ХХ аср олмон адабиётининг улкан намояндаларидан бири, Нобел мукофоти совриндори Ҳерманн Ҳессе (1877-1962) ўзининг кўплаб роман, қисса, ҳикоялари, шеърлари билан дунё адиблари орасидан муносиб ўрин эгаллаган. Ёзувчининг, «Чўл бўриси», «Маржонлар ўйини», «Демиан» каби асарлари катта довруқ қозонган. Шунингдек, «Ғилдираклар остида» романи, «Нюрнбергга саёҳат» сафарномаси, «Курортдаги киши» қиссаси ҳам шулар жумласидандир.
   Илк бор 1927 йилда нашр этилган «Чўл бўриси» романи теран психологик асар бўлиб, муаллифга оламшумул шуҳрат келтирган (Мирзаали Акбаровнинг «Ҳессенинг изтироблари» мақоласидан.Мақолани тўлиқ ўқиш учун мана бу саҳифага ўтинг).

Ҳерманн Ҳессе
МУЗ УСТИДАГИ ОШИҚ

Ҳерманн Ҳессе (1877-1962) — немис адабиётининг улуғ намояндаларидан бири, Нобел мукофоти соҳиби Ҳерманн Ҳессе энг кўп мутолаа қилинадиган олмон адибларидан биридир. Унинг кўплаб роман, қисса, ҳикоялари, шеърлари, сиёсий, адабий-танқидий руҳдаги асарлари чоп этилган. Улар орасида, айниқса, «Чўл бўриси», «Маржонлар ўйини», «Ғилдираклар остида», «Демиан» каби асарлари алоҳида довруғ қозонган.
Адиб, шунингдек, маънавий-маърифий йўналишда ҳам кўплаб асарлар ёзган. Юқорида тилга олинган «Ғилдираклар остида» романи, шунингдек, «Нюрнбергга саёҳат» сафарномаси ва бошқа кўпгина асарлар шулар жумласидандир.

Ўша йили қиш ниҳоятда қаттиқ келиб, узоқ чўзилган, шу боис биздаги жуда гўзал Шварцвальд дарёси бир неча ҳафтадан буён қаттиқ музлаб ётарди. Мен ўша ғалати, ўзим ҳам ҳаддан зиёд қойил қолган туйғуни ҳамон унутолмайман. Ўшанда қаҳратон совуқнинг илк куни эди, эрталабданоқ дарёга отландим. У шунақанги чуқур, муз эса шундай тиниқ эмиш, худди юпқа ойнанинг ўзи, ундан ям-яшил сув, тошли қумлоқлар, ғалати тарзда қумга сингиб кетган сувўтлар кўриниб турар, аҳён-аҳёнда эса балиқнинг қорамтир танаси кўзга чалиниб қоларди.

Ўртоқларим билан муз устида юзларимиз қизариб, қўлларимиз кўкариб, ярим кунлаб яхмалак отардик, шиддатли ва бир маромдаги ҳаракатларимиздан юракларимиз тўлиб-тошиб, болалик даврининг беғам-бепарво, ажойиб ва лаззатли онларидан қувват оларди. Биз бир-бирларимиз билан кимўзарга, узоққа ва баландликка сакраш бўйича беллашар, қувлашмачоқ ўйнардик. Орамизда ҳали ҳам эски урфдаги оёққа боғланадиган конькида учаётган бола бўлса, у дурустгина яхмалак отувчи ҳисобланарди. Бироқ биттамизда, фабрикантнинг ўғлида “Нalifax” русумли коньки бўлиб, у ип ёки тасмасиз ҳам маҳкамланаверар, уни кўз очиб юмгунча боғлаш ва ечиш мумкин эди. Ўшандан буён кўп йиллар мобайнида “Halifax” сўзи менинг мавлуд байрамига совғалар рўйхатида сақланиб қолган бўлса-да, бироқ унинг ўзи насиб этмаган; орадан ўн икки йил ўтгач, бир куни конькининг энг зўридан бир жуфт харид қилай деб, дўкондан “Halifax”ни сўраганимда, у ердагилар кулимсираб мени “Halifax” энди эскириб, анчадан буён яхши коньки бўлмай қолганига ишонтиришди. Дилим ранжиб, энг юксак орзум ҳамда болаларча эътимодимнинг бир парчасидан мосуво бўлган эдим. Муз устида кўпинча бир ўзим учишни ёқтирар, баъзан ҳатто тун пардаси ёйилгунга қадар ҳам қолиб кетардим. Мен елдек учиб бораётиб, хоҳлаган нуқтада тўхташ ёки қайрилиб олишнинг машқини олган, шу аснода чиройли доира ясаб мувозанатимни сақлаб учишдан олам-олам завқ олардим. Кўпчилик ўртоқларим муз устидаги вақтларини қизлар кетидан югуриб, уларнинг кўнглини олишга сарфлашарди. Менда эса қизлар деган гап йўқ эди. Бошқалар қизларга хушомад қилиб, атрофида гирдикапалак бўлган ёки улар билан жуфт-жуфт бўлиб коньки учаётган пайтларда мен бир ўзим сирпаниб эркинлик ҳавосидан баҳраманд бўлардим.

Қизларга ишқибоз болаларга фақат раҳмим келар ёки улар устидан кулардим, холос, чунки баъзи бир дўстларимнинг гапларидан уларнинг ишқий саргузаштлари аслида нақадар дудмал ва шубҳали эканлигини билиб олиш қийин эмас эди.

Ўшанда қиш охирлаб қолган пайт эди, бир куни мактабда янгилик қулоғимга чалиниб қолди. Эмишки, Нордкафер яқинда Эмма Майерни конькисини учаётганда яна ўпиб олганмиш. Бу хабарни эшитиб, қоним қайнаб кетди. Ўпиб олганмиш! Одатда қизлар билан юришнинг энг зўр кайф-сафоси сифатида мақталган қуруқ, бемаза суҳбатлар ҳамда журъатсиз қўл бериб кўришишларга қараганда бу, албатта, бошқа нарса эди. Ўпиб олганмиш-а! Бу олдиндан маълум, журъатсиз ўзга бир оламдан келган садо бўлиб, унда мамнуъ неъматларнинг хуш бўйи, аллақандай шоирона, ақл бовар қилмас бир нарса мужассам эдики, у ўша барчамиз билсак ҳам индамай юрган, мактабдан қувилган қизларга ишқибоз собиқ ўқувчи болаларнинг эртакнамо ишқий саргузаштларида ўз ифодасини топган ўша чучмал ва мафтункор маъвога мансуб эди. “Нордкафер” асли гамбурглик ўн тўрт ёшли ўқувчи эди, бизга қандай келиб қолганини худо билади. Уни ниҳоятда ҳурмат қилардим, унинг мактабдан ташқаридаги зўр обрўси кечалари менга уйқу бермасди. Эмма Майер эса, шубҳасиз, Герберсаудаги энг дўндиқ ўқувчи қиз бўлиб, малларанг, ўзига етганча мағрур бўлиб, ёши мен билан баравар эди.

Ўша кундан оромимни йўқотиб, ўзимча режа туза бошладим. Қиз болани ўпиш, бу – ўз-ўзидан менинг ҳозиргача мавжуд барча юксак орзуларимдан ҳам ошиб тушарди, қолаверса, бундай хатти-ҳаракат беодоблик саналиб, шубҳасиз, мактаб ҳақидаги қонун томонидан ҳам тақиқланган эди. Яхмалак вақтида қизларга илтифот қилиб, марҳамат кўрсатиш бунинг учун бирдан-бир қулай имконият эканлиги менга тез орада аён бўлди. Энг аввало, афт-ангоримни иложи борича жозибага мойил, хушомадгўй бўлишга ҳаракат қилдим. Соч тарашга вақт ажратиб, кийимларимнинг тозалигига алоҳида эътибор бера бошладим, мўйна телпагимни одоб юзасидан пешонамга бир оз тушириб оладиган бўлдим ва сингилларимдан пуштиранг ипак бўйинбоғни ялиниб-ёлвориб, сўраб олдим. Муз устида учаётган пайтларимда йўл-йўлакай мўлжалимга тўғри келадиган қизларга хушмуомалалик билан салом бера бошладим, бирданига бундай муомала аввалига уларни ажаблантирган бўлса-да, айни пайтда уларда хайрихоҳлик уйғотаётгани ҳам сезилиб турарди.

Илк танишув камина учун хийла қийин бўлди, чунки мен ҳали ҳаётимда биронта қизни “таклиф қилиб” кўрмагандим. Аввалига дўстларимнинг мана шунақанги жиддий маросимлар чоғида ўзларини қандай тутишларини сездирмай кузатишга уриниб кўрдим. Уларнинг баъзилари фақат мулозамат юзасидан таъзим қилиб, қўл узатсалар, бошқалари тутилиб қолиб, алланималарни ғулдирашар, айримлари эса қуйидагича ажойиб иборалардан фойдаланишарди: “Марҳаматингизни биздан дариғ тутманг?” Мана шу жумла менга ёқиб қолди, уйга келиб, хонамдаги печка олдида қўл қовуштир-ганимча, ушбу тантанавор сўзларни қандай айтишни машқ қила бошладим.

Қийин илк қадамни қўядиган кун ҳам етиб келди. Куни кеча ишга киришишни ўйлаган, бироқ иккиланиб, журъат қилолмасдан қайтиб келгандим. Бугун эса ўзим шу қадар кутган ва ҳайиққан ишни албатта амалга ошираман деб, собитқадам турардим. Юрагим пўкиллаб, худди жиноятчидек руҳим тушиб, маъюс бир алпозда яхмалакка бордим, ишонсангиз, конькини қадаётган қўлларим “қалт-қалт” титрарди. Сўнг доирани кенг олдим-да, афт-ангоримда одатдаги хотиржамлик ва табиийликни сақлашга ҳаракат қилиб, кўпчиликка қўшилиб кетдим. Бутун бошли яхмалакни катта тезлик билан икки марта айланиб чиқдим, кескин ҳаракат ва совуқ ҳаводан бўлса керак кайфиятим кўтарилди.

Бир вақт шундоқ кўприк остида кимдир қаттиқ урилиб, бир ёнга сирғалиб кетдим. Қарасам муз устида гўзал Эмма ўтирар, афтидан, оғриқнинг зўридан тишини тишига босганча менга таънали қараб турарди. Кўз олдимда дунё чир айланиб кетди.

– Мени турғазиб қўйсанглар-чи! – қичқирди у дугоналарига қарата.

Мен хижолатдан қип-қизариб кетгандим, аста телпагимни ечдим-да, унинг ёнига чўк тушиб, ўрнидан туришига ёрдамлашдим.

Бизлар энди икковимиз ҳам нима қилишни билмасдан, журъатсиз бир тарзда рўбарў турар, тилимиз калимага келмасди. Қизнинг эгнидаги мўйна пўстин, унинг чиройли чеҳраси ҳамда сочларидаги қандайдир хушбўй ҳиддан бошим айланиб кетди. Ундан узр сўраш эсимга тушса ҳам бунга журъат қилолмай, телпагимни ҳамон муштумимда тутиб турардим. Шунда бехосдан кўз ўнгим қоронғилашгандек бўлди, ғайриихтиёрий тарзда унга чуқур таъзим қилиб, ғулдирадим: “Марҳаматингизни биздан дариғ тутманг?”

Қиз ҳеч нарса демасдан, қўлларимни бармоқлари орасига олди, уларнинг ҳароратини қўлқопдан ҳам ҳис этиб турардим, сўнг биз бирга уча бошладик. Ўзимни шу дамда худди ғаройиб туш кўраётгандек ҳис қилардим. Бахту иқбол, шарм-ҳаё, самимият, қувонч ва хижолатлик туйғусидан нафасим бўғилай дерди.

Чорак соатдан мўлроқ биз бирга айландик. Ниҳоят, тўхташ жойига етганимизда, у нозик қўлларини аста бўшатди-да: “Катта раҳмат”, деди ва ўзи ёлғиз учиб кетди, мен эса анчадан сўнг мўйна қалпоғимни ечдим ва турган еримда узоқ қолиб кетдим. Шундан кейингина унинг ўтган бутун вақт давомида бир оғиз ҳам гапирмаганини эсладим.

Музлар эриб, мен ўз тажрибамни бошқа такрорлай олмадим. Бу менинг илк ишқий саргузаштим эди. Бироқ орзум амалга ошиб, қизнинг қирмизи лабларидан илк бўса олгунимга қадар орадан талай йиллар ўтди.

Аслиятдан Мирзаали Акбаров таржималари

O‘sha yili qish nihoyatda qattiq kelib, uzoq cho‘zilgan, shu bois bizdagi juda ham go‘zal Shvartsvald daryosi bir necha haftalab qattiq muzlab qolgan edi.Men o‘sha g‘alati, o‘zim ham haddan ziyod qoyil qolgan tuyg‘uni hamon unutolmayman, o‘shanda qahraton sovuqning ilk kuni edi, ertalabdanoq daryoga otlandim, u shunaqangi chuqur, muz esa shunday tip-tiniq, xuddi yupqagina oyna yanglig‘ edi, undan yam-yashil suv, toshli qumloqlar, unga ajoyib bir tarzda singib ketgan g‘aroyib suvo‘tlar ko‘rinib turar, ahyon-ahyonda esa birda-yarim baliqning qoramtir tanasi ko‘zga chalinib qolardi.

Hermann Hesse
MUZ USTIDAGI OSHIQ

Hermann  Hesse (1877-1962) — nemis adabiyotining ulug’ namoyandalaridan biri, Nobel mukofoti sohibi Hermann Hesse eng ko’p mutolaa qilinadigan olmon adiblaridan biridir. Uning ko’plab roman, qissa, hikoyalari, she’rlari, siyosiy, adabiy-tanqidiy ruhdagi asarlari chop etilgan. Ular orasida, ayniqsa, «Cho’l bo’risi», «Marjonlar o’yini», «G’ildiraklar ostida», «Demian» kabi asarlari alohida dovrug’ qozongan.
Adib, shuningdek, ma’naviy-ma’rifiy yo’nalishda ham ko’plab asarlar yozgan. Yuqorida tilga olingan «G’ildiraklar ostida» romani, shuningdek, «Nyurnbergga sayohat» safarnomasi va boshqa ko’pgina asarlar shular jumlasidandir.

   O‘sha yili qish nihoyatda qattiq kelib, uzoq cho‘zilgan, shu bois bizdagi juda ham go‘zal Shvartsvald daryosi bir necha haftalab qattiq muzlab qolgan edi.Men o‘sha g‘alati, o‘zim ham haddan ziyod qoyil qolgan tuyg‘uni hamon unutolmayman, o‘shanda qahraton sovuqning ilk kuni edi, ertalabdanoq daryoga otlandim, u shunaqangi chuqur, muz esa shunday tip-tiniq, xuddi yupqagina oyna yanglig‘ edi, undan yam-yashil suv, toshli qumloqlar, unga ajoyib bir tarzda singib ketgan g‘aroyib suvo‘tlar ko‘rinib turar, ahyon-ahyonda esa birda-yarim baliqning qoramtir tanasi ko‘zga chalinib qolardi.

O‘rtoqlarim bilan muz ustida betlarimiz qizarib, qo‘llarimiz ko‘karib yarim kunlab konkida yaxmalak otib yurardik, shiddatli va bir maromdagi harakatlarimizdan yuraklarimiz to‘lib-toshar, bolalik davrining beg‘am-mulohazasiz, ajoyib va lazzatli onlaridan kuch-quvvat olardi. Biz bir-birimiz bilan kim o‘zarga, uzoqqa va balandlikka sakrash bo‘yicha bellashar, quvlashmachoq o‘ynardik, oramizda kimki agar hali ham eski urfdagi oyoqqa bog‘lanadigan konkida uchayotgan bo‘lsa, ular durustgina yaxmalak otuvchilar hisoblanardi. Biroq bittamizda, ya’ni fabrikantning o‘g‘lida “Halifax” rusumli konki bor bo‘lib, u ip yoki tasmasiz ham mahkamlanaverar, uni ko‘z ochib yumguncha bog‘lash va yechish mumkin edi. O‘shandan buyon o‘tgan ko‘p yillar mobaynida “Halifax” so‘zi mening rojdestvo bayramiga sovg‘alar ro‘yxatimda saqlanib qolgan bo‘lsa-da, biroq uning o‘zi nasib etmagan; oradan o‘n ikki yil o‘tgach, bir kuni konkining eng zo‘ridan bir juft xarid qilay deb, do‘kondan so‘raganimda, u yerdagilar kulimsirab meni “Halifax” endi eskirib, anchadan buyon eng yaxshi konki bo‘lmay qolganiga ishontirishgan, shunda dilim ranjib, eng yuksak orzuim hamda bolalarcha e’timodimning bir parchasidan mosuvo bo‘lgan edim. Muz ustida ko‘pincha yolg‘iz o‘zim uchishni yoqtirar, ba’zan hatto tun pardasi yoyilgunga qadar ham qolib ketardim. Men yeldek uchib borayotib, xohlagan nuqtada to‘xtash yoki qayrilib olishni mashq qilib o‘rganib olgan, shu asnoda chiroyli doira yasab, muvozanatimni saqlagan ko‘yi uchish zavqi-la muallaq suzardim. Ko‘pchilik o‘rtoqlarim muz ustidagi vaqtlarini qizlar ketidan yugurib, ularning ko‘nglini ovlashga sarf etishardi. Menda esa qizlar degan gap yo‘q edi. Boshqalar qizlarga tantilik qilib, ular atrofida ham yonib, ham qimtinib girdikapalak bo‘layotgan yoki ular bilan juft-juft bo‘lib quvnoq va sho‘xchan uchayotgan paytlarida men yakka-yolg‘iz sirpanishning erkin havosidan bahramand bo‘lardim.

Qizlarning “yo‘lboshchilari”ga faqat rahmim kelar yoki ular ustidan kulardim, xolos, chunki ba’zi bir do‘stlarimning lafzlariga qaraganda, ularning ishqiy sarguzashtlari aslida naqadar dudmol va shubhali ekanligini bilib olish qiyin emas edi.

O‘shanda qish oxirlab qolgan payt edi, bir kuni maktabda yangilik qulog‘imga chalinib qoldi, nima emish, Nordkafer yaqinda Emma Mayerni konki yechayotganida yana o‘pib olganmish. Bu xabarni eshitib, qonim qaynab ketdi. O‘pib olganmish! Odatda qizlar bilan yurishning eng zo‘r kayf-safosi sifatida maqtalgan quruq, bemaza suhbatlar hamda jur’atsiz qo‘l berib ko‘rishishlarga qaraganda bu albatta, boshqa narsa edi. O‘pib olganmish-a! Bu oldindan his etgan, jur’atsiz, tund o‘zga bir olamdan kelgan sado bo‘lib, unda mamnu ne’matlarning xush bo‘yi, allaqanday sirli, aql bovar qilmas shoirona bir nima mujassam ediki, u o‘sha, barchamiz bilib, indamay yurgan, oldindan sezgan va qizlarga ishqiboz, maktabdan quvilgan sobiq o‘quvchi bolalarning ertaknamo ishqiy sarguzashtlarida izma-iz o‘z ifodasini topgan o‘sha chuchmal, o‘ta maftunkor ma’voga mansub edi. Nordkafer asli gamburglik o‘n to‘rt yoshli o‘quvchi edi, Xudo biladi, bizga qanday kelib qolgan, uni nihoyatda hurmat qilardim, maktabdan tashqaridagi zo‘r obro‘si kechalari menga uyqu bermasdi. Emma Mayer esa shubhasiz, Gerbersaudagi eng do‘ndiq o‘quvchi qiz bo‘lib, mallarang, mag‘rur, shaxdam, epchil va chaqqon, yoshi men bilan baravar edi.

O‘sha kundan boshlab oromim yo‘qolgan, o‘zimcha reja tuzishga kirishgandim. Qiz bolani o‘pish, bu – o‘z-o‘zidan mening hozirgacha mavjud bo‘lgan barcha eng yuksak orzularimdan ham oshib tushardi, qolaversa, bunday xatti-harakat beadablik sanalib, shak-shubhasiz, maktab haqidagi qonun tomonidan ham ta’qiqlangan edi. Yaxmalak ustida qizlarga iltifot qilib, marhamat ko‘rsatish buning uchun birdan-bir qulay imkoniyat ekanligi menga tez orada ayon bo‘ldi. Eng avvalo, tashqi ko‘rinishimni iloji boricha ko‘ngil ovlashga moyil, xushomadga qodir etishga harakat qildim. Soch tarashga vaqt ajratib, kiyimlarimning tozaligiga ham alohida e’tibor bera boshladim, mo‘yna telpagimni odob yuzasidan peshonamga bir oz tushirib kiyadigan bo‘ldim va singillarimdan pushtirang ipak bo‘yinbog‘ni yalinib-yolvorib, so‘rab oldim. Muz ustida uchayotgan paytlarimda yo‘l-yo‘lakay mo‘ljalimga to‘g‘ri keladigan qizlarga xushmuomalalik bilan salom bera boshladim, birdaniga bunday muomala avvaliga ularni ajablantirgan bo‘lsa-da, ayni paytda ularda xayrixohlik uyg‘otayotgani ham sezilib turardi.

Ilk tanishuv kamina uchun xiyla qiyin bo‘ldi, chunki men hali hayotimda birontayam qizni “taklif qilib” ko‘rmagandim. Avvaliga do‘stlarimning mana shunaqangi jiddiy marosimlar chog‘ida o‘zlarini qanday tutishlarini sezdirmay kuzatishga urinib ko‘rdim. Ba’zilari faqat mulozamat yuzasidan ta’zim qilib, qo‘l uzatsalar, boshqalari tutilib qolib,allanimalarni g‘o‘ldirashar, ko‘pchiligi esa quyidagi ajoyib iboradan foydalanishardi: “Marhamatingizni darig‘ tutmang.” Mana shu qisqagina jumla menga juda yoqib qoldi, uyga kelib,xonamdagi pechka oldida qulluq qilganimcha, ushbu tantanavor so‘zlarni qanday aytishni mashq qilishga kirishdim.

Nihoyat, ancha qiyin ilk qadamni qo‘yadigan kun ham yetib keldi. Kuni kecha ishga kirishishni o‘ylagan, biroq ikkilanib, jur’at qilolmasdan qaytib kelgandim.Bugun esa, o‘zim shu qadar intiq kutgan va hayiqqan ishni albatta amalga oshiraman deb, sobitqadam bo‘lib turardim. Yuragim po‘killab, xuddi jinoyatchiga o‘xshab ruhim tushgan, ma’yus bir alfozda yaxmalakka bordim, ishonsangiz, konkini qadayotgan qo‘llarim “qalt-qalt” titrardi. So‘ng doirani keng oldim-da, aft-angorimda odatdagi xotirjamlik va tabiiylikni saqlashga harakat qilib, ko‘pchilikka qo‘shilib ketdim. Butun boshli yaxmalakni katta tezlik bilan ikki marta aylanib chiqdim, keskin harakat va sovuq havodanmi, kayfiyatim ko‘tarildi.

To‘satdan, shundoq ko‘prik ostida kutilmaganda allakimga bor kuchim bilan urilib, yon tarafga ilkis sirg‘anib ketdim. Qarasam, muz ustida go‘zal Emma o‘tirar, aftidan, og‘riqning zo‘ridan arang tishini tishiga bosib, shu ko‘yi menga ta’naomuz qarab turardi.Ko‘z oldimda dunyo gir-gir aylanib ketdi.
– Meni turg‘izib qo‘ysalaring-chi! – qichqirdi u dugonalariga qarata. Men esa xijolatdan qip-qizarib ketgandim, telpagimni asta yechdim-da, uning yoniga cho‘k tushib, o‘rnidan turishiga yordamlashdim.

Bizlar endi ikkovimiz ham o‘ng‘aysiz, jur’atsiz bir tarzda ro‘baro‘ turar, shu asnoda bir-birimizga nima deyishni ham bilmasdik.

Barno qiz egnidagi mo‘yna po‘stin, chiroyli chehrasi hamda sochlaridagi qandaydir yot yaqinlikdan boshim aylandi. Uzr so‘rash esimga tushib, biroq bunga jur’atim yetmay, telpagimni hamon mushtimda tutib turardim. Shunda bexosdan ko‘z o‘ngim qorong‘ilashgandek bo‘ldi, beixtiyor unga chuqur ta’zim qilib, g‘o‘ldiradim: “Marhamatingizni darig‘ tutmang”.

Qiz hech narsa demasdan qo‘llarimni barmoqlari orasiga oldi, ularning haroratini qo‘lqopdan ham his etib turardim, so‘ng biz birga ucha boshladik. O‘zimni shu damda xuddi g‘aroyib tush ko‘rayotgandek his qilar, baxtu iqbol, sharm-hayo, samimiyat, quvonch va xijolatlik tuyg‘usidan nafasim bo‘g‘ilay derdi. Shu zaylda biz chorak soat birga aylandik. Nihoyat, to‘xtash joyiga yetganimizda, u nozik qo‘llarini asta bo‘shatdi-da: “Katta rahmat” dedi va o‘zi yolg‘iz uchib ketdi. Men esa anchadan so‘ng o‘zimga kelib, mo‘yna qalpoqni yechdim va turgan yerimda uzoq qolib ketdim. Shundan keyingina uning o‘tgan butun vaqt mobaynida bir og‘iz ham gapirmaganini esladim.

Muzlar erib, o‘z tajribamni boshqa takrorlay olmadim. Bu mening ilk ishqiy sarguzashtim edi. Biroq orzuim amalga oshib, qizning qirmizi lablaridan ilk bor bo‘sa olgunimga qadar oradan yillar o‘tdi.

Asliyatdan Mirzaali Akbarov tarjimalari