Анча ойлардан буён Абдулла аканинг хасталигидан қайғуриб, сўнгги ҳафталарда соғайиб бораётганини эшитиб, шодланиб юрганларнинг бириман. Сўнгги ойларда ёзилган шеърлар устознинг биз каби шеърият ҳавасмандларига соғинчли саломлар битилган шеърий мактублари бўлса ажабмас.
Абдулла ОРИПОВ
ОРЗУ-ҲАВАСЛАРГА ТЎЛИҚ БУ ОЛАМ
ҲАҚ ГАП
Кетганни билмасдан мақтама, банда,
Гарчи марҳумларнинг ёди порлоқдир.
Ёвуз ёвузлигин қилмагай канда,
Ўша жойларда ҳам аҳмоқ аҳмоқдир.
Ўлим бир нафасда келтирмас обрўй,
Ногоҳ азиз бўлиб қолмагай жонинг.
Сени қутқазиши мумкин билиб қўй,
Эзгу амалларинг ҳамда иймонинг.
2014 йил, 5 май
ҲАЁТ ЎЙИНЛАРИ
Қачон қарамайин отам раҳматлик
Олиб боргин дерди мени Нукусга.
Булар гапдир дердим оддий, суҳбатлик,
Ўхшаб кетар ахир Нукус Некўзга.
Ҳар ҳолда йироқман уруғчиликдан,
Яхлит деб биламан жами одамни.
Баъзан ёлғизлансам бор-йўқчиликдан
Тушуниб қоламан отамни…
2014 йил, 6 май
ЧУМОЛИХЎР
Чумолихўр деган бир хил ҳайвон бор,
Амриқо ёқларда қозонган шуҳрат.
Туриши кўппакдай ўша жонивор,
Майда чумолини териб ер фақат.
Бир кун арслон деди: — Улкан бўлсанг ҳам,
Чумоли ейишни қилмайсан канда.
Чумолихўр деди: — Кечиринг ҳожам,
Ахир нима қилай, майдакашманда.
2014 йил, 3 май
БИЛАҒОНЛИК
Хитой ёзувини ўқий олмайман,
Менга нотанишдир санскрит ҳам.
Лотинча жумла ҳам тўқий олмайман,
Бўйнимга оламан барисин укам.
Сен кўп нарсаларни биласан гўё,
Буюк фазилат бу — рост бўлса агар.
Яшириб не қилай, кўпинча, аммо
Ёлғон гаплардан ҳам қилмайсан ҳазар.
2014 йил, 4 май
ҲИМОЯТ
Аввал болаларга қалқон бўлинг, сўнг
Ёши улуғларни айланг ҳимоят.
Бор эрур учинчи вазифа ҳам чўнг:
Бемор одамларга кўрсатинг шафқат.
Шундоқ қурилгандир афсуски дунё,
Уларнинг жисмига ёзда ўтар нам.
Қурту қумурсқалар ҳайиқмас асло,
Чўқилаб қочади ҳатто чумчуқ ҳам.
2014 йил, 5 май
КЎНИКИШ
Бу дунё ўзгариб кетди мутлақо,
Очиқ гап, ҳамма ҳам баробар эмас.
Меҳнат қилган одам кун кўрар, аммо
Бекорчига кўкдан чалпак ҳам ёғмас.
Орзу-ҳавасларга тўлиқ бу олам,
Ўғлим, соғ юрсанг бас ўзингга яраб.
Зинҳор қаноатга кўниккин сен ҳам,
Оёғингни узат кўрпангга қараб.
2014 йил, 6 май
ИККИ БОЛАКАЙ
Гўё олис фазоларга учмоқликка шай,
Суҳбатлашиб турар эди икки болакай.
Бири дерди: — Мен ўқийман Оксфордларда,
Саёҳатлар қилажакман улуғ юртларда.
Иккинчиси деди: — Ўқи, пулинг етгайдир,
Юлдузларни узишга ҳам қўлинг етгайдир.
Менда эса бунақанги имкон йўқ, афсус,
Отамизда сизникидай дўкон йўқ, афсус.
2014 йил, 6 май
ПОЧТА ҚУТИСИ
Дарвозам юзига қадалган шундоқ
Ажойиб безакли почта қутиси.
Йўловчи ё мухлис ёки дўст-ўртоқ
Унга ўз хатларин ташлаб ўтгуси.
Гоҳо таъсирланиб кетаман ростдан,
Олганда масалан, қутлов хатларни.
Биров пўписа ҳам ёзади қасддан,
Баъзан ўрганаман шикоятларни.
Ҳаётнинг оддий бир манзараси бу,
Кимдир балки мендан кутгайдир мадад.
Бироқ бир армон бор дилимда мангу –
Қайга борай ўзим магар босса дард?
Дунёдан ўтганда отам ва онам
Чидаш беролмадим ҳижрон ўтига.
Фарёдим қоғозга битган бўлсам ҳам,
Уни ташлар эдим қайси қутига?!
Учратдим ҳаётда турфа одамни,
Нокаслар тинч қўяр на ўнг, на тушда.
Улар юрагингга солган аламни
Қабул қилармикан бирорта почта?!
Кечаги ёронлар кетса қайрилиб,
Мансабу бойлигинг йўқлиги сабаб.
Агар ёлғиз қолсанг дўстдан айрилиб,
Кимга хат ёзардинг тасалли сўраб?!
Ҳар лаҳза учрайди азал бир маъни,
Ҳаётда абадий шундоқ ибрат бор:
Қайта тиклаш мумкин ҳатто Каъбани,
Лекин қалбни тиклаш душвордир, душвор.
Магар нола чекса юрагинг зимдан,
Уни тинглар фақат Аллоҳ даргоҳи.
Гина қилиб юрма асло ҳеч кимдан,
Қутига сиғмайди инсоннинг оҳи.
2014 йил, 17 май
МЕҲРИБОН
Бунча мутаассиб бўлманг, эй эшон,
Яратган қошида тенгдир ҳар инсон.
Деманг, фақат мени тинглайди деб У,
Ўзи барчамизга ҳамдам, меҳрибон.
2014 йил, 17 апрель
Ancha oylardan buyon Abdulla akaning xastaligidan qayg’urib, so’nggi haftalarda sog’ayib borayotganini eshitib, shodlanib yurganlarning biriman. Ustozning so’nggi oylarda yozgan she’rlari biz kabi she’riyat havasmandlariga sog’inchli salomlar bitilgan she’riy maktublari bo’lsa ajabmas.
Abdulla ORIPOV
ORZU-HAVASLARGA TO’LIQ BU OLAM
HAQ GAP
Ketganni bilmasdan maqtama, banda,
Garchi marhumlarning yodi porloqdir.
Yovuz yovuzligin qilmagay kanda,
O’sha joylarda ham ahmoq ahmoqdir.
O’lim bir nafasda keltirmas obro’y,
Nogoh aziz bo’lib qolmagay joning.
Seni qutqazishi mumkin bilib qo’y,
Ezgu amallaring hamda iymoning.
2014 yil, 5 may
HAYOT O’YINLARI
Qachon qaramayin otam rahmatlik
Olib borgin derdi meni Nukusga.
Bular gapdir derdim oddiy, suhbatlik,
O’xshab ketar axir Nukus Neko’zga.
Har holda yiroqman urug’chilikdan,
Yaxlit deb bilaman jami odamni.
Ba’zan yolg’izlansam bor-yo’qchilikdan
Tushunib qolaman otamni…
2014 yil, 6 may
CHUMOLIXO’R
Chumolixo’r degan bir xil hayvon bor,
Amriqo yoqlarda qozongan shuhrat.
Turishi ko’ppakday o’sha jonivor,
Mayda chumolini terib yer faqat.
Bir kun arslon dedi: — Ulkan bo’lsang ham,
Chumoli yeyishni qilmaysan kanda.
Chumolixo’r dedi: — Kechiring hojam,
Axir nima qilay, maydakashmanda.
2014 yil, 3 may
BILAG’ONLIK
Xitoy yozuvini o’qiy olmayman,
Menga notanishdir sanskrit ham.
Lotincha jumla ham to’qiy olmayman,
Bo’ynimga olaman barisin ukam.
Sen ko’p narsalarni bilasan go’yo,
Buyuk fazilat bu — rost bo’lsa agar.
Yashirib ne qilay, ko’pincha, ammo
Yolg’on gaplardan ham qilmaysan hazar.
2014 yil, 4 may
HIMOYAT
Avval bolalarga qalqon bo’ling, so’ng
Yoshi ulug’larni aylang himoyat.
Bor erur uchinchi vazifa ham cho’ng:
Bemor odamlarga ko’rsating shafqat.
Shundoq qurilgandir afsuski dunyo,
Ularning jismiga yozda o’tar nam.
Qurtu qumursqalar hayiqmas aslo,
Cho’qilab qochadi hatto chumchuq ham.
2014 yil, 5 may
KO’NIKISH
Bu dunyo o’zgarib ketdi mutlaqo,
Ochiq gap, hamma ham barobar emas.
Mehnat qilgan odam kun ko’rar, ammo
Bekorchiga ko’kdan chalpak ham yog’mas.
Orzu-havaslarga to’liq bu olam,
O’g’lim, sog’ yursang bas o’zingga yarab.
Zinhor qanoatga ko’nikkin sen ham,
Oyog’ingni uzat ko’rpangga qarab.
2014 yil, 6 may
IKKI BOLAKAY
Go’yo olis fazolarga uchmoqlikka shay,
Suhbatlashib turar edi ikki bolakay.
Biri derdi: — Men o’qiyman Oksfordlarda,
Sayohatlar qilajakman ulug’ yurtlarda.
Ikkinchisi dedi: — O’qi, puling yetgaydir,
Yulduzlarni uzishga ham qo’ling yetgaydir.
Menda esa bunaqangi imkon yo’q, afsus,
Otamizda siznikiday do’kon yo’q, afsus.
2014 yil, 6 may
POCHTA QUTISI
Darvozam yuziga qadalgan shundoq
Ajoyib bezakli pochta qutisi.
Yo’lovchi yo muxlis yoki do’st-o’rtoq
Unga o’z xatlarin tashlab o’tgusi.
Goho ta’sirlanib ketaman rostdan,
Olganda masalan, qutlov xatlarni.
Birov po’pisa ham yozadi qasddan,
Ba’zan o’rganaman shikoyatlarni.
Hayotning oddiy bir manzarasi bu,
Kimdir balki mendan kutgaydir madad.
Biroq bir armon bor dilimda mangu –
Qayga boray o’zim magar bossa dard?
Dunyodan o’tganda otam va onam
Chidash berolmadim hijron o’tiga.
Faryodim qog’ozga bitgan bo’lsam ham,
Uni tashlar edim qaysi qutiga?!
Uchratdim hayotda turfa odamni,
Nokaslar tinch qo’yar na o’ng, na tushda.
Ular yuragingga solgan alamni
Qabul qilarmikan birorta pochta?!
Kechagi yoronlar ketsa qayrilib,
Mansabu boyliging yo’qligi sabab.
Agar yolg’iz qolsang do’stdan ayrilib,
Kimga xat yozarding tasalli so’rab?!
Har lahza uchraydi azal bir ma’ni,
Hayotda abadiy shundoq ibrat bor:
Qayta tiklash mumkin hatto Ka’bani,
Lekin qalbni tiklash dushvordir, dushvor.
Magar nola cheksa yuraging zimdan,
Uni tinglar faqat Alloh dargohi.
Gina qilib yurma aslo hech kimdan,
Qutiga sig’maydi insonning ohi.
2014 yil, 17 may
MEHRIBON
Buncha mutaassib bo’lmang, ey eshon,
Yaratgan qoshida tengdir har inson.
Demang, faqat meni tinglaydi deb U,
O’zi barchamizga hamdam, mehribon.
2014 yil, 17 aprel
17.04.2015
Abdulla Oripov. Birinchi Muhabbatim by Khurshid Davron on Scribd
