Кутубхонамда Авлиёхон Эшоннинг 1991 йили Тошкентда босилган «Тунги тиловатлар» ва 1995 йили Хўжандда нашр этилган «Қайғу гули» китоби ҳам сақланади. Ҳар икки китобдаги шеърлар менга яхши таассурот қолдирган. Шоирнинг илк тўплами ҳақида ҳам матбуотда илиқ фикрлар ёзилган эди.
Авлиёхон Эшон 1957 йилнинг 15 сентябр куни Ўш вилояти Лайлак туманидаги Андархам қишлоғида таваллуд топган. 1978 йили Ленинобод давлат педагогика институти (ҳозирги Хужанд давлат дорилфунуни)нинг тарих филология факултетини битирди.Бугун Лайлак туманидаги Арқа қишлоғида истиқомат қилади
Шоирнинг юқорида ёзиб ўтганимдан ташқари, «Қўшқанот» (2004), «Тилсим» (2006), «Кўзгу ичида» (2008), «Сирли пардалар» (2009), «Яхшилик» (2011) номли китоблари, кичик мактаб ёшидаги Ўқувчиларга мўлжалланган «Уч улоқча қўшиғи» (2010) ва «Қуёнбола туш кўрди» (2012) номли тўпламлари босмадан чиққан.
Бугун сизга Фвлиёхон Эшоннинг ўзи саралаган бир кун туркум шеърларни тақдим этамиз ва шоирга янги ижодий ютуқлар тилаб қоламиз.

Авлиёхон Эшон
ОДАМ ҲАҚИҚАТИ – МАЪНОИ БОТИН

ВАЗИФА

Мен ўзимни енгишим керак!
Бунинг учун етарли асос –
Бу ёруғ дунёга
Ўзгани эмас,
Ўзимни енгмоққа
Келганман,
Холос.

1997.

СОҲИБИ ҲОЛ ҲУЗУРИДА

1.

– Мен огоҳ эмасман ўз аҳволимдан,
Тузалмас беморман,
Эҳтимол, соғман.
Балки сандиқ тўла дурни яшириб,
Устига тупроғи тортилган чоҳман.
Ҳануз тушунмайман кўнглим лафзини –
Ғалати лаҳжада гапирар тинмай.
Баъзида аразлаб,
Кўчада музлар –
Кўксимнинг ичига кириб исинмай.
Гоҳида аёнман,
Гоҳи ноаён –
Руҳим ойинасин ювилмас доғи.
Тунлари уйғотиб юборар мени –
Шамолда узилган баргнинг ингроғи…
Қаерга боряпман?
Савдойи кўнглим
Қўлимдан етаклар қай манзил сори?
Қачон ошкор бўлар вужудим ичра
Ин қурган юракнинг тилсим, асрори?..

– Аллоҳ дўсти бўлган муршиди комил
Ҳузурига бориб,
Тутсанг илкидан,
Ботин-аҳволингдан этадир воқиф –
Руҳинг халос бўлур тоғдай юкидан.
Бир табиби ҳозиқ сингари
Маржум –
Шайтон панжасидан қутқазади ул.
Ориф суҳбатида бор тугунларин
Ечади Ҳақ зикрин айлаган кўнгул.
Муршид жазба ила,
Гоҳ сулук билан
Руҳингни авайлаб этар парвариш.
Юрагинг ичида илоҳий севги
Уруғи майсадай ура бошлар ниш.
Хожа Баҳоуддин демишлар:
«Мурид –
Ҳолин яширолмас пирнинг қошида.
Бизга аён бўлур ҳар бир толибнинг
Не асрори бўлса,
Ич ва тошида…»

2.
– Гуноҳим бисёрдир,
Сой тошларидай
Юрагим тубида ётар қалашиб.
Текин гуноҳларни нафс бозорида
Иблис хуржунидан олдим талашиб.
Ҳавойи истаклар домига тушиб,
Дилимнинг ғуборин қўймадим артиб.
Бобил чоҳи каби қудуқ ичида
Ётибман,
Ким мени олади тортиб?
Ёмон, жуда ёмон гуноҳларим бор,
Ўйласам, бошимда – тошлар чақмоғи.
Воҳ, ажаб,
Бу фоний дунёга боқиб,
Ҳали ҳам қонмайди кўзим чанқоғи.
Аллоҳ кечиргайми хатоларимни,
Не қилсам, ўзига дўст айлар мани?
Эгнимдан ечмоқни истайман,
Пирим,
Гуноҳим шароби томган жомани.

– Тил ва дилинг ила,
Ҳам руҳинг билан
Аллоҳ зикрин қилгин,
Ишқдан бўлиб маст.
Эҳтимол, ўшанда ўзи билгувчи
Барча гуноҳингни кечса, ажабмас.
Нафсингга туҳмат қил,
Зеро, ул золим
Ҳижоби дил кўзин айлайди басир.
Доннинг илинжида юрган қуш каби
Руҳинг
Тузоғига тушмасин асир.
Бу ғоят мушкул иш…
Нафси балони
Тарбият этмоққа етса тоқатинг,
Балки қабул бўлар кечаю кундуз
Сажжода устида қилган тоатинг.
Нафсни олов дерлар,
Қаровсиз қолса,
Ёндириб кул қилар жисму руҳингни.
Сен уни ўчириб, кўксингга қада,
Иймон ипи билан тиккан туғингни.
Гуноҳинг…
Менинг ҳам гуноҳларим бор,
Кечир, деб бир умр тинмайди нолам.
Мағфират сўрайман,
Ғофил бандамиз…
Ёлғиз Аллоҳ ўзи билгичдир, болам.

3.

– Эй муршиди комил,
Қисматим ўйлаб,
Узун кечалари чекаман афсус.
Улуғ Ажр куни ҳолим не кечар,
Қутби Олам билан
Бўлсам юзма-юз.
Бугун тавба қилиб,
Надомат чексам,
Айбим ювиларми озроқ бўлса ҳам?
Хотирам лавҳидан ўчмаган ҳануз,
Ал-Мисоқ кунида ичилган қасам.
Басир кўзларимдан ғафлат уйқусин
Ўчирмоқ истайман истиғфор айтиб.
Менга йўл кўрсатинг,
Кўнглим осмони
Ҳидоят нуридан ёришсин қайтиб.

– Аллоҳ раҳматидан умидинг узмай,
Тавба қил,
Покиза тутиб ниятни.
Шайтонга бўйсунма,
Ул тўғри издан
Чиқазмоқ истайди одамиятни.
Тазарру эшиги доим очиқдир,
Ёпилар ажалнинг қўли етганда.
Тавба қил,
Ул Зотнинг ғазабларидан
Шояд, нажот топсанг,
Гуноҳкор банда.
Улуғ ҳаким айтмиш:
Тилинг истиғфор
Айтишдан бир лаҳза тинмаган пайтда,
Дилда пушаймонлик бўлсин,
Гуноҳга
Қайтмаслик қасдин қил –
Кўнгилдан ҳайда.
Тавба кечикмасин,
Умр ярмидан
Узилган бир тушга ўхшайди, холос.
Тавба-тазарру қил,
Ҳали жон қушинг
Торгина қафасдан бўлгунча халос.

4.

– Пирим,
Фақирлик не?
Ожиздир ақлим –
Билмадим бу сўзнинг мазмун, шарҳини.
Баъзан адашаман, илғай олмасдан
Асл сийрат ила суврат фарқини.
Балки аҳли аёл,
улус,
бойликдан
Чекинсам –
Бўлмаса дунё ташвиши,
Хилватда куну тун қилсам ибодат,
Бошимга қўнарми саодат қуши?
«Фақирлик фахримдир»,
Бу улуғ ҳадис –
Мени осмонлардан туширди ерга.
Баъзида қурсоғим тўйган маҳали,
Ўзимдан ёзғириб, ботаман терга…

– Гарчи
Бечораҳол умр кечириб,
Эл-улус наздида бўлсанг-да, ҳақир,
Ботининг покиза бўлмаса, демак,
Сен мағлуб бандасан,
Эмассан фақир.
Бу улуғ мақомдир –
Унинг соҳиби
Тажрид ҳирқасини кийган ошиқ, қул.
Аллоҳнинг олдида ўзини ожиз
Ва муҳтож сезувчи фақирдир – йўқсул.
Чекиниб беҳуда орзу, ҳавасдан,
Яшасанг бир ошиқ,
Фақир сингари,
Зулмоний пардалар бир-бир очилиб,
Умид қил,
Жамолин кўрсатар Тангри.

2012.

ИМОМ FАЗЗОЛИЙ САБОFИ

1.
Ўзининг нафсини танимай ҳануз,
Банда танимагай Ҳазрати Ҳақни.
Саодат тухмини қўлга киритмай,
Билмоғинг маҳолдир ўзгани, халқни.
Гар ризо эмассан бундай даъвога,
Бўлурсан эл ичра кулгу, уятлиғ –
Егани нон топмай, шаҳар аҳлига
Ош ваъда айлаган гадо сифатлиғ.

2.
Одам ҳақиқати – маънои ботин,
Дил – подшоҳ, мусаллам тутмиш баданни.
Дорил нажотига интилган руҳнинг
Даргоҳи Аҳадият асл маъдани.
Вужуд – шаҳар бўлса, қўл ва аёғинг
Унинг фуқароси – ҳунарманд улус.
Ғазаб ила шаҳват ханжар кўтариб,
Ҳар тун халойиққа бўлур юзма-юз.
Ул омили хирож, роҳзан ва ёғий,
Ҳеч таслим бўлмасдан подишоҳ – дилга,
Шаҳар аҳлин талаб, кўзларин боғлаб,
Етаклаб келтирар тунги қатлга.
Ул чоғда кўнгилнинг вазири – ақл
Тадбир кўзи ила боқиб атрофга,
Подшоҳ ғанимларин ибодат сори
Етказиб, чек қўяр бор ихтилофга.
Зеро, ақл бирла кенгашиб кўнгил,
Шаҳват ва ғазабни тутса илкида,
Саодат йўллари очилиб, дилнинг
Низоми ҳукмрон бўлур мулкида.
Одам ўз вужуди мамлакатига
Подишоҳлик қилса, Аллоҳга банда –
Бўлмоққа шойиста бўлғай, Ёр юзин
Кўрмоқ насиб этар унга ўшанда.

3.
Дунё мисли соя, яқинроқ борсанг,
Сендан қоча бошлар… Бисёр хатари –
Юзига қизларнинг ниқобин тортган
Кампирдай етаклар ҳалокат сари.
Дунёнинг аҳлини Ҳазрати Исо
Шўр уммон сувини ичавериб, боз –
Чанқоғи зиёда бўлган бир гуруҳ
Ташна одамларга этганди қиёс.
Дунё – карвонсарой, мусофир учун
Тайёр қилиб қўяр йўлнинг озиғин.
Фақат аблаҳ одам таом улашган
Олтин табаққа ҳам қадайди кўзин.
Гарчи бу оламнинг бор лаззатидан
Қўл йиғмоқ равомас, айласанг фикр.
Лекин бори аъмол фақат Аллоҳга
Ибодат қилмоқдир, маърифат, зикр.

2012.

ТАВБА

Тавба деб бошимни тупроққа уриб,
Тазарру қилмоқдан топай оромни.
Сопол синиғидай ўзимни териб,
Қайта ямаб чиқай мингта порамни.

Ҳар бир бўлагимда ҳижрон панжаси –
Жоним ипин тортиб, узмоққа шайдир.
Ҳар бир бўлагимда гуноҳ тамғаси –
Кўкдан узилмаган ойга ўхшайдир.

Етиб-етолмадим юрак буржида
Гоҳ ёниб, гоҳ ўчган энг яқин бахтга.
Чопиб теграсида оёқ учида –
Сингиб боравердим сароб – дарахтга.

Бу дарахт меваси тотли шу қадар,
Фароғат ахтариб, кўзимни юмдим.
Юрак кетмасин деб кўксимдан бадар,
Гуноҳ тошларининг остига кўмдим.

Йўқолдим, соямдан ўзга нимам бор,
Йўқолдим, ахтарай ўзимни қайдан?
Бир ожиз бандаман, айтиб истиғфор,
Гуноҳим кечир, деб сўрдим Худойдан.

Сўнгги нафас қадар тазарру этай,
Тавба эшиклари ёпилмай туриб.
Исмингдан ўзгасин буткул унутай,
Асл ватан ҳиди турса уфуриб…

2006.

***

Ким ёмонлик қилди,
Уни кечирдим.
Тинди кўксим ичра ғамлар қуюни.
Дуога қўл очдим,
Рақибим тағин
Тўлдириб олгунча тошга қўйнини.
Раббим, мени кечир,
Гумроҳ бандани
Уйғота олмадим ғафлат хобидан.
Билмади –
Бўйнига гуноҳим олиб,
Айрилиб қолганин
Бор савобидан.
Ул ҳануз йиғмайди қўлин ёқамдан,
Ҳамон бузолмайди ёмон аҳдини.
Мен дейман –
Юрагим бир умр туйсин –
Кимнидир кечириб яшаш бахтини.
Худойим,
Ул ожиз банда кўксида
Ёнаётган самум оловин ўчир.
Унга –
Бор қилмиши учун қайтарган
Шунча яхшилигим оз бўлса,
Кечир…

2010.

ОЧУН

1.
Бу ислимий икки чизиқни
Қўймайин деб тўсатдан бузиб,
Бу аёлнинг қошига ҳаттот
Қилқаламни олган юргизиб.
Бирам нозик бармоқлар билан
Эшилган тун – қора сочлари.
Чиройини лафзида шарҳлаб,
Учар кўклам қалдирғочлари.
Юзларидан улгу ўғирлаб,
Тўлишади осмонда ойлар.
Кўзларида аксим кўрай деб,
Кўзгу тутиб оқади сойлар.
Офтоб ҳар кун ёлғиз уни деб,
Ер-фалакка улашар ҳусн.
Бу аёлнинг қорачиғида
Уйғонади қадимий афсун.
Юрагимни сеҳрлайди ишқ –
Мулкни талар ҳижрон қўшини.
Қафасидан айро жон қуши
Ойинага урар тўшини.
Кўзларимдан қора боғични
Ечиб бўлмас – аёл талаби.
Унга таслим бўлурман, бирдан –
Бузилади юрак қолаби.
Бармоғига жонимни ўраб,
Етаклайди, унинг қулиман.
Кўкрагимни тўлдирган ҳаво
Жисмим ердан узар, куламан.
Бу аёлга кўнглимни боғлаб,
Тортилади саноқсиз ришта.
Бу ҳам энди мағлуб бўлди деб,
Оҳ чекади қирқта фаришта.
Энди аёл – ғолиб малика,
Ёйиб ташлар сарват, сепини.
Сувга шўнғиб тошлар тераман,
Маҳкам тишлаб қармоқ ипини.

2.
Бу аёл дор остида
Ўйнаб, тизади маржон.
Маржон тоши тош эмас –
Ип тишлаган қирқта жон.
Борми малҳам истаган
Юрагин ямоғига,
Келсин, хино қўймоқчи
Бу аёл бармоғига.
Бўлса агар харидор
Толим-толим сочига,
Дил қонин суртиб қўйсин,
Аввал дор оғочига.
Кимдир боқиб кўзига,
Қолмоқ бўлса ёдида,
Икки қабоғин ситиб,
Майдаласин жодида.
Бор бўлса талаб аҳли,
Кирмасин олов-ўтга,
Жисмин кафанга ўраб,
Солиб келсин тобутга.

2009.

МУҲАББАТ

Кўксимга сездирмай кирган оққушлар
Кўзлар косасида элтадилар сув.
Оппоқ булутларни кийган юрагим,
Соғинч дарёсида юзларингни юв,
– Муҳаббат келмоқда,
муҳаббат – Сулув.

Шафақранг қадаҳга чўмилган булбул
Оқшомгул баргидан ёзар дастурхон.
Шамоллар силкитган кўк дарахтининг
Тилло сандиғидан тўкилади дон,
– Муҳаббат келмоқда,
муҳаббат – Дармон.

Суви қочиб кетган қудуқлар ичра
Эрийди гуркираб ўсаётган тош.
Туннинг шохларига ўзини осар,
Fамзада армонлар кўзларида ёш,
– Муҳаббат келмоқда,
муҳаббат – Бардош.

Меҳрибон парилар тегрангда учар,
Гул сочиб самовий сурмаранг тахтдан.
Кўзимда чақинлар юклаган кема –
Умид соҳилида кўтарар елкан,
– Муҳаббат келмоқда,
муҳаббат – Ватан!

1987.

БОЗОР

Оёғимни бердим ёлғиз дарахтга –
Ул хомуш боғларни туртиб уйғотар.
Сайҳонда болалар билан югуриб,
Учраган одамга тинмай сўз қотар.

Ҳовучимдан тўйиб сув ичган қумри
Қўлимни сўроқлаб келди қошимга.
Тилим узиб берсам, парий балиқлар
Ишқ, дея тўш урди дийдам ёшига.

Шоҳона либосин ечган илонлар
Теримни ёпиниб ухлар ойдинда.
Ҳали сархушлигим тарқамай туриб,
Савдойи бошимни соғинди кунда.

Кўзларим – марварид, дурри бебаҳо,
Тақдир чақиб кўрди уни майдалаб.
Томирим ип қилиб эшар созанда,
Танбур қобирғасин ўт ичра қалаб.

Ўзганинг ёдига тушмаган кўнглим –
Кўча тупроғидай ётибди қизиб.
Ҳеч ким сўрамайди… Кимдир устидан
Бозор аравасин ўтар юргизиб.

1995.

СЕВГИ

Ер эрий бошлади…
Ой тўшаб қўйди
Оёғим остига зангор пойандоз.
Очкўз бўшлиқларнинг елкаларига
Экилган юлдузлар гуллайди қийғос.

Оқбадан булутнинг майин сочлари
Илондай ўралар билагимга жим.
Осмон эшиклари юрагим янглиғ
Маъюс нигоҳингдан очилар сим-сим.

Бир улкан юракнинг ёлғиз кулбаси
Менга ватан бўлур, сенга – манзилгоҳ.
Уфқ тандиридан узилган патир
Ўртада ушалар, қайғурсанг – гуноҳ.
Қуёшни кутамиз тахтиравонда,
Гуллар косасида куй чалар бода.
Қушларин кафтига қўндирган дарахт
Узун илдизларин ёзар ҳавода…

Биздан бахтиёр йўқ, йиғлайсан, малак,
Муҳаббат гулларин маҳкам қучоқлаб.
Пойандоз устидан юриб борамиз,
Юракни энг баланд парвозга чоғлаб.

1988.

ОҚШОМ ТАШБЕҲЛАРИ

Оқшомгул ёқади чироқларини,
Қоп-қора кўйлакка сачраб кетар чўғ.
Дарахтлар туширар байроқларини,
Шамолнинг қўлида яроғлари йўқ.

Қумғонлар аёлдай оловга кирар,
Бўйнидан тўкилар дурри маржони.
Шўх сувлар илдизга қараб югурар,
Бармоқлар тафтидан яйрайди жони.

Устунлар ўраниб олар чопонга,
Ҳовлини айланиб сўз юрар – илиқ.
Сачратиб исини ҳамма томонга,
Хокандоз ичида ўйнар исириқ.

Бошига ёқутни қадар осмонлар,
Ўт-ўлан яширар оққушларини.
Супалар устида ўтирган жонлар
Дуога тўлдирар ҳовучларини.

Сузмалар халтаси олма шохидан
Тупроққа тўкади қайғуларини.
Ҳурлари гул териб кўнгил боғидан,
Қийиққа тикади туйғуларини.

Оқшом ўтиб кетар. Тушиб келар тун.
Fичирлаб бўшайди эски сўрилар.
Ўчоқлар бошидан ҳайдалар тутун,
Одамдай қорайиб турар мўрилар.

1993.

СИРЛИ ПАРДАЛАР

1.
Кўнглим – қул, ақлимдир унинг подшоҳи,
Гоҳ ақлим қулайди, бўлдим гувоҳи.
Ўтмишда қиёс кўп – исён кўтариб,
Қул ҳам шоҳ тахтига ўтирган гоҳи.

2.
Мени енгиш учун тарафкаш излаб,
Эл-улус ичинда қўзғаманг нифоқ.
Мени мағлуб этиш жуда ҳам осон,
Фақат ўзим билан тузиб иттифоқ.

3.
Сўзларимни элаб, қордим шакарда,
Татиб кўр, дил куяр ишқ деган дардда.
Ботинни англамас нигоҳдан чўчиб,
Ҳур маъно юзига туширдим парда.

4.
Аҳли дунё – сархуш, ғафлат ичинда,
Нафсини тизгинлаб, солмагай изга.
Ўз ҳолини билмас, гўдак сингари
Қўлига не тутса солар оғизга.

5.
Эшон, дўст феълида қусурни кўриб,
Сўз айтдинг унутиб ширин лаҳжани.
Тирноғим олай деб ойболта билан,
Ҳеч кимса кундага қўймас панжани.

6.
Руҳим – ипак арқон, тан-вужудимни
Маҳкам боғлаб, тутиб тургай, узилмай.
Куну тун қайнатиб турсанг ҳам, шакар –
Новвотга айланмас ипга тизилмай.

7.
Қай манзил хокидан дил зуволаси,
Ипакми, нурданми кўнглим толаси.
Тош устига тушиб синмайди, гоҳи –
Бармоғим тегмасдан чиқар ноласи.

8.
Дўстдан шафқат етар, ғанимдан – озор,
Англаб ет, бу ҳикмат фалсафасини.
Зеро, димоғингга келтирар шамол,
Гоҳи гул, гоҳида тутун исини.

9.
Кўклам шохларингга ташлаб кетди чўғ,
Ёз бўйи порладинг – яшил аланга.
Сен қайси ҳикматга изоҳсан, дарахт,
Ўт ичра куймасдан ўсдинг баландга.

10.
Гоҳи суврат билан сийрат келур мос,
Зоҳирда аёндир гоҳ ботин изи.
Бежиз айтилмаган қадимий ҳикмат:
Пўстга урар аччиқ бўлса мағизи.

11.
Хаёлингдан кечган фикрни шошиб,
Элга ошкор этма – топмагай қадр.
Зеро, баҳор чоғи янги қазилган
Ариқдан келган сув боши лойқадир.

12.
Иккисини боғлаб турар бир ришта,
Узилса, бу дунё куяр оҳидан.
Бир-бирига банди, балки шу сабаб –
Руҳ азобда яшар тан гуноҳидан.

13.
Бу даҳр ичинда эътибор топғай,
Ҳар нодон – баландроқ бақирган чоғи.
Тўй ила базмда карнай белига
Боғланмиш одамнинг шойи белбоғи.

14.
Fуссани қулатдик, юракни очиб,
Совға-салом билан чиқдик ташқари.
Чопарлар етмади ёки адашди –
Ҳамон кўринмайди қувонч лашкари.

15.
Уни ёмон дединг, бунисин нодон,
Узоқ чалдинг ғийбат ноғорасини.
Бошдан оёғингга боқиб, демишлар:
Қозон кўрмагайдир ўз қорасини.

16.
Дунё, елкангдаги оғир ҳасратни
Қўйдинг юрагимда бўшаган ерга.
Сен ростлаб олгунча нафасингни, айт,
Юкингни етказиб берай қаерга?

17.
Тақдирим ҳақида тинмайин сўзлаб,
Эл ичра лоф урдинг, билмайин ҳадни.
Ўқиб билмагайсан ҳеч қачон, гумроҳ,
Менинг манглайимга битилган хатни.

18.
Руҳим, мени кечир, топмадинг қадр,
Терс маъно кўринди дунё ишида –

Бир умр айланиб тушибман садр,
Тупроқ бўладиган тан ташвишида.

19.
Ўйламай сўз айтиб эл орасида,
Ҳавас осмонига қўйма шотини.
Кечувни топмасдан асил чавандоз,
Ҳеч қачон дарёга солмас отини.

20.
Бизга бахт келмади, кутдик умидвор,
Узун йўлларига жонларни тўшаб.
Орзуманд юрибмиз, учқур отларнинг
Ортидан югурган болага ўхшаб.

21.
Кўрдим, аллақайси бир анжуманда
Ҳамма тўрга чиқди, жой қолди ёнда.
Воҳ, ажаб, ўзининг ўрнига нечун
Ўтирмоқ истамас бирорта банда.

22.
Шеър гулга ўхшайди – хушбўй ва нафис,
Авайла, шамоллар кетмасин узиб.
Яшил япроғини кўриб, ҳар куни
Неча ҳайвон ўтар бўйнини чўзиб.

23.
Улуғ устозларнинг сабоғин олдим,
Қаноти остида шеър айтдим жўшиб.
Сояда ниш урсин деб сочар деҳқон,
Йўнғичқа уруғин арпага қўшиб.

24.
Бу ҳаётда топган ҳикматим шундай:
Яхши сўз қутқазар дунёни ғамдан.
Мен ҳақимда яхши гаплар айтдинг деб,
Ҳеч кимса олмади ҳануз ёқамдан.

25.
Тасаввурда кўрдим дунё аксини,
Тафаккур маҳали қилдим баҳсини.
Фақат тазарруга етган чоғимда,
Англадим дунёнинг асл мағзини.

26.
Ҳаёт – чексиз уммон, яхшилик – ёмғур,
Ул найсон сувидан руҳим покланур.
Дунё, хазиналар муҳрини бузгин,
Таним садаф бўлди, кўнглим – тоза дур.

27.
Дил харобот дайр ичида,
Қолмай қузғун, ғайр ичида,
Учиб юрсин сайр ичида,
Бир тўп тоза тайр ичида.

28.
Бу дунё топ-тоза, унинг поклиги
Шу гўзал лаҳзада айланди чинга.
Еру кўк ярақлар, истасанг агар –
Тупура оласан фақат ичингга.

29.
Ким улус ичинда тутди ёқамдан,
Бўй бердим, агарчи, ул одами кож.
Дилга таскин берди азалий удум –
Шоҳ бошин хам қилур кийганида тож.

30.
Шеър парвозни севар, хуш кўрмас ерни,
Англаб етмоғинг шарт бу қадим сирни.
Балчиқда ётмасин десанг, тупроқдан
Бир қарич баландроқ кўтаргин шеърни.

31.
Юрак – кўксим ичра милтираган шам
Зиёси руҳимга кетди қоришиб.
Ботиним ёп-ёруғ, ички шуъладан
Юзим ҳам тобора борар ёришиб.

32.
Ёмон сўзни айтиб, тилингни нопок
Айлама, неча дил бўлмасин мажруҳ.
Зеро, оқил айтмиш: оғиздан чиққан
Тупук ерга тушса бўлғуси макруҳ.

33.
Ўз нафсимдан ғолиб бўлмадим ҳануз,
Ёмғирман, садафга тўлмадим ҳануз.
Нечун йиғламайсиз аҳволим кўриб,
Ўз ҳолимга ўзим кулмадим ҳануз.

34.
Эй дўст, хокисор бўл, осмонни кўзлаб,
Нечун ғам чекарсан тунлар гоҳида.
Ҳеч қачон кабутар бўлмайди мушук –
Ўрмалаб юрса ҳам дарахт шохида.

35.
Дунё маним, деди, нафси қўпганлар,
Дунё ғаним, деди, қўрқиб чопганлар,

Биз-ку аросатда юрибмиз ҳамон,
Бу дунёдан кетди ақл топганлар.

36.
Руҳинг заиф бўлса, нафсин покламай,
Ҳасрат ўчоғида қоврилади жон.
Бир ҳадик ичинда боқурман, зотан –
Ингичка еридан узилгай арқон.

37.
Шеъримда гавҳар оз, тупроғи кўпдир,
Бузилган вазни-ю, туроғи кўпдир.
Ям-яшил дарахтга қараб тушундим,
Унинг мевасидан япроғи кўпдир.

2007-2013.

АЗИЗ САИДГА АРЗИ ҲОЛ

Пешонамни тилкалар Омоч.
Чақалоққа ном қўйдим – Армон.
Учиб кетар яшил қалдирғоч.

Қўшчи ботиб борар тупроққа.
Тиззасини куйдирар қайғу.
Юрак тушар бирдан титроққа.

Бошоғидан қулаб тушар дон.
Ердан сизиб чиққан сув – қайноқ.
Дастурхонда тишланмаган нон.

Бахтнинг музлаб борар танаси.
Кўзи очиқ катта ғалвирда
Қовурилган буғдой донаси.

1991.

БИР ҲОВУЧ ЧЎF

Ҳаёт – гулхан, юзларимга
Тушди иссиқ сояси.
Вужудимни чирмаб-чирмаб,
Ўйнади ўт толаси.

Олов босиб кечди умрим,
Fам келди кул титгани.
Бир ҳовуч чўғ топилмади
Кўнглимни иситгани.

2008.

Kutubxonamda Avliyoxon Eshonning 1991 yili Toshkentda bosilgan «Tungi tilovatlar» va 1995 yili Xo’jandda nashr etilgan «Qayg’u guli» kitobi ham saqlanadi. Har ikki kitobdagi she’rlar menga yaxshi taassurot qoldirgan. Shoirning ilk to’plami haqida ham matbuotda iliq fikrlar yozilgan edi. Avliyoxon Eshon 1957 yilning 15 sentyabr kuni O’sh viloyati Laylak tumanidagi Andarxam qishlog’ida tavallud topgan. 1978 yili Leninobod davlat pedagogika instituti (hozirgi Xujand davlat dorilfununi)ning tarix filologiya fakultetini bitirdi.Bugun Laylak tumanidagi Arqa qishlog’ida istiqomat qiladi
Shoirning yuqorida yozib o’tganimdan tashqari, «Qo’shqanot» (2004), «Tilsim» (2006), «Ko’zgu ichida» (2008), «Sirli pardalar» (2009), «Yaxshilik» (2011) nomli kitoblari, kichik maktab yoshidagi O’quvchilarga mo’ljallangan «Uch uloqcha qo’shig’i» (2010) va «Quyonbola tush ko’rdi» (2012) nomli to’plamlari bosmadan chiqqan.
Bugun sizga Fvliyoxon Eshonning o’zi saralagan bir kun turkum she’rlarni taqdim etamiz va shoirga yangi ijodiy yutuqlar tilab qolamiz.

Avliyoxon Eshon
ODAM HAQIQATI – MA’NOI BOTIN

VAZIFA

Men o’zimni yengishim kerak!
Buning uchun yetarli asos –
Bu yorug’ dunyoga
O’zgani emas,
O’zimni yengmoqqa
Kelganman,
Xolos.

1997.

SOHIBI HOL HUZURIDA

1.

– Men ogoh emasman o’z ahvolimdan,
Tuzalmas bemorman,
Ehtimol, sog’man.
Balki sandiq to’la durni yashirib,
Ustiga tuprog’i tortilgan chohman.
Hanuz tushunmayman ko’nglim lafzini –
G’alati lahjada gapirar tinmay.
Ba’zida arazlab,
Ko’chada muzlar –
Ko’ksimning ichiga kirib isinmay.
Gohida ayonman,
Gohi noayon –
Ruhim oyinasin yuvilmas dog’i.
Tunlari uyg’otib yuborar meni –
Shamolda uzilgan bargning ingrog’i…
Qaerga boryapman?
Savdoyi ko’nglim
Qo’limdan yetaklar qay manzil sori?
Qachon oshkor bo’lar vujudim ichra
In qurgan yurakning tilsim, asrori?..

– Alloh do’sti bo’lgan murshidi komil
Huzuriga borib,
Tutsang ilkidan,
Botin-ahvolingdan etadir voqif –
Ruhing xalos bo’lur tog’day yukidan.
Bir tabibi hoziq singari
Marjum –
Shayton panjasidan qutqazadi ul.
Orif suhbatida bor tugunlarin
Yechadi Haq zikrin aylagan ko’ngul.
Murshid jazba ila,
Goh suluk bilan
Ruhingni avaylab etar parvarish.
Yuraging ichida ilohiy sevgi
Urug’i maysaday ura boshlar nish.
Xoja Bahouddin demishlar:
«Murid –
Holin yashirolmas pirning qoshida.
Bizga ayon bo’lur har bir tolibning
Ne asrori bo’lsa,
Ich va toshida…»

2.
– Gunohim bisyordir,
Soy toshlariday
Yuragim tubida yotar qalashib.
Tekin gunohlarni nafs bozorida
Iblis xurjunidan oldim talashib.
Havoyi istaklar domiga tushib,
Dilimning g’uborin qo’ymadim artib.
Bobil chohi kabi quduq ichida
Yotibman,
Kim meni oladi tortib?
Yomon, juda yomon gunohlarim bor,
O’ylasam, boshimda – toshlar chaqmog’i.
Voh, ajab,
Bu foniy dunyoga boqib,
Hali ham qonmaydi ko’zim chanqog’i.
Alloh kechirgaymi xatolarimni,
Ne qilsam, o’ziga do’st aylar mani?
Egnimdan yechmoqni istayman,
Pirim,
Gunohim sharobi tomgan jomani.

– Til va diling ila,
Ham ruhing bilan
Alloh zikrin qilgin,
Ishqdan bo’lib mast.
Ehtimol, o’shanda o’zi bilguvchi
Barcha gunohingni kechsa, ajabmas.
Nafsingga tuhmat qil,
Zero, ul zolim
Hijobi dil ko’zin aylaydi basir.
Donning ilinjida yurgan qush kabi
Ruhing
Tuzog’iga tushmasin asir.
Bu g’oyat mushkul ish…
Nafsi baloni
Tarbiyat etmoqqa yetsa toqating,
Balki qabul bo’lar kechayu kunduz
Sajjoda ustida qilgan toating.
Nafsni olov derlar,
Qarovsiz qolsa,
Yondirib kul qilar jismu ruhingni.
Sen uni o’chirib, ko’ksingga qada,
Iymon ipi bilan tikkan tug’ingni.
Gunohing…
Mening ham gunohlarim bor,
Kechir, deb bir umr tinmaydi nolam.
Mag’firat so’rayman,
G’ofil bandamiz…
Yolg’iz Alloh o’zi bilgichdir, bolam.

3.

– Ey murshidi komil,
Qismatim o’ylab,
Uzun kechalari chekaman afsus.
Ulug’ Ajr kuni holim ne kechar,
Qutbi Olam bilan
Bo’lsam yuzma-yuz.
Bugun tavba qilib,
Nadomat cheksam,
Aybim yuvilarmi ozroq bo’lsa ham?
Xotiram lavhidan o’chmagan hanuz,
Al-Misoq kunida ichilgan qasam.
Basir ko’zlarimdan g’aflat uyqusin
O’chirmoq istayman istig’for aytib.
Menga yo’l ko’rsating,
Ko’nglim osmoni
Hidoyat nuridan yorishsin qaytib.

– Alloh rahmatidan umiding uzmay,
Tavba qil,
Pokiza tutib niyatni.
Shaytonga bo’ysunma,
Ul to’g’ri izdan
Chiqazmoq istaydi odamiyatni.
Tazarru eshigi doim ochiqdir,
Yopilar ajalning qo’li yetganda.
Tavba qil,
Ul Zotning g’azablaridan
Shoyad, najot topsang,
Gunohkor banda.
Ulug’ hakim aytmish:
Tiling istig’for
Aytishdan bir lahza tinmagan paytda,
Dilda pushaymonlik bo’lsin,
Gunohga
Qaytmaslik qasdin qil –
Ko’ngildan hayda.
Tavba kechikmasin,
Umr yarmidan
Uzilgan bir tushga o’xshaydi, xolos.
Tavba-tazarru qil,
Hali jon qushing
Torgina qafasdan bo’lguncha xalos.

4.

– Pirim,
Faqirlik ne?
Ojizdir aqlim –
Bilmadim bu so’zning mazmun, sharhini.
Ba’zan adashaman, ilg’ay olmasdan
Asl siyrat ila suvrat farqini.
Balki ahli ayol,
ulus,
boylikdan
Chekinsam –
Bo’lmasa dunyo tashvishi,
Xilvatda kunu tun qilsam ibodat,
Boshimga qo’narmi saodat qushi?
«Faqirlik faxrimdir»,
Bu ulug’ hadis –
Meni osmonlardan tushirdi yerga.
Ba’zida qursog’im to’ygan mahali,
O’zimdan yozg’irib, botaman terga…

– Garchi
Bechorahol umr kechirib,
El-ulus nazdida bo’lsang-da, haqir,
Botining pokiza bo’lmasa, demak,
Sen mag’lub bandasan,
Emassan faqir.
Bu ulug’ maqomdir –
Uning sohibi
Tajrid hirqasini kiygan oshiq, qul.
Allohning oldida o’zini ojiz
Va muhtoj sezuvchi faqirdir – yo’qsul.
Chekinib behuda orzu, havasdan,
Yashasang bir oshiq,
Faqir singari,
Zulmoniy pardalar bir-bir ochilib,
Umid qil,
Jamolin ko’rsatar Tangri.

2012.

IMOM FAZZOLIY SABOFI

1.
O’zining nafsini tanimay hanuz,
Banda tanimagay Hazrati Haqni.
Saodat tuxmini qo’lga kiritmay,
Bilmog’ing maholdir o’zgani, xalqni.
Gar rizo emassan bunday da’voga,
Bo’lursan el ichra kulgu, uyatlig’ –
Yegani non topmay, shahar ahliga
Osh va’da aylagan gado sifatlig’.

2.
Odam haqiqati – ma’noi botin,
Dil – podshoh, musallam tutmish badanni.
Doril najotiga intilgan ruhning
Dargohi Ahadiyat asl ma’dani.
Vujud – shahar bo’lsa, qo’l va ayog’ing
Uning fuqarosi – hunarmand ulus.
G’azab ila shahvat xanjar ko’tarib,
Har tun xaloyiqqa bo’lur yuzma-yuz.
Ul omili xiroj, rohzan va yog’iy,
Hech taslim bo’lmasdan podishoh – dilga,
Shahar ahlin talab, ko’zlarin bog’lab,
Yetaklab keltirar tungi qatlga.
Ul chog’da ko’ngilning vaziri – aql
Tadbir ko’zi ila boqib atrofga,
Podshoh g’animlarin ibodat sori
Yetkazib, chek qo’yar bor ixtilofga.
Zero, aql birla kengashib ko’ngil,
Shahvat va g’azabni tutsa ilkida,
Saodat yo’llari ochilib, dilning
Nizomi hukmron bo’lur mulkida.
Odam o’z vujudi mamlakatiga
Podishohlik qilsa, Allohga banda –
Bo’lmoqqa shoyista bo’lg’ay, Yor yuzin
Ko’rmoq nasib etar unga o’shanda.

3.
Dunyo misli soya, yaqinroq borsang,
Sendan qocha boshlar… Bisyor xatari –
Yuziga qizlarning niqobin tortgan
Kampirday yetaklar halokat sari.
Dunyoning ahlini Hazrati Iso
Sho’r ummon suvini ichaverib, boz –
Chanqog’i ziyoda bo’lgan bir guruh
Tashna odamlarga etgandi qiyos.
Dunyo – karvonsaroy, musofir uchun
Tayyor qilib qo’yar yo’lning ozig’in.
Faqat ablah odam taom ulashgan
Oltin tabaqqa ham qadaydi ko’zin.
Garchi bu olamning bor lazzatidan
Qo’l yig’moq ravomas, aylasang fikr.
Lekin bori a’mol faqat Allohga
Ibodat qilmoqdir, ma’rifat, zikr.

2012.

TAVBA

Tavba deb boshimni tuproqqa urib,
Tazarru qilmoqdan topay oromni.
Sopol sinig’iday o’zimni terib,
Qayta yamab chiqay mingta poramni.

Har bir bo’lagimda hijron panjasi –
Jonim ipin tortib, uzmoqqa shaydir.
Har bir bo’lagimda gunoh tamg’asi –
Ko’kdan uzilmagan oyga o’xshaydir.

Yetib-yetolmadim yurak burjida
Goh yonib, goh o’chgan eng yaqin baxtga.
Chopib tegrasida oyoq uchida –
Singib boraverdim sarob – daraxtga.

Bu daraxt mevasi totli shu qadar,
Farog’at axtarib, ko’zimni yumdim.
Yurak ketmasin deb ko’ksimdan badar,
Gunoh toshlarining ostiga ko’mdim.

Yo’qoldim, soyamdan o’zga nimam bor,
Yo’qoldim, axtaray o’zimni qaydan?
Bir ojiz bandaman, aytib istig’for,
Gunohim kechir, deb so’rdim Xudoydan.

So’nggi nafas qadar tazarru etay,
Tavba eshiklari yopilmay turib.
Ismingdan o’zgasin butkul unutay,
Asl vatan hidi tursa ufurib…

2006.

***

Kim yomonlik qildi,
Uni kechirdim.
Tindi ko’ksim ichra g’amlar quyuni.
Duoga qo’l ochdim,
Raqibim tag’in
To’ldirib olguncha toshga qo’ynini.
Rabbim, meni kechir,
Gumroh bandani
Uyg’ota olmadim g’aflat xobidan.
Bilmadi –
Bo’yniga gunohim olib,
Ayrilib qolganin
Bor savobidan.
Ul hanuz yig’maydi qo’lin yoqamdan,
Hamon buzolmaydi yomon ahdini.
Men deyman –
Yuragim bir umr tuysin –
Kimnidir kechirib yashash baxtini.
Xudoyim,
Ul ojiz banda ko’ksida
Yonayotgan samum olovin o’chir.
Unga –
Bor qilmishi uchun qaytargan
Shuncha yaxshiligim oz bo’lsa,
Kechir…

2010.

OCHUN

1.
Bu islimiy ikki chiziqni
Qo’ymayin deb to’satdan buzib,
Bu ayolning qoshiga hattot
Qilqalamni olgan yurgizib.
Biram nozik barmoqlar bilan
Eshilgan tun – qora sochlari.
Chiroyini lafzida sharhlab,
Uchar ko’klam qaldirg’ochlari.
Yuzlaridan ulgu o’g’irlab,
To’lishadi osmonda oylar.
Ko’zlarida aksim ko’ray deb,
Ko’zgu tutib oqadi soylar.
Oftob har kun yolg’iz uni deb,
Yer-falakka ulashar husn.
Bu ayolning qorachig’ida
Uyg’onadi qadimiy afsun.
Yuragimni sehrlaydi ishq –
Mulkni talar hijron qo’shini.
Qafasidan ayro jon qushi
Oyinaga urar to’shini.
Ko’zlarimdan qora bog’ichni
Yechib bo’lmas – ayol talabi.
Unga taslim bo’lurman, birdan –
Buziladi yurak qolabi.
Barmog’iga jonimni o’rab,
Yetaklaydi, uning quliman.
Ko’kragimni to’ldirgan havo
Jismim yerdan uzar, kulaman.
Bu ayolga ko’nglimni bog’lab,
Tortiladi sanoqsiz rishta.
Bu ham endi mag’lub bo’ldi deb,
Oh chekadi qirqta farishta.
Endi ayol – g’olib malika,
Yoyib tashlar sarvat, sepini.
Suvga sho’ng’ib toshlar teraman,
Mahkam tishlab qarmoq ipini.

2.
Bu ayol dor ostida
O’ynab, tizadi marjon.
Marjon toshi tosh emas –
Ip tishlagan qirqta jon.
Bormi malham istagan
Yuragin yamog’iga,
Kelsin, xino qo’ymoqchi
Bu ayol barmog’iga.
Bo’lsa agar xaridor
Tolim-tolim sochiga,
Dil qonin surtib qo’ysin,
Avval dor og’ochiga.
Kimdir boqib ko’ziga,
Qolmoq bo’lsa yodida,
Ikki qabog’in sitib,
Maydalasin jodida.
Bor bo’lsa talab ahli,
Kirmasin olov-o’tga,
Jismin kafanga o’rab,
Solib kelsin tobutga.

2009.

MUHABBAT

Ko’ksimga sezdirmay kirgan oqqushlar
Ko’zlar kosasida eltadilar suv.
Oppoq bulutlarni kiygan yuragim,
Sog’inch daryosida yuzlaringni yuv,
– Muhabbat kelmoqda,
muhabbat – Suluv.

Shafaqrang qadahga cho’milgan bulbul
Oqshomgul bargidan yozar dasturxon.
Shamollar silkitgan ko’k daraxtining
Tillo sandig’idan to’kiladi don,
– Muhabbat kelmoqda,
muhabbat – Darmon.

Suvi qochib ketgan quduqlar ichra
Eriydi gurkirab o’sayotgan tosh.
Tunning shoxlariga o’zini osar,
Famzada armonlar ko’zlarida yosh,
– Muhabbat kelmoqda,
muhabbat – Bardosh.

Mehribon parilar tegrangda uchar,
Gul sochib samoviy surmarang taxtdan.
Ko’zimda chaqinlar yuklagan kema –
Umid sohilida ko’tarar yelkan,
– Muhabbat kelmoqda,
muhabbat – Vatan!

1987.

BOZOR

Oyog’imni berdim yolg’iz daraxtga –
Ul xomush bog’larni turtib uyg’otar.
Sayhonda bolalar bilan yugurib,
Uchragan odamga tinmay so’z qotar.

Hovuchimdan to’yib suv ichgan qumri
Qo’limni so’roqlab keldi qoshimga.
Tilim uzib bersam, pariy baliqlar
Ishq, deya to’sh urdi diydam yoshiga.

Shohona libosin yechgan ilonlar
Terimni yopinib uxlar oydinda.
Hali sarxushligim tarqamay turib,
Savdoyi boshimni sog’indi kunda.

Ko’zlarim – marvarid, durri bebaho,
Taqdir chaqib ko’rdi uni maydalab.
Tomirim ip qilib eshar sozanda,
Tanbur qobirg’asin o’t ichra qalab.

O’zganing yodiga tushmagan ko’nglim –
Ko’cha tuprog’iday yotibdi qizib.
Hech kim so’ramaydi… Kimdir ustidan
Bozor aravasin o’tar yurgizib.

1995.

SEVGI

Yer eriy boshladi…
Oy to’shab qo’ydi
Oyog’im ostiga zangor poyandoz.
Ochko’z bo’shliqlarning yelkalariga
Ekilgan yulduzlar gullaydi qiyg’os.

Oqbadan bulutning mayin sochlari
Ilonday o’ralar bilagimga jim.
Osmon eshiklari yuragim yanglig’
Ma’yus nigohingdan ochilar sim-sim.

Bir ulkan yurakning yolg’iz kulbasi
Menga vatan bo’lur, senga – manzilgoh.
Ufq tandiridan uzilgan patir
O’rtada ushalar, qayg’ursang – gunoh.
Quyoshni kutamiz taxtiravonda,
Gullar kosasida kuy chalar boda.
Qushlarin kaftiga qo’ndirgan daraxt
Uzun ildizlarin yozar havoda…

Bizdan baxtiyor yo’q, yig’laysan, malak,
Muhabbat gullarin mahkam quchoqlab.
Poyandoz ustidan yurib boramiz,
Yurakni eng baland parvozga chog’lab.

1988.

OQSHOM TASHBEHLARI

Oqshomgul yoqadi chiroqlarini,
Qop-qora ko’ylakka sachrab ketar cho’g’.
Daraxtlar tushirar bayroqlarini,
Shamolning qo’lida yarog’lari yo’q.

Qumg’onlar ayolday olovga kirar,
Bo’ynidan to’kilar durri marjoni.
Sho’x suvlar ildizga qarab yugurar,
Barmoqlar taftidan yayraydi joni.

Ustunlar o’ranib olar choponga,
Hovlini aylanib so’z yurar – iliq.
Sachratib isini hamma tomonga,
Xokandoz ichida o’ynar isiriq.

Boshiga yoqutni qadar osmonlar,
O’t-o’lan yashirar oqqushlarini.
Supalar ustida o’tirgan jonlar
Duoga to’ldirar hovuchlarini.

Suzmalar xaltasi olma shoxidan
Tuproqqa to’kadi qayg’ularini.
Hurlari gul terib ko’ngil bog’idan,
Qiyiqqa tikadi tuyg’ularini.

Oqshom o’tib ketar. Tushib kelar tun.
Fichirlab bo’shaydi eski so’rilar.
O’choqlar boshidan haydalar tutun,
Odamday qorayib turar mo’rilar.

1993.

SIRLI PARDALAR

1.
Ko’nglim – qul, aqlimdir uning podshohi,
Goh aqlim qulaydi, bo’ldim guvohi.
O’tmishda qiyos ko’p – isyon ko’tarib,
Qul ham shoh taxtiga o’tirgan gohi.

2.
Meni yengish uchun tarafkash izlab,
El-ulus ichinda qo’zg’amang nifoq.
Meni mag’lub etish juda ham oson,
Faqat o’zim bilan tuzib ittifoq.

3.
So’zlarimni elab, qordim shakarda,
Tatib ko’r, dil kuyar ishq degan dardda.
Botinni anglamas nigohdan cho’chib,
Hur ma’no yuziga tushirdim parda.

4.
Ahli dunyo – sarxush, g’aflat ichinda,
Nafsini tizginlab, solmagay izga.
O’z holini bilmas, go’dak singari
Qo’liga ne tutsa solar og’izga.

5.
Eshon, do’st fe’lida qusurni ko’rib,
So’z aytding unutib shirin lahjani.
Tirnog’im olay deb oybolta bilan,
Hech kimsa kundaga qo’ymas panjani.

6.
Ruhim – ipak arqon, tan-vujudimni
Mahkam bog’lab, tutib turgay, uzilmay.
Kunu tun qaynatib tursang ham, shakar –
Novvotga aylanmas ipga tizilmay.

7.
Qay manzil xokidan dil zuvolasi,
Ipakmi, nurdanmi ko’nglim tolasi.
Tosh ustiga tushib sinmaydi, gohi –
Barmog’im tegmasdan chiqar nolasi.

8.
Do’stdan shafqat yetar, g’animdan – ozor,
Anglab yet, bu hikmat falsafasini.
Zero, dimog’ingga keltirar shamol,
Gohi gul, gohida tutun isini.

9.
Ko’klam shoxlaringga tashlab ketdi cho’g’,
Yoz bo’yi porlading – yashil alanga.
Sen qaysi hikmatga izohsan, daraxt,
O’t ichra kuymasdan o’sding balandga.

10.
Gohi suvrat bilan siyrat kelur mos,
Zohirda ayondir goh botin izi.
Bejiz aytilmagan qadimiy hikmat:
Po’stga urar achchiq bo’lsa mag’izi.

11.
Xayolingdan kechgan fikrni shoshib,
Elga oshkor etma – topmagay qadr.
Zero, bahor chog’i yangi qazilgan
Ariqdan kelgan suv boshi loyqadir.

12.
Ikkisini bog’lab turar bir rishta,
Uzilsa, bu dunyo kuyar ohidan.
Bir-biriga bandi, balki shu sabab –
Ruh azobda yashar tan gunohidan.

13.
Bu dahr ichinda e’tibor topg’ay,
Har nodon – balandroq baqirgan chog’i.
To’y ila bazmda karnay beliga
Bog’lanmish odamning shoyi belbog’i.

14.
Fussani qulatdik, yurakni ochib,
Sovg’a-salom bilan chiqdik tashqari.
Choparlar yetmadi yoki adashdi –
Hamon ko’rinmaydi quvonch lashkari.

15.
Uni yomon deding, bunisin nodon,
Uzoq chalding g’iybat nog’orasini.
Boshdan oyog’ingga boqib, demishlar:
Qozon ko’rmagaydir o’z qorasini.

16.
Dunyo, yelkangdagi og’ir hasratni
Qo’yding yuragimda bo’shagan yerga.
Sen rostlab olguncha nafasingni, ayt,
Yukingni yetkazib beray qaerga?

17.
Taqdirim haqida tinmayin so’zlab,
El ichra lof urding, bilmayin hadni.
O’qib bilmagaysan hech qachon, gumroh,
Mening manglayimga bitilgan xatni.

18.
Ruhim, meni kechir, topmading qadr,
Ters ma’no ko’rindi dunyo ishida –

Bir umr aylanib tushibman sadr,
Tuproq bo’ladigan tan tashvishida.

19.
O’ylamay so’z aytib el orasida,
Havas osmoniga qo’yma shotini.
Kechuvni topmasdan asil chavandoz,
Hech qachon daryoga solmas otini.

20.
Bizga baxt kelmadi, kutdik umidvor,
Uzun yo’llariga jonlarni to’shab.
Orzumand yuribmiz, uchqur otlarning
Ortidan yugurgan bolaga o’xshab.

21.
Ko’rdim, allaqaysi bir anjumanda
Hamma to’rga chiqdi, joy qoldi yonda.
Voh, ajab, o’zining o’rniga nechun
O’tirmoq istamas birorta banda.

22.
She’r gulga o’xshaydi – xushbo’y va nafis,
Avayla, shamollar ketmasin uzib.
Yashil yaprog’ini ko’rib, har kuni
Necha hayvon o’tar bo’ynini cho’zib.

23.
Ulug’ ustozlarning sabog’in oldim,
Qanoti ostida she’r aytdim jo’shib.
Soyada nish ursin deb sochar dehqon,
Yo’ng’ichqa urug’in arpaga qo’shib.

24.
Bu hayotda topgan hikmatim shunday:
Yaxshi so’z qutqazar dunyoni g’amdan.
Men haqimda yaxshi gaplar aytding deb,
Hech kimsa olmadi hanuz yoqamdan.

25.
Tasavvurda ko’rdim dunyo aksini,
Tafakkur mahali qildim bahsini.
Faqat tazarruga yetgan chog’imda,
Angladim dunyoning asl mag’zini.

26.
Hayot – cheksiz ummon, yaxshilik – yomg’ur,
Ul nayson suvidan ruhim poklanur.
Dunyo, xazinalar muhrini buzgin,
Tanim sadaf bo’ldi, ko’nglim – toza dur.

27.
Dil xarobot dayr ichida,
Qolmay quzg’un, g’ayr ichida,
Uchib yursin sayr ichida,
Bir to’p toza tayr ichida.

28.
Bu dunyo top-toza, uning pokligi
Shu go’zal lahzada aylandi chinga.
Yeru ko’k yaraqlar, istasang agar –
Tupura olasan faqat ichingga.

29.
Kim ulus ichinda tutdi yoqamdan,
Bo’y berdim, agarchi, ul odami koj.
Dilga taskin berdi azaliy udum –
Shoh boshin xam qilur kiyganida toj.

30.
She’r parvozni sevar, xush ko’rmas yerni,
Anglab yetmog’ing shart bu qadim sirni.
Balchiqda yotmasin desang, tuproqdan
Bir qarich balandroq ko’targin she’rni.

31.
Yurak – ko’ksim ichra miltiragan sham
Ziyosi ruhimga ketdi qorishib.
Botinim yop-yorug’, ichki shu’ladan
Yuzim ham tobora borar yorishib.

32.
Yomon so’zni aytib, tilingni nopok
Aylama, necha dil bo’lmasin majruh.
Zero, oqil aytmish: og’izdan chiqqan
Tupuk yerga tushsa bo’lg’usi makruh.

33.
O’z nafsimdan g’olib bo’lmadim hanuz,
Yomg’irman, sadafga to’lmadim hanuz.
Nechun yig’lamaysiz ahvolim ko’rib,
O’z holimga o’zim kulmadim hanuz.

34.
Ey do’st, xokisor bo’l, osmonni ko’zlab,
Nechun g’am chekarsan tunlar gohida.
Hech qachon kabutar bo’lmaydi mushuk –
O’rmalab yursa ham daraxt shoxida.

35.
Dunyo manim, dedi, nafsi qo’pganlar,
Dunyo g’anim, dedi, qo’rqib chopganlar,

Biz-ku arosatda yuribmiz hamon,
Bu dunyodan ketdi aql topganlar.

36.
Ruhing zaif bo’lsa, nafsin poklamay,
Hasrat o’chog’ida qovriladi jon.
Bir hadik ichinda boqurman, zotan –
Ingichka yeridan uzilgay arqon.

37.
She’rimda gavhar oz, tuprog’i ko’pdir,
Buzilgan vazni-yu, turog’i ko’pdir.
Yam-yashil daraxtga qarab tushundim,
Uning mevasidan yaprog’i ko’pdir.

2007-2013.

AZIZ SAIDGA ARZI HOL

Peshonamni tilkalar Omoch.
Chaqaloqqa nom qo’ydim – Armon.
Uchib ketar yashil qaldirg’och.

Qo’shchi botib borar tuproqqa.
Tizzasini kuydirar qayg’u.
Yurak tushar birdan titroqqa.

Boshog’idan qulab tushar don.
Yerdan sizib chiqqan suv – qaynoq.
Dasturxonda tishlanmagan non.

Baxtning muzlab borar tanasi.
Ko’zi ochiq katta g’alvirda
Qovurilgan bug’doy donasi.

1991.

BIR HOVUCH CHO’F

Hayot – gulxan, yuzlarimga
Tushdi issiq soyasi.
Vujudimni chirmab-chirmab,
O’ynadi o’t tolasi.

Olov bosib kechdi umrim,
Fam keldi kul titgani.
Bir hovuch cho’g’ topilmadi
Ko’nglimni isitgani.

2008.