Юқори босқичда ўқийдиган, бўйи ўртадан пастроқ, жиккаккина, хушрўй, истарали, ҳамиша негадир бир хил – қора кўйлак кийиб юрадиган бир йигит кўпинча хонамизни тақиллатиб, сигарет сўрар, биз чекмаслигимизни айтардик, у эса узр сўраб қайтиб кетар, аммо бир неча кундан кейин яна ўша илтимосини такрорлар, шунда жонимизга тегар, намунча хира бўлмаса, дея орқасидан тўнғиллаб қўяр эдик. Davomini o'qish
Bo'lim: KUTUBXONA
O’zbek va dunyo adabiyoti namunalari
Muhammad Rahmon. ‘Binafsha’ va boshqa she’rlar
Адабиётсиз халқ, агар шундай халқ бўлиши мумкин бўлса, виждонсиз халқдир. Мен Муҳаммад Раҳмонни халқимизнинг виждонини таъмин этаётган инсонлардан, деб биламан. Бундай ижодкорлар умумжаҳон маънавиятининг олдинги жабҳаларида маҳкам туриб ижод этадилар ва ҳамиша тараққиёт сари илгарилайдилар. Уларнинг эгаллаган сарҳадлари ҳамиша ўзлариники ҳамда уларга издош бўлган ўзгаларники. Шунинг учун ҳам уларда орқага қайтишга йўл йўқ. Бу йўл улар учун, не бахтки, мангуга бекилган (Матназар Абдулҳакимнинг Муҳаммад Раҳмон сайланмасига ёзган кириш сўзидан. Уни мана бу саҳифада ўқишингиз мумкин). Davomini o'qish
Nodir Normatov. Adibning sehrli ko’zgusi
Эркин Аъзам ҳақида ҳозир гап айтиш мавриди келди, фақат олтмишга кираётганлиги учунгина эмас (назаримда, олтмишга кирганлар ҳақида ёзиш, бу унга далда, юпатишдай бўлиб туюлади, ёшинг кетиб бораётибди, аммо қўрқма дегандай). Мавриди шунинг учунки, у шу йиллар мобайнида худо берган ўзидаги истеъдодни суистеъмол қилмади, шунинг учунки, кўнглидагини ёзди, муҳими, ижод деб аталмиш буюк бир неъматга катта эҳтиром билан қараб келди. Davomini o'qish
Mashrab & Yalla (Farrux Zokirov). O’rtar
AGAR OSHIQLIG’IM AYTSAM
Mashrab g’azali
Agar oshiqlig’im aytsam, kuyub jonu jahon o’rtar,
Bu ishq sirrin bayot etsam, taqi ul xonumon o’rtar.
Kishiga ishq o’tidin zarraye yetsa, bo’lur giryon,
Bo’lub besabru betoqat, yurak-bag’ri chunon o’rtar.
Davomini o'qish
O’zbek mumtoz she’riyati. Atoiy (Atoyi)
Turkiy adabiyot bo’stoni. Xo‘jandiy
XO’JANDIY
Xo‘jandiy haqidagi ma’lumotlar bizga to‘liq yetib kelgan emas. Bu haqda adibning o‘z asarida — «Latofatnoma»dagina ayrim qaydlar mavjud, xolos. Òaxallusiga qarab, uni Xo‘jand shahrida tug‘ilgan deb aytish mumkin. U Xorazmiyning «Muhabbatnoma»sidan ilhomlanib, unga javob tariqasida «Latofatnoma»ni bunyod etgan.Asar o‘sha davrdagi hukmron — Mahmudxon sultonga bag‘ishlangan. Mahmudxon kichik Muhammadning o‘g‘li bo‘lib, u Òog‘ay Òemurning avlodlaridan bo‘lgan. Òog‘ay Òemur Xorazm xoni Jo‘jining o‘n uchinchi o‘g‘li edi. Mahmudxonning ikki marta taxt tepasiga kelgani ma’lum. U birinchi marta 1411- yilda, keyin esa 1422—1424- yillarda Xorazm taxtida bo‘lgan. Demak, Xo‘jandiy ham mana shu yillarda Xorazmda yashab
ijod etgan. Ushbu ma’lumotlarga tayanib, adibning XIV asr oxiri, XV asrning birinchi yarmida yashab ijod etganini taxmin qilish mumkin.
Asar «Muhabbatnoma»ga javob — nazira tarzida yozilgan bo‘lsa-da, undan keskin farq qiladi. Xo‘jandiyning asari boshdanoyoq masnaviy shaklida yozilgan.Unda g‘azal, qit’a, fard va boshqa janr namunalari uchramaydi.
Xo‘jandiy juda shirali ijod qilgan. Undagi so‘z o‘yinlari, ayniqsa,tajnislarning ko‘p qo‘llanishi, arabcha va forscha so‘zlar, ko‘proq o‘zbekcha imkoniyatlarni izlagani asarning ta’sirchanligini judaoshirgan.
Birinchi muhabbatim. She’r va qo’shiq tarixi
Ўзбекнинг ëшию қарисига қадар ëддан билувчи¸ Шерали Жўраев қадами етган жойда мухлислар айттирмай қўймайдиган бу қўшиқ яралганига 40 йилдан ошган бўлган бўлса-да¸ муҳаббатга чанқоқ қалбларнинг унга талпиниши сусаймаëтир. Davomini o'qish
Abdulla Oripov. She’rlar
Абдулла Орипов — ноёб истеъдод эгаси. Чуқур фалсафийлик, миллий руҳ, диний-ахлоқий мезонларга садоқат шоир шеърияти асосларини ташкил этади. Ўзбек халқининг миллий тикланиши, ҳурфикрлилик ва мустақиллик учун курашида Абдулла Орипов шеърияти катта ўрин тутади. Davomini o'qish
Bayramxon va uning devoni haqida
Бугун Наврўз,бугун байрам,бугун тўй,
Қайғу ғамсиз севинч ёпар ҳар бир уй…
Байрамхон шеъридан
Биз Мирзо Бобур ҳаётига оид бадиий асарлардан номини билган,аммо ижодидан деярли тамоман бехабар, эски ўзбек (чиғатой) тилида ижод қилган Байрамхон шахсияти ва фаолияти ҳақида Ўзбекистон Миллий энциклопедиясининг 2 жилдида қуйидаги маълумотларни ўқишимиз мумкин: Davomini o'qish
Abdulhamid Cho’lpon. Adabiyot nadir?
Адабиёт ҳар бир миллатнинг ҳисли кўнгул тарихининг энг қоронғу хоналарида маишат (тирикчилик)нинг кетишига қараб ҳар хил тусда ва рангда етишган, файзли тил бирла тақдир этула олмайдирғон бир гулдир. Ушбу яшадигимиз муҳит доирасинда анинг тўлқуни одамнинг ҳар хил маишатига қараб ўзгарадир. Davomini o'qish
Taqdimot: Zebo Mirzoning «Ishq» kitobi nashrdan chiqdi
Зебо Мирзо. Ишқ. Шеърлар; Сўзбоши муаллифи: Ўзбекистон халқ шоири Хуршид Даврон.Тошкент — Аkademnashr, 128 бет
Мен бу китобни ҳаяжон билан ўқиб чиқдим. Мутолаа давомида Зебонинг матбуотда эълон қилинган илк шеърий туркумларини, дастлабки китобларини эсладим. Унинг мураккаб ва сирли ҳаёти бу китобда жамланган шеърларда нечоғли акс этмасин,бари бир мен учун сирли бўлиб қолганини ҳам пайқадим. Шеърнинг ўзи,ижоднинг ўзи сирли бўлгандан кейин унинг одами ҳам сирли бўлиши керак деб ўйладим. Davomini o'qish
Qul Ubaydiy. Vafo qilsang. Devon
ҚУЛ УБАЙДИЙ. ВАФО ҚИЛСАНГ. ДЕВОН
Қул Убайдий хусусида
Тарих шуни кўрсатадики, хонлар билан хонларнинг фарқи бор, беклар билан бекларнинг, амирлар билан амирларнинг. Бирлари ўзидан яхши ном қолдириш учун курашган ва яшаган бўлсалар, иккинчилари кўп вақт ўз турмушини, бойлик орттиришни, бор нарсаларни ҳам бузишни, йўқ килишни ўйлаган, яратувчилик ғоясидан узоқ бўлган.
Бухоро ҳокими Маҳмуд Султоннинг ўғли Убайдуллохон ибн Маҳмуд Султон эса бир томондан шайбонийлар сулоласининг йирик намоядаларидан бири бўлиши, ҳокимият учун бўлган жангу жадалларда фаол қатнашиши билан бирга ўз даври маданиятининг катта арбоби, XVI аср ўзбек адабиётининг йирик вакили ҳам бўлган, ўз ҳаётининг бирон кунини шеърсиз, шеър мутолаасисиз кечирмаган, ўзидан кейинги авлодларга ўзбек, форс ва араб тилларида бир неча девон қолдирган.
Ўрта Осиё халқлари сиёсий тарихида Убайдуллохоннинг энг катта хизматларидан бири шундаки, у Исмоил Сафавий бошлиқ эронийларнинг, тарихчи Ҳофиз Таниш Бухорий тили билан айтганда, «қизил бошлар»нинг ҳужумларини дафъ этиб, Мовароуннаҳрни уларнинг истибдодидан сақлаб қолди. Шайбонийхоннинг фожиали ўлимидан кейин шайбонийлар орасида маълум даражада маънавий парокандалик юз берди. Убайдуллохоннинг ҳарбий маҳорати ва жасорати, унинг давлат арбоби сифатида қаттиққўллиги туфайли сафавийлар қўшини орқага чекинди. Уларнинг Ўрта Осиё шаҳарларини қирғин қилиши, талаши тўхтатилди.
Davomini o'qish