Бугун тунда 5 ноябрда Америкада 77 ёшида вафот этган устоз Абдулла Ориповнинг майити Тошкентга олиб келинди ва исломий урф-одатлардан кейин Чиғатой қабристонида дафн этилди. Меҳрибон Аллоҳ устозни раҳматига олсин, охиратларини обод қилсин. Инна лиллаҳи ва инна илайҳи рожиъун.
Атоқли ва ардоқли шоир Абдулла Ориповнинг вафот этгани ҳақидаги хабар миллат юрагига, устознинг шогирдлари юрагига оғриқ солди. Бугунги саҳифамизда мана шу оғриқдан туғилган сатрларни тақдим этмоқдамиз.
АБДУЛЛА ОРИПОВ ХОТИРАСИГА
БАҒИШЛАНГАН ШЕЪРЛАР
МАРСИЯ
Усмон АЗИМ
Ўзбекистон халқ шоири
Болаликдан мен ҳам шеър деб ёнган эдим,
Не қиларим билмай баъзан толган эдим.
Ориповдан қарзга олов олган эдим –
Бу қарзимни бугун айтсам, ҳалол бўлгай.
Ҳар бир сўзни кўнгил билан терган эди,
Аъмоли ҳам, тақдири ҳам шеърдан эди.
Истеъдодни унга худо берган эди,
Банда десак, ҳақиқатга малол бўлгай.
Тобеликнинг қўрқинчлари ҳали бисёр.
Дилларида, тилларида минг ифтихор:
“Ўзбекистон Ватаним” деб айтган илк бор –
Бу мард зотнинг мардлигидан тил лол бўлгай.
Гарчи ажал илтижога кўнмас эди,
Биламиз-ку асил шоир ўлмас эди.
Ўлимга ҳам Ватан сизни бермас эди.
Ажални ёт юртда енгмоқ маҳол бўлгай.
Кўз ёшларим оқаётир нолам узра,
Шоир – парвоз сўзда кечган ҳар дам узра,
Воҳким, учди тобути ҳам олам узра –
Бу парвозлар мангуликдан бир фол бўлгай.
Оғажоним, сўзда ғамни шоширгайман,
Ҳасратимни қаътларига яширгайман.
Сизни ёлғиз худовандга топширгайман,
Энди ўзга сўз демаклик завол бўлгай.
Бу йил диллар видоларда куйиб ўтди,
Вақт йиғидан ўпка-бағри тўйиб ўтди.
Не зотларни қаро ерга қўйиб ўтди,
Кимга жавоб, кимга бу ҳол савол бўлгай.
Видо айтдим, видо айтдим, видо айтдим –
Бу шеъримни ақлу ҳушдан жудо айтдим,
Зарра қўрқмай, маргу ҳаёт аро айтдим –
Воҳ, видонинг қадлари ҳам минг дол бўлгай.
УСТОЗ АБДУЛЛА ОРИПОВ ХОТИРАСИГА
Мирпўлат МИРЗО
Ортингдан термилиб қайғуда оқдим,
Юрагим фиғони фалакка етди!
Йиғла, эй миллатим, йиғла, эй халқим!
Яна битта улуғ шоиринг кетди!
Унинг битган ҳар бир байтидан ҳар он
Уфуриб турарди кўкламлар иси…
Кетди тирикликка ошуфта бир жон,
Буюк туйғуларнинг сўнгги куйчиси!
Ёндириб қонини орзу ва сурур,
Куйлади гоҳ ҳасрат, гоҳи аламни,
Қўлидан туширмай ўтди бир умр
Навоий ва Чўлпон тутган қаламни.
Босганда ўлкани зимистон тунлар,
Устозим, кўтардинг Эрк учун ялов!
Қатағон замонлар, умидсиз кунлар
Ёқди сенинг шеъринг қалбларда олов!
Бу фоний умрдан не эрур маъни?..
Кўрдим – фидолар бор буюк ниятга:
Кимки улуғласа ўз юртин шаънин,
Номи муҳрлангай абадиятга!
АЛВИДО
Иқбол МИРЗО
Ўзбекистон халқ шоири
Бу йил оғир келди Ўзбекистонга,
Садафдек дурларим тўкилди қатор.
Чиғатойтепага шудрингдек томган,
Ҳали қуримаган кўзёшларим бор…
Алвидо, муҳтарам Абдулла Ориф!
Гарчи ажал бермас ҳеч кимга омон.
Вале шоирсиз эл ғарибдан ғариб,
Шоирга тош отган миллат – оломон.
Ғийбат қилиб тўкдик гуноҳингизни,
Сиздан қолган майдан майда хўплашиб.
Муҳташам ҳаётдан бездирдик Сизни
Гоҳ якка тартибда, баъзан кўплашиб.
Кимдир қайта-қайта топар асолар,
Уни косов қилар бошқа ғўр банда.
Ҳа, казо-казолар ва ҳоказолар
Ҳушёр тортар эди Сизни кўрганда.
Сиз билан юзма-юз қолсак ногаҳон
Ёдга солардингиз кимлигимизни.
Кеча не сабабдан эдигу бийрон,
Бугун не сабабдан жимлигимизни.
Рост сўзни айтмоқлик мушкуллиги рост,
Гўзал оҳ тортмоққа юрак керак, оҳ!
Тафаккур шиддати Навоийга хос,
Темурбекка оид бу қаттиқ нигоҳ.
Бол томизиб мақтаб асарларини
Шоирни бундайроқ кўргувчилар бор.
Тутун пуркаб ҳайдаб асаларини,
Асални ўймоқлаб ургувчилар бор…
Оқибатни ўйлаб чекдингиз алам,
Гина, ўкинчингиз беғараз тамом.
Мақсадингиз – завол топмасин олам,
Одамга ярашсин инсон деган ном.
Сизга ошно бўлдим болалик кездан,
Сиздан ранглар олдим сўзимга аён.
Эл қатори қарздор эдим мен Сиздан,
Ўзимнинг армоним ўзимга аён…
Баҳри муҳит тўлқин урар ёлвориб,
Юлдузлар йўл қарар жавдираб илҳақ.
Мендан рози бўлинг, Абдулла Ориф,
Сиздан рози бўлсин Ҳокими мутлақ
«ШОИР ЎЛДИ» ДЕМАНГ
Нодир ЖОНУЗОҚ
“Шоир ўлди” деманг – яшайди шоир,
Безавол, ширали қўшиқларида.
“Шоир ўлди” деманг – яшнайди шоир
Биринчи муҳаббат, ишқ кўшкларида.
“Шоир ўлди” деманг – ёзар қасдма-қасд,
Уни енголмайди йиллар армони.
“Шоир ўлди” деманг – митти юлдузмас,
Чароғон юлдуздай порлар ҳар они.
“Шоир ўлди” деманг – то бордир ўзбек,
Тилида, дилида янграйди саси.
“Шоир ўлди” деманг – қуёшли сўздек
Музларни эритгай ўтлиғ нафаси.
“Шоир ўлди” деманг – бўй берар ҳар йил
Деҳқоннинг кўкламги, кузги ўйида.
“Шоир ўлди” деманг – даврада у, дил
Пиёладай тўлса элнинг тўйида.
“Шоир ўлди” деманг – висол чоғлари
Сирлашган қалбларнинг шавқига шерик.
“Шоир ўлди” деманг – ҳижрон доғларин
Даволаб юргувчи табиб у – тирик!
“Шоир ўлди” деманг – урар юраги,
Юртнинг бош, улуғвор таронасида.
“Шоир ўлди” деманг – кўчиб юради
Миллатнинг шеърсевар ҳар онасида…
“Шоир ўлди” деманг – уйғоқ, саросар
Кўнгилдан жаннатга йўл солди шоир.
“Шоир ўлди” деманг – дўзах, аросат
Юкини елкалаб, юксалди шоир.
“Шоир ўлди” деманг – шикаста рози
Синиқдил кўзида силқир ёш бўлиб.
“Шоир ўлди” деманг – собит овози
Ҳасадгўй кўксига ботар тош бўлиб.
“Шоир ўлди” деманг – бир умр майда
Ғийбатлардан безиб, чўчиб ўтди у.
“Шоир ўлди” деманг – чорлашган пайтда
Улуғлар ёнига кўчиб ўтди у.
“Шоир ўлди” деманг – Бақо қасрига
Муҳташам, қутлуғ бир ялов – туғ илди.
“Шоир ўлди” деманг! Шоир, аслида,
Ўлмайдиган бўлиб қайта туғилди!
АБДУЛЛА ОРИПОВ ХОТИРАСИГА
Самариддин САЙЙИДЗОД
Балки, жисмингиздан тушмас бир соя,
Балки сўниб битмиш кўксингиздан чўғ.
Лекин ёниқ ҳислар топмас ниҳоя,
Сиз ҳали бутунлай ўлганингиз йўқ.
.
Тонгда тирикларла оёққа қалқиб,
Дунё камларидан поймона тўлмас.
Эрта жисмингизни кўмарлар балки…
Сиз айтган Сўзларни кетмонлаб бўлмас.
.
Сизсиз бир шодлик кам, кам битта андуҳ,
Бу кўзлар йиғлолмас.
Лаблар кулмайди…
Шеърингиз бор экан, ўлганингиз йўқ,
Сизнинг Сўзингизни кўмиб бўлмайди…
АБДУЛЛА ОРИПОВ ХОТИРАСИГА
Рафиқ САЙДУЛЛО
Биз осмонни тутиб тура олмаймиз;
зеро, эҳтиёж йўқ бунга ҳеч замон;
зеро, биз яшасак етгулик бўлар
қалбимиз интизор, бошимиз омон.
Биз осмонни тутиб тура олмаймиз;
аммо биз- телбалар шошамиз қаён;
зеро, ҳеч кимсадан ортда қолмаймиз;
зеро, ҳар умрнинг охири аён.
Bugun tunda 5 noyabrda Amerikada 77 yoshida vafot etgan ustoz Abdulla Oripovning mayiti Toshkentga olib kelindi va islomiy urf-odatlardan keyin Chig’atoy qabristonida dafn etildi. Mehribon Alloh ustozni rahmatiga olsin, oxiratlarini obod qilsin. Inna lillahi va inna ilayhi roji’un.
Atoqli va ardoqli shoir Abdulla Oripovning vafot etgani haqidagi xabar millat yuragiga, ustozning shogirdlari yuragiga og’riq soldi. Bugungi sahifamizda mana shu og’riqdan tug’ilgan satrlarni taqdim etmoqdamiz.
ABDULLA ORIPOV XOTIRASIGA
BAG’ISHLANGAN SHE’RLAR
MARSIYA
Usmon AZIM
O’zbekiston xalq shoiri
Bolalikdan men ham she’r deb yongan edim,
Ne qilarim bilmay ba’zan tolgan edim.
Oripovdan qarzga olov olgan edim –
Bu qarzimni bugun aytsam, halol bo’lgay.
Har bir so’zni ko’ngil bilan tergan edi,
A’moli ham, taqdiri ham she’rdan edi.
Iste’dodni unga xudo bergan edi,
Banda desak, haqiqatga malol bo’lgay.
Tobelikning qo’rqinchlari hali bisyor.
Dillarida, tillarida ming iftixor:
“O’zbekiston Vatanim” deb aytgan ilk bor –
Bu mard zotning mardligidan til lol bo’lgay.
Garchi ajal iltijoga ko’nmas edi,
Bilamiz-ku asil shoir o’lmas edi.
O’limga ham Vatan sizni bermas edi.
Ajalni yot yurtda yengmoq mahol bo’lgay.
Ko’z yoshlarim oqayotir nolam uzra,
Shoir – parvoz so’zda kechgan har dam uzra,
Vohkim, uchdi tobuti ham olam uzra –
Bu parvozlar mangulikdan bir fol bo’lgay.
Og’ajonim, so’zda g’amni shoshirgayman,
Hasratimni qa’tlariga yashirgayman.
Sizni yolg’iz xudovandga topshirgayman,
Endi o’zga so’z demaklik zavol bo’lgay.
Bu yil dillar vidolarda kuyib o’tdi,
Vaqt yig’idan o’pka-bag’ri to’yib o’tdi.
Ne zotlarni qaro yerga qo’yib o’tdi,
Kimga javob, kimga bu hol savol bo’lgay.
Vido aytdim, vido aytdim, vido aytdim –
Bu she’rimni aqlu hushdan judo aytdim,
Zarra qo’rqmay, margu hayot aro aytdim –
Voh, vidoning qadlari ham ming dol bo’lgay.
USTOZ ABDULLA ORIPOV XOTIRASIGA
Mirpo’lat MIRZO
Ortingdan termilib qayg’uda oqdim,
Yuragim fig’oni falakka yetdi!
Yig’la, ey millatim, yig’la, ey xalqim!
Yana bitta ulug’ shoiring ketdi!
Uning bitgan har bir baytidan har on
Ufurib turardi ko’klamlar isi…
Ketdi tiriklikka oshufta bir jon,
Buyuk tuyg’ularning so’nggi kuychisi!
Yondirib qonini orzu va surur,
Kuyladi goh hasrat, gohi alamni,
Qo’lidan tushirmay o’tdi bir umr
Navoiy va Cho’lpon tutgan qalamni.
Bosganda o’lkani zimiston tunlar,
Ustozim, ko’tarding Erk uchun yalov!
Qatag’on zamonlar, umidsiz kunlar
Yoqdi sening she’ring qalblarda olov!
Bu foniy umrdan ne erur ma’ni?..
Ko’rdim – fidolar bor buyuk niyatga:
Kimki ulug’lasa o’z yurtin sha’nin,
Nomi muhrlangay abadiyatga!
ALVIDO
Iqbol MIRZO
O’zbekiston xalq shoiri
Bu yil og’ir keldi O’zbekistonga,
Sadafdek durlarim to’kildi qator.
Chig’atoytepaga shudringdek tomgan,
Hali qurimagan ko’zyoshlarim bor…
Alvido, muhtaram Abdulla Orif!
Garchi ajal bermas hech kimga omon.
Vale shoirsiz el g’aribdan g’arib,
Shoirga tosh otgan millat – olomon.
G’iybat qilib to’kdik gunohingizni,
Sizdan qolgan maydan mayda xo’plashib.
Muhtasham hayotdan bezdirdik Sizni
Goh yakka tartibda, ba’zan ko’plashib.
Kimdir qayta-qayta topar asolar,
Uni kosov qilar boshqa g’o’r banda.
Ha, kazo-kazolar va hokazolar
Hushyor tortar edi Sizni ko’rganda.
Siz bilan yuzma-yuz qolsak nogahon
Yodga solardingiz kimligimizni.
Kecha ne sababdan edigu biyron,
Bugun ne sababdan jimligimizni.
Rost so’zni aytmoqlik mushkulligi rost,
Go’zal oh tortmoqqa yurak kerak, oh!
Tafakkur shiddati Navoiyga xos,
Temurbekka oid bu qattiq nigoh.
Bol tomizib maqtab asarlarini
Shoirni bundayroq ko’rguvchilar bor.
Tutun purkab haydab asalarini,
Asalni o’ymoqlab urguvchilar bor…
Oqibatni o’ylab chekdingiz alam,
Gina, o’kinchingiz beg’araz tamom.
Maqsadingiz – zavol topmasin olam,
Odamga yarashsin inson degan nom.
Sizga oshno bo’ldim bolalik kezdan,
Sizdan ranglar oldim so’zimga ayon.
El qatori qarzdor edim men Sizdan,
O’zimning armonim o’zimga ayon…
Bahri muhit to’lqin urar yolvorib,
Yulduzlar yo’l qarar javdirab ilhaq.
Mendan rozi bo’ling, Abdulla Orif,
Sizdan rozi bo’lsin Hokimi mutlaq
«SHOIR O’LDI» DEMANG
Nodir JONUZOQ
“Shoir o’ldi” demang – yashaydi shoir,
Bezavol, shirali qo’shiqlarida.
“Shoir o’ldi” demang – yashnaydi shoir
Birinchi muhabbat, ishq ko’shklarida.
“Shoir o’ldi” demang – yozar qasdma-qasd,
Uni yengolmaydi yillar armoni.
“Shoir o’ldi” demang – mitti yulduzmas,
Charog’on yulduzday porlar har oni.
“Shoir o’ldi” demang – to bordir o’zbek,
Tilida, dilida yangraydi sasi.
“Shoir o’ldi” demang – quyoshli so’zdek
Muzlarni eritgay o’tlig’ nafasi.
“Shoir o’ldi” demang – bo’y berar har yil
Dehqonning ko’klamgi, kuzgi o’yida.
“Shoir o’ldi” demang – davrada u, dil
Piyoladay to’lsa elning to’yida.
“Shoir o’ldi” demang – visol chog’lari
Sirlashgan qalblarning shavqiga sherik.
“Shoir o’ldi” demang – hijron dog’larin
Davolab yurguvchi tabib u – tirik!
“Shoir o’ldi” demang – urar yuragi,
Yurtning bosh, ulug’vor taronasida.
“Shoir o’ldi” demang – ko’chib yuradi
Millatning she’rsevar har onasida…
“Shoir o’ldi” demang – uyg’oq, sarosar
Ko’ngildan jannatga yo’l soldi shoir.
“Shoir o’ldi” demang – do’zax, arosat
Yukini yelkalab, yuksaldi shoir.
“Shoir o’ldi” demang – shikasta rozi
Siniqdil ko’zida silqir yosh bo’lib.
“Shoir o’ldi” demang – sobit ovozi
Hasadgo’y ko’ksiga botar tosh bo’lib.
“Shoir o’ldi” demang – bir umr mayda
G’iybatlardan bezib, cho’chib o’tdi u.
“Shoir o’ldi” demang – chorlashgan paytda
Ulug’lar yoniga ko’chib o’tdi u.
“Shoir o’ldi” demang – Baqo qasriga
Muhtasham, qutlug’ bir yalov – tug’ ildi.
“Shoir o’ldi” demang! Shoir, aslida,
O’lmaydigan bo’lib qayta tug’ildi!
ABDULLA ORIPOV XOTIRASIGA
Samariddin SAYYIDZOD
Balki, jismingizdan tushmas bir soya,
Balki so’nib bitmish ko’ksingizdan cho’g’.
Lekin yoniq hislar topmas nihoya,
Siz hali butunlay o’lganingiz yo’q.
.
Tongda tiriklarla oyoqqa qalqib,
Dunyo kamlaridan poymona to’lmas.
Erta jismingizni ko’marlar balki…
Siz aytgan So’zlarni ketmonlab bo’lmas.
.
Sizsiz bir shodlik kam, kam bitta anduh,
Bu ko’zlar yig’lolmas.
Lablar kulmaydi…
She’ringiz bor ekan, o’lganingiz yo’q,
Sizning So’zingizni ko’mib bo’lmaydi…
ABDULLA ORIPOV XOTIRASIGA
Rafiq SAYDULLO
Biz osmonni tutib tura olmaymiz;
zero, ehtiyoj yo’q bunga hech zamon;
zero, biz yashasak yetgulik bo’lar
qalbimiz intizor, boshimiz omon.
Biz osmonni tutib tura olmaymiz;
ammo biz- telbalar shoshamiz qayon;
zero, hech kimsadan ortda qolmaymiz;
zero, har umrning oxiri ayon.
