Аллоҳ бандасининг ибодатларига муҳтож эмас! Ибодат банданинг ўзи учун, берилган ҳаёти давомида қусурларини аста-секин йўқотиб покланиши ва покланган ҳолда Ўзига қайтиши учун керак. Аллоҳ инсонга берган топшириқ шундан иборат, назаримда, ва инсоннинг яшашдан мақсади, асосан, шунга қаратилиши лозим.
Қудрат ДЎСТМУҲАММАД
ВАФО ВА … ОЛИЙ ТОПШИРИҚ
Бир шеър таъсирида
Эркин ака Воҳидов кейинги йилларда ёзган шеърлардан бири йиғлатди. Мана, сиз ҳам бир ўқиб кўринг (йиғлаш шарт эмас).
ВАФО
Қабристонда кеча ёққан қор
Милдир-милдир эриб ётибди.
Гўр устида бир ит инграб зор,
Лойга бағрин бериб ётибди.
Кеча тобут кўтарилган дам
У беором югурган-елган.
Қувсалар ҳам, тош отсалар ҳам
Эл ортидан мозорга келган.
Отасидан айрилса агар
Бунча куймас одам боласи.
Ёлғон эди кеча йиғилар,
Рост эди шу итнинг ноласи.
Совуқ тунда қотиб, дийдираб,
Қабрга у қўйиб ётди бош.
Эриган қор каби милдираб
Кўзларидан тинмай оқди ёш…
Биз инсонмиз, соҳиби дунё,
Қудратлимиз, мағрурмиз, тўқмиз.
Садоқатда, меҳрда аммо
Шу бечора бир итча йўқмиз.
Йиғлаган кўнгилда қандайдир жараён ва ўзгаришлар бўлиши муқаррар. Шундай жараён мени, шеър мазмунини шакллар ва ранглар ёрдамида тасвирлашга ундади.
Шеърни ўқиб бўлганимда, Аллоҳнинг баъзи каломлари мазмуни ёдимга тушди. Масалан, “Одиёт” (чопувчилар) сурасида отлар назарда тутилади.
Бу жонивор, эгаси берган бир тутам ғиёҳ ёки бир ҳовуч доннинг миннатдорчилиги учун тунми, кунми — қачон бўлмасин, ўзини ўтга ҳам, сувга ҳам, тиғга ҳам ураверади. “Ҳой, инсофинг борми, бир пас дам олай” ёки “Мен ҳам сенга ўхшаган бир махлуқман, ўз ҳаётимни сақлашга ҳаққим борми, йўқми?” демайди. Ҳарсиллаб, туёқлари тагидан ўт чақнатиб, чанг-тўзонга кўмилиб, елдек учади ва эгасининг душманлари орасини ёриб киради. Буларнинг бари эгаси берган емишларни оқлаш учун.
Сурада Аллоҳ, ана шу отлар билан қасам ича туриб айтадики, инсон Роббиси берган дунё-дунё неъматларга ношукур ва, буни ўзи билиб туриб ҳам, ношукурлигини ташламайди, мол-дунёга ҳирсини жиловламайди. Қуръони Каримнинг қатор сураларида инсоннинг бошқа қусурлари ҳам кўрсатилиб, шошқалоқ, золим, кўрнамак, фосиқ каби сифатлар тилга олинган.
Аллоҳ инсонни атайлаб қусурли қилиб яратган ва қусурларини йўқотишни топшириқ сифатида берган кўринади. Бу ҳикматни Қуръони Каримнинг кўп оятларидан сезиш мумкин. Масалан, “Зориёт” сурасининг 56-оятида “Мен жинлар ва инсонларни фақат Ўзимга ибодат қилишлари учунгина яратдим” дея марҳамат қилади Аллоҳ (шайх Абдулазиз Мансур таржимаси).
Оятни инсоний қусурлар билан таҳлил қилсак, Аллоҳ худбинлик қилаётганга ўхшайди (астағфируллоҳ!). Йўқ, Аллоҳ бандасининг ибодатларига муҳтож эмас! Ибодат банданинг ўзи учун, берилган ҳаёти давомида қусурларини аста-секин йўқотиб покланиши ва покланган ҳолда Ўзига қайтиши учун керак. Аллоҳ инсонга берган топшириқ шундан иборат, назаримда, ва инсоннинг яшашдан мақсади, асосан, шунга қаратилиши лозим.
Эркин аканинг “Вафо” деб аталган шеърлари мени ана шундай хаёллар уммонига ташлади. Аллоҳ Эркин аканинг умрларига, ижодларига барака беришини тилаб дуо қиламан.
Картинани шеърнинг номи билан, “Вафо” деб атадим, ўлчамлари 30х46 сантиметр, матога мойбўёқ билан ишланган.
Июнь, 2015 й.
Qudrat DO’STMUHAMMAD
VAFO VA … OLIY TOPSHIRIQ
Bir she’r ta’sirida
Erkin aka Vohidov keyingi yillarda yozgan she’rlardan biri yig’latdi. Mana, siz ham bir o’qib ko’ring (yig’lash shart emas).
VAFO
Qabristonda kecha yoqqan qor
Mildir-mildir erib yotibdi.
Go’r ustida bir it ingrab zor,
Loyga bag’rin berib yotibdi.
Kecha tobut ko’tarilgan dam
U beorom yugurgan-yelgan.
Quvsalar ham, tosh otsalar ham
El ortidan mozorga kelgan.
Otasidan ayrilsa agar
Buncha kuymas odam bolasi.
Yolg’on edi kecha yig’ilar,
Rost edi shu itning nolasi.
Sovuq tunda qotib, diydirab,
Qabrga u qo’yib yotdi bosh.
Erigan qor kabi mildirab
Ko’zlaridan tinmay oqdi yosh…
Biz insonmiz, sohibi dunyo,
Qudratlimiz, mag’rurmiz, to’qmiz.
Sadoqatda, mehrda ammo
Shu bechora bir itcha yo’qmiz.
Yig’lagan ko’ngilda qandaydir jarayon va o’zgarishlar bo’lishi muqarrar. Shunday jarayon meni, she’r mazmunini shakllar va ranglar yordamida tasvirlashga undadi.
She’rni o’qib bo’lganimda, Allohning ba’zi kalomlari mazmuni yodimga tushdi. Masalan, “Odiyot” (chopuvchilar) surasida otlar nazarda tutiladi.
Bu jonivor, egasi bergan bir tutam g’iyoh yoki bir hovuch donning minnatdorchiligi uchun tunmi, kunmi — qachon bo’lmasin, o’zini o’tga ham, suvga ham, tig’ga ham uraveradi. “Hoy, insofing bormi, bir pas dam olay” yoki “Men ham senga o’xshagan bir maxluqman, o’z hayotimni saqlashga haqqim bormi, yo’qmi?” demaydi. Harsillab, tuyoqlari tagidan o’t chaqnatib, chang-to’zonga ko’milib, yeldek uchadi va egasining dushmanlari orasini yorib kiradi. Bularning bari egasi bergan yemishlarni oqlash uchun.
Surada Alloh, ana shu otlar bilan qasam icha turib aytadiki, inson Robbisi bergan dunyo-dunyo ne’matlarga noshukur va, buni o’zi bilib turib ham, noshukurligini tashlamaydi, mol-dunyoga hirsini jilovlamaydi. Qur’oni Karimning qator suralarida insonning boshqa qusurlari ham ko’rsatilib, shoshqaloq, zolim, ko’rnamak, fosiq kabi sifatlar tilga olingan.
Alloh insonni ataylab qusurli qilib yaratgan va qusurlarini yo’qotishni topshiriq sifatida bergan ko’rinadi. Bu hikmatni Qur’oni Karimning ko’p oyatlaridan sezish mumkin. Masalan, “Zoriyot” surasining 56-oyatida “Men jinlar va insonlarni faqat O’zimga ibodat qilishlari uchungina yaratdim” deya marhamat qiladi Alloh (shayx Abdulaziz Mansur tarjimasi).
Oyatni insoniy qusurlar bilan tahlil qilsak, Alloh xudbinlik qilayotganga o’xshaydi (astag’firulloh!). Yo’q, Alloh bandasining ibodatlariga muhtoj emas! Ibodat bandaning o’zi uchun, berilgan hayoti davomida qusurlarini asta-sekin yo’qotib poklanishi va poklangan holda O’ziga qaytishi uchun kerak. Alloh insonga bergan topshiriq shundan iborat, nazarimda, va insonning yashashdan maqsadi, asosan, shunga qaratilishi lozim.
Erkin akaning “Vafo” deb atalgan she’rlari meni ana shunday xayollar ummoniga tashladi. Alloh Erkin akaning umrlariga, ijodlariga baraka berishini tilab duo qilaman.
Kartinani she’rning nomi bilan, “Vafo” deb atadim, o’lchamlari 30×46 santimetr, matoga moybo’yoq bilan ishlangan.
Iyun, 2015 y.
