Adib asarlari, tarjimalari, hamda o'zbek va jahon adabiyotidan namunalar
O’zbek va dunyo adabiyoti namunalari
Маълумки,»Ўзбекистон адабиёти ва санъати» газетасининг «Юзма-юз» рукни остида ижодкорлар,адабиётшунос олимлар,санъат фидоийлари билан ижодий мулоқотлар,дилдан суҳбатлар бериб борилади.Ҳаёт ва ижод уйғунлиги,сўз масъулияти,адабий жараёнга муносабат ҳамда ижодкорларнинг жамият олдидаги бурчи каби мавзулар ёритиладиган ушбу рукнда таниқли шоир Эшқобил Шукур билан суҳбат ўқувчилар ҳукмига ҳавола этилмоқда.
Davomini o'qish
Фейсбукдаги саҳифамда Рауф Парфи ва Шавкат Раҳмон шахсияти ва шеъриятига бўлган қизиқишни эътиборга олиб,уларни яқиндан ва ғойибан билган,уларнинг ижоди ҳақида кўнгилларида нималардир яшаётган одамларда қанчадан-қанча хотиралару фикр-мулоҳазалар борлигини англаб бу икки шоирга бағишланган саҳифаларини очган эдим. Ўйлаган режамда адашмаган эканман, шу пайтгача бу саҳифаларда севимли шоирларимизнинг юзлаб шеърлари,улар ҳақидаги кўплаб хотиралар эълон қилинди.Уларнинг айримларини ўзимнинг шахсий сайтимда ҳам эълон қилиб боряпман. Davomini o'qish
ТИЛАК АКАНИНГ 65 ЁШИ ҲАММАМИЗГА МУБОРАК БЎЛСИН
Ҳассос шоир, таржимон ва адабиётшунос Тилак Жўра ўтган асрнинг 70-йилларида адабиётга кириб келди. У қисқа, аммо сермазмун умр кечирди, ёрқин, ҳароратли шеърлари билан китобхонлар ҳурматига сазовор бўлди.
Тилак Жўра 1947 йилда Бухоро вилоятининг Қоракўл туманидаги Сайёд қишлоғида туғилди. 1956-1966 йилларда ўрта мактабда, 1966-1972 йилларда ҳозирги Миллий университетнинг журналистика факультетида ўқиди. 1978-1981 йилларда аспирантурада таҳсил олди.
1970 йилдан умрининг охирига қадар университетнинг таржима назарияси кафедрасида талабаларга таржима илмидан сабоқ берди, 1986 йилда филология фанлари номзоди илмий даражасини олиш учун диссертация ёқлади. Davomini o'qish
Шеърлар шоир умри, қалб ва руҳининг харитасига ўхшайди. Тун ва кун, кеча ва кундуз, масофалару маконлар. Ҳар бир китоб бир манзил мисол таассурот қолдиради. Бойсундан Тошкент қадар, Тошкентдан чексиз оламлар қадар йўл. Ою қуёш, замину осмон, фалаклару юлдузлар, кейин – кета-кетгунча чироқлар, чироқлар, дилга яқин ва қадрдон чироқлар. Умр ўтган сари, юкини тарқатиб, улашиб борган сайин шоирнинг юки ортиб, оғирлашиб бораверади. Бу юк камайишга эмас, кўпайишга маҳкум этилган. Шоирлик қисматида азалдан шундай ёзилган. Davomini o'qish
Ersin Teres
Doğu Türkçesinin Sultan Şairi: Hüseyin Baykara
Edebiyat deryamızın müstesna dimağları arasında sultan-ı şuara diye nitelendirebileceğimiz pek çok isim olduğu gibi hükümdar olup şiir iklimlerinde at koşturan şahsiyetler de vardır. Bu şahsiyetlere daha çok Batı Türkçesi alanında rastlarız ya da daha çok Batı Türkçesiyle eserler teşekkül ettirenleri biliriz. Bu edebi hükümdarlar arasında Muradî mahlaslı II. Murad’ı, Avnî mahlaslı Fatih Sultan Mehmet’i, Adlî mahlaslı II. Bayezid’i, Muhibbî mahlaslı Kanuni Sultan Süleyman’ı, Adnî mahlaslı Sultan III. Mehmed’i, Bahtî mahlaslı I. Ahmed’i, Farisî mahlaslı II. Osman’ı, Necib mahlaslı III. Ahmed’i, Cihangir mahlaslı III. Mustafa’yı ve İlhamî mahlaslı III. Selim’i saymak mümkündür. Davomini o'qish
Ушбу суҳбат-мақола роппа роса 10 йил олдин ёзилган. Аммо,бугун ҳам ўз аҳамиятини йўқотмаган деб ўйлайман. Ўтган 10 йил мобайнида cуҳбатдошлар кўтарган муаммолар,модерн шеъриятга нисбатан қарашлар бугун ҳам адабиётшунослигимиз олдида долзарб масала бўлиб қолмоқда. Davomini o'qish
Aziz Merhan
Abdulla Qodiriy ve Özbek Romanının Doğuşu
(138 • Türkiyat Araştırmaları Dergisi )
Çarlık Rusyasının Türkistan’ı işgali devrinde, özellikle 1910’dan sonraki yıllarda varlık göstermeye başlayan türlerden biri romandır. Kısa hikâyeler için kullanıldığı için önce kavram,1920’li yıllarda ise Abdulla Qodiriy’nin tarihsel romanlarıyla tür olarak Özbeklerin yaşamına girer. Bundan dolayı 44 yıl gibi kısa bir ömür yaşamış olan Qodiriy, bu türün Özbekistan’daki öncüsü kabul edilmekte, onun etkisi günümüzde bile genç kuşakları roman yazmaya teşvik etmektedir.
Davomini o'qish
Бу орада кун ёйилиб, оламни ўз оғушига ола боради. Бир маҳал ичимга ўрмалаб кирган чанқоқни ҳис қиламан. Тадбирга бош ураман: йўлнинг икки бетига кўз югуртириб чашмами-булоқми қидираман. Лекин савил ҳадеганда топила қолмайди. “Йўл юраман, йўл юрсам ҳам мўл юраман” – ҳар ҳолда менга шундай туюлади. Ҳаммасига боис чанқоғимдир, эҳтимол. Аслида, унчалик кўп йўл юрмагандирман. Э-э, нима бўлсаям майли. Ҳозир бунинг муҳокамаси эмас, сув муҳим, уни топишга қаратилган ўй муҳим. Қани энди бу қақраган чўл аро бир зилол сувли қудуққа дуч келсаму ундан қониб-қониб ичиб ташналигимни қондирсам. Ақалли бир пиёла сув бўлсаям розийдим. Бир пиёла сув… Davomini o'qish
Таниқли ва ардоқли Миср ёзувчиси Нажиб Маҳфуз 1911 йилда Қоҳирада таваллуд топди. Унинг илк асарларида анъанавий, миллий қадриятлар тараннум этилди. 1950 йиллар охирида чоп этилган “Қоҳира трилогияси” (“Байн ал-Қасрайн”, “Қаср ош-Шауқ” ва “ас-Суккарида”) жаҳон адабиётида кенг эътирофга сазовор бўлди ва китобхонлар томонидан илиқ кутиб олинди. Истеъдодли қалам соҳиби 60-йиллардан эътиборан жамият эволюцияси ва умуминсоний қадриятларга оид ҳикояларни ёза бошлади. “Тақдир ўйинлари”, “Янги Қоҳира”, “Нил устидаги сафсата”, “Тошойна”, “Муҳтарам жаноб”, “Минг кечанинг тунлари”, “Хеопснинг донолиги” номли романлари ҳамда “Худонинг дунёси”, “Лаънатланган уй”, “Соябон тагида” сингари новеллалари жаҳон адабиётининг нодир дурдона асарлари сирасидан жой олди. Davomini o'qish
Чўлпон ижодининг замини ва осмони – Ватан. У ҳур ва музаффар Туркистон куйчиси. Чўлпон ўзини юртнинг пок истакли шоири деб билган ва ҳеч қачон покиза истакларидан кечмаган. Чўлпон орзу-истакларининг мусаффолиги шундаки, шоир она Туркистон тупроғи келгинди ёвлар томонидан топталишига қарши муносабатини яширмаган. Беруний, Ибн Сино, Амир Темур, Мирзо Улуғбек, Алишер Навоий, Мирзо Бобур авлодларининг тарихи, тили, маданияти, фан ва саньати бузғунлик, сиқувга гирифтор этилаётганини баралла сўзлай олган. Чўлпонни ана шунинг учун айблашган. Ҳеч бир замон Ватанни севмоқ Туронда гуноҳ ҳисобланганми? Ҳеч бир даврда бир халқ ва юртнинг фарзанди ўз миллатининг вакилини “ватанпараст”лиги учун бадбинликда айблаганми? Ватанни севмоқ, миллат дардида ёнмоқ бадбинлик бўлса, некбинлик нима? Ватанни сотмоқми? Чўлпонга отилган туҳмат тошлари, юртини Мажнун бўлиб суйган шоир шаънига тўқилган бўҳтон ва заҳарли айбномаларни табиий деб қараш ҳам мумкин. Чунки Чўлпоннинг изтиробли қалбида ўткинчи кимсаларга насиб этмаган ва ҳеч қачон насиб этмайдиган ЭЪТИҚОД юксаклиги бор эди. Бу юксакликдан замон ҳодисотларини баҳолаш учун журъат ва жасорат керак эди. Бу юксаклик даврдан жуда баланд эди. Davomini o'qish
Ҳазрат Нақшбанд “қўлинг ишда, кўнглинг Оллоҳда бўлсин” деганида, шунчаки тақводорликни назарда тутмаган. Балки завқни назарда тутган. Чунки инсон қўли билан нарса яратаётган пайтдаги завқ Оллоҳнинг олам ва нарсаларни яратиш завқи билан уйғунлашсагина, бу қониқиш коинот билан уйғунлашади. Мен Нақшбандий ҳикматини шундай тушунаман. Ҳайратланмай қўйиш нимани билдиради? Бу ўша жамиятда ижод, яратувчилик, адолат, эртанги кунга умид, инсоний ҳиссиётлар ўлганини билдиради. Инсон Яратганнинг яратиқларидан ва ўзи яратганлардан завқ ҳамда ҳайратга тушади. Ана шу завқ ва ҳайрат айни пайтда ҳайратланувчига қувват ва куч беради. Ҳайрат ижоднинг бошланиши, яратишнинг бошланишидир. Davomini o'qish
Рафиқам уйдан кетиб қолди. У: «Оғайнингизнинг оқланишида ёрдам беришингиз мумкин эди. Нима учун судга бормадингиз?» – деб сўради. Унга бундай ниятим умуман бўлмаганлигини айтмоқчи бўлдим. Бироқ бунинг ўрнига у тушуниши мумкин бўлган ягона ҳолатни рўкач қилгим келди: «Ўша пайтда фалон асаримни ёзаётгандим, судга боришни унутибман. Ўзинг биласан-ку, ёзаётганимда ҳамма нарсани унутаман», – деб қўяқолдим. Davomini o'qish
