СЎЗ КЕЛАДИ. Сўзлар ҳам осмондан тушади, агар кўнглингиз осмонга етган бўлса… Ижод бу Илоҳ билан сирлашувдир. Шеър бу тазарру, кўз ёши, муножот ва ҳатто исён ҳам бўлиши мумкин, кўнглидан енгилган инсон учун. Бироқ бу ҳол шу лаҳзада, шу сонияда Илоҳ ва Инсон қалби ўртасидаги ҳол, сир. Уни ўзгалар ўқиши шарт эмас! (Зебо Мирзонинг «Мен нима учун ёзаман?» мақоласидан. Уни мана бу саҳифада ўқинг)

     Зебо Мирзаева 1964 йилла Китоб туманининг Бештерак қишлоғила туғилган. Тошкент Давлат (ҳозирги Миллий) Университетининг ўзбек филологияси факультетини тамомлаган (1987). «Тун маликаси», «Ажр», «Нур кукунлари». «Ишқ» каби шеърий тўпламлари нашр этилган.

* * *

Мангу Озодликдай ястанган дала,
Кўкка зиналардай кўтарилган тоғ.
Оқпарқув ортидан тушган машъала
Ва ёлғиз сўқмоқ…

Ҳеч кимса, ҳеч кимса етмаган хилват,
Исоми,
Мусоми ташлаб кетган ғор.
Одамзот кўзидан яшринган хилқат,
Ҳайбат сукунидай қуюқ ўрмонзор!..

Ариқча ҳатлаган кўприк.
Ёғоч уй.
Кут, мен бораяпман кўнгил қатида.
Бир парча тош бўлиб яшасам эди,
Улуғвор дарахтлар салтанатида!..

Тош бўлсам!
Тош бўлиб тингласам бир зум,
Коинот қўшиғин юрагим тўлиб.
Илоҳий чашмадек йиғлардим юм-юм…
Ва келардим Муҳаббат бўлиб!..

ПОРТРЕТ: ОВОЗСИЗ КААРЛАР

Аёл чиқди
Автоуловга,
Чиқди шошиб, чиқди адашиб.
Боқмас эди биров бировга,
Кетар эди ҳамма гаплашиб…

Кимдир ёнда,
Ким телефонда.
Кимда эса мусиқа — шовқин.
Ийлангандай бир тегирмонла
Айланарди бир хилда оқим.

Боқмас эди биров-бировга,
Ҳамма зада, асабий, ташвиш.
Тўқнашгандай гўё ёв-ёвга,
Бироқ унда сокин оройиш?..

У жудаям тинч эди.Чақноқ
Кўзларини узмасди ердан.
Ҳайдовчига ўгрилиб ногоҳ,
Ишоралар қилди у бирдан!

Барқ ургандай ҳамма тинч бўлди!
…Ортда қолди бир-икки бекат…
Ногоҳ уни кимдир тушунди,
Жон ҳолатда деди: «ҳой, тўхтат!»

…Аёл кулли. Ва таъзим қилди,
Уни топган инсонга рози.
…Бу шовқинзор ичида унинг
Ғоят гўзал эди овози!..

АЛПОМИШСИЗ ОЙБАРЧИН

Ёвлар босиб,
Қилдилар вайрон,
Топтадилар умримни ғаним,
Еру кўкка югурдим ҳайрон,
Сен жим боқиб турдинг, Севганим.

Юрагимга бўлдилар қанот,
Кутганларим, кутмаганларим.
Хаёлан ҳам бермадинг имдод,
Сен жим боқиб турдинг, Севганим.

Алпомишни кутган Ойбарчин
Каби жангга ташланди таним.
Орим — талош, кўнглим — ерпарчин,
Сен жим боқиб турдинг, Севганим!

Ҳеч бўлмаса, кўзлар учун то,
Келсанг эди, йўқ эди камим!..
Келар эди тоғ бўлса ҳатто,
Сен жим боқиб турдинг, Севганим…

Ҳе-ей, Бойчибор, тирикмисан, айт,
Ерга ботиб кетди ўмганим.
Мен учунмас, элинг учун қайт!..
Сен жим боқиб турдинг, Севганим…

Ҳе-ей, ўлдиргум Ултон бўлса ҳам,
Қўлимда ёй — ўлсам, не ғамим?
Келма энди Султон бўлсанг ҳам,
Бу дунёда менинг Севганим!..

МОМО ҲАВВО

Юрагимда қай сир яширин,
Гуноҳкорман,
Йиғлайман нечун?
Қувғин этдинг! Ва лекин раҳмат,
Мени Ерга берганинг учун!

Одам Атом,
Бошингни кўтар,
Қилмадим деб кўкни ҳимоя,
Ўртанма бас, севмасайди гар,
Ташлармиди мунаввар Соя?..

Жаннат боғи,
О, Боғи Эрам,
Алдамагин бизларни бекор.
Сен орзусан бани башарга,
Лекин сендан гўзалроқ сир бор!

Шу сир ҳаққи,
Шу лаҳза ҳаққи,
Кечган бўлсам Мангуликдан мен,
Солгандурсан Руҳимга балқиб,
Буюк Ишқнинг туфонларин сен!..

Яратгувчим,
Билурсан аслим,
Ва дунёга берганинг нечун?
Келтираман
мен Одам наслин —
Сени севиб ўтмоғи учун!..

ҲАЗРАТИ ХАЙЁМ

Дунё дегани бу — тўнтарилган жом,
Дам бу дамдир — асли энг гўзал айём.
Юрак хумдонида минг йиллик май бор,
Тўйиб ичмаймизми, ҳазрати Хайём?

«Оҳ» урсам «оҳ»имда осмон чайқалур,
Жисмимда оловли исён чайқалур,
Энди ошкор қуйинг бу майи нобни,
Ҳарчандки,
Дилда ишқ пинҳон чайқалур.

Ҳар лаҳза бахт деган боқий кезмасми,
Ҳар нафас — Ишқ берган олий измасми?
Майхона ўрнида,
Мажнун қабридан,
Майсалар унибди — ўша бизмасми?

Неча бор эврилди теварак жаҳон,
Не-не қасру боғлар бўлдилар яксон.
Жаннатдин чакиллаб бир томчи томар —
Майми У? Дил қони?
Билолмай ҳайрон…

Сиз унда, мен бунда чодир тикайлик,
Чоғир ила ғаму ҳасрат чекайлик.
Бу саҳро Мажнунсиз ғариб қолибди,
Келинг, кўнглимизни ерга экайлик…

Бир қатим «ҳис» ила «ҳирс»нинг ораси,
Ажрата билмоқнинг борми чораси?
Ҳис — Руҳнинг жилваси,
Ҳирс — нафснинг майли,
Лаззатдир қалбдаги Ишқнинг яраси!

Энг оғир жиҳоддур Жисму Жон жанги,
Ҳамиша қон эрур лолалар ранги.
Шу қадар аччиқ бир хунга ташнамиз,
Недир бизга асли қари ток занги?

Изнсиз қораймас ҳар гиёҳ, гул деб,
Қалбдан Аршга ўтар дўзахий йўл деб,
Куфрона сўзласам, имлади ҳазрат,
Илоҳий сирни фош этма, жим бўл, деб!..

Кимлар келиб кетди чарх айвонида,
Руҳимиз энг олис юлдуз ёнида.
Дунёга келмаган бир бўйдан мастмиз,
Йўқлик кутиб турган Вақт поёнида!

Кўзагар қўлида бир парча лойим,
Унинг измидадир ажру хатойим.
Гуноҳкор тупроқдан қориган бўлса,
Нечун пок Руҳига қўшар Худойим?

Фалакнинг чархидай айланади чарх,
Яна бир ижодга шайланади чарх.
Дўзах оловида куйдириб олиб,
Пишсам, нечун яна ўйланади Чарх?

Аҳли дил бу ердан ўтиб кетибди,
Изларин қаро қум ютиб кетибди.
Энди чодирларни йиғайлик, ҳазрат,
Биз кутган Ёр бизни кутиб…
Кетибди!..

* * *

Мен саҳнада яшаб ўтаман…
Ишқ — «Ё ҳаёт,
ё мамот!» тамом.
Мен кўксимни ғамга тутаман,
Лек ортимдан отилар камон!

Ким у — ёзган тақдир китобин?
Дунё, менга ўргатмагин, бас!
Мен Ошиқман, тайёр жавобим,
Мен нотиқ ҳам, актёр ҳам эмас!

Буюк Саҳна!
О, буюк жанггоҳ!
Яратасан не ҳийлаларни?
Яголарни қўллаб-ардоқлаб,
Ўлдирасан Атиллаларни!

Қасду қасос,
Номусу Ор деб,
Жаранглайди қиличлар жанги.
Чарчаб кетар суфлёрлар четда,
Машшоқларнинг қочади ранги!

Йиқиламан сўнг бор юзтубан,
Юрагимни қўлимга олиб.
Сен чиқасан парда ортидан,
Сен чиқасан мағрур ва ғолиб!

Сенмидинг — У?
Номаълум хаттот?
Ўйлагансан аниқ ва пухта. ь
Сенинг шонли асаринг учун
Умрим билан қуяман нуқта.

Милён каптар учар ҳавога —
Кафтдан учар милён қарсаклар.
Буюк режиссёр,
О, буюк қотил! ,
Сенга олқиш, сенга шарафлар!

Дунё, дунё ақлдан озиб,
Пешвоз чиқар экан бир бахтга.
Қаҳрамонлар кўксидан босиб,
Ёсуманлар чиқади тахтга!..

Манба: «Ёшлик» журнали, 2015/07

   Zebo Mirzaeva 1964 yilla Kitob tumanining Beshterak qishlog’ila tug’ilgan. Toshkent Davlat (hozirgi Milliy) Universitetining o’zbek filologiyasi fakul`tetini tamomlagan (1987). «Tun malikasi», «Ajr», «Nur kukunlari». «Ishq» kabi she’riy to’plamlari nashr etilgan.

* * *

Mangu Ozodlikday yastangan dala,
Ko’kka zinalarday ko’tarilgan tog’.
Oqparquv ortidan tushgan mash’ala
Va yolg’iz so’qmoq…

Hech kimsa, hech kimsa yetmagan xilvat,
Isomi,
Musomi tashlab ketgan g’or.
Odamzot ko’zidan yashringan xilqat,
Haybat sukuniday quyuq o’rmonzor!..

Ariqcha hatlagan ko’prik.
Yog’och uy.
Kut, men borayapman ko’ngil qatida.
Bir parcha tosh bo’lib yashasam edi,
Ulug’vor daraxtlar saltanatida!..

Tosh bo’lsam!
Tosh bo’lib tinglasam bir zum,
Koinot qo’shig’in yuragim to’lib.
Ilohiy chashmadek yig’lardim yum-yum…
Va kelardim Muhabbat bo’lib!..

PORTRET: OVOZSIZ KAARLAR

Ayol chiqdi
Avtoulovga,
Chiqdi shoshib, chiqdi adashib.
Boqmas edi birov birovga,
Ketar edi hamma gaplashib…

Kimdir yonda,
Kim telefonda.
Kimda esa musiqa — shovqin.
Iylanganday bir tegirmonla
Aylanardi bir xilda oqim.

Boqmas edi birov-birovga,
Hamma zada, asabiy, tashvish.
To’qnashganday go’yo yov-yovga,
Biroq unda sokin oroyish?..

U judayam tinch edi.Chaqnoq
Ko’zlarini uzmasdi yerdan.
Haydovchiga o’grilib nogoh,
Ishoralar qildi u birdan!

Barq urganday hamma tinch bo’ldi!
…Ortda qoldi bir-ikki bekat…
Nogoh uni kimdir tushundi,
Jon holatda dedi: «hoy, to’xtat!»

…Ayol kulli. Va ta’zim qildi,
Uni topgan insonga rozi.
…Bu shovqinzor ichida uning
G’oyat go’zal edi ovozi!..

ALPOMISHSIZ OYBARCHIN

Yovlar bosib,
Qildilar vayron,
Toptadilar umrimni g’anim,
Yeru ko’kka yugurdim hayron,
Sen jim boqib turding, Sevganim.

Yuragimga bo’ldilar qanot,
Kutganlarim, kutmaganlarim.
Xayolan ham bermading imdod,
Sen jim boqib turding, Sevganim.

Alpomishni kutgan Oybarchin
Kabi jangga tashlandi tanim.
Orim — talosh, ko’nglim — yerparchin,
Sen jim boqib turding, Sevganim!

Hech bo’lmasa, ko’zlar uchun to,
Kelsang edi, yo’q edi kamim!..
Kelar edi tog’ bo’lsa hatto,
Sen jim boqib turding, Sevganim…

He-yey, Boychibor, tirikmisan, ayt,
Yerga botib ketdi o’mganim.
Men uchunmas, eling uchun qayt!..
Sen jim boqib turding, Sevganim…

He-yey, o’ldirgum Ulton bo’lsa ham,
Qo’limda yoy — o’lsam, ne g’amim?
Kelma endi Sulton bo’lsang ham,
Bu dunyoda mening Sevganim!..

MOMO HAVVO

Yuragimda qay sir yashirin,
Gunohkorman,
Yig’layman nechun?
Quvg’in etding! Va lekin rahmat,
Meni Yerga berganing uchun!

Odam Atom,
Boshingni ko’tar,
Qilmadim deb ko’kni himoya,
O’rtanma bas, sevmasaydi gar,
Tashlarmidi munavvar Soya?..

Jannat bog’i,
O, Bog’i Eram,
Aldamagin bizlarni bekor.
Sen orzusan bani basharga,
Lekin sendan go’zalroq sir bor!

Shu sir haqqi,
Shu lahza haqqi,
Kechgan bo’lsam Mangulikdan men,
Solgandursan Ruhimga balqib,
Buyuk Ishqning tufonlarin sen!..

Yaratguvchim,
Bilursan aslim,
Va dunyoga berganing nechun?
Keltiraman
men Odam naslin —
Seni sevib o’tmog’i uchun!..

HAZRATI XAYYOM

Dunyo degani bu — to’ntarilgan jom,
Dam bu damdir — asli eng go’zal ayyom.
Yurak xumdonida ming yillik may bor,
To’yib ichmaymizmi, hazrati Xayyom?

«Oh» ursam «oh»imda osmon chayqalur,
Jismimda olovli isyon chayqalur,
Endi oshkor quying bu mayi nobni,
Harchandki,
Dilda ishq pinhon chayqalur.

Har lahza baxt degan boqiy kezmasmi,
Har nafas — Ishq bergan oliy izmasmi?
Mayxona o’rnida,
Majnun qabridan,
Maysalar unibdi — o’sha bizmasmi?

Necha bor evrildi tevarak jahon,
Ne-ne qasru bog’lar bo’ldilar yakson.
Jannatdin chakillab bir tomchi tomar —
Maymi U? Dil qoni?
Bilolmay hayron…

Siz unda, men bunda chodir tikaylik,
Chog’ir ila g’amu hasrat chekaylik.
Bu sahro Majnunsiz g’arib qolibdi,
Keling, ko’nglimizni yerga ekaylik…

Bir qatim «his» ila «hirs»ning orasi,
Ajrata bilmoqning bormi chorasi?
His — Ruhning jilvasi,
Hirs — nafsning mayli,
Lazzatdir qalbdagi Ishqning yarasi!

Eng og’ir jihoddur Jismu Jon jangi,
Hamisha qon erur lolalar rangi.
Shu qadar achchiq bir xunga tashnamiz,
Nedir bizga asli qari tok zangi?

Iznsiz qoraymas har giyoh, gul deb,
Qalbdan Arshga o’tar do’zaxiy yo’l deb,
Kufrona so’zlasam, imladi hazrat,
Ilohiy sirni fosh etma, jim bo’l, deb!..

Kimlar kelib ketdi charx ayvonida,
Ruhimiz eng olis yulduz yonida.
Dunyoga kelmagan bir bo’ydan mastmiz,
Yo’qlik kutib turgan Vaqt poyonida!

Ko’zagar qo’lida bir parcha loyim,
Uning izmidadir ajru xatoyim.
Gunohkor tuproqdan qorigan bo’lsa,
Nechun pok Ruhiga qo’shar Xudoyim?

Falakning charxiday aylanadi charx,
Yana bir ijodga shaylanadi charx.
Do’zax olovida kuydirib olib,
Pishsam, nechun yana o’ylanadi Charx?

Ahli dil bu yerdan o’tib ketibdi,
Izlarin qaro qum yutib ketibdi.
Endi chodirlarni yig’aylik, hazrat,
Biz kutgan Yor bizni kutib…
Ketibdi!..

* * *

Men sahnada yashab o’taman…
Ishq — «YO hayot,
yo mamot!» tamom.
Men ko’ksimni g’amga tutaman,
Lek ortimdan otilar kamon!

Kim u — yozgan taqdir kitobin?
Dunyo, menga o’rgatmagin, bas!
Men Oshiqman, tayyor javobim,
Men notiq ham, aktyor ham emas!

Buyuk Sahna!
O, buyuk janggoh!
Yaratasan ne hiylalarni?
Yagolarni qo’llab-ardoqlab,
O’ldirasan Atillalarni!

Qasdu qasos,
Nomusu Or deb,
Jaranglaydi qilichlar jangi.
Charchab ketar suflyorlar chetda,
Mashshoqlarning qochadi rangi!

Yiqilaman so’ng bor yuztuban,
Yuragimni qo’limga olib.
Sen chiqasan parda ortidan,
Sen chiqasan mag’rur va g’olib!

Senmiding — U?
Noma’lum xattot?
O’ylagansan aniq va puxta. `
Sening shonli asaring uchun
Umrim bilan quyaman nuqta.

Milyon kaptar uchar havoga —
Kaftdan uchar milyon qarsaklar.
Buyuk rejissyor,
O, buyuk qotil! ,
Senga olqish, senga sharaflar!

Dunyo, dunyo aqldan ozib,
Peshvoz chiqar ekan bir baxtga.
Qahramonlar ko’ksidan bosib,
Yosumanlar chiqadi taxtga!..

Manba: «Yoshlik» jurnali, 2015/07