди ғалабанинг ноғорасини.
Эй, тун, эй, газанда зулмат, мен букун
Юлдузсиздан кўра юлдузсизроқман.
Бир тутам нурим бор эди, ўша ҳам
Насиб айламаган бир бағри доғман.
Яъни, ишқ тарк этди дилимни маним,
Озор чекиб, кетди Ватандан нари.
Имон гўри узра, ноғора қоқинг,
Ўйнайлик,
Эй, шайтон меросхўрлари!

Ё СЕВМОҚ Ё ҲЕЧ

Балоғатнинг осмонида учар ёз қизи,
Ел ноз қилиб, баланпарвоз сўзлайди жуда.
Оғзидан хуш, муаттар ҳид таралар эди,
Марварид тож ўсарди ҳар майса бошида.
Қуёш анҳор кўзгусида кўринган гўзал
Ёғдусига тикиларди чўққилар оша.
Осмон ҳайрат билан боқиб боғ йиртиғидан,
Чумчуқларнинг висолини айлар томоша.
Хушбахт шохи ичра юз, минг қуёшнинг акси
Имо қилиб, базм этарди олма дарахти.
Мен кўпчиган хамирдан шавқ билан дил шаклин
Ёпардим ва ўйлардим бу дил – кимнинг бахти?
Кошки, бир зум ўйласайди олма дарахти,
Қуёш акси қамраб олган дил, япроғини.
Шуъла сочган бу юраклар,
Ёнган юраклар
Бир кун келиб кимга насиб айламоғини.
Яшил шуъла сочган чоғда олов ёлқини,
Дилларимни ёнмоқ завқи буткул чулғади.
Мен ўйлардим, юрагимдан йитган ложарам,
Суймоқ қурби, телбалардай севмоқ қудрати.
Тушунаман вақт шитобин,
Қирчанғи отдай
Кунботарга қараб чопган қуёш итобин.
Масжид сари равона чол шахдин,
Ҳеч кимга
Ҳануз меҳр кўрсатмаган эркак шитобин.
Оқшомларда, тўй базмида
Янгроқ «ла-лола»
Гулханининг талвасасин, шитобин, тусин.
Тушунаман, шитоб билан ўтар ёшлик ҳам,
Ўзи билан олиб кетар бир чаман ҳусн.
Кўнглим – бўм-бўш,
Узоқ муддат томирларида
Сув тафтини ҳис этмаган ариқдай қақроқ,
Кўнглим – бўм-бўш,
Орзу айлаб шабнам бўсасин,
Ногоҳ шохдан тўкилгандай бир дона япроқ.
Кўнглим – бўм-бўш,
Тополмайди кўнглидагини,
Гўё гўзал тасаввурдай излар эрта-кеч.
Юрагимда яшар яйдоқ саҳро жимлиги…
Ҳаёт нима?
Ё телбадай севмоқлик!
Ё Ҳеч!!!

МЕҲРИБОНЛИК НИМА ЭДИ?

Қаҳратон оч, йиртқич шердай тортади наъра,
Темир тишлар чақнар очиқ оғзида катта.
Бехабармиз, бу оч бўри бу озғин юртнинг
Этин ғажиб кетганидан. Қолдик ғафлатда.
Одамлар ғам эзган жисмин ярим тунда то
Нон дўконин эшигига тортқилар маъюс.
Ярим тунда тағин ўша лат еган кифтлар
Миршабларнинг тўқмоғига келар юзма-юз.
Бозордаман. Гадоларнинг очиқ кафтига
Тиним билмай ёғар қорнинг оқ тангалари.
Ва уларнинг нолишлари раҳмдилларни
Чорлар инсоф, ҳиммат сари, қаноат сари.
Бу кўчадан ўтмоқлик, оҳ, қанчалар қийин,
Жовдираган кўзлар ўхшар бадбахтлик боққан
Қоп-қоронғу зиндоннинг тор панжарасига.
Тилка-пора тақдиридан нолир жандалар,
Арзимаган садақага интизор қўллар,
Қаҳратон қиш осмонининг чидар нозига.
Тут остида мардикорлар қулоғин тутиб,
Ночор, пешин азонининг мунг овозига
Айтарлар: Кеч бўлди, келмас бирор талабгор…
Ва йиртилган эски ковуш ичра беқадр
Яшаётган, совуқ урган оёқларини
Зўрға судраб, бошин эгиб кетар қайгадир.
Тун қанчалар раҳмсиздир,
Булут масиҳий
Қандилини ўғирлади, ярқироқ эди.
Шам боболар ашъоридан ҳаётимизга
Кириб келди. Келмагани яхшироқ эди.
Эшитаман ҳароратнинг найидан сармаст
Чарх айланган сув шавқини.
Исийди хона
Ва ниҳоят, бизнинг биллур қандилимиз ҳам
Кулиб, отар зўр қаҳқаҳа, ёруғ, шарқона
Ва ниҳоят бир меҳрибон «зангор ойна»дан
Сулҳ ҳақида берар ногоҳ кечикиб хабар
Ва ниҳоят, бу халқ фориғ бўлар ўшанда
Сув билан дон ахтаришдан, ўлгунга қадар
Ва ниҳоят, бир-биридан одамлар ногоҳ
Ниманидир ахтаради, қолар изланиб.
Меҳрибонлик эсга тушар охир-оқибат,
Меҳрибонлик нима эди? Ёдингиздами?

ЯҚИНИМ ЎЗИНГСАН

Кўнглимда недир бор,(1)
Ойна ортида
Бодом гуллашидай,
Баҳор завқидай,
Ёқаси очиқ тонг тиниқлигидай,
Сирлар ошкор тунда ёрлар сурури,
Муштоқлик онида йўқлов сингари.
Оҳ, қандай нафас бу?
Мендай ғофилнинг
Қалбига бахш этган қайноқ бир наво?
Марҳабо, тонг шоҳи, ташриф буюргин,
Қадамингга бўлсин кўзим тўтиё.
Келгил, эй, қуёшнинг ошиқ нигоҳи,
Марҳабо, келгин бу хилватхонага.
Келгин, келақолгин, айлансин бу дам,
Бу жоним сен учун бир жононага.
Келгин, қайсар қушим, чўқидинг гилос,
Гилос янглиғ қалбим қон булди буткул.
Гуноҳкор борлиғим мажруҳдир,
Чунки,
Баҳор кетишидан огоҳ бўлди ул.
Кўнглимда недир бор.
Гўзал бир туйғу,
Аммо, билолмасман унинг нелигин,
Ёки мен билмаган бир қадрдондир,
Ким бўлса ҳам, менга самимий боққан
Кўзига ишондим, боғладим унга
Кўнглимдаги барча орзуларимни.
У қандай зот эди? Садосин тафти
Қулоғим маҳрами бўлди, тўкилган
Сўзларин симирдим,
Шоҳона келиб,
Келтирган шодлигим ҳароратида,
Совқотган юраклар олди исиниб.
Ниҳоят, муяссар бўлдинг, эй, кўнгил!
Кўнглимда недир бор,
Энди улғайган
Бедор бир вужуднинг завқидай, ёки
Сурур шуъласидай,
Шабнам ибоси,
Елнинг нафасидай,
Гулнинг нозидай.
Албатта, сенсан бу юракда борим,
Яқиним ўзингсан, ўзинг йироғим.

_____________
1-Суҳроб Сипеҳрий сатри

МЕН ҲАМ СИЗДАЙ БЎЛДИМ

Ташқарига чиқдим мен ҳам, ниҳоят,
Манглайидан ўпдим кўчанинг ҳазин.
Томоша қиларди сой кўзгусида
Тутлар ўзларининг нотавон танин.
Сув овоз бермасди,
Куз қуёши тонг
Бошидан оларди этагин йиғиб.
Шаҳар ҳам, гўёки, ҳафсаласизлик
Сояси қаърига кетганди кириб.
Биламан, кимдир бор ушбу шаҳарда,
Менга гўзалликни этгувчи нисор.
Биламан, кимдир ул кўзгу сингари
Мени ҳам этгиси келар бахтга ёр.
Аммо, гўзалликдан қочаман нари,
Юрагим қуёшдан,
Ишқдан ҳам безар.
Кўчани қоплаган тамаки ҳиди,
Шаҳар кўкида бўш қалпоқлар кезар.
Ишқ бўғилар ушбу бўғиқ ҳаводан,
Нафас ололмайди қуёш ҳам осон.
Гўзаллик бўғилар,
Заҳарли ҳаво
Бунда ишқ жонини қолдирмас омон.
Кимлардир келади. Шаҳарнинг барча
Эшигин қоқади: «Ким бор? Сас беринг!»
Аммо, ҳеч ким жавоб бермайди.
Жимлик
Қадим одатидир бу қавм, бу элнинг.
Мен яна қайтаман уйимга.
Агар
Эшигимни қоқса кимдир ушбу дам,
Жим тураман,
Чунки, сизга айландим,
Сиз каби жимликка ўргандим мен ҳам.

ЭРТАК ТЎҚУВЧИ

Ҳаётим дарчаси,
Худонинг иссиқ
Нафасин димоққа қуйган дарича,
Тонглар салом бериб, суйган дарича,
Қувноқ нигоҳимни
Бир ишвали боғ,
Бир тиниқ сой билан,
Болдай лаззатли
Бир бош узум билан,
Юсуф жамолин
Олмаси,
Жаннатнинг буғдойи билан,
Сеҳру наволари мени гўдакдай
Мусаффо айлаган битта қуш билан,
Нигоҳим, фақат, сен учун яратган,
Маҳзун, ёришмаган нозимга нози
Ўхшаб кетадиган бир осмон билан
Нигоҳимни боғлаб қўйган дарича.
Мен ул даричадан боқиб, меҳрибон,
Ҳамдам кўриб халқни,
Ураман фарёд:
Эй, кўнгил бирлиги мужассам ҳилқат,
Нима учун сизни кўрмадим бурун?
Ҳаётим дарчаси,
Эй, тиниқ дарча,
Барчани кўраман кўнгилга яқин,
Нигоҳим ишқингдан чиққанда ўсиб.
Чунки, у қаерга, кимга боқмасин,
Ўртада, энг аввал, сени кўргайдир.
Эй, ишқ даричаси! Эй, гўзал кўзгу!
Мен ва дунё аро қолгин доимо.
Эй, сен, ёлғонларга таскин, тасалло!
Қолгин сен ҳамиша эртаклар тўқиб,
Борлиқ ҳақиқати ҳамда Мен аро!

ЎFИРЛИК ОЛМАСИ

Деразани қалтиратар оч оғушида,
Қишнинг деви.
Ногоҳ тушар ёдимга қайтиб,
Бадбашара дев, Баҳманёр қиссасидаги,
Гўзаллик ноз-ишвасига етган тоқати.
Деразани чертар қишнинг деви ҳам бу дам,
Орзу этган маъшуқасин тополмас, аммо.
Тағин қайтар манзилига хўрсиниб оғир,
Тағин қайтар танҳолигин бағрига танҳо.
… Туйнукларнинг роқига мен ураман ўзни
Жимжитликда, деразага бўламан ҳамроҳ.
Нафасимни ютаман, оҳ, дераза билан,
Эрта-индин дўстлигимиз топар интиҳо.
Йўқ, мен жонсиз деразага дўст эмасдим ҳеч,
Том четида қўшнимизнинг мушуги нуқул
Гўшт ўғирлаш учун бизнинг ошхонамиздан,
Буюк орзу-хаёл билан бўлгайдир машғул.
Мен умримда илк бор олма ўғирлаганман,
Беш ёшимда қўшни девор ортидан, дуркун
Шакар олма, онаси – Ой, отаси – Қуёш,
Ўғирликда ногоҳ қўлга тушганман бир кун.
Уйдан чиқиб ташқарига қўшни келинчак,
Яқинроқ кел, деди. Титраб кетди қўлларим.
Кўкрагимнинг шохларидан тўкилди юрак,
Олма мазах қилиб кулди ҳолимга маним.
Мен гуноҳкор эдим беҳад,
Менинг гуноҳим,
Одам, Ҳаво гуноҳидан каттароқ эди.
Ўпиб менинг бетимдан ул беғам келинчак,
— Сенга тортиқ ушбу атлас рўмолча, — деди.
Мен қанчалар бахтли битта гуноҳкор эдим,
Фақат, бир бор мен ўғирлик қилганман…
Бир кун,
Бир нотаниш деди: «Кўксим қафасида жим
Битта олма ёнар эди,
Ўмардинг нечун?»
Мен қанчалар бахтли битта гуноҳкор эдим.
… Букун яна келди ўшал совуқ қаҳратон,
Тикиламан ойнадаги совуқ афтимга.
Ойна суви нечун музлаб қолди ногаҳон?
Қуёш, келгин, малҳам бўлгин ойна дардига.
Тун келади тағин,
Дарча ортида бедор,
Урён дарахт,
Ул Баҳманёр қиссасидаги
Девлай ўшал Ойпарини кутар интизор.

ИШҚ ЖОЗИБАСИН ҚОНУНИ

Оҳ, кўрдингми ушбу чуқур нигоҳни?
Сурмамас, кўз чўғин ҳаракати бор.
Интилади сенинг ҳақиқатингга,
Менинг тонг йигирган нигоҳим елар,
Сенинг қуёш янглиғ кўнглингга бедор.
Қанчалар яқиндир гилнинг Каъбаси,
Кўнгилнинг Каъбаси қанчалар йироқ.
Ул қандай садодир? Тун пардасининг
Нозик жунбушидан таралар бу чоғ?
Ул Тур дарахтининг садоси, наҳот?!
Қайга борай?
Нечук зулматни ювай?
Нечук зоҳир этай борлиғимда нур?
Нечук куйган жонлар дардини қувай?
Гар келсам, дилингда туғилса шодлик,
Келаман.
«ИШҚ» сўзин мен битсам қачон,
Учта ҳарфнинг нозик тани титрайди,
Уч ҳарф юрагини қоплар ҳаяжон.
Сокин елаётган самимиятман,
Бу ёруғ каломнинг кўксида бу он.
Келинчакман, ушбу шафқатли ҳарфлар
Пардасин ортида тургувчи ниҳон.
Ушбу тор сўз ичра тиним билмасдан
Менинг кенг ҳаётим тўлғанар чексиз.
Эй, ишқ! Илоҳий гул!
Ўз юрагингда
Менинг титроғимни этяпсанми ҳис?
Ёдимга тушади бугун, мактабнинг
Дилгир сабоқлари, толиба пайтим.
Қўнғироқни кутиб, фикрларимни
Дарча нарёғига йўналтирардим.
Нигоҳим кезарди баҳор ақлида,
Ташқарида, синф нарёғида жим,
Баргларнинг матнини ўқиган саъва,
Менинг озод қалбим эди, аслида.
Эслайман, бизларга ёш бир муаллим
Ньютон қонунин берарди сўзлаб.
Мавзу – ернинг тортиш қонуни эди…
Ҳаёт! Ишқнинг тортиш қонунин ўргат!
Бир кун сўзлар эдим битта йиғинда,
Сўзларимни ҳеч ким эшитмас эди.
Бир сеҳргар «Сенда жозиба йўқдир,
Сенга бир мўъжиза ўргатгум» деди.
Дедим: Эй, афсунгар!
Олам бутунлай
Ҳийла, макрларнинг домига асир.
Ёлғон, алдоқларнинг тилсимгоҳида
Афсунсизлик ўзи бир мўъжизадир!
Хуллас, топдим ишқнинг тортиш қонунин,
Ирфон ул,
Ирфон не? Йўқликнинг йўғи.
Ишқнинг чўққисига интилишдир ул,
Барча заволлардан қочмоқлик йўли.
Ирфон – гўзаллашмоқ йўлма-йўл,
Йўқса,
Ўзин қинғир-қийшиқ ёзуви билан,
Кексалик чеҳрамиз саҳифасини
Ўзин қора ёзув дафтари айлар.
Йўқса, гўдакона ўйинларини
Одам вужудида кўради синаб.
Ногоҳ эшитаман Себил(1) садосин,
Қафасдан келади, ўлимни тилаб:
Ўлим, кел, Ўлим, кел!
Ким танга ёрмас,
У буткул озоддир ёвуз ўлимдан.
Бироқ, тўғри йўлни кўра олмайман,
Кошки, бир тийраккўз тутса қўлимдан.
Эй, дўст, сафсатанинг дарахтларидан
Мантиқ мевасини термоқ керак гоҳ.
Кўряпсанми, ушбу чуқур нигоҳни?
Қайгадир, қайгадир интилади, оҳ.
Бу – сурма ёхуд бир кимёвий унсур
Ҳаракатимас, боқ, нигоҳ қатига.
У – бир қора чўғнинг ҳаракатидир,
Интилар ўзининг ҳақиқатига.

_____________
1-Қадимги Римдаги фолбин аёл.

    Tojikiston xalq shoirasi Farzona zamonaviy tojik adabiyotining yorqin vauillaridan biri. Atoqli o‘zbek shoiri Odil Ikrom shoira she’rlarini mohirona tarjima qilib sahifamiz o‘quvchilariga taqdim etadi.

FARZONA
SHE’RLAR
Odil Ikrom tarjimasi

Tojikiston xalq shoirasi Farzona ( (Inoyat Hojiyeva) 1964 yilning 3 noyabrida Xo‘jand shahrida tug‘ilgan. “Kulgi avji”(1987), “Chaqmoq hamlasi”(1989), “Yigirma dona atirgul”(1991, rus tilida), “Ishq oyati”(1994), “So‘ngsizlik qadar”(2000), “Shabnam me’roji”(2001), “Funcha siri”, “Osmon gulining muhri” kabi she’riy to‘plamlari nashr etilgan. Abay, A.Axmatova, M.Svetayevalarning asarlarini tojik tiliga tarjima qilgan. A.Ro‘dakiy nomidagi Tojikiston Davlat, M.Tursunzoda nomidagi adabiy mukofotlar sovrindori.
1989 yildan buyon Yozuvchilar Ittifoqining a’zosi.

ISHQ TASBЕHI

Yagona so‘z bilaman, bu – ishq,
Uni takror qilaman: Ishq, ishq, ishq…

ERTA KЕLADI

Keksaygan ma’rifat qazosigacha
Kam qoldi,
Hayotni yakunlash kerak.
Zamonaviy inson, fisqu fujurning
Cho‘qqisiga yetib bordi jonsarak.
Bang eltgan osiylar
Haq hududidan
O‘zga makonlarga qarab yugurar.
Ya’ni, yorug‘likni o‘ldirib nogoh,
Faliz nafas bilan bulg‘ab samoni,
Tupurdi quyoshning betiga ular.
Boylar yutdi
Ushbu dunyoni butkul,
Xuddi, ichketarning dorisi yanglig‘.
Dunyo dunyo emas endi, vodarig‘,
Endi dunyo – Yunus singari asir,
Baliqning qornida, o‘z zindonida.
Endi dunyo qolib ketdi qandaydir
Ochko‘z yuholarning jig‘ildonida.
Mehr,
Savob,
Imon,
Mardlik,
Muruvvat,
Neki, ezgu his bor, bari yo‘qoldi.
Majruhlik vahmi, jon talvasasida
Yuvuqsizlar bo‘g‘zi ichida qoldi.
Vahshiylik kirmoqda hayotimizga,
Shahvoniy filmlar, vahshat-la butun.
Qobil gunohining soddaligidan
Kulib, tong yo‘lini bog‘laydi tugun.
Ey, yer, ey, chidamli, xastahol, aziz,
Bizning gunohlarni ko‘tarding qancha.
Sen ushbu hayotni asrading mudom,
Ne-ne xatolardan,
Qo‘ldan kelgancha.
Ne-ne kufrlarning tajovuzidan
O‘zingni asrading begumon, beshak.
Endi, qari zamon halokatiga
Kam qoldi,
Hayotni yakunlash kerak.
Shu bir nafas yetar tazarru uchun,
Ushbu mittigina yulduzning nuri.
Ulkan sajdagohga do‘nsin nogahon,
Shu bir nafas, ruhni larzaga solib.
Neki, insoniydir, baxsh aylasin jon.
Shu bir nafas ichra Haqning hukmiga
Butun bashariyat intizor bukun:
Ketmoqlik uchun va qolmoqlik uchun,
Bor bo‘lmoq yoki yo‘q bo‘lmoqlik uchun.
Ketmoq uchun yo‘qlik qa’riga qulab,
Tag‘in ko‘zimizni ochaylik desak:
Shu qisqa muddatda, shu bir nafasda
Tiriklikka yakun yasamoq kerak.

Ammo, homilasi qursog‘i ichra,
Ertaning shodligin kutgan ayollar,
Qanday bu hayotni aylasin yakun?
Ammo, nigohida sadoqat nuri
Porlagan begunoh, ma’sum go‘daklar,
Ko‘ylagi ostida hayajondan sof
Ko‘ksi qalqib turgan hayoli qizlar,
Ammo, guldan umid qilgan g‘unchalar,
Kelinchak yuziday qizil olchalar,
Murg‘ak jo‘jasiga mehr-la kun-tun
Rizq tashigan ul tong qaldirg‘ochlari
Bul hayotni qanday aylasin yakun?
Ey, do‘st!
Qo‘lni loqayd siltab shul zahot,
Endi dema: — Erta? Qanaqa erta?!
Bu kunning ertasi bormikan, nahot?!
— Albatta, bor. Kelar, bo‘lgin xotirjam,
Gar bu qavm, imondan Nuhning kemasin
Yasab, kema ichra ishqni joylasa,
Albatta, albatta ertamiz kelar,
Ertamiz keladi.
Xudo xohlasa!

QAFASDAGI OZODLIK

Ey, ishq, seni topgim kelar olis yodlardan,
Bir olmaning ol rangidan o‘rgangim kelar.
Yo yo‘l izlab,
Sahrolarda tentigan suvdan
Yo go‘daklar havas bilan chaynagan shirin
Jo‘xorining poyasidan
Yoki bir guldan.
To‘g‘ri, ishqning ona yurti – yosuman guli,
Ishq bo‘lsaydi ozodlikka limmo-lim qafas.
Salom, Majnun,
Ozodlikka to‘lgan qafasni
Qayga olib ketmoqdasan?
Men ham bir nafas
Zog‘ni tovus libosida ko‘rgim keladi,
Sher bo‘ynidan quchsam deyman men ham sen kabi,
Va ohuning ko‘zlariday ko‘zgu – matlabim.
Ko‘cha uzra kuy taralsa poshnalarimdan
Va bulbullar yaqin kelsa
Atrofimda jam.
Qara, ko‘zing pardasini kattaroq ochib,
Ko‘changdan ishq ahli o‘tib ketmoqda bu dam.
Nechun men ishq deyman?
Chunki, ishq jismi ozod,
Zamon, makon, dinu mazhab panjalaridan.
Ishq zanjimas, farangimas, xurosonlikmas,
Ozod – yapon ashyosining tamg‘alaridan.
Prometey olovi ham, Mitra jilosi,
Iso xochi, ham Buddaning nilufari – ishq
Ishq – Musoning kaftidagi umrboqiy nur,
Ishq – Mustafo me’rojidir, bari, bari – ishq.
Ishq – eng tugal xulosasi ma’rifatlarning,
Anglab yetgin,
Ishq – Xudoga birikkan qasam.
Shunday ekan, balandroq bo‘l o‘zingdan, zero,
Ishq o‘ladi,
Chumoliga ozor bersang ham.

IMON YIFISINING SADOSI

Tanam esimda yo‘q,
Qish daraxtiday,
Dag‘al po‘stlog‘ini cho‘qiyotgan zog‘
Tumshug‘in zarbiga qilmaydi parvo.
Osmon – bir berk eshik, ul tomonida
Nafasi bo‘g‘ilib qafasda quyosh
Bahorni kutadi.
Barcha – benavo.
Bahor borligini hech kim o‘ylamas,
Hech kim qalbdan qorni supurmas nari.
Imonin darziga hech kim tavbani
Tikmaydi, xuddi, bir yamoq singari.
Ey, yor!
Ko‘zlaringda nega men uchun
Bir tong pokligini asrab qo‘ymading?
Nima uchun mehring qasidasini
Sen kar quloqlarga tinmay so‘ylading?
Nega firog‘imning vodiylarini
Sabr bilan kechib o‘tolmading hech?
Labimni “kel” degan qurb etganda tark,
Nechun o‘zga aytding, u kelmas sira,
Yoki kelganda ham keladi deb kech?
Kimga intiq bo‘lay?
Intizorlikning
Ul yog‘idan kelmas qadam sharpasi.
Yor labida yo‘qdir taskin xandasi,
To‘g‘ri, men kech keldim,
Tanam – yodda yo‘q,
Axir, jondir mening borlig‘im butkul.
Qalbimga quloq sol, eshityapsanmi?
Imon yig‘isining sadosidir ul.

TO‘RVAMDAGI NADIR?

Bu shahar kengligi iborat erur,
Yigirma avtobus bekatlaridan.
Bu shahar qalbimdan sal kichikroqdir,
Yo kattadir butkul osmon bag‘ridan.
To‘g‘ri, unisi ham, bunisi ham. Ul
Yigirma intiqlik ichra bu umrim,
To‘xtovsiz harakat aylanmasida
Chopadi, chopadi bilmasdan tinim.
Ruhim, o‘jar ruhim ergashadi jim.
To‘g‘ri, kezmoq kerak ul yondan bul yon,
Ushbu shahar ichra mudom tentirab.
Shamoldan-da bekor,
Fazodan-da bo‘sh
Bul tomondan tag‘in ul tomon qarab.
…Qalbim og‘iroyoq ohu dodimdan,
Nimadir, nimadir to‘rvamdagi u?
Suvratim aybining ustidan kulib,
Masxara qilguvchi ul bitta ko‘zgu.
U ko‘zgu, bundan so‘ng, bundan keyin ham,
Menga so‘lg‘inlikdan so‘ylaydi nuqul.
Mening himoyasiz tasvirlarimni
Zavol panjasiga topshirar butkul.
Xullas, bu yolg‘izlik biyobonida,
Bul shahar, yigirma bekat aro jim,
O‘tib ketayotir bu aziz umrim.
Bir umr, jilosiz, cheka-chekkada,
Bir umr, qadrsiz, benavo, chigil.
Biyobon ohusin ko‘zlari kabi
Unga hayron boqar devona ko‘ngil.
To‘g‘ri, to‘xtamaslik kerak bir lahza,
To so‘nggi lahzadan kelguncha xabar,
O‘lim girdobiga cho‘kkunga qadar.
Ammo, tag‘in nima istayman,
Ammo…
Kunim bitmay burun, takroru takror,
Men azon o‘qiyman yaproq, bahorga
Va sening dilnavoz yodingga, ey, yor.

SINIQ SADO

Kel, o‘taylik bozor rastalaridan,
Boshqa yo‘l yo‘q.
Nega men bu yerdaman?
Nega qiyomatday qo‘pgan savdoning
Ufq yanglig‘ cheksiz bag‘ridadirman.
O‘tiribman yetti ravoq ostida,
O‘tiribman yolg‘iz, bo‘lib umidvor,
Topilarmi deya, savob yo‘lida,
Mening dardlarimga biror xaridor.
Zamon madhu sano zamoni emas,
Safarga yo‘l olgan parrandalarning
Firog‘idan yonib, o‘rtanib bir-bir,
Yaprog‘ini to‘kar daraxtlar besas.
Nega qush emasman, go‘zal yurtlarga
Ketolmasman, etib oshyonimni tark.
O‘zga bog‘da yayrab, bul qafas ichra
O‘tirmasdim – g‘amgin sadolarga g‘arq.
Biroq, kel, bor bo‘lib,
Poymol etilgan
Chamanda kuylaylik quvnoq, bekadar.
Toki, ezg‘ilangan qaddini tutib,
Osmonga bo‘y cho‘zsin munglig‘ maysalar.
Tanin bargga ishqab gullar uyquda,
Sarg‘ish daraxtlardan ketsin qayg‘ular.
Kuz kelib, bag‘rini qushlar tark etgan
Chaman aza tutar.

NAJOT

Bor bo‘lmoq xatarli bu kunbotarda
Men nima axtarib boraman bu payt?
Ishqu muhabbatni axtarganimi?
Mehribonlik anqo tuxmiday qahat.
Tong – darcha, kunning xor tashvishlariga,
Yulduz – tunning qora hirsiga asir.
Shuhrat – chirik olma to‘lgan to‘rvadir,
Hayot suvi ham bor,
Ammo, u faqat,
Kavsar arig‘ida oqar birma-bir.
Ishq, ya’ni Hech,
Ketar boylikka qarab,
Ehtimol, Ishq nomi qadimdan-qadim
Manbalarda qolgan bo‘lsa, ne ajab.
Yo gul teraylikmi? Men ne ham deyin?
Bog‘da to‘plar portlab turgandan keyin.
Yashil libosdagi ushbu zobitlar
Kelgandir bahorni o‘ldirmoq uchun.
Bir do‘st huzuriga? Ey, samimiy ko‘z,
Faqat, rostini ayt, bormi istaging,
Mening diydorimni ko‘rmoqqa bukun?
Bir kun qutlagani boraman seni,
Bir pok haqiqatni senga benazir
Hadyaday o‘shanda eltaman, ey, do‘st.
Bilasanmi ul pok haqiqat nadir?
Hayot!? Ayting, yashil to‘nli zotlarga,
Tajovuz qilmasin
Gul nomusiga
Maysalarning nozik xayolligiga,
Lolaqizg‘aldoqning ibolariga,
Parvoz, sodda qo‘shiq nidolariga,
Va tiniq suvlarning halolligiga.
Ey, zaharli odam, bog‘ning tinchini
Nechun buzding, belab bag‘rini qonga?
Quyoshning yarqiroq olmasin bu kez,
Nechun kamon bilan olding nishonga?
Bor bo‘lmoq xatarli bu kunbotarda
Ko‘chadan bolali bir ayol o‘tar.
— Chaqaloqning ismi nima? So‘rayman,
— Najot! – deydi ayol.
Xudoga shukur.

O‘ZIMGA QADAR

Men hayotga ishonaman qiyomatgacha,
Shabnam qurib, tinguncha to bulbul kuylari.
To mo‘jiza jo‘nlashguncha,
Ya’ni, ishq bilan
Vidolashmoq uchun yarim nafas bor hali.
O‘lgim kelsa menga ruxsat bermaydi, biroq,
Bitta orzu – olislarda qo‘lim yetmagan.
Qanday oddiy bo‘lay, o‘ylab ishtirokimning
Shartligini bir majlisga. O‘nda. Ertaga.
Qanday qilib oddiy bo‘lay?
Chiroqsiz qolib,
Mahkum bo‘lsam chiroqsizga bergali madad.
Qanday qilib oddiy bo‘lay?
O‘shal xayoliy
Shu’lazorga men ularni aylasam da’vat.
Qanday qilib oddiy bo‘lay?
Axir bozordan
Yangi ko‘ylak sotib olsam har bir qadamda,
Kelganimda har gal sizning ko‘z oldingizga,
Keltirmasam yangi jonni yangi badanda.
Qanday qilib oddiy bo‘lay?
Qachonki…
Asli
Oddiyligim va oddiylik – go‘zal, betakror.
Oddiylik, bu – mo‘jizadan, balki, balandroq,
Hali vaqt bor,
Hali tag‘in yarim nafas bor.
Balki, qay bir eski to‘rva, eski sandiqda
Qolgandir ishq va muhabbat yuqidan asar.
Tug‘ilmoqqa qadar bosib o‘tay bu yo‘lni,
To tozarmoq,
To Xudo
To O‘zimga qadar!

KЕL, KЕTAYLIK

Kel, ketaylik, o‘shal toza ibtido sari,
U lojuvard ko‘kdan-da sof bir ibtidoga.
O‘z qa’rimga ketmog‘im shart,
Ammo, qa’rim yo‘q,
Bir darchaday, yuzin burgan undan javhari.
Men tanamni baxsh etganda
Nafis ko‘ylakning
Jozibali og‘ushiga urgan chog‘imda,
Porlasin deb nilufarday ko‘zim ko‘zgusi,
Qabog‘imga niliy kimyo surgan chog‘imda.
Yoxud o‘shal ikki shoxli moshinlar ichra,
Uryon qizlar suvratiga boqqanim mahal,
Nigohimni nafrat bilan burgan chog‘imda
Yoki qay bir yo‘lovchi yot tabassumiga
Men ham yolg‘on va begona tabassum bilan
Unga nogoh javob berib turgan chog‘imda.
Men anglayman, men anglayman qa’rim yo‘qligin,
Men anglayman, puch suvratman, kimningdir yolg‘on
Maqtovidan charx aylanib uchganligimni
Va kimningdir noxush, sovuq nigohidan jim
Qaytib tag‘in yerga qulab tushganligimni.
Ko‘chamizda eski-tuski sotguvchi chol bor,
Baxtli edi,
Kimdir uning sopsiz teshasin
Yoki singan kosasini sotib olgan chog‘.
O‘sha cholni hech kim, hech bir kimsa, negadir,
Bir zum baxtli aylamoqqa shoshmasdi, biroq.
Men olislab ketganim yo‘q,
Chunki, olislab
Ketmoqlik bu – tanholikning hamdami, yori.
Istamasdim, odamlarni
Parranda yanglig‘
Zoru haqir ko‘rmoqlikni, chiqqach yuqori.
Istamasdim, hovuzlarning shaffof jismida
Eng chiroyli, nafis bitta nilufar esam.
Yo tug‘ilgan nur sadosi singari, ariq,
Anhorlarda yashab, umr kechirmoqni ham.
Ul ne sado? Qaydan kelar? Shivirlar sekin:
Yaqinroq kel, qo‘rqma!
Jisming harir niqobin
Aylamog‘im kerak sening taningdan nari.
Yorug‘ nigoh qudratin baxsh etay ko‘zingga,
Nigoh nima?
Nechun bo‘m-bo‘sh nigohlar qa’ri?
Kel, ketaylik, olmalari
Ma’rifatning pok
Daraxtida fonus kabi yongan bog‘larga.
Va jannatiy bug‘doylari o‘shal Odamni
Haqiqatga oshno etgan cheksiz sahroga.
Bir anhorga,
Yor jamoli bo‘lsin namoyon,
O‘sha billur qatrasining hur darchasida.
Kel, ketaylik, o‘sha toza ibtido sari,
Xudovandning bizda mavjud bir parchasiga.

XABAR

Do‘st keladi.
Nigohida – yorqin sadoqat,
Sukutida – andishaning shu’lasi bor jim.
Lablarida tabassumi – shaffof,
Hidoyat
Yomg‘iriday bir mushtoq gul boshida nadim.
Do‘st keladi.
Bu tiriklik uning jismida
Jon oladi, vujudining har bir qismida.
Ikki yuzta to‘fon xohish-istagi bordir,
Endigina yo‘l yurgan bu hayot aslida.
Bu shaharda ma’yus tunlar,
Qurollanganlar,
Beparvo mast-alast, yulduz durining lain
Tamg‘asidan o‘zga narsa qolmasa
Nogoh
Qo‘rqib qochgan farishtalar qaytadi tag‘in,
Chiroq porlar tag‘in baland simyog‘ochlarda
Va ko‘chalar hur hayotga qaytadi yana.
Bu kechada to‘xtab qolgan, ko‘zlari yumuq
Favvoralar zavqqa to‘lib aylar tantana.
Eshikbon yel bo‘salarning kaliti bilan
Yo‘l-yo‘lakay g‘unchalarni ochar sog‘inib.
Va Shayx Kamol haykalining poyiga kimdir
Gul qo‘yar.
Kim ochar Bayram dasturxonini.
Yarim tunda eshik qoqar bir noma’lum zot,
Vahm bosgan el o‘z jonin g‘amini yegay,
Zo‘rg‘a ochar eshikni. U:
— Salomalaykum,
Sizga bukun men sumalak keltirdim, — degay.
Bu tun – shodlik tug‘ilgan kun, g‘amgin qalblarda,
Do‘st keladi.
Kelishiga ishonaylik, kel.
Ko‘chalarga suv sepaylik, shaharni bezab,
Dildan g‘amni aritaylik, yashnab ketsin el.
So‘nik dilga yog‘du muhrin bosaylik, toki,
Kipriklarning kavatida nurlar yeladi.
Kelmasa ham,
To‘rt tomonga jar solaylik,kel:
Do‘st keladi!

ISHQ DA’VATI

Chap qo‘l farishtalari,
O‘ng qo‘l farishtalari,
Qayda o‘shal olov ishqi bor aylab mani,
Darichamga salom berib, hol so‘rgan qani?
Qayda o‘shal tirikligim, o‘shal notamom,
Bu hayotim topgay uning nuridan samar:
Lablarimdan lablarimga yo‘llagan salom,
Ko‘zlarimdan ko‘zlarimga aylagan nazar.
Ikki qo‘llab tutdim tilla quyosh halqasin.
Eshigimiz halqasi bu – aziz
Va ilk bor
Bir yuz xanda nurin to‘kdi eshik ochilib,
Oh, qanchalar ruhoniy va oshno bu ruxsor.
Salom, orzu-istaklarim, qo‘l yetmas ma’vo,
Salom, nurim, yangi chiqqan quyosh – beg‘ubor.
Salom, ey, sen, tilovati namozimga jo,
Salom, ey sen, xayolida tahoratim bor.
Boshqa buyuk uzlatingni etma ixtiyor,
Cho‘kkanlarning holiga sen kulmagin taqir.
Azob bergin, dargohingda axtarsa o‘zni,
Meni menda bor o‘zingga aylama yaqin.
Sen tongning ko‘k jandasini chirmab loshingga,
Quyoshni chal, nog‘oraday ketsin daranglab.
Zinhor tutma qo‘limdan,
To o‘z taloshimda
Baland bo‘lay, bag‘ir bo‘lib o‘sha balandga.
Chap qo‘l farishtalari,
O‘ng qo‘l farishtalari,
Qayda o‘shal sas, baxtga yor borlig‘i, tani?
Ishqqa da’vat aylaguvchi ul sado qani?!..

QAYTISH

O‘ldi yo‘l yarmida
Najot elchisi.
Ulki, ibtidoning go‘zal yurtidan
Kelmog‘i shart edi,
Ezgulik, poklik
Hamda go‘zallikka ma’no berardi,
Ulki, ushoqqina vujudi bilan.
Munaqqash beshigin silkinishidan
Tinmay to‘kilardi tirikligimga
Sado, rang ham yorug‘ orzular tag‘in.
So‘zlar g‘alizligi, ko‘zlar zarari
Hamda nigohlarning haqoratidan,
Fasod do‘stligidan yiroqlashardim.
Nihoyat, bu tiniq buloq berardi
Men uchun tahorat suvini,
Ammo,
O‘ldi
Yo‘l yarmida
Najot elchisi.
Qachonki, xushrabo narkoz dorisi
O‘rmalagach ko‘m-ko‘k tomirlarimda,
Parvoz aylar edim,
Yolg‘izligimning
Qa’riga g‘arq bo‘lgan billur bir yo‘lak
Meni chorlar edi chuqurlik sari.
O‘likday uxlardi ulkan muzlar ham,
Xuddi, handasaviy shakllar kabi.
Ul yo‘lakda ruhim kezardi, faqat,
To‘qinib goh muz,
Goh sovuq fazoda
Behuda sayrini etdirib davom.
Juda g‘amgin edi safarim,
Ammo,
O‘ylardim,
Gul, giyoh bag‘riga qaytsam,
Yovni do‘st shaklida ko‘rardim yana.
Tag‘in xiyonat-la kelib yuzma-yuz,
Yana do‘st uyiga nur la’lin eltib,
Qaytishda zulmatni olib ketardim.
Kezib qishning g‘amgin ko‘chalarida,
Tag‘in axtarardim kimningdir izin.
Axtarardim, garchi, yo‘q bo‘lsa ham ul.
Yana bir tanish-la kelib yuzma-yuz,
Bemor chehram uzra qo‘yardim osib,
Tabassumga o‘xshash nenidir tag‘in.
Yana samimiyat aslini yolg‘on,
Yurak aslin balchiq yanglig‘ his etib,
Mehrning aslini dag‘allik bilan,
Haqiqat aslini kazzoblik bilan,
Poku nopoklikni birga ko‘rardim.
Men yana bozordan bo‘sh xalta bilan
Qaytgan nochorlarni ko‘rardim qayta.
Ko‘rardim, uyimiz oldida har kun
Qora sovun sotgan bolani tag‘in.
Neki poklik bordir ushbu olamda,
Uning kir qo‘lidan so‘ng poklanganin.
O‘g‘li ezib, ado aylagan badbaxt,
Har kech “Uyingizda chiroq bormi?” deb
So‘rgan qo‘shni cholni ko‘rardim yana.
Oh, qaytsam,
To‘p, o‘qlar gumburlashidan
Hayot titrog‘ini ko‘rardim yana.
Ko‘rardim, arzimas g‘araz deb, tongda
Beozor uyquda yotgan Vatanni
Qurbonlikka eltgan to‘dani tag‘in.
Bang! Bang! Bang!
Qayerga qocha olarsan,
Peshonangga bitgan bo‘lsa bu shovqin?
To‘plar o‘qi tinmay portlab turganda,
Qanday qilib aytay Ishq deya, axir?

… O‘lim ayvonida mening safarim
Famgin edi, ammo, etardi davom.
Ikki shaffof sado
Ikki bor chorlab,
Tortmaganda sirtga jajji qo‘lchalar.
Onam unda edi. O‘zga olamda.
Yerning har joyida aziz insonlar
Mangu sadoqat-la kutardi meni.
Bahor, har zarrasi tug‘yonga to‘lib,
Meni huzuriga chorlardi yana.
Deraza ortida keksa chinorlar
Qahratonni kechib o‘tardi tag‘in,
Intilib yashillik manzili tomon.

Do‘st degay: Boqmagin qora darchadan,
Tong gavharin tanib tun tarkibidan.
Qara, qumrilarga sovuq qish tuni
Ayvon tomin panoh etdi mehribon.
Nechuk ters ko‘rasan, ko‘rshaparakka
Kaptar deb nom berding,
Sho‘rlik shaparak,
Kaptar deb nom olgan bo‘lsa-da, garchand,
Qolar ko‘rshaparak bo‘lib baribir.
Do‘stga deyman: Bitta ko‘rshaparakning
Baxtidan zavqlangim kelar…
Do‘st degay:
Ko‘rshaparak qolsin ko‘rshaparakday,
Toki, ul nuroniy tirikligining
Davomin yashasin quyosh ham tag‘in.
Toki, har bir giyoh yashilligining
Haqiqatin anglab yetsin qaytadan.
Ammo, haqqing yo‘qdir umidsizlikni
Oshkor aylamakka,
Zulmatni yoyib,
Yomon ko‘rmoqlikka,
Yomon so‘ylamak,
Yomon deb bilmoqqa haqqing yo‘q butkul.
Masxara qilmoqqa ko‘rshaparakni
Haqqing yo‘qdir,
Zardusht ruhi kechirmas.
Men tag‘in qaytaman.
Keksa daraxtning
Qo‘sh shoxi yashashga moyildir hanuz.
Men tag‘in qaytaman, bilsam-da, garchi,
Kecha meni suygan o‘sha ko‘zlarda
Hafsala chirog‘i so‘ngadir bugun.
O‘zga ko‘z axtarib ketdi u ko‘zlar.
Men tag‘in qaytaman, g‘amgin ko‘zingda
To ko‘ray ishq ufqin so‘nggi izlarin.
Oxirgi iz…
Ilk bor qo‘limga soat
Taqqanimda
O‘n to‘rt yoshligim bilan
Meni qutlagandi saboqdoshlarim.
O‘shanda, bilmasdim, mening soatim
Aylanar fazoning tezligi bilan.
Kecha-kunduz tinmay yugurib-yelar,
Behuda aylanib Hech atrofida.
Fasllar almashar bir lahzada tez.
Fasllar almashar bir zumda bu kez.
To‘xtovsiz almashgan bir tasvirdan lol
Oynalarning ko‘zi baqrayar beun.
Barcha ashyolarning harakat yo‘li
Faqat, zavod tomon yo‘nalgan nechun?
Taqqan chog‘ sochimga guldan sochbog‘i,
Miyig‘ida kulib degandi hamma:
U bitta sochbog‘i vositasida
Yoshligini asrab qolmoqchi chog‘i.

Yo‘q! Yo‘q! Oddiygina bitta sochbog‘i
Yoshlikning belgisi bo‘lolmaydi hech.
Yoshlik – qalbda yashar. Ko‘ksimiz ichra
Bir chiroq, o‘chmaydi o‘la-o‘lguncha.
Yoqasan ey, so‘ngsiz intiq, zorligim,
Ey, hech kimga nisor etilmagan ishq.
Hech kim anglamagan ey, sen, Haqiqat,
Essizlik tokida qolgan ey, Kitob.
Ey, sir biyoboni, ne-ne tashnalar
Seni kechib o‘tar,
Lek, bilmas hech kim.
Agar hassasini chuqurroq ursa,
Sendan toshib chiqar Xizr bulog‘i.
Bilasanmi? Endi kezmoq maholdir,
Ul o‘n to‘rt yoshlikning imoni bilan,
Bu aylanma, chigal ko‘chalarda jim.
Endi ot-arava bilan hech kimni
Peshvoz olib bo‘lmas tayyoragohda.
Qo‘ndirib bo‘lmaydi lablaringga ham,
Qaytadan sigorni xo‘rozqand yanglig‘.
Chak… Chak… Chak… Tarnovdan qor tomar behol,
Tom chetidan tig‘li muz parchalari
Tushar qariyalar tishiday qulab.
Bir zog‘ qoq suyakka tumshug‘in urar.
Xastalik to‘shagi ichra bir bemor,
Tinglar ko‘chalarning shod sadosini.
Bir go‘dak archani bezatar mamnun.
Do‘st degay: Qumrilar sensiz o‘lar, qayt!
Qaytaman.

YORUF XABAR

Tag‘in keldim, ey, do‘st,
Ko‘zim taqvimin
Faslida nigohning harorati bor.
Yuragimda hanuz bir zarrin orzu
Qo‘ng‘iroq chaladi takroru takror.
Jang ham o‘tdi, o‘shal jaholat bilan
Haqiqatlar jangi, g‘am solib jonga.
Fofil qavmu to‘da o‘z la’natining
Toshi-la meni ham oldi nishonga.
Fazablar hayqirdi, ishqning “Analhaq!”
Faryodi olamni larzaga soldi.
Jang ham o‘tdi,
Qahr-g‘azablar o‘lib,
Yana ishqning joni sog‘-omon qoldi.
Tag‘in keldim, ey, do‘st!
Yuragim ichra
Yashil g‘alayonlar bo‘lmoqda bedor.
Nigohim qa’rida hanuz bir chiroq
Hayot kechiradi, yorug‘ligi bor.
Ma’sum shavq zohiri hanuz – borlig‘im,
Imon keltiraman bahorga hanuz.
Qaqragan qoshlarim o‘shanda tag‘in
O‘sma visoliga yetar yorug‘ yuz.
O‘shanda bag‘riga qaytgan qushlarin
Tag‘in qutlar ma’yus inlar, uyalar.
O‘shanda bulbullar to‘dasiga jim
Qo‘shilgan bir karvon baxtga chulg‘anar.
Chaman qurmoq kerak behi gulidan,
Meva chirog‘idan yorishsin bog‘lar.
Yo‘qsa, bul zaharli tamakizorda
Kuy-navo nafasi siqilib o‘lar.
Tag‘in keldim, ey, do‘st!
Men hanuz – o‘sha,
Ammo, sen sen emasdirsan, benavo.
Zamonning chaqchaygan ko‘zidan qochib,
Mayning og‘ushidan axtarding panoh.
Tunda tentiragan gadolarga ham,
Tong hadya etmading oppoq, beg‘ubor.
Yengilmas jahongir, g‘olib ruhingni
Xilvat quchog‘iga aylading duchor.
Beparvolik sari yo‘l olib, o‘zni
Bir aziz xotirga etolmading baxsh.
Bahor ta’sirini yerning so‘liqqan
Bemor tomiriga etolmading naqsh.
Mo‘jizani ko‘rib, “Yo, tavba” deya,
Hatto, hayratga ham tushmaysan noxos.
Yig‘lolmaysan, bulut shogirdi emas,
Quyoshga, shunchaki, muridsan, xolos.
“Qah-qah” otib kula olarsan hanuz,
Tog‘lar qaltiraydi,
Ruhlar qaltirar.
Nochor xandalaring,
Yuraging ichra
Kechgan fojiaga niqobdir ular.
Xandang – ul Shedanzo cho‘qqisi uzra
Ot kishnashi,
Yolg‘iz ot sasi mudom…
Tag‘in keldim, ey, do‘st!
Aytayin deya:
Hayot tamom bo‘lmay etmoqda davom!
Behi tag‘in gullar…
Kel, o‘shal eski
Qadim bisotlarni titkilab shu payt,
Yangi, nozik so‘zlar so‘yla men uchun,
Tundan bezganlarga yorug‘ qissa ayt.

O‘TKINCHI UMID

Fursat o‘tdi. Bog‘ ham Isfand oyining
Rangsizligi uzra bosh egdi tag‘in.
Bechora daraxtlar, tanasidagi
Dag‘al po‘stlog‘idan orlanar hazin.
Ko‘ylak orzu qilar bujur tanasi,
Barglar harir libos baxsh aylar qachon.
Ammo, kel, bir lahza o‘shal bahorning
Xotirasi tomon qaytaylik bu on.
Esingdami?
Yoqut sochbog‘ilari
Shabnamni titratgan ma’sum qizaloq?
Uning o‘sha chilbir kokillarida
Soddalik barq urib ketardi u chog‘.
Guldor to‘ni ichra uyatchan tani
Yashardi o‘zini etmasdan ko‘z-ko‘z.
Nigohida ixlos surasi yangrab,
Sukutida esa – aytilmagan so‘z.
Vujudida erta kun vahimasi
Hamda iztirobi yashardi nihon.
Va sen nigohida yangragan o‘shal
Ixlos surasiga keltirding imon.
Va sen uni eltding
She’r atalgan ul
Afsonaviy yurtga, yonib, o‘rtanib.
Bir ko‘pik borlig‘in ojizligida
Daryoning isyonin olding sen tanib.
Bir billur qatraning aksida quyosh
Raqsini tomosha qilding mamnun, shod.
Ari uni yanglig‘ takror sadodan
Yangi ohang tinglab, so‘ng solding faryod:
Qanday yorug‘ sado!
Oh, haq bo‘lsayding,
Koshki, ishq ufqiday sochsaydi bir nur,
Zor dillarga, o‘shal yorug‘ ovozim,
Tiriklikka ato etsaydi surur.
Bilaman, bu so‘zga hech kim zor emas,
Havoyi qo‘shiqlar barchasi bekor.
Hech kimsa osmonning nigohi ichra
Boru yo‘qligiga qilmas e’tibor.
Fursat o‘tdi.
Xullas, ketmog‘im kerak,
Va tag‘in yo‘limda etaman davom.
Qay bir qadrdonga vidolar aytib,
Qay bir qadrdonga yo‘llayman salom.
Va sendan ham uzr so‘rayman, kechir,
Chunki, umidlarim o‘tkinchi, tushun.
Mendan to osmoniy xayoling qadar
Ming yillik yo‘l bordir uzundan-uzun.

MЕNI ADO AYLAMA EY, ISHQ!

Xullas, meni ado aylagin, ey, ishq,
Xullas, ey, olamim, menga ber to‘zim.
Xullas, meni ado aylagin butkul,
Ey, sen kunbotarning payti,
Ey, O‘lim!
So‘lg‘in fikrlarim shoxidan bir-bir
Kech kuzak gullari to‘kilmoqda jim.
Qanday qolay, aytgil, qaysi yo‘l bilan
Bekor borlig‘imni etdiray davom?
Netay, zulmat ichra birorta elchi
Keltirmasa najot yurtidan salom?
Yo keltirar…
Salom, ey, so‘nggi taskin!
Yana tiriklikka chorlagan sado.
So‘lg‘in nigohimni go‘zallikning keng
Bepoyon yo‘liga qaytargan nigoh.
Salom, ey, borlig‘i zulmat qa’riga
Quyoshning yog‘dusin to‘kkan ey, vujud.
Qo‘llaring jilosiz hayotimizga
To‘kib, baxsh ayladi savobu subut.
Koshki, bu salom hech bo‘lmasa tamom,
Koshki, so‘zga tashna qulog‘imizdan
Olis ketmasa bul quvonch sadosi.
Koshki, o‘z yo‘lidan ozmay ul nigoh,
Birikmasa yo‘qlik birla ul vujud.
Koshki, so‘lmasa ul ko‘kargan qo‘llar,
Koshki, koshki, koshki…
Kunduzni baxtli
Qilmoq uchun bitta quyosh kifoya.
Ey, sen quyoshdan-da yagona!
Bir zot
Quyoshligi yetar, yer aylanishin
Ma’nosi bilmaslik uchun nihoya.
Vujud harakati, qon aylanishi,
Tomir tebranishi odamlarni so‘ng
Eltar taraqqiyot avjiga qadar.
Bahorning tashrifi ushbu hayotga
Yangi mazmun ato etgay qanchalar.
Yorishar qorong‘i qalblarimizda
Nurning yaralgani – tonglardan xabar.
Qo‘shig‘in kuylaydi shod, masrur bo‘lib,
Qafas ichra mudrab yotgan qushchalar.
Xalqning tashvishlari topar osoyish,
Orif ishq samo’ga topar bir samo.
Kel, fazoni poklab,
Ochaylik o‘zni,
Xuddi, ochilmagan kitob yanglig‘ yo.
Kel, nisor etaylik bir-birimizga,
Dunyoning eng go‘zal so‘zlarin qator.
Qahraton bag‘rini etaylik bahor.
Kelgin, odamiy zot tirikligini
Eltaylik to o‘shal nur yo‘li qadar.
Fam-qayg‘uga botgan xalqning qalbiga
Shodlik kelganidan beraylik xabar.
Xullas, meni ado aylama, ey, ishq!
Ey, dunyo, sen meni aylama ado!
Ado qilma, ey, nur botgan kunbotar!
Qaytadan bor ayla, qaytadan paydo!

BULUT LIBOSIDAGI CHOL

Bulut –dag‘al yamoq
Kun ko‘ylagida.
Osmon ko‘zi to‘q, yer aylagach nazar.
Rayhon hidi ketgan yel dimog‘idan,
Ozib, suyaklari ko‘ringan shahar.
Suvlar qurib qolgan buloqda,
Qushlar
Kechasi nag‘masin unutgan bu dam.
Shaffof nigohlarni qoplagan parda,
Qoplagan ko‘zlarning qarog‘ini ham.
“Quyosh qani?..” So‘rdim bir yo‘lovchidan,
“Timsoh ketdimikan o‘g‘irlab uni?”
Nogoh hayrat bilan menga tikilib
Dedi: “Qizimisan Bobosaburning?”
To‘zg‘in sochi daryo maysalariga
O‘xshagan bir cholni esladim shu zum.
Kuzning bulutiday, tog‘ etagida
Yolg‘iz tizzasiga boshini qo‘yib,
Tinimsiz yomg‘irday yig‘lardi yum-yum.
Ehtimol, yig‘laydi, bahor umrining
Qisqaligi uchun.
Bul shahar ichra
Yagona zot o‘shal, vahshiy ko‘zining
Qa’rida bir olov asragan butun.
Beg‘araz dashnomi, allakimlarning
Nazokat, lutfidan yaxshiroq edi.
Telbaligi bilan, hushyor, sog‘lardan,
Pok yashardi, shuncha parishonligi
Bilan libos, to‘ni oq, oppoq edi.
Balki, timsoh edi – og‘zida quyosh,
Ey, voh, sensiz osmon ko‘zlari butkul
Qarog‘idan mahrum bo‘lgay, ey, quyosh.
Xayolimning qirmiz shafaqzorida
Bulut libosida bir chol boradir,
Ul, Men orasida o‘xshashlik nadir?

QOLGIM KЕLAR

Men yana yordirman yolg‘izligimga,
Eshiklarni ichdan tambalab yana
Tong yasayman zulmat ishxonasida.
Quyosh mug‘bachchasi bir soatdan so‘ng
Tuynukdan mo‘ralab aylaydi imo,
Uning nigohida – Zardusht manqali.
Marhabo, ey, o‘tni o‘chirguvchi o‘t!
Qorako‘z shaharda ko‘zingdan o‘zga
Hech ko‘z diydorimga zormas,
Ruhdoshlik
Sururin tuymaydi men birla hech kim.
Shaharni o‘padi azon sadosi,
Oh, tunning qulog‘i azon ohangin
Eshitib baxtiyor bo‘lgisi kelar.
Tunda gul hidini taratgan sabo
Funchalarga bo‘sa bergisi kelar.
Ayriliq nomasi ichra ko‘z yoshi
Qolgisi keladi bir nuqtasimon.
Osmon nur atridan uyg‘onmoq istar.
Assalom, ey, tong! Men rostini aytsam,
Bilgan so‘zimning eng go‘zali shudir,
Haqiqat nuri bor bu yorug‘ so‘zda.
Borligim nadir, ey, go‘zallik nuri,
Bir yor quvonchiga borligim asos
Bo‘lmasa-da, qolgim keladi tag‘in.
Yana azon sasin eshitgim kelar,
Quyosh mug‘bachchasi bilan ul xilvat
Xiyobonlar ichra sayr etgim kelar.
Yolg‘onimdan ko‘ra go‘zalroq o‘shal
Yer tarhini suygim kelmoqda tag‘in.
Ushbu shahar ichra qolgim kelmoqda,
O‘shal shohu darvish odamlar bilan,
Balki, tanholigim bilan…

O‘CHGAN RANGLAR

O‘shal ranglar butkul o‘zgacha edi,
Yoshlik ayyomining iliq ranglari,
Tonggi jilolarning tiniq ranglari.
Tong nadir?
Sarlavha – kun qissasiga.
Ul bir hikoyatdir, bila olmasman,
Qanday tamom bo‘lar uning oxiri.
Kel, biz so‘ylamaylik intihodan, kel.
So‘ylaylik ibtido, ko‘klam faslidan.
Tongda, supurgimning taronasidan
Uxlagan ko‘chalar olganda orom,
Kir arava ichra,
Xirgoyi qilib
O‘tardi bir yigit, ko‘z darchasidan
Mehribonlik salom berardi mudom.
Tong sabosi yanglig‘ muattar, mayin
Orzularim g‘avg‘o ko‘tarar edi,
Uning aravasi qarshisida lol.
O‘shanda ko‘rimsiz, loy ko‘chalardan
Yuksalardim marmar ufqlar qadar.
Kimnidir, qalbimga yaqin kimnidir
Chorlar edim,
Hech kim, Hech kim bilmasdi,
Ushoqqina, nozik bul vujud ichra
Dengizlar tug‘yoni mavjudligini.
Ushbu kun ham o‘tar bizning ko‘chadan,
O‘shanda ko‘rganim yosh yigit, ammo,
Endi u yigitmas, mag‘rur bir erkak,
Boshida – mo‘ynadan tikilgan qalpoq,
Loqaydlik g‘ubori – nigohlarida,
Yuragining bo‘m-bo‘sh olami – yaydoq,
O‘tib ketar beg‘am, dardsiz va hissiz,
O‘tar moshin bilan kuysiz, qo‘shiqsiz.
Degayman ortidan tortib oh-fig‘on:
Endi men ham emas tongga mehribon.

SHAKAR TA’MI

Jimlik – necha yillik umrimning ismi,
Butun hayotimning ismidir, balki.
Bu tun, zulmat, uxlab yotgan dev kabi
Og‘ir nafas olar,
Jim qoldim qo‘rqib.
Axir, kimni chorlay, kim bor, kim ham bor?
Qari jodugarday zamon
Hammani,
Jumladan, meni ham ayladi karaxt.
Endi men qarayman befarq va loqayd,
Shabnam hujumiga, sel hamlasiga,
Ruhim nolasiga solmasman quloq,
Havasim nigohin ul ko‘zboylog‘ich
Bahorga endi yor etmasman bu chog‘.
Shaytondan qo‘rqqanday, yilimdan qo‘rqib,
Jahon tilsimiga bo‘lmam mubtalo.
Behuda jo‘shgan g‘am, shodliklar aro.
Endi sovuq boqqum, ey, yor, ko‘zingga,
Endi men yodingdan axtarib najot,
Sen kabi kimnidir unutmoq yo‘lin
O‘rgataman (garchi, og‘ir) o‘zimga.
Og‘ir nafas olar, uxlagan devday
Bu tun zulmat…
Kimdir yo‘lladi salom.
Salom, ey, zulmatning zavoli, g‘amxo‘r,
Salom, ey, sadosi tosh niqobidan
Xaloslik haqida etgan xabardor.
Salom, ey sadosi tongdan bir darak,
Salom, ey, firoqdan bo‘zlayotgan nay,
Achchiq nolasida shakar ta’mi bor…

FARYOD TABASSUMI

Yuragim dardiga intizorlik deb
Nom qo‘ydim, ul – malol keltirgan zorlik,
Jahon kun, tunini qadim shahd bilan
Olib ketar,
Kimdir g‘ishtni g‘isht uzra
Ustma-ust tergancha uy ko‘taradi.
Kimdir yangi yilning ko‘ylagin tikar.
Kimdir bolasini olar bog‘chadan.
Kimdir yomg‘ir tekkan deraza ko‘zin
Yuvardi,
Va kimdir kelib-ketardi.
Faqat, men
Yuragim orzularini
Imkon mezonidan ortiq qo‘ygandim.
Faqat, men,
Jismimni qo‘ygandim tikib
Mudroqligim qa’rin qayerigadir.
Va juldur to‘n kiygan yupun borliqqa
Havasim rangi-la berardim pardoz.
Tunda haqiqatning nigohi edim,
Ertak to‘qirdim,
Kel, xullas, ko‘r baham
Ul ertak baxtin bul haqiqat bilan.
Kel, o‘shal parvozning vujudin ko‘rgin,
Faflat bosib ketgan bul zulmat bilan.
Ko‘r, labimda bitar yolg‘on qizillik
Tabassum,
Faryodning tabassumini.
Yuragim dardiga intizorlik deb
Nom qo‘ydim, bepoyon intizorliklar.
Bu so‘zni izohlab berishim qiyin.
Faqat, bilganim shu: To‘g‘ri, tiriklik
Chiroyli ko‘ylakdir, mening qaddimga,
Afsuski, afsuski, mos kelmaydi ul.
Xilvatda qayg‘uning hididan, ey, do‘st,
Sarxushman, yuragim to‘rvasidagi
Bir kulcha yurak-la ketgim bor tunda
Tomonsizlik sari, tomonsizlikka.

YANA OSHIQMAN

Kunbotardan, badbaxt kunbotardan so‘ng
Tiriklik zavqiga tag‘in burdim yuz.
Jon olguvchi makkor, qari kampirdan
Men jovdirab mehr kutaman hanuz.
Men – eshik ortida turgan kimsaga,
Toki, boqsin deya muhabbat bilan.

Tag‘in qanotimni qoqaman, ey, do‘st,
Isfaraning siymbol laylaklariday.
Nechog‘ fojiali, kulgili hayot,
Olti eshik, yetti ranglik saroyda.
Tag‘in necha kunlik fursatim bordir,
Qolsam bu g‘aroyib qasr bag‘rida.

Juda kech angladim, odamlar g‘amning
Yuziga tortganin kulgudan niqob.
Suv ichra baliqday baxtiyor ular,
Samandarday o‘tga sig‘inar shu tob.
Juda kech angladim, Haq qulog‘iga
Yoqar ekan shukur so‘zi behisob.

Kunbotardan, badbaxt kunbotardan so‘ng,
Yana tirik, yana oshiq bag‘irman.
Shodlik farishtasi, kulgum chirog‘i
Dilingga nur eltsin, qolgin men bilan.
Qara, bulut kiygan quyosh singari,
Janda ichidagi malikadirman.

DAVOM

Kelaman.
Ey, qalblar! Temir, qirmizi
Darvozalar, ey, siz, berk darvozalar!
Nechun barmoqlarim taqillatgan chog‘,
Ichki hayajondan qaltiramaysiz?
Nechun darvozaning ul tomonida
Yorug‘ intizorlik yo‘qdir,
Hech kimning
Qadam tovushlari kelmaydi yaqin?
Nechun bu qulflarni sindirib bo‘lmas?
Nechun ishq gavharin izlab, o‘g‘riday
Ostin-ustin qilib bo‘lmas xonani?
Yo eshik bor ko‘cha so‘ngida tag‘in,
Pinhon bog‘lar, nurli olmalar uchun,
Sof boshoqlar, qadim hamda jannatiy
Qush nag‘masi, yashil ariqlar uchun.
Mehr bersam deya, ma’yus ko‘zlari
Kimnidir axtargan bir odam uchun
Bitta ochiq eshik bordir, ehtimol.
Men degayman ko‘rib bul manzarani:
Bu qanday kun? Olam nechanchi kuni?
Kelaman.
Ko‘chani ilitar nogoh,
Maktabdan qaytguvchi bolalar sasi.
Bolalar izidan ko‘cha yuzida
Qoladi xilma-xil qand qog‘ozlari.
Ey, qanoti rangin qand qog‘ozlari!
Parvoz eting, farrosh kelgunga qadar.
Bu tun
Yuksaklikning ko‘chalarida
Yulduzlar pistasin chaqaman bir-bir,
Tong farroshi yetib kelguncha men ham.

YO‘L-YO‘LAKAY

Pardani ochaman,
Ko‘cha tomondan
Supurgining tig‘iz ovozi kelar.
Qo‘shni ayol tongni qutlamoq uchun,
Chiqdi supurgisin guldasta qilib.
Ariqdan suv olib yuvardi go‘yo,
Qo‘shni ayol, yerning beg‘ubor yuzin.
Angladim men uning buyukligini,
Ajal farishtasi yanglig‘ jang-jadal
Kirib kelganida sug‘urmoqqa jon.
To‘plar portlar edi,
Baland, kekkaygan
Chiroyli qasrlar ichra o‘shal dam.
Maktablar,
Bolalar bog‘chasi hamda
Go‘zal xiyobonu chamanzorda ham.
To‘plar portlar edi,
Yuragimizning
To‘plari – ko‘ylakning ul tomonida,
O‘liklar tobutda o‘tardi so‘ng bor,
Vahm bosgan elning kiftida ma’yus
Ravona bo‘lardi qabriston tomon…
O‘qlar qurshovida qolgan edi kuz.
Faqat, o‘sha ayol,
O‘limdan qo‘rqmay,
Ko‘cha supurardi g‘amgin holida.
Nahsni supurardi,
Hayotni yuvib,
Qaytaradi tag‘in o‘z maromiga.
Pardani ochaman,
Shoti uzra chol
Xomtok qilib bezar bahor bag‘rini.
Yaproqlar,
Uzumlar boshog‘i sirin
Anglaydi, tushunar bahor qalbini.
Ammo, men…
Bahorning siridan g‘ofil,
Bilmayman uzumlar boshog‘i sirin,
Mastlik asrori ham bo‘lmaydi nozil.
Mastlik nima o‘zi?
Pardani ochib,
Qo‘limni cho‘zaman uzgali gilos.
Yo‘q, bu gilosmas, bir qizil parranda,
Sozi jimligimga baxt berdi biroz.
Yo‘q, bu parrandamas, quyoshdir porloq,
Bir quyosh, o‘zining kengligi bilan
Nozik kaftlarimga sig‘maydi, biroq.
Yo‘q, bu quyosh emas,
Bir haqiqat bu.
Ya’ni, sening qalbing – guzal, yarqiroq!
Pardani ochaman,
Tong nurlarining
Cheksiz qudratiga qoldirmay to‘siq.
Muattar fazoda
Gul bilan bulbul
Juftligidan paydo bo‘lar bir qo‘shiq.
Qara, cheksizlikda qanot qoqqan ul
Oq parranda yolg‘iz ruhimdir mushtoq.
Kelgin, sen ham endi och pardalarni,
Hamda tiriklikning javhariga boq.
Tiriklik ne o‘zi?
Kimga – yo‘lma-yo‘l,
Ketib, yemirilib, ozaymoqdir ul.
Kimgadir tiriklik – ketib yo‘lma-yo‘l,
Kengayib, ko‘payib ketmoqdir butkul.

KЕLAJAK NOMASI

Oldingi ko‘rkidan asar qolmagan
Zaif sochlarimga taqaman gulbog‘.
Shundayin kulgili holatim bilan
Bormoqdaman yangi asrga bu chog‘.
Ertangi kun tomon borgum, yodida
Saqlaydi, bilmayman, kimning madhini,
Kimningdir ko‘zida mehr cho‘g‘ini,
Kimning borlig‘ida mardlikning aslin,
Qaysidir ko‘zguda poklik javharin,
Qaysidir javharda haqiqat aksin
Balqqanini ko‘rmoq umidi bilan
Ertangi kun tomon boraman tag‘in.
Yangi asr kelar. Soat o‘n ikki.
Lojuvard osmonda zar mushaklarning
Parvozi naqadar go‘zal, ming yillik
Osmon, xuddi, yangi go‘dakday boqar
Yangi ming yillikka sokin va loqayd.
Xurram yoshligini navqiron qizlar
Shahar markaziga, chirog‘istonga
Hamda jilozorga eltar bu kecha.
Ertaning sadosin eshitdingizmi?
Xasta dillar! Chiqing umidsizlikdan.
Bir arava tappak birla bir kampir
Yigirma birinchi asrga borar,
Chiqib yigirmanchi asr qa’ridan.
Tentirab qahraton ko‘chalarida,
Bir bola kun bo‘yi muzqaymoq sotar.
Gado kelar yangi asrga kirib,
Mung‘ayib, qo‘llari bo‘m-bo‘sh holida.
Balki, u shoh bo‘lar yangi asrda,
Balki, qolib ketar gadoligicha.
Bir notavon erkak uyiga shoshar,
Ul erkak, umrida ilk bor, ehtimol,
Xo‘rozqand eltmoqda bolalariga.
Shundan keyin ham ey, birodarginam!
Fikrlaring – gullar qurshovida band.
Koshki, lazzat bersa sening, dunyoning
Turmushiga o‘shal mo‘jaz xo‘rozqand.
Alvido, ey, eski asrda qolgan
Baxtli bolaligim,
Ey, muattar tong,
Ey, gullab-yashnagan shomlar, yosuman
Xush atriga to‘lgan yodgorim, yodim.
Madhu maqtovlarning vujudi ichra
Qolib ketgan ey, ishq, shirin titrog‘im.
Alvido, ey, poklik,
Bokiralikning
Cho‘qqisida turgan shafqat, mehribon.
Ey, siz, murg‘aklarim, qizaloqlarim,
Suvratida – ko‘klam nuridan nishon.
Keling, o‘pay sodda ko‘zlaringizdan,
Sizda go‘daklikka hurmatim haqqi,
Ona buyukligin hurmati haqqi,
Kimni suygan bo‘lsam, o‘shalar haqqi,
Ushbu tiriklikka aytaman sano.
Yana kulib, yig‘lab,
Osaman yoniq
Yuragimni sun’iy archa shoxiga.
Ya’ni, borlig‘imni ulayman o‘shal
Ertaning oqimi va ummoniga.
Alvido, muhabbat.
Yo‘q, istamayman
Sendan judolikni,
Salom, muhabbat!
Salom, ko‘zlarimga go‘zal nigohing
Armug‘on aylagan ey, aziz nigoh.
Salom, borlig‘imni, yangi asrga
Xasta vujudimni eltgan chog‘imda
Mening qo‘llarimdan tutgan, aziz qo‘l.
Salom, ertangi kun ostonasida
Turgan ey, mehribon,
Qutlug‘ saloming
Aylansin ertaning taronasiga.
Xullas, yangi asr kengliklariga
Boraman, sochimga taqqancha gulbog‘.
Qo‘lda pok tong qutlovnomasin tutib,
Xullas, eshigimning yonginasida
Bir elchi, yo‘limga turibdi mushtoq.

BAHOR QOLADI

Azizim, qaydasan, bahor o‘tmoqda.
(“Chaqmoq hamlasi” kitobidan)

Olmanig chirog‘i shoxlarda qolar,
Suv so‘zi ariqda – chohlarda qolar,
Dilim dilingga zor ohlarda qolar,
Bahor o‘tarmikan yo bahor qolar,
Bahor qoladi!

Gul umrin nahori qaytib kelmaydi,
Bulbul nola, zori qaytib kelmaydi,
Oroyishlar ori qaytib kelmaydi,
Noma ichida bir gul yodgor qolar,
Bahor o‘tarmikan yo bahor qolar,
Bahor qoladi!

Salom, yashil noma, ko‘klam davomi,
Darchani och, kirsin ko‘klam salomi,
Ko‘zing kuylar bahor o‘ch-intiqomin,
Gar nomangdan yashil g‘ubor qoladi,
Bahor qoladi!

Olmaning chirog‘i shoxlarda qolar,
Suv so‘zi ariqda – chohlarda qolar,
Dilim dilingga zor ohlarda qolar,
Hurmatimiz haqqi, bahor qoladi,
Bahor qoladi!

NOTAMOM

Ey, ishq, mening senga aytar so‘zim bor,
Ey, erta, senga ham bor mening so‘zim.
Senga so‘zim bordir, ey, sadbarg guli,
Eshigim oldida yo‘talmay burun,
Bir musofir erkak, ya’ni ul O‘lim.
Ey, aql! Ey, qari faylasuf!
Sendan
Hamda falsafangdan ko‘nglim g‘ash shu tob.
Ta’mirlash o‘rniga
Aylading xarob.
Oddiy, sodda bo‘lmoq nechog‘lik go‘zal,
Oddiy o‘ylab,
Oddiy so‘ylamoq butkul.
Oddiy kiyinmoqlik,
Oddiy va sodda
Chin yurakdan sevmoq,
Shodlik, g‘am, hijron,
Vaslni ham oddiy aylamoq qabul.
Koshki, g‘aliz o‘ydan bo‘lsaydik nari,
Otsaydik yurakni ko‘krakdan uzib.
Boraman asabiy asr oralab,
Mehribonlik izlab, mehrni kutib.
Ey, do‘st,
Qahratonning sovuq tongida,
Hovlimizda olma daraxti uzra
Chumchuqlarning nechog‘ ko‘pligin qara.
Keksa vujudida
Qanchalar g‘urur,
Mehr, iftixorning g‘unchalari bor
Bir farishta daraxt
Qo‘shiqlarga kon
Yuragida hanuz yashnaydi bahor.
Ey, ishq, mening senga aytar so‘zim bor,
Ey, erta, senga ham aytar so‘zim – shul.
Senga so‘zim bordir, ey, olma guli,
Bu dam qafasida yonib, o‘rtanib,
Ayriliq qo‘shig‘in kuylar bir bulbul.

YASHIL BAHONA

O‘tdi, dard ham o‘tdi,
O‘tdi nozlar g‘avg‘osi,
O‘tdi yonish lazzatlari, go‘zal va xurram.
Bolaligim o‘tdi,
O‘tdi yoshlik g‘o‘rligi,
O‘tib ketdi uzun-qisqa afsonalar ham.
Bir tun
Kuzak shoxlaridan g‘arq pishgan behi
Egilganda va uning xush bo‘yidan beg‘am,
Og‘zi ochiq oftobalar mast bo‘lgan tunda
Osmon sari safar qildi rahmatlik enam.
Endi esa, o‘tib ketgan yillar bag‘ridan
Qushlar yana kuzak tomon qildilar safar.
Ul ezgulik motamining ma’rakasiga
Yetib keldi mehmon bo‘lib,
Yetganda xabar.
Endi g‘amdan zada bo‘lgan qushlar ozurda,
Olib ketar mahzun bahor janozasini.
Qo‘l yetmagan kengliklarga ketarlar olib,
Kuylanmagan qo‘shig‘ini, taronasini.
O‘tib ketdi nag‘malar ham,
Parda ortining
Sadolari qartaydi va uy burchagida
Eski soat yigirma to‘rt marta urdi bong,
Nag‘maxonlik uchun bizlar kechikdik juda.
Kel, “Xayrli tun” so‘zi bilan, sadosi bilan,
O‘tayotgan kunni yakun aylaylik bekor.
O‘tdi, kun ham o‘tdi,
Yonib-kuymoq ham o‘tdi,
O‘tdi ishq ham…
Yo‘q! Ming bor yo‘q! Ishq o‘tmas zinhor.
Bahor qaytar ma’sum quvonch bilan,
Bag‘irdan
Joy beraylik, aytib unga zorligimizni.
Kelgin, yana yashillikning bahonasida
Shodlikka g‘arq etaylik o‘z borlig‘imizni.

IBTIDO

Salom, yorug‘ tongim, sahar jarangi,
Salom, haqiqiy tong, har bir zarrangda
Odamiy zot chiqar balqib har sahar.
Salom, ey, pokiza, shaffof nigohi
osmoniy chashmadan keltirgan xabar!
Salom, ey, motamdan bezgan qalbimga
Qaytib kelgan go‘zal orzular, to‘kin.
Bahorsiz umrimga, ko‘zlaring haqqi,
Qaytib kelganliging muborak bo‘lsin!
Sengacha o‘ylardim,
Taqvimim to‘lgan,
Baxtim zavolimning xutbasin o‘qir.
Tong – yodimda mangu qadimiy xayol,
Shodlik – bolaligim tilla sirg‘asi.
Sengacha o‘ylardim, qartaygan bari,
Yer, osmon, tiriklik, yoshligu bahor.
Bari nursiz – so‘zlar, kulgi, nigohlar,
Suvratlar, yuraklar ichra neki bor.
Yo‘q, yo‘q, yo‘q! Barchasi qartaygan emas,
Yog‘dudan ayromas butkul bu hayot.
Faqat, men qarigan, Bir men…
Sezardim
So‘ngim yaqinligin,
Yo‘qligin najot.
Tag‘in eshik ochib dunyoga, ko‘rdim,
Hayot – kelib-ketmoq ekan bema’ni.
Sirtdan qaraganda do‘stday hasadgo‘y,
Do‘st deb o‘ylar edim men o‘shalarni.
Latif kulgusida xusumati bor,
Chiroyli so‘zida – yolg‘on g‘ubori.
Voh, nechun yengimda ilonlar nihon!
Hammadan voz kechdim,
Men kimlargadir
Na salom yo‘lladim va na o‘shanda
Tonglar pokligiga keltirdim imon.
Sovuq borlig‘imni yangi kun bilan
Qutlab, uy supurgim kelardi,
Qay bir
Qadami qutlug‘ning hurmati uchun.
Oynalarni yuvib,
Qay bir nigohni
Quvontirgim, sado bersa telefon,
Tinmay parvoz etgim kelardi butun.
Derdim: Yo‘q! Hafsala topgandir tinim.
Guldonlar suvsizdir anchadan buyon,
Qo‘ylarga beraman, gul keltirsa kim,
Topshirgum shamolga, kim bersa salom,
Kimdandir xat kelsa, bermasman javob.
Bir kun qo‘shni ayol dedi: Singiljon!
Ber menga keraksiz gazetalarni.
Yoyaman uyimning tokchalariga.
Gazetalar? Bari sarg‘ayib ketgan.
Xayr, almisoqdan qolgan xabarlar,
Dilgir maqolalar, taqvimiy she’rlar.
Men ham gazetaman, sarg‘ayib ketgan,
Gazetaman – hech kim o‘qimaydigan,
Hamda yuraklarni aylaguvchi g‘ash,
Xalqning dardi emas,
Havoyi gaplar,
Begona o‘t kabi sovuq va dag‘al
So‘zlarga, gumrohlik, afsonalarga
To‘lgan muzofotning gazetasiman.
Ey, quyosh! Sen ham bir gazeta, ammo,
Bir ulug‘ asarsan,
Zehnim past bukun,
Seni anglamoqqa aqlim yetmaydi.
Ko‘r, suvsizlik, gazsiz, chiroqsizlikda
Mog‘or bosib ketdi masjidlarni ham.

Endi nafaslarni kim poklar yuvib,
Endi kim ma’rifat do‘konin ochar?
Javharsiz balchiqlar ichra tubanlab,
Endi kim ko‘ngilning farqiga borar?!
Insoniyat yetdi ma’rifatning ul
Baland cho‘qqisiga, va lekin, afsus,
Bir oddiy narsa yo‘q bu cho‘qqi uzra,
Ya’ni, mehr yo‘qdir, oddiygina his.
Qanchalar shirindir go‘daklik hidi,
Qarilikning hidi qanchalar g‘aliz.
Ul Odamu Havo go‘dak edilar,
Bashar go‘dak edi,
Gullar go‘dak edi,
Osmon go‘dak edi,
Ishq go‘dak edi.
Xullas, insoniyat – qari,
Ma’rifat –
Milyon yillik daraxt mevasi, chirik.
Qanchalik behuda ishim,
Olamdan
Poklik axtardim va qildim himoya
Bekorga (yo yo‘qmi?) iffatimni ham.

Kim uchun? Ul zavol uchunmi?
Hurning
Pokligi ustidan fohisha kulgan
Kelajak uchunmi?
Tong yoqasidan
Kir axtargan osiy xalq uchunmi ul?
Haqqim bormi
O‘shal fisqu fujurning
Oqimiga o‘zni uloqtirgani?
Haqqim bormi, tushsam baland cho‘qqimdan?
Xiyonat qilgani haqqim bormi, ayt,
Haq ishqiga yo o‘z haqiqatimga?
Gohida o‘ylardim, yo zahar ichib,
Etsammikin deya umrimni tamom.
Men bunda netaman,
Imon yo‘qolib,
Go‘zallik qolmagan bo‘lsa,
Yolg‘onning
Huquqi olamda bo‘lsa mukammal.
Vafodan ham baland bo‘lsa, xiyonat
Martaba, maqomi
Hamda ezgulik
Hech kimning xulqida bo‘lmasa paydo,
Netay?!..
Tag‘in derdim: Astag‘firulloh!
Tavba qildim, meni kechir, Xudojon!
Bu so‘zlarni boshqa takrorlamayman.
Sen kelding. Hayotni yuvding. Qaytadan
Famgin lahzalarga berding baxt ta’min.
Hasham cho‘qqisidan,
Ey, hayrat shohi,
Kelding, kelmasang ham
Bundan so‘ng deyman:
Salom, yorug‘ sado,
Haqiqat tongi,
Salom, ey, benazir,
Bu ruhsiz jahon
Sen bilan ruhoniy bo‘ldi, ruhga yor!
Salom, ey, saloming yuragim ichra
Ungan tiriklikka bo‘ldi ibtido.

NIGOH FURSATI

Nechun fursat topolmaymiz nigohga, nechun
Qadam bosish fursati yo‘q, quloqlar karaxt.
Mehribon so‘z aytib.
So‘lim bahor bog‘iga,
Derazani ochishga ham topolmaymiz vaqt.
Shunday ekan, nechun gullar qizarar buncha,
Qaysidir ko‘z nigohidan tortib xijolat?
Kimning yodi uchun o‘zin yoqar yulduzlar,
Qushlar qaysi xayrixohga aylar qiroat?
Nechun chigil, egri-to‘g‘ri yo‘llar chuvalib,
Fanimlarni bir-biriga aylar yuzma-yuz?
Nechun tiyrak nigoh bilan osmon,
Yerliklar
Qismatini bir-biriga bog‘laydi hanuz?
Shunday ekan, nechun dilni o‘rtab vahima,
Azob berar odamzodning yarim ahliga?
Yordam berar, g‘urur berar,
Shodlik, baxt berar,
Odamlarning saralangan, qolgan yarmiga?
Oh, bo‘y cho‘zgan vahm, dilni o‘rtagan gumon,
Dunyo bag‘rin teshib o‘tar bamisoli o‘q.
Olamda eng oliy maqom, ya’ni Go‘zallik!
Nega nigoh tashlamoqqa fursatimiz yo‘q?
Hur bog‘larda to‘kilar tut,
Ari, chumchuqqa
Hamroh bo‘lib mahallaning bolalari ham
Lazzatlanib quvonishar tut bayramida.
Hayot nima?
Kimga motam, kimgadir bayram.
Ey, do‘st!
Hali shodlik uchun bordir bahona,
Sen bahorning turfa, rangin holatiga boq.
Taralmoqda ul tongo‘par qo‘shiqlar yana,
Gulgun hayot kechirmoqda har gul, har yaproq.
Chamanlarning navqironlik pallasiga boq,
Yetilgan dasht va sahrolar aylagay xanda.
Tuyg‘ulari jo‘shib, hatto, entikadi tosh,
Yomg‘ir suvi va sururi tomchilaganda.
Ajablanmang, mingga kirgan yurak ham ilk bor
Ishq so‘zini tilga olsa, ishq desa betin.
Ey, muslimlar!
Kimki bomdod, tong namozini
Ado etsa, ma’zur tuting, peshindan keyin.
Hayot!
Nechun yo‘qdir bizda nigoh fursati?
Senga tomon ishq taratar ko‘zlarim bu dam.
Senga, senga yor, hamnafas bo‘lganlarga ham.
Senga, senga, ey, do‘stlikning cho‘qqilari tik,
Senga, senga, o‘xshashi yo‘q ,asil ezgulik!

ISHQ NORVONI

Yuksalaylik, Mavlo!
Norvon – shu yerda.
Zuhrayu Parvindan yorishgan fazo.
Yorug‘ mo‘jizalar burjiga tomon,
Ikki tanholikka baxt etgan ato,
Go‘zal yuksaklikka eltguvchi norvon.
Osmon, ul bir ko‘zli osmon zavqlanar,
Yalang‘och qalblarni tomosha aylab.
Yuksalaylik, Mavlo,
Tubanlik ichra
Fayirlar o‘zining aziz umrini
O‘tkazar o‘zgalar aybini sanab.
Nogoh badmast ota musht ko‘targanda,
Qo‘rquvdan titraydi bolalar, axir.
Bozorda hammollik qilar, kovushi
Yirtilgan bir go‘dak, yelkasi yag‘ir.
Bemor qichqiradi yomon tush ko‘rib,
Bir ayol soatlab qabog‘in bezar.
Ammo, yetti xil rang chaplagan bilan,
Ko‘zlari boqadi ma’nosiz va g‘ar.
Kimdir, nigohida – eski xusumat,
Zaqqum hayotini davom etdirar.
Tinchlan, qalb, ne samar ushbu sanoqdan?
Bilmaysan sen ham, baxt yo‘li qaydadir.
Bir yaraga malham emassan
Sen ham
Bilmaysan, tiriklik ma’nosi nadir.
Yuksalaylik, Mavlo!
Norvon – shu yerda.
Mohtobiy o‘rikni tatiylik bukun.
Toki, bulbullarning oshyoni ichra
Mittigina bir juft tuxumni ko‘rib,
Qaytmoq, sevmoq hamda bor bulmoq uchun
Yuksalaylik, Mavlo!

MUJDA

Kuzak o‘tib ketdi.
Qirmizi anor
Bilmaydi bu xasta dunyo ne uchun
Kamqonlik dardiga bo‘lgan mubtalo.
Ariqning bo‘yida o‘sgan yovvoyi
Beorgul o‘ziga o‘zi shivirlab
Deydi: Sarg‘g‘ayaymi, sarg‘aymaymi yo?
Sira sarg‘aymagin, jonim, yodimda
Tag‘in bir-ikki kun yashab tur gulgun.
Taqvim jadvalida tabassum qilgin,
O‘jar qadrdonim, hurmatim uchun.
Salom, dunyo!
Salom, sirlari ko‘chgan
Eski ko‘zgudagi ey, yangi tasvir,
Salom, hayot, salom, ey, nurli tongim!
Meni qutla, keldim tag‘in sen tomon.
Meni qutla, tag‘in kuylayman shodon.
Men yana tirildim, kelmas ishongim.
Chunki, men o‘ylardim, yoshli ko‘zimni
Qutlagani kelmas kulgi jamoli.
Rahmat, g‘ayb tabibi,
Ey, yorug‘ xabar,
Ey, sen go‘zallikning tengsiz kamoli!
Sen bul qadim zamon maqbarasini
Aylading nechog‘lik ko‘rkam va nafis.
Xaroba boyqushin jannat bog‘ining
Qushi deb atading, bezavol, aziz.
Ko‘zlaring ko‘zimga hamdard bo‘ldilar,
Ey, ezgulik, saxo taratgan jilo!
Kuz o‘tdi… Saodat cho‘qqisi uzra
Kimdir xastalarning ko‘tardi qaddin.
O‘z yo‘lin yo‘qotgan yuraklarni ham
Tariqat yo‘liga chorladi yana.

BAQO JILVASI

Sen, ey, beg‘am yoshligimning davomnomasi,
Sen, ey, umid lablarida balqigan xanda,
Sen, ey, foniy umrim ichra saxovat bilan
Boqiy jilva to‘kayotgan beg‘araz banda,
Porla, o‘shal muhabbatim hurmati, porla!

Kezgim kelar shamol kabi to‘zib, tentirab,
Bu sargashta, shaddod bahor bag‘rida tamom.
Ovozim ham yetib borsa tonglarga qadar,
Salom, senga, ey, kamnamo quyoshim, salom,
Xoksorlarning nimqorong‘i saroyi ichra,
Ey, osmondan bashoratim qurbati, porla!

Firog‘ing ham tutqun emas visol domiga,
Xayoling ham xayolimdan ketmaydi bu dam.
Ayt, qayerda, avjning qay bir maqomidadir,
Sening arshing, ey, payg‘ombar – muborakqadam?
Ko‘chalarning ko‘zlari ko‘r bo‘lgan bu tunda,
Hidoyatim yulduzlarin shu’lasi, porla!

Xazinabon bo‘ldi dilim roz, orzularga,
Senga ochay qaysi birin xarobasini.
Oqillikning tik yo‘liday qalqonman o‘zim,
Qo‘ygil, tortay endi junun arobasini.
Sen, ey, sen, ey, chala so‘fi, chala devona,
Junun, fitrat birligining turbati, porla!

Yurakka jon ato etay, bo‘lgin bahona,
Gar ajaldan elchi kelsa unga pand beray.
Kelib ketgil, kelib ketgil, kelib ketaver,
To intizor umrga men bir zum tan beray.
Sen, ey, munis tirikligim olis shu’lasi,
Hijratimning ming yildan so‘ng muhlati, porla!

* * *

Chaqmoq chaqqan bu osmon – singan oynadir go‘yo,
Yomg‘ir – bulut egnidan qolgan ipak porasi.
Chaqmoq ufq chinnisin bezar zarrin suv bilan,
Bulut gul varog‘idan yuvar g‘ubor nomasin.

Quyoshligim, o‘xshatding meni sovuq bulutga,
Bulut ko‘zidan sachrar osmonso‘z barq sharori.
Zohiringga nazar sol, ipakdandirman, ammo,
Yuz taroqni sindirgay kokilimning bir tori.

Ming afsus, to‘kilgaysan, asray olmasman seni,
Kiprikdagi ko‘z yoshday meva tukan g‘ubori.
Devonaligu viqor – qo‘shni, go‘yo sho‘x daryo
Famgin, xasta qirg‘oqning bo‘lganday xesh-tabori.

Ko‘zingdagi kiyikni qo‘yvor ko‘zim yeriga,
Zero, mehring giyohin ko‘zimdadir sahori.(1)
Zulayhoning uyiday sensan olti tomonim,
“Qayga qochay sendan, ey, dilimning ixtiyori”.(2)

____________
1-sahro.
2-Rumiy satri.

NOAYONLIK

Barchamizning borar yo‘limiz birdir,
O‘tkinchi shitoblar ne kerak, axir?
Garchand, men bilaman bu haqiqatni,
Nafasni nafasga ulayman tag‘in.
Suv betiga quyosh muhrini o‘yar,
Duraxshon olmosdan
Yaraqlagan shom.
Ketarman yo‘llarni yoqalab dilgir,
Hech kimni kutmasman, shoshmasman tamom.
Nechog‘lik osiyman, dalli-devona,
Shamoldek devona bo‘laman beg‘am.
Nechog‘lik orifman, nechog‘lik baland,
Ma’sumroqdir ruhim tong ruhidan ham.
Ketgim kelar baqo suvin so‘roqlab,
Tag‘in o‘sha tubsiz yo‘qlikka tomon.
Sening visolingday menga intizor,
O‘shal osongina topshirmoqlik jon.
Azizim, yagonam, ma’no axtarib,
Anglamoq qiyindir holingni hanuz.
Oshno bo‘lay desam ishqingga, biroq,
Kech bo‘ldi, kech bo‘ldi, kech bo‘ldi, afsus…

SINIQCHI

Oy o‘rog‘i bilan juldur kiygan shom
O‘radi kunduzdan yog‘du bir tutam.
Ishqni supuradi cho‘ltoq supurgi,
Zulmat sadog‘iga ufq bo‘lar jam.
Nogoh titrab-qaqshab ketar daraxtzor,
Qahraton suyagi, eti misoli.
Ming yillik tuyg‘usiz, qurigan daryo
Ko‘zga o‘xshar, biroq, nigohdan xoli.
Men kimning ko‘ziga boqmayin, unda
O‘xshovsiz tirjayar shaytoni lain.
Najot yo‘llab kimdir bog‘lar olisda,
Umidimning chil-chil singan suyagin.

YARIM YO‘LDA

Ohista kezaman,
Qoldirib sokin
Shamollar uchrashgan ko‘chalarda iz.
Yovvoyi xandasi birla to‘rvamga
Chang solmoqchi bo‘lar bir devona qiz.
Bilmaydi to‘rvamning bo‘shligin, biroq,
To‘rvamda hech vaqo yo‘qdir ushbu payt.
Neki qolgan bo‘lsa, neki bor bo‘lsa,
Olis xotiralar yodi bor, faqat.
Ey, oshiq shamollar, oshiq shamollar!
Yo‘limni bog‘lagan uch ko‘zli chiroq.
Sizning yo‘llaringiz hamisha ochiq,
Har olti tomonga yelgaysiz, biroq.
Ammo, o‘z yo‘lidan ketgay adashib,
Garchi, yo‘l bosadi bilmasdan tinim.
Adashib ketadi, qayga bormasin,
Hayratning qasriga tushgan bo‘lsa kim.
Yuksakka eltuvchi, ey, uzun yo‘llar,
Ul do‘st uyi qayda? Qayda tal’ati?
Behuda yurmoqdan oyog‘im tolar,
Ey, yor, ostonangman,
Baqo sarhadi.
Och eshik, ul yorug‘ nigohing bilan
Non beray eng so‘nggi umidim uchun.
Ko‘klam qasidasin so‘ylagin menga,
Men taqdir hukmini eshitmay burun.
Ohista kezaman,
Rayhonning atri
Taralgan ko‘chada tentirab sokin.
Rustam(1) kamonidan uzilgan o‘qlar
Sindirar falakning shisha nigohin.

____________
1-“Shohnoma” qahramoni, Zolning o‘g‘li.

DAQQI YUNUS TANGASI

Tongning suvlar oqqan ko‘zida billur
Yomg‘ir nilufari ochilar bir-bir.
Garchand, kelmasa-da hech kim yo‘l bosib,
Ko‘zim yo‘l qaraydi olib xavotir.
Oynaning xira, tund basharasiga
Bundan keyin ohim tortadi parda.
Yaxshi bo‘ldi, olib keding taningni,
Uzib nigohimning tilsimlaridan.
Yaxshi bo‘ldi, mening yorug‘ yodimni
Yodingdan chiqarib qutilding birdan.
Kumush edi bizni bog‘lagan halqa,
Sindirding sen uni kipriging bilan.
Bozor shovqinidan yiroqman endi,
Qoldi Daqqi Yunus tangasiday gar.
Baliq qornidan ham qorong‘u olam,
Men gung, ko‘zi bog‘liq Yunusdan battar.
O‘zimcha bahona topaman o‘ylab,
Go‘zal deb atamoq uchun hayotni.
Kosasi oqarmay qolgan jahondan
Tatidim bu ko‘nglim tusagan totni.
Yomg‘ir tun devining xorpanjasidan
Joy olgan Sulaymon uzugi yanglig‘.
Zulmatning poyiga qular bir avlod,
Imon ko‘kragiga urilganda tig‘.

OLIS SADO

Ey, do‘stim, dugonam – yo‘llari olis,
Ogohmisan, og‘di yarmidan kun ham?
Ko‘klam ketib, keldi yozning pallasi,
Famingdan ko‘zlarim yaratdi shabnam.
Maysa, butoqlarning o‘chdi oq rangi,
Yirtildi hayosiz quyosh ko‘ylagi.
Junundan sabrga, toqatga yetdik,
“Afsus”dan boshqa so‘z aytomay labim.
Havasim to‘kildi kuzgi bog‘ kabi,
Tirik orzular ham qolmadi chog‘i.
Ya’ni, o‘tdi javlon urish fursati,
Qo‘shig‘imdan to‘ydi zamon qulog‘i.
Menda bir nur o‘ldi, muborak bir nur,
Taskin ber, taqdirga berolmasam tan.
Yozaver, yozaver kimni sog‘insang,
Olisdagi do‘stlar qadim bazmidan.

Nechun sadolaring emaslar yovuq,
Jimliging sovuqdir, sovuqdan-sovuq?..

FOL

Titrayotgan kaft kabi eng oxirgi yaproqni
Kaftimga lo‘liyona olib asta ochdim fol.
Yaproq dedi: «Ey, xira, holimga boq, ketarman,
Meni yo‘qlik qa’ridan qutqarolmaysan. Xush qol!..»

Men ham bo‘lay deb u kun bu yaproqqa hamqismat,
Chora izlab yig‘ladim taqdir bergan jafoga.
Lekin, afsus bu safar tushmadi yo‘l boshida,
Barno Yusuf nazari qartaygan Zulayhoga.

BORU YO‘Q ARO

Lahzalar yig‘ilgan lahza ne?
— Hayot!
Lahzalar suvrati, naqshi ne?
— Mamot!
Necha marta o‘shal bordan yo‘q qadar
Chodirini yoyar tong nilufari.
Necha bor qo‘nadi eshik yonida,
Olma, gilos uzra gul bulutlari.
Necha bor bujmayar darcham ortida
Yosumanning yashil, ho‘l butoqlari.
Necha bor chuchkurar,
Xonaqohidan
Shafaq, tashqariga chiqqan chog‘lari.
Bog‘ bog‘da, barg bargda, shox shoxda.
Ey, do‘st,
Eshitdingmi, quyosh chuchkurdi noxos.
Gumon qo‘rg‘onidan ketarman endi,
Quyosh, chambarakli chodiringni yoz.
Necha bor bong chalar
Minglab to‘dalar,
Chaman bayramida qator va qator.
Bahorning bulutli osmoni, hali
Ochilmagan gulni, devor ortida
Bo‘salarga ko‘mib tashlar necha bor.
Deraza ortida ismsiz qushim
Necha bor nolidi,
So‘ngimga qadar
Qancha qasidalar qolib ketdi jim.
Necha marta o‘shal bordan yo‘q qadar
Yuz burib haqiqat mehrobi tomon,
O‘zimizni yoydik joynamoz qilib,
Orzugacha tiklab chiroyli norvon,
Necha bor yuksalib ojizlikdan biz,
Necha marta tushdik undan yiqilib.
Bordan yo‘qqa qadar
Lablarimizdan
Yolg‘onlar to‘kilib ketdi necha bor.
Ko‘zgu o‘zgartirdi tasvirimizni,
Bosh kosasi ichra joduning suvin
Solib, xato ochib ta’birimizni,
Folbinlar to‘ntarib ketdi necha bor,
Ne-ne kosalarin, taqdirimizning.
Ey, yor, samoviy yor!
Boru yo‘q aro
Yetarmi salomim,
Aliging kelib?
Turibman boru yo‘q aro o‘zimni
Qabul javobingga intizor etib.
Ey, yor, samoviy yor!
Boru yo‘q aro
Kin, g‘araz olovi, ayt, nechun kerak?
Balki, ul boru yo‘q tomonida ham
Jannat, do‘zax bor,
Jang-jadal bor, demak.
Odamzod ilmu fan cho‘qqisi uzra
Ishqini tejaydi yurakdan, yordan.
O‘tganlar umrida qoldi ishq, balki,
Kimni axtaraman behudazordan?
Ey, yor, ey, yerlik, yor!
Boru yo‘q aro
Xiyobon bor, salqin, uzun xiyobon.
Ikkimiz yo‘lma-yo‘l ul xiyobonga
Gullar tikmog‘imiz kerakdir, ishon.
Ey, tiniq javhari – Xurmuzd ko‘zgusi,
Ko‘zgudan haydaylik zulmatning zangin.
Biz o‘shal boru yo‘q orasidan tez
O‘taylik, ey, do‘st, yo qolaylik g‘amgin.

BAHOR KЕLGUSIDIR

Qayg‘u ta’mi qanday, ey, qadrdon do‘st?
Yolg‘izlik ma’nosi nadir,
Xilvatda
Anglamak quyoshning yaktoligini?
Tasvir yolg‘izligin chorcho‘pda anglab,
Ko‘ksimizda yurak tanholigini?
Hayot bizni tortar,
Baland qorlari
Odamlar boshiga yog‘ib, yo‘lma-yo‘l,
Kulgi uyidagi ko‘zguday yuzni
Kulgili ko‘rsatgan ko‘cha tomonga.
Oyoqlar yodidan chiqardi mavzun
Qadam tovushining ohangini ham.
Qo‘llar gulgunaning zavqli kulgusin
Yashil ariqlardan topolmas bu dam.
Ko‘ngillar… Ko‘ngillar… Etolmaydi his
Ishqning qudratin,
Yo yo‘qmi? Bilmadim.
Lek, bilaman, do‘stim, qaytish yo‘li bor,
Xotira ko‘zgusin yarqiroq yo‘li.
Biz tag‘in yetamiz o‘sha yo‘llardan
Mo‘jizalar faslin soddaligiga.
Salom, singilginam! Deb sen ilk aytgan
Hur, harir bahorning tozaligiga.
O‘n olti yoshligim suvrati ichra
Ming yoshli go‘dakning ruhi yashardi.
Xatlaring ko‘zimni yorishtirdi so‘ng,
Xatlaring – fors nazmin cho‘ng ma’rifati.
Maskov kaptarlari sendan “Shohnoma”
Eshitib, Simurg‘ga qildi so‘ng hasad.
Maydonda saf tortgan xushqad qayinlar
Hofizning tik qaddin qutlardi, faqat.
Cherkovda yangragan qo‘ng‘iroq sasi
Sa’diy karvonining edi jarangi.
Karvon ketdi. Yutdi uni biyobon changi.
Yolg‘izlik karvonin sarboni, ey, do‘st,
Xullas, ayt, hijronning qanday ta’mi bor?
Dunyoda besh raqam bordir, yoysang gar,
Keladi kimningdir shodon sadosi:
Birodar, sabr qil,
Keladi bahor…

KIM BAXTLI?

Men ketarman
Va yetarman tong diydoriga
Va nigohim assalom der hammaga, ya’ni,
Yorug‘ tunlar otamni tush ko‘rarmikin deb
Kallaklangan tutzorga
Va keksargan tani
Bolalarga naqsh daftari bo‘lgan beminnat
Manzilimiz devorlari, g‘amgin yo‘lakka
Va mehribon supurgisin ashulasiga
Chang-g‘uborlar raqs aylagan yosh kelinchakka
Va nigohi yo‘qlikka bir ishorat bo‘lib
Darvozadan tashqarida o‘tirgan cholga
Yoki ochlik changalida sharob sotuvchi
Biroq, ko‘zi mehr-shafqat ibodatgohi
Bo‘lgan bitta qizaloqqa, farishtaholga
Va qirqyamoq xaltasida kuygan qora non
Toqligidan toqati toq bir yo‘lovchi
Va
Musiqasin shovqinidan ko‘cha yuragi
O‘ynab ketgan
Mahobatli “Mersedes” ichra
Qovog‘ini uygan boshqa bir yo‘lovchiga.
Men bilmayman, kim baxtiyor bu izdihomda?
Yo tutzormi – qirqkokilli va sohibjamol
Yo munaqqash tanin ko‘z-ko‘z aylagan devor
Yoki vido ostonasin hatlayotgan chol
Yoki xushhol kelinchakmi
Yo munglig‘ ko‘zi
Shafqatga pok ibodatgoh bo‘lgan qizaloq
Yo faqirning yamoq to‘lgan xaltasi
Yo men –
Ketib, tong visoliga yetayotgan chog‘…
Men ketarman,
Yo‘l-yo‘lakay so‘rayman beun,
Ketmoq nadir?
Yo‘l cheksiz bir nuqtasimondir.
Kim quyoshli – xandalarga shukrona aytar,
Kim bulutli – tag‘in giryon, tag‘in giryondir.

YOLFIZLIKNING ORTIDA KIMDIR

Ko‘zimga kel, sirdan ogohim, kelgin,
Odamzod yodining yodgorligi – ul.
Men unda asradim, sen ko‘rgin deya,
Eng qadimiy tuyg‘u, hislarni butkul.
Asradim Mehrni,
Imonni,
Ishqni,
Lutfu g‘uzallikni…
Sen meni kechir.
Mo‘jizaning qutlug‘ kalomlarini
Oddiygina tilga oldim birma-bir.
Sen ham ishon sodda mo‘jizalarga,
Sen ham ishon, kimdir kelishiga chin.
Uning bitta yorug‘ tabassumi-la
Bu hayot boshidan boshlanar tag‘in.
Ko‘zimga kel, sirdan ogohim, kelgin,
Munofiq yor kabi osmonlar sendan
Yuz o‘girib, tonsa, ko‘zlarimga kel.
Odamzod yengining chang-g‘uborini
Bosh ustingdan qoqsa, ko‘zlarimga kel.
Shafaq tarovatin zavoli uchun
Ko‘zing qilsa nola, ko‘zlarimga kel.
Uyda yolg‘iz qolib, tanholigingni
Ishq bilan bezasang,
Hamda shaharlar
Sensiz g‘arib qolsa, ko‘zlarimga kel.
O‘shanda hech kimsa ishqning manzilin
Topolmasa, tolsa, ko‘zlarimga kel.
Qo‘lingni ber,
Ixlos to‘lgan ko‘zimga
Ishon ixlos bilan, ishon behadik.
Men salom yo‘llayman senga, ey, Mavlo!
Salom, salomimga olmagan alik.

ABADIYAT DARICHASI

Ey, har bir nigohi, har bir lahzani
Mangulikka payvand aylaguvchi nur!
Senga qanday aytay, Vaqt atalgan bu
Halqa qurshovida qolib bir umr.
Senga qanday aytay, bil, deb ertaning
Sovuq quchog‘ida zavol atri bor.
Tunning lol ko‘zida savol shakli bor.
Men yozning kunida,
Umidsizlikning
Cho‘lida yolg‘izman.
Chinorim qani?
Qani, to‘rt oyoqli norvonday, meni
Eltguvchi, quyosh-la suhbat qurgani?
Va shamolday yutib nafasim, baxtning
Sarkashligi ichra yashnagan chinor?
Kech bo‘ldi, quyoshga borgim kelmaydi,
Yoqamda Isoning ming ignasi bor.
Ko‘chada Hech kezar, yuzi tashvishli,
Qo‘li bo‘sh, boshida haybatli qalpoq.
Ko‘ksin qafasida kaptari o‘lik,
Salom bergani ham topolmaydi vaqt.
Boshqa minglab Xechlar shu zaylda darhol
Ko‘chalarni butkul aylagan ishg‘ol.
Ey, mudom Haq yori, ushbu hechzorda
Mangulikning so‘nggi nurisan bizga.
Qasr toqidagi soat – Musofir,
Uzun hamda qisqa oyog‘i bilan
Ketib borayotir mendan olisga.
Qasr uzra soat yuksakdan hazin
O‘lik shahar tomon boqib, his etar,
Barcha harakati behudaligin.
Zamon – Er, qadim, puch aqidasi-la
Shubha qilar ayol asilligiga.
Ammo, nigohingning daxli yo‘q hech bir
Ushbu zamonaga,
Sening nigohing –
Ishongan ul go‘zal haqiqatimga,
Abadiyat tomon bir darichadir.

SAKSOFON

Saksofonning sirli, munglig‘ ovozi kelar,
Tutqun orzu tipirchilar – qanot sasi bu.
Olis xotir aro sado bermoqda yog‘du,
Bu tun ochar nigohlarim
Yodim qatini
Va qaytadan
Ul bomdodiy sahifalarning
Ushataman ko‘z yoshim-la tahoratini.
Kiprik nayi
Ayriliqning kuyini chalar,
Bu tun, mening butun borim, borlig‘im, ey, do‘st,
Senga to‘lgan nurxonaga aylandi badar.
Bu tunda…
Bu tun haqida nima ham derdim,
To‘g‘ri, tun bu, qahratonning tuni bu, sovuq.
Rutubatli, benavo tun…
Qo‘shni uyidan
Saksofonning singragani kelmoqda yovuq.
Bu sadoga jo‘r buzlaydi
Tanholigim ham,
Hissiz devor qulog‘iga dardin to‘kib lol.
Bu nafas, bu ovoz
Qadim ohanglarimni
Qo‘msagan bir yurak hali bordir, ehtimol.
Chora topgin, ey, do‘st, eski jarohatimga,
Dardlarimga malham yubor, meni qo‘llagin.
Ya’ni, yuz yil jim-jitlikdan so‘ng qalam olib,
Bir shifobaxsh so‘z yuborgin, kalom yo‘llagin.

YANA QAYTAMAN

Daraxtlarni tug‘ilgan barg ayyomi bilan
Muborakbod aylagani chiqdim oqibat.
Ey, daraxtlar, ey, siz, mening qondosh do‘stlarim,
Meni qutlang,
Ul qorong‘i g‘am sirtmog‘idan
Jaholatu xiyonatning to‘r, ilmog‘idan,
Quyoshga ters qaragan uy dom-chirmog‘idan
Ozod bo‘ldim,
Men o‘zimni tanidim, axir.
Va angladim, men ham ishqqa arziyman,
To‘g‘ri,
Meni suygan Yaratguvchi, yaralgan haqqi.
Ya’ni, bu bog‘, bu sutbadan ariq,
Devorga
Chirmashgan bu chirmovuqlar,
Bo‘salardan mast
Bu shamol, bu quyosh – qoni qizigan bag‘ir.
Xudo haqqi, o‘zimga ham o‘zim yoqay deb,
Oqibatda men o‘zimni tanidim, axir.
Men tanidim, nafratga ham arziyman, hatto,
Nafratlaning, hasadgo‘ylar, ko‘zlari ojiz,
Baxtiyorman, gar arzisam nafratingizga.
Ey, yor! Kelgin, tag‘in ishqdan so‘ylaylik, tag‘in
Seni ushbu jinko‘chaga keltirsa zora,
Deb yomg‘irlar yog‘ishidan qildim men umid.
Ostonada porlasang va ko‘zing lutfidan
Bo‘ynim baxtli bo‘lar edi, qurshab marvarid.
Ammo, sening ko‘changmas bu, shahring bu emas,
Vataningmas,
Vataning – bir olis yulduzdir.
Sen bilmaysan, qancha og‘ir – yolg‘onga ko‘nmoq,
Fohishani mazax qilgan yanglig‘, sening ham
Borlig‘ingdan kulganlar-la kelishmoq og‘ir.
Bulg‘anganman, ey, do‘st, turgan-bitganim – zahar,
Men bilaman,
Kular mayda dardimdan olam.
Nechun baland bo‘lolmadim, bu parokanda
Olomondan olisroqqa ketmadim bu dam.
Va nihoyat, tashqariga chiqdim,
So‘rgali,
To‘p-to‘p o‘sgan daraxtlardan, shaffof ariqdan,
Devorlarga o‘rmalagan chirmovuqlardan,
Nomim unut etgan quyosh,
Va sendan hazin:
Bag‘ringizga oling, go‘zal manzilingizga
Meni chorlang, meni qabul aylangiz tag‘in.

SOYALAR ASLDIR, ASLLAR – SOYA

Olmaning chirog‘i porladi nogoh,
Taralar yoz faslin ohangi mayin.
Tong tinglar miriqib, sharsharalar ham,
Azaliy qo‘shig‘in kuylagan sayin.
O‘tar suv sepguvchi moshin, qatralar
Tekkanda titraydi chamanlar tani.
Shahar to‘lar qadam tovushlariga,
Savdo qaynar, qoplab ko‘cha, rastani.
Faqat, mening qalbim yolg‘izdir.
Osmon
Qo‘g‘irchoqday, qotgan nigohi bilan
Boqar yerdagi bu to‘da ortidan.
Ayollar noasil, ruhsiz jismini
Zarbof ko‘ylaklarning ostiga tiqar.
Erlar, balki, ruhning haqoratidan
Hijobday, haybatli shaklin, siyog‘in
Hadya yanglig‘ ko‘cha-kuyga topshirar.
Soyalar asldir, asllar – soya.
Hayot nima? Qashshoq bir tasavvur, puch,
Hech kim topolmaydi uning ma’nosin,
Men ushbu oqimga qanday keldim duch?
…Olmaning chirog‘i porladi nogoh,
Ey, Tur nabirasi, Mevag‘ul, qani,
Mo‘jizang chirog‘i?
Javob o‘rnida
Porladi Musoning o‘tiday quyosh.
Kimdir kelar.
Ey, do‘st, ey, birodar, ayt,
Nechun bo‘shab qolgan ko‘ksing qafasi?
Qayda qoldi o‘shal, ishqning qo‘shig‘in
Kuylagan kaklikning o‘tli nafasi?
Kel, ko‘ksim shoxida olma chirog‘i
Porladi, taratib nurini har yon.
Erta kelguvchi kun afzalligiga,
Kel, tag‘in bir marta keltiray imon.

TONG ELCHISI

Darchadan chiqardi soat qushi bosh:
KU, KU, KU. Go‘daklar kuldi. Tortdim oh.
Oh, ilk bahor, nechun uryon daraxtlar
Kuylaring qoshida turar beparvo?
Nega ular quyosh bo‘salariga
Yashnab qaytarmaydi javob ushbu dam?
Nega payqamaydi, po‘stlog‘idagi,
Hatto, o‘rmalagan chumolini ham?
Yo‘q, yo‘q, o‘xshamasman ul daraxtga men,
Beparvo emasman ul daraxt yanglig‘.
Baxtli chehram mitti lab bo‘sasidan
Bahorning ta’mini his etar aniq.
Kel, Shohona,(1) qizim, tong qandgohida,
Olma gulin mavlud ayyomi uchun
Gulqand pishiramiz, nazar sol bukun,
Farishtalar kelar, harir qanotin
Olma daraxtiga armug‘on qilib.
Ular hovlimizning shiftsiz sahnida
Qushlar qo‘shig‘ini tinglar miriqib.
Bahor bahorligin eslatar bugun,
Yer bag‘rida donlar qo‘zg‘alar bir-bir.
Bir mitti, shom-sahar, chirmovuq guli
Barcha go‘zallikning ibtidosidir.
Ta’na qilgim keldi anhorga bugun:
«Nechun beqarorsan, ey, hammadan pok,
Quyoshning barmog‘i silagan chog‘da?»
Bugun mudragan qalb soatin qushi
Qaytadan tinimsiz “ku-ku”lamoqda.
Onam der: Oshiq bo‘l “Shukur” so‘ziga,
Chin baxt – ko‘kka yetgan go‘dak kulgusi.
Shunday paydolik u, boshlansa undan
Qalbni yorishtirgan shodlik tuyg‘usi.
Onam – tong elchisi,
Nozik qo‘lida
Tong cholg‘usi kuyin taratar har yon.
Uning horg‘in, tolg‘in ko‘zlari ichra
Imon fasli gullab-yashnaydi hamon.
U hanuz ishonar hayotning ko‘rki
Nurlar salomiga, pok odatiga.
Erlar bor (otamday) uzrini so‘rab
Kelar zolim, mazlum ziyoratiga.
Ishonar, yetimga, badavlat, boylar
Ko‘z yosh gavharini aylar armug‘on.
Tilga kirar yuz yil jim turgan soqov,
Qo‘zg‘alar shol bo‘lgan chollar nogahon.
Ishonar, ishq qaytar qaldirg‘och kabi,
Tark etib ul unut yodsizlik qa’rin,
Yuraklar shiftiga in qurar tag‘in.

Onam deydi, o‘tgan kunlarni eslab:
Tanishgan kunimiz, Hayne she’rini
O‘kigandi otang, ishqimiz uchun
Fotiha surasi edi…
Men bukun…
Ul nechuk sadodir? Ko‘zlarim tinglar,
Chuchkurar olmaning g‘unchasi. Sog‘ bo‘l!
Salomat bo‘lgin, ey, bahor go‘dagi!
Ne sado? Yo quyosh nigohi tushib,
Uyatdan qizargan chaman so‘zlari.
Balki, yuragimning shaffof oynasin
Kimdir chertmoqdadir, holim so‘rgani.
Hofiz folin ochdim, bo‘ldi shul javob:
«Navbahordir, g‘animat bil, quvnoq bo‘lsang,
Yana gullar ochilgay ko‘p, tuproq bo‘lsang».
Ey, nozil bo‘lgan so‘z! Ey, g‘ayb da’vati,
Kel, ko‘rinmas oshiq, do‘st siymosida!
Elchi bo‘l, qalbimning oynasin chertib,
Men va Dunyo aro bo‘lgin vosita.

_____________
1-Shoiraning qizi

NAY CHOLGUVCHI

Mehr sotib olgim kelar qay bir nigohdan,
Qayda o‘shal nigoh,
Qayda bozor yo‘lagi?
Juda-juda istar edim, shodlikning nafis
Matosidan bo‘lsa edi ruhim ko‘ylagi.
Bordir, axir, orzularim olis yurtidan
Porloq shodlik keltiruvchi biror savdogar.
Biroq, hayhot, ushbu bozor, Xujand bozori
Tund chehralar, achchiq so‘zga ketgandir to‘lib.
Shovqinlardan, suronlardan bezgan bu ko‘nglim
Tabriz qandin tusar.
Qayda bozorning yo‘li?
Bozordagi nay chalguvchi so‘ylaydi g‘amgin:
Haqoratlar to‘lib ketgan qulog‘ingni tut,
Qorong‘ulik uzra yosin o‘qimoqda nur.
Ko‘zingni och, qabohatning g‘aliz rangidan
Boshqasini ko‘rmagan ko‘r ko‘zingni ochib,
Bir zum boqqil sen ham o‘sha Haq jamoliga.
Bozor yo‘li qayda?
Hamon nay chalguvchi, oh,
Qalbim torin chertar bunda.
To‘lib ketarman.
Bir so‘mliklar bilan to‘lgan kulohiga jim,
Ko‘z yoshining gavharini qo‘yib ketarman.

XUDONING SO‘NGGI SHODLIGI

Yoshlar nechog‘ asir,
Zarhal zanjirlar,
Yovvoyi o‘rmonda kezgan yo‘lbarsning
Sariq tishlariday bo‘ynida chaqnar.
Ko‘zlari – bo‘sh ko‘zgu,
Unda na nigoh,
Na bir mehribonlik quyuq soyasi,
Va na ishqning aksi turar charaqlab.
Tanlari xilma-xil tovlangan ko‘ylak
Ichra panoh topib, aylaydi faxr,
Ruhi hajmsiz
Yo bo‘shliq ichradir.
Yoshlar qanfurushlik rastasi yoxud
May do‘koni ichra kezar kunu tun.
Bashar kelajagin “qurmoq”lik uchun.
Ya’ni, loqayd boqar,
O‘jar go‘daklar,
Nochor onalarga hamda rizq-ro‘zi
Qora chelak ichra tutagan quruq
Isiriq bo‘lgan ul nochor chollarga.
Tilla sirg‘asida yoqut porlagan
Ayolga,
Qalpog‘in ostida boshi
Havo to‘lgan pufak yanglig‘ kallarga,
Vujudi baraka hamda xayrning
Loyidan qorilgan, ul asirlarga
O‘zin darcha etgan har bir erlarga,
Yurak yaprog‘ida ishq shabnamini
Olib ketayotgan qay bir kimsaga.
Kimsan, ayt, ey, Mavlo!
Borlig‘ingda nur,
Xudoning eng so‘nggi shodligi erur.

EGIZAK KO‘ZGU

Hayot nima?
Ikki tomonli ko‘zgu:
Bir tomoni yorug‘, ya’ni, tong, ya’ni,
Ranglar tarovati, shodlik muhayyo.
Boshqa yog‘i – zulmat, ya’ni, tun, ya’ni,
Vahm bosar, umid ko‘tarar g‘avg‘o.
Men egizak ko‘zgu ichra yashayman,
Ko‘zlaring bo‘lgan kun bedor,
Tasvirim
Ko‘zgudan qochadi, bo‘lmagay nigor.
Endi o‘zin sodiq nurlarini ham,
Ko‘zlarim ko‘zingga aylamas nisor.
Qo‘llaring men tomon yetib kelgan kun,
Tomirlarim sovib, sukut saqlar jim.
Ostin-ustin bo‘lmas larzaga tushib,
Ichki hayajondan titramas tanim.
Saloming qutlovi yetganda bir kun,
Javob yo‘llamaydi ovozim sasi.
Borlik, yo‘qlik aro o‘shanda tushar
Bizning oramizga vahm pardasi.
Tonglar nuriga g‘arq bo‘lgan ko‘zlarim
Bundan so‘ng quyoshdan so‘z ochmas boshqa.
Hali ham kech emas, ko‘zlarimga kel,
Shu yerda – egizak ko‘zgu,
Bor shodlik,
Bor qayg‘u, ko‘zlari to‘lgandir yoshga.
Angla rozu nozning bu tasavvurin,
Sovuq hayratining bordir yog‘dusi.
Javob top umrning muammosiga,
Ey, hayotning sodda, go‘zal orzusi.
Ko‘zimga kelgin!
Ey, suvning yuzida
Aks etib turguvchi quyoshim, shu tob.
Barcha iltijoyu o‘tinchlarimga
Yolg‘iz sen erursan osmondan javob!

NUR FALAYONI

Ey, yozning quyoshi,
Barcha odamlar
O‘zini soyaga olib qochgani,
Sharafli zotlarning ko‘zoynaklardan
Hamda soyabondan panoh topgani,
Manzillar pardasi, ko‘zlar pardasi,
Ko‘ngillar pardasi qator, barchasi,
Barchasi teng sening muhabbatingga.
Ozor chekma, javob bermasa gar ishq,
O‘ylama, odamlar sendan qochganin.
Qayg‘urma hislaring eskiligidan,
Sen ishon isbotsiz bul haqiqatga.
Zero, visol ishqmas, ishq, bu firoqdir,
Quyoshning aslini, bu xalq, qahraton
Chillasida tanib, anglaydi, faqat.
Men endi angadim,
Nechun buyuklar
Ixtiyor etgani ma’nosin, uzlat.
Avom ishqin oni – bir lahzadan kam,
Haq ishqin muhlati – abadiyatning
Cheksizligidan ko‘p etadi davom.
Ey, do‘st, gar nigohing ko‘k safaridan
Qaytib kelsa, senga ishongim kelar.
Shunda sirlar nihon zulmat bag‘riga
Hamroh etgim kelar seni o‘zimga.
Qilgim kelar, ey, do‘st, sen bilan birga
Notanish ruhlarning olamida sayr.
Yig‘lagim keladi oldingda.
Yoki
Sen ham boshqalarday, ko‘z yoshlarimning
Uryonligin mazax qilasanmi, ayt?
Yo sen ham qadrsiz anjumanlarda
O‘zgalar aybini sanamoqlikdan
Huzur qilasanmi?
Xuddi, bir chumchuq,
O‘zga chumchuqlardan kulgani kabi.
Sen ham boshqalarday, haqiqatimga
Savol alomatin qo‘yasanmi, do‘st,
Nigohing qaytganda ko‘k safaridan?
Go‘zallikni qabul etmoq-chun ko‘zim,
Lablarim pok so‘zni so‘ylamog‘i-chun,
Qalbimni ishq uchun ayla muhayyo!
Yuraklar g‘origa kirgin bostirib,
Ey, yoz quyoshining mujdasin sasi!
Ey, bashar cho‘qqisin anglashdan yiroq,
Ey, nur g‘alvasi!

TONG HAQIQATI

Borgim kelmoqda tong haqiqatiga,
Mehr yaprog‘idan, kimdir, chehrasin
Hozir men tasvirlay olmagan kimdir
Bezagan bir hujra eshigin borib,
Astagina chertgim kelmoqda bukun
Oh, yomg‘ir, yomg‘ir! Ey, nurning xush atri!
Ey, musofir, billur tog‘lar ortidan
Kelding, ayt, ko‘rdingmi Majnunning o‘shal
Ruhini, falakning biyobonida?
Ey, quyosh, ey, shamol, ey, yashil maysa,
Olam do‘konidan keldingiz bu tong,
Yorimning suvrati yodingizdami?
O‘ylagim kelmaydi, zang bosgan tashvish,
Ulug‘vor, kulgili majlislarni ham.
O‘ylagim kelmaydi, uyulgan, sarg‘ish
Qog‘ozidan yuz yil yodsizliklari
Qaytib kelmaydigan ishxonalarni.
O‘ylagim kelmaydi, tinmay behuda
Yugurgan bekorchi ishchi xodimlar,
Kun bo‘yi tinmasdan qizib, qaynashdan,
Qora terga botgan choynaklarni ham,
Ozodlikni tushda ko‘rib, oynalar
Bag‘riga chirmashgan pechak barglarin,
Endi o‘ylamasman, tinmay asabni
Qaqshatgan chop moshin chiq-chiqlarini.
Tinimsiz jaranglab turgan telfonlar
Ishqning tashrifidan bermaydi xabar.
Simlarning ortida o‘tirgan kimdir
So‘ylamas ko‘ngilga yaqin, yangi so‘z.
Pardaning ortida turgan quyosh ham
Qo‘l siltar ma’nosiz, tund chehralarga,
Quruq suhbat, barcha bo‘sh lahzalarni
O‘zida jamlagan, ya’ni, umrga.
Najot bergil, ey, ishq!
Darcha ortida
Bir qush bor, nolisa titraydi dilim.
Borgim kelar tongning haqiqatiga,
Go‘zallikka butkul bog‘langim kelar.
Qadam qo‘y, hamrohim, avjlarga qadar,
Qadam qo‘y nopaydo avjlargacha to,
Ey, yorug‘! Ey, qutlug‘! Ey, Mavlo!

MUROSA

Quyoshga sim qoqdim kuzak tongida,
Bir begona ovoz der edi:
Unut,
U ketgan, kelmas hech…
Go‘shak qo‘limdan
Tushib, ko‘zlarimda yig‘ladi bulut.
Dedim: To‘g‘ri, qochmoq zamoni uning,
Bu zamon – zulmatu shahvat zamoni.
Ko‘rmasman, nigohim oldini to‘sgan
Zulmat pardasidan o‘zga vaqoni.
Kimdir ul? Pardaning ortida kim bor?
Ey, shaklparastlar! Anchadan buyon
Men ham sizlar kabi puch, namoyishboz,
Behuda kulguvchi xushomadgo‘yman.
Bitta og‘machiyu maddohman, xolos.
Imonlar kuysa ham beparvo qolib,
Koqdim, qo‘l siltab zar yengimni nuqul.
Ko‘zimni qopladi qora tutunlar,
Qalbim borligin ham unutdim butkul.
Ya’ni, sizday bo‘ldim, ey, yulduzsizlar!
Faridun to‘qmog‘i yanglig‘ yo‘qlikka
Uloqqanda quyosh,
Zulmat Zahhoki
Chaldi g‘alabaning nog‘orasini.
Ey, tun, ey, gazanda zulmat, men bukun
Yulduzsizdan ko‘ra yulduzsizroqman.
Bir tutam nurim bor edi, o‘sha ham
Nasib aylamagan bir bag‘ri dog‘man.
Ya’ni, ishq tark etdi dilimni manim,
Ozor chekib, ketdi Vatandan nari.
Imon go‘ri uzra, nog‘ora qoqing,
O‘ynaylik,
Ey, shayton merosxo‘rlari!

Yo SЕVMOQ Yo HЕCh

Balog‘atning osmonida uchar yoz qizi,
Yel noz qilib, balanparvoz so‘zlaydi juda.
Og‘zidan xush, muattar hid taralar edi,
Marvarid toj o‘sardi har maysa boshida.
Quyosh anhor ko‘zgusida ko‘ringan go‘zal
Yog‘dusiga tikilardi cho‘qqilar osha.
Osmon hayrat bilan boqib bog‘ yirtig‘idan,
Chumchuqlarning visolini aylar tomosha.
Xushbaxt shoxi ichra yuz, ming quyoshning aksi
Imo qilib, bazm etardi olma daraxti.
Men ko‘pchigan xamirdan shavq bilan dil shaklin
Yopardim va o‘ylardim bu dil – kimning baxti?
Koshki, bir zum o‘ylasaydi olma daraxti,
Quyosh aksi qamrab olgan dil, yaprog‘ini.
Shu’la sochgan bu yuraklar,
Yongan yuraklar
Bir kun kelib kimga nasib aylamog‘ini.
Yashil shu’la sochgan chog‘da olov yolqini,
Dillarimni yonmoq zavqi butkul chulg‘adi.
Men o‘ylardim, yuragimdan yitgan lojaram,
Suymoq qurbi, telbalarday sevmoq qudrati.
Tushunaman vaqt shitobin,
Qirchang‘i otday
Kunbotarga qarab chopgan quyosh itobin.
Masjid sari ravona chol shaxdin,
Hech kimga
Hanuz mehr ko‘rsatmagan erkak shitobin.
Oqshomlarda, to‘y bazmida
Yangroq “la-lola”
Gulxanining talvasasin, shitobin, tusin.
Tushunaman, shitob bilan o‘tar yoshlik ham,
O‘zi bilan olib ketar bir chaman husn.
Ko‘nglim – bo‘m-bo‘sh,
Uzoq muddat tomirlarida
Suv taftini his etmagan ariqday qaqroq,
Ko‘nglim – bo‘m-bo‘sh,
Orzu aylab shabnam bo‘sasin,
Nogoh shoxdan to‘kilganday bir dona yaproq.
Ko‘nglim – bo‘m-bo‘sh,
Topolmaydi ko‘nglidagini,
Go‘yo go‘zal tasavvurday izlar erta-kech.
Yuragimda yashar yaydoq sahro jimligi…
Hayot nima?
Yo telbaday sevmoqlik!
Yo Hech!!!

MЕHRIBONLIK NIMA EDI?

Qahraton och, yirtqich sherday tortadi na’ra,
Temir tishlar chaqnar ochiq og‘zida katta.
Bexabarmiz, bu och bo‘ri bu ozg‘in yurtning
Etin g‘ajib ketganidan. Qoldik g‘aflatda.
Odamlar g‘am ezgan jismin yarim tunda to
Non do‘konin eshigiga tortqilar ma’yus.
Yarim tunda tag‘in o‘sha lat yegan kiftlar
Mirshablarning to‘qmog‘iga kelar yuzma-yuz.
Bozordaman. Gadolarning ochiq kaftiga
Tinim bilmay yog‘ar qorning oq tangalari.
Va ularning nolishlari rahmdillarni
Chorlar insof, himmat sari, qanoat sari.
Bu ko‘chadan o‘tmoqlik, oh, qanchalar qiyin,
Jovdiragan ko‘zlar o‘xshar badbaxtlik boqqan
Qop-qorong‘u zindonning tor panjarasiga.
Tilka-pora taqdiridan nolir jandalar,
Arzimagan sadaqaga intizor qo‘llar,
Qahraton qish osmonining chidar noziga.
Tut ostida mardikorlar qulog‘in tutib,
Nochor, peshin azonining mung ovoziga
Aytarlar: Kech bo‘ldi, kelmas biror talabgor…
Va yirtilgan eski kovush ichra beqadr
Yashayotgan, sovuq urgan oyoqlarini
Zo‘rg‘a sudrab, boshin egib ketar qaygadir.
Tun qanchalar rahmsizdir,
Bulut masihiy
Qandilini o‘g‘irladi, yarqiroq edi.
Sham bobolar ash’oridan hayotimizga
Kirib keldi. Kelmagani yaxshiroq edi.
Eshitaman haroratning nayidan sarmast
Charx aylangan suv shavqini.
Isiydi xona
Va nihoyat, bizning billur qandilimiz ham
Kulib, otar zo‘r qahqaha, yorug‘, sharqona
Va nihoyat bir mehribon “zangor oyna”dan
Sulh haqida berar nogoh kechikib xabar
Va nihoyat, bu xalq forig‘ bo‘lar o‘shanda
Suv bilan don axtarishdan, o‘lgunga qadar
Va nihoyat, bir-biridan odamlar nogoh
Nimanidir axtaradi, qolar izlanib.
Mehribonlik esga tushar oxir-oqibat,
Mehribonlik nima edi? Yodingizdami?

YAQINIM O‘ZINGSAN

Ko‘nglimda nedir bor,(1)
Oyna ortida
Bodom gullashiday,
Bahor zavqiday,
Yoqasi ochiq tong tiniqligiday,
Sirlar oshkor tunda yorlar sururi,
Mushtoqlik onida yo‘qlov singari.
Oh, qanday nafas bu?
Menday g‘ofilning
Qalbiga baxsh etgan qaynoq bir navo?
Marhabo, tong shohi, tashrif buyurgin,
Qadamingga bo‘lsin ko‘zim to‘tiyo.
Kelgil, ey, quyoshning oshiq nigohi,
Marhabo, kelgin bu xilvatxonaga.
Kelgin, kelaqolgin, aylansin bu dam,
Bu jonim sen uchun bir jononaga.
Kelgin, qaysar qushim, cho‘qiding gilos,
Gilos yanglig‘ qalbim qon buldi butkul.
Gunohkor borlig‘im majruhdir,
Chunki,
Bahor ketishidan ogoh bo‘ldi ul.
Ko‘nglimda nedir bor.
Go‘zal bir tuyg‘u,
Ammo, bilolmasman uning neligin,
Yoki men bilmagan bir qadrdondir,
Kim bo‘lsa ham, menga samimiy boqqan
Ko‘ziga ishondim, bog‘ladim unga
Ko‘nglimdagi barcha orzularimni.
U qanday zot edi? Sadosin tafti
Qulog‘im mahrami bo‘ldi, to‘kilgan
So‘zlarin simirdim,
Shohona kelib,
Keltirgan shodligim haroratida,
Sovqotgan yuraklar oldi isinib.
Nihoyat, muyassar bo‘lding, ey, ko‘ngil!
Ko‘nglimda nedir bor,
Endi ulg‘aygan
Bedor bir vujudning zavqiday, yoki
Surur shu’lasiday,
Shabnam ibosi,
Yelning nafasiday,
Gulning noziday.
Albatta, sensan bu yurakda borim,
Yaqinim o‘zingsan, o‘zing yirog‘im.

_____________
1-Suhrob Sipehriy satri

MЕN HAM SIZDAY BO‘LDIM

Tashqariga chiqdim men ham, nihoyat,
Manglayidan o‘pdim ko‘chaning hazin.
Tomosha qilardi soy ko‘zgusida
Tutlar o‘zlarining notavon tanin.
Suv ovoz bermasdi,
Kuz quyoshi tong
Boshidan olardi etagin yig‘ib.
Shahar ham, go‘yoki, hafsalasizlik
Soyasi qa’riga ketgandi kirib.
Bilaman, kimdir bor ushbu shaharda,
Menga go‘zallikni etguvchi nisor.
Bilaman, kimdir ul ko‘zgu singari
Meni ham etgisi kelar baxtga yor.
Ammo, go‘zallikdan qochaman nari,
Yuragim quyoshdan,
Ishqdan ham bezar.
Ko‘chani qoplagan tamaki hidi,
Shahar ko‘kida bo‘sh qalpoqlar kezar.
Ishq bo‘g‘ilar ushbu bo‘g‘iq havodan,
Nafas ololmaydi quyosh ham oson.
Go‘zallik bo‘g‘ilar,
Zaharli havo
Bunda ishq jonini qoldirmas omon.
Kimlardir keladi. Shaharning barcha
Eshigin qoqadi: “Kim bor? Sas bering!”
Ammo, hech kim javob bermaydi.
Jimlik
Qadim odatidir bu qavm, bu elning.
Men yana qaytaman uyimga.
Agar
Eshigimni qoqsa kimdir ushbu dam,
Jim turaman,
Chunki, sizga aylandim,
Siz kabi jimlikka o‘rgandim men ham.

ERTAK TO‘QUVCHI

Hayotim darchasi,
Xudoning issiq
Nafasin dimoqqa quygan daricha,
Tonglar salom berib, suygan daricha,
Quvnoq nigohimni
Bir ishvali bog‘,
Bir tiniq soy bilan,
Bolday lazzatli
Bir bosh uzum bilan,
Yusuf jamolin
Olmasi,
Jannatning bug‘doyi bilan,
Sehru navolari meni go‘dakday
Musaffo aylagan bitta qush bilan,
Nigohim, faqat, sen uchun yaratgan,
Mahzun, yorishmagan nozimga nozi
O‘xshab ketadigan bir osmon bilan
Nigohimni bog‘lab qo‘ygan daricha.
Men ul darichadan boqib, mehribon,
Hamdam ko‘rib xalqni,
Uraman faryod:
Ey, ko‘ngil birligi mujassam hilqat,
Nima uchun sizni ko‘rmadim burun?
Hayotim darchasi,
Ey, tiniq darcha,
Barchani ko‘raman ko‘ngilga yaqin,
Nigohim ishqingdan chiqqanda o‘sib.
Chunki, u qayerga, kimga boqmasin,
O‘rtada, eng avval, seni ko‘rgaydir.
Ey, ishq darichasi! Ey, go‘zal ko‘zgu!
Men va dunyo aro qolgin doimo.
Ey, sen, yolg‘onlarga taskin, tasallo!
Qolgin sen hamisha ertaklar to‘qib,
Borliq haqiqati hamda Men aro!

O‘FIRLIK OLMASI

Derazani qaltiratar och og‘ushida,
Qishning devi.
Nogoh tushar yodimga qaytib,
Badbashara dev, Bahmanyor qissasidagi,
Go‘zallik noz-ishvasiga yetgan toqati.
Derazani chertar qishning devi ham bu dam,
Orzu etgan ma’shuqasin topolmas, ammo.
Tag‘in qaytar manziliga xo‘rsinib og‘ir,
Tag‘in qaytar tanholigin bag‘riga tanho.
… Tuynuklarning roqiga men uraman o‘zni
Jimjitlikda, derazaga bo‘laman hamroh.
Nafasimni yutaman, oh, deraza bilan,
Erta-indin do‘stligimiz topar intiho.
Yo‘q, men jonsiz derazaga do‘st emasdim hech,
Tom chetida qo‘shnimizning mushugi nuqul
Go‘sht o‘g‘irlash uchun bizning oshxonamizdan,
Buyuk orzu-xayol bilan bo‘lgaydir mashg‘ul.
Men umrimda ilk bor olma o‘g‘irlaganman,
Besh yoshimda qo‘shni devor ortidan, durkun
Shakar olma, onasi – Oy, otasi – Quyosh,
O‘g‘irlikda nogoh qo‘lga tushganman bir kun.
Uydan chiqib tashqariga qo‘shni kelinchak,
Yaqinroq kel, dedi. Titrab ketdi qo‘llarim.
Ko‘kragimning shoxlaridan to‘kildi yurak,
Olma mazax qilib kuldi holimga manim.
Men gunohkor edim behad,
Mening gunohim,
Odam, Havo gunohidan kattaroq edi.
O‘pib mening betimdan ul beg‘am kelinchak,
— Senga tortiq ushbu atlas ro‘molcha, — dedi.
Men qanchalar baxtli bitta gunohkor edim,
Faqat, bir bor men o‘g‘irlik qilganman…
Bir kun,
Bir notanish dedi: «Ko‘ksim qafasida jim
Bitta olma yonar edi,
O‘marding nechun?»
Men qanchalar baxtli bitta gunohkor edim.
… Bukun yana keldi o‘shal sovuq qahraton,
Tikilaman oynadagi sovuq aftimga.
Oyna suvi nechun muzlab qoldi nogahon?
Quyosh, kelgin, malham bo‘lgin oyna dardiga.
Tun keladi tag‘in,
Darcha ortida bedor,
Uryon daraxt,
Ul Bahmanyor qissasidagi
Devlay o‘shal Oyparini kutar intizor.

ISHQ JOZIBASIN QONUNI

Oh, ko‘rdingmi ushbu chuqur nigohni?
Surmamas, ko‘z cho‘g‘in harakati bor.
Intiladi sening haqiqatingga,
Mening tong yigirgan nigohim yelar,
Sening quyosh yanglig‘ ko‘nglingga bedor.
Qanchalar yaqindir gilning Ka’basi,
Ko‘ngilning Ka’basi qanchalar yiroq.
Ul qanday sadodir? Tun pardasining
Nozik junbushidan taralar bu chog‘?
Ul Tur daraxtining sadosi, nahot?!
Qayga boray?
Nechuk zulmatni yuvay?
Nechuk zohir etay borlig‘imda nur?
Nechuk kuygan jonlar dardini quvay?
Gar kelsam, dilingda tug‘ilsa shodlik,
Kelaman.
“ISHQ” so‘zin men bitsam qachon,
Uchta harfning nozik tani titraydi,
Uch harf yuragini qoplar hayajon.
Sokin yelayotgan samimiyatman,
Bu yorug‘ kalomning ko‘ksida bu on.
Kelinchakman, ushbu shafqatli harflar
Pardasin ortida turguvchi nihon.
Ushbu tor so‘z ichra tinim bilmasdan
Mening keng hayotim to‘lg‘anar cheksiz.
Ey, ishq! Ilohiy gul!
O‘z yuragingda
Mening titrog‘imni etyapsanmi his?
Yodimga tushadi bugun, maktabning
Dilgir saboqlari, toliba paytim.
Qo‘ng‘iroqni kutib, fikrlarimni
Darcha naryog‘iga yo‘naltirardim.
Nigohim kezardi bahor aqlida,
Tashqarida, sinf naryog‘ida jim,
Barglarning matnini o‘qigan sa’va,
Mening ozod qalbim edi, aslida.
Eslayman, bizlarga yosh bir muallim
Nyuton qonunin berardi so‘zlab.
Mavzu – yerning tortish qonuni edi…
Hayot! Ishqning tortish qonunin o‘rgat!
Bir kun so‘zlar edim bitta yig‘inda,
So‘zlarimni hech kim eshitmas edi.
Bir sehrgar «Senda joziba yo‘qdir,
Senga bir mo‘jiza o‘rgatgum» dedi.
Dedim: Ey, afsungar!
Olam butunlay
Hiyla, makrlarning domiga asir.
Yolg‘on, aldoqlarning tilsimgohida
Afsunsizlik o‘zi bir mo‘jizadir!
Xullas, topdim ishqning tortish qonunin,
Irfon ul,
Irfon ne? Yo‘qlikning yo‘g‘i.
Ishqning cho‘qqisiga intilishdir ul,
Barcha zavollardan qochmoqlik yo‘li.
Irfon – go‘zallashmoq yo‘lma-yo‘l,
Yo‘qsa,
O‘zin qing‘ir-qiyshiq yozuvi bilan,
Keksalik chehramiz sahifasini
O‘zin qora yozuv daftari aylar.
Yo‘qsa, go‘dakona o‘yinlarini
Odam vujudida ko‘radi sinab.
Nogoh eshitaman Sebil(1) sadosin,
Qafasdan keladi, o‘limni tilab:
O‘lim, kel, O‘lim, kel!
Kim tanga yormas,
U butkul ozoddir yovuz o‘limdan.
Biroq, to‘g‘ri yo‘lni ko‘ra olmayman,
Koshki, bir tiyrakko‘z tutsa qo‘limdan.
Ey, do‘st, safsataning daraxtlaridan
Mantiq mevasini termoq kerak goh.
Ko‘ryapsanmi, ushbu chuqur nigohni?
Qaygadir, qaygadir intiladi, oh.
Bu – surma yoxud bir kimyoviy unsur
Harakatimas, boq, nigoh qatiga.
U – bir qora cho‘g‘ning harakatidir,
Intilar o‘zining haqiqatiga.

_____________
1-Qadimgi Rimdagi folbin ayol.