Ота-боболаримиздан қолган улкан маънавий бойлик, қўлёзма асарлар Қизилқум саҳросига сочилиб кетган олтинни эслатади. Авлодларимиз яратган бу асарлар дунё кутубхона, музейларига сочилиб кетган. Жаҳондаги бирорта машҳур кутубхона йўқки, у ерда халқимиз тарихи ва адабиётига тегишли қўлёзма асар бўлмасин. Британия Музейи, Париж Миллий Кутубхонаси, Оксфорд, Кэмбриж, Сорбонна, Харвард, Йел университети кутубхоналари, Голландия, Олмония, Испания, Италия, Ватикан китобликлари, ҳамда Туркия, Эрон, Ҳиндистондаги кутубхоналарда ўзимиз сақлай олмаган кўплаб ёзма адабиётларимиз намуналари авайлаб асраб келинмоқда.

СУЛТОН ҲУСАЙН БОЙҚАРО ФАРМОНИ
Хайрулла Исматуллаев

  Хайрулла Исматулла (Хайрулла Ҳикматуллавич Исматуллаев) 1937 йилнинг 16 августида Тошкентда шарқшунос олим оиласида туғилган. Иккинчи жаҳон урушида оиласидан етим қолган Хайрулла қариндошлари қўлида катта бўлган. 1960 йилда Тошкент Чет Тиллар Институтини (ҳозирги Ўзбекистон Жаҳон Тиллари Университети) тамомлайди. 1961 йилда эса Тошкент Давлат Университетининг Туркология факултетида кандидатлик ишини бошлайди.1964-1974 йилларда ушбу даргоҳда дарс беради.  1974 йилнинг 14 декабрида Совет ҳукуматига қарши ҳаракатда айбланиб, қамоққа олинади. Тўққиз йил панжара ортида ўтириб, 1983 йилнинг 29 ноябрида озод этилади.
1990 йили АҚШга кўчиб кетган олим мустақилликка эришган Ўзбекистон ва ўзбек халқи тарихи, маданияти, қадриятлари ҳамда ўзига хослиги билан ғарбликларни таништирган инсонлардан биридир. Дастлаб АҚШдаги Индиана Университетида ўзбек тилидан сабоқ берган, кейинчалик Висконсин университетининг Осиё тиллари ва маданиятлари бўлимида фаолият юритди. АҚШда ўзбек ва инглиз тилларида ўзбек халқи тарихи ва адабиётига оид ўндан зиёд китоб ва юзлаб мақолалар муаллифи. Шунингдек, Марказий Осиё учун катта аҳамиятга эга манбаълар ва ғарбнинг илғор қадриятлари билан ўзбек халқини ошно этган олимлардан бири сифатида ҳам билинади.
Хайрулло Исматуллаев ўзбек ва инглиз тилларида ўзбек халқи тарихи ва адабиётига оид ўндан зиёд китоб ва юзлаб мақолалар, хусусан,»Самоучитель узбекского языка», «Ўзбекча-русча-тожикча сўзлашув»,» Алишер Навоий ҳикматли сўзлари», икки жилдлик «Ўзбек тили»,»Туркистонлик олимлар» ва ўзбекча-инглизча иборалар луғати ва сўзлашув китобларининг муаллифи.
Хайрулла Исматулла 2008 йил 24 августида оламдан ўтган,Висконсин штатининг Медисон шаҳрида, мусулмонлар қабристонида (Highland Memory Gardens) дафн этилган.

Ота-боболаримиздан қолган улкан маънавий бойлик, қўлёзма асарлар Қизилқум саҳросига сочилиб кетган олтинни эслатади. Авлодларимиз яратган бу асарлар дунё кутубхона, музейларига сочилиб кетган. Жаҳондаги бирорта машҳур кутубхона йўқки, у ерда халқимиз тарихи ва адабиётига тегишли қўлёзма асар бўлмасин. Британия Музейи, Париж Миллий Кутубхонаси, Оксфорд, Кэмбриж, Сорбонна, Харвард, Йел университети кутубхоналари, Голландия, Олмония, Испания, Италия, Ватикан китобликлари, ҳамда Туркия, Эрон, Ҳиндистондаги кутубхоналарда ўзимиз сақлай олмаган кўплаб ёзма адабиётларимиз намуналари авайлаб асраб келинмоқда.

Бизнинг ниятимиз яқин фурсатда Оврупо музей, кутубхона ва шахсий китоб фондларида сақланаётган ўзбек адабиётининг нодир намуналари билан ўқувчиларни таништириб бориш.
Кейинги вақтларда мен темурийлардан ва темурийлар давридан қолган машҳур асарларни аниқлашга, иложи бўлса, айримларининг нусхаларини олишга уриниб кўрдим.

Султон Ҳусайн Бойқаро даври ҳакида ҳозирги авлод бироз маълумотга эга. Бунинг боиси, албатта, Алишер Навоий. Алишер Навоий ҳақида нисбатан кўп маълумотга эга бўлган ҳолда, Ҳусайн Бойқаро ҳақида билганларимиз ҳамма вақт ҳам ишончли ва ҳужжатли маълумотларга асосланган эмас.

Ўрта Осиё тараққиёти учун Уйғониш ҳисобланган бу давр биз учун муҳим аҳамиятга моликдир. Маълумки, Султон Ҳусайн Бойқаро асарлари Британия¬даги Честер Бетти кутубхонасида 404 рақами билан, Британия Музейида Оr.208 рақами билан, Париждаги Миллий кутубхона¬да 993 рақами билан, Туркиядаги Тўпқапи Сарой Музейи кутубхонасида Е.Н. 1686 ва А.2381 рақамлари билан сақланиб келинмоқда. Аниқланишича, Султон Ҳусайн Бойқаронинг ўз замонаси машҳур кишиларига йўллаган хатлари ҳамда чиқарган фармонлари ҳам жаҳон китобликларида сақланиб қолган.

Британия Музейида Оr. 61 каталог рақами билан Султон Ҳусайн Бойқаронинг Боёзид 2 га ёзган хати, шу музейда яна Ог. 1702 каталог рақами билан Султон Ҳусайн Бойқаронинг Ҳасанбег Баҳодирга ёзган хати сақланади.

Бу ерда биз Ҳусайн Бойқаронинг бир фармони хусусида фикр юритмоқчимиз.

Туркиянинг Истанбул шаҳридаги Тўпқопи Сарой музейи кутубхонасида Е. 12305 инвентар рақами билан Султон Ҳусайн Бойқаронинг бир фармони сақланиб келиняпти. Султон Ҳусайннинг мазкур фармонини биринчи бўлиб француз шарқ¬шунослари А. Беннингсен ва Ш. Лемерсиер-Келкужей (А. Bennigsen, Ch. Lemercier-Quelquejay) топганлар,

Султон Ҳусайн Бойқаронинг бу фармони 879 ҳижрий (1474 мелодий) йили чиқарилган бўлиб, мутахассисларнинг аниқлашича, у Султон Ҳусайн Баҳодир имзоси билан чиқарилган фармоннинг асл нусхасидир.

Бу фармон етти сатрдан иборат бўлиб, у қоғозга бир неча нусхада кўчирилган ҳамда Хуросон вилоятидан то Усмонли турк салтанатига етгунча бўлган Султон Ҳусайн Бойқарога тегишли манзилларда учрайдиган шаҳар, кент, қишлоқ ва ҳордиқ чиқариш манзиллари бошлиқлари номига юборилган бўлган.

Фармонда айтилишича, Паҳлавон Муҳаммад отлиқ усмонли турк (Рум) элчисини Хуросондан Истанбулга етиб боргунича йўлда муҳофаза этиш топширилган .

Амир Темур вафотидан сўнг Ўрта ва Кичик Осиёда содир бўлган рақиблик ва турли-туман найранглар, йўллардаги нотинчлик Султон Ҳусайн Бойқарони шундай фармон чиқаришига мажбур этган. Бойқаро ўз салтанати ҳудудида мансабдорлар ва жавобгар шахслар турк элчисини иззат¬-икром, меҳмондўстлик билан қарши олишларини истаган.

Бу фармоннинг бир неча нусхалари турк элчиси қўниб ўтадиган шаҳар, кентлардаги маҳаллий мансабдор шахсларга, ҳокимларга, йул қўриқчиларига жўнатилган бўлган. Бундай пайтларда ҳар бир жавобгар шахс нима қилиши лозимлиги мўғуллар даврида ҳам, Амир Темур даврида ҳам қатъий белгилаб қўйилган эди

Ҳар бир амалдор бу фармонни олганлигига ишонч ҳосил қилиш учун Султон Ҳусайн Ҳиротдан Кичик Осиёгача отда чопар жўнатган. Маълум бекатда чопар тўхтаб, отни алмаштирган, ўзи олиб кетаётган хабарнинг шошилинч ва муҳимлигидан маҳаллий ҳукуматни хабардор этган.  Турк элчиси Паҳлавон Муҳаммад Хуросондан тўрт ҳамроҳи, тўрт хизматкори билан икки от ва бир туяда йўлга чиққан.

Хуросон Султони Ҳусайн Баҳодир (Бойқаро) бобоси Амир Темур орзуларини амалга оширишга интилиб, Рум (Усмонли турк) мамлакати билан яқин, биродарона алоқа ўрнатишга катта эътибор берганлигини мазкур фармон яна бир бор исботлайди.

Султон Ҳусайн турк элчиси Паҳлавон Муҳаммад шахсиятига жуда катта иззат-икром билан муносабатда бўлганлиги фармонда у ишлатган «ақзап қуззот мадаллоҳу» [«Оллоҳ қозилар қозиси соясини бошимиздан кўтармасин»] ибораси ҳам равшанлаштиради.Темурийзода Султон Ҳусайннинг турк элчисини бундай улуғлаши Туркия томонида эътиборсиз қолмаган. Чунки туркларга ҳам ота юрт саналган ўлкадан етиб келган ҳар бир қутлуғ сўз уларнинг бошини кўкка кўтарган,

Султон Ҳусайн Бойқаро ҳам фармон чиқариш, расмий хат ёзиш услубини катта бобоси Амир Темур услубидан ўзга қилмаган, ўша услубни сақлаб қолган. У ҳам фармонларни, улар қайси тилда ёзилишидан қатъи назар, «сўзимиз» -«Абул Ғози Султон Ҳусайн сўзимиз» ибораси билан бошлаган [Амир Темур ва бошқа темурийлар услубига қиёсланг: «Амир Темур Кўрагон сўзимиз»; «биз ким Мироншоҳ Кўрагон сўзимиз»].

Ҳусайн Бойқаро фармонининг асл қўлёзмаси

Фармоннинг кирил ёзувидаги матни:

Ҳувал Ғани
Абул Ғози Султон Ҳусайн Баҳодир сўзимиз.
Ҳукком ва доруғагон вилоёт ва мустах физони собол ва туруқ. Бидонанд, ки Паҳлавон Муҳаммад минжумла олийжаноб фазойил маоб рафъат паноҳи ақзал қуззот мадаллоҳу, зил-ла низоман аз жониби Рум жиҳати меҳмони ба Хуросон омада буд.
Дарин вило бо чаҳор нафар маовидат намуд ва чаҳор ғулом ва ду сар асп ва як нафар шутур ҳамро дорад.
Мебояд, ки мони ва музоҳим нашаванд. Ва дармароҳил ва манозил муҳавиза муовинат намуда ба саломат гузаронанд.
Дар ин тақсир нанамоянд.
Таҳриран фи зулқаъдат ул-харом, сана тис-а ва сабъин ва самона миа.
[Муҳр]
Абул Ғози Султон Ҳусайн Баҳодир
Иттала алайҳи «.

Фармоннинг  таржимаси:

Унинг ўзи бениёз ғани
Абул Ғози Султон Ҳусайн Баҳодир сўзимиз.
Вилоятларнинг ҳокимлари ва доруғагонлари (йўл кўрсатувчилари) билсинларки, олийжаноб, фозил, донишманд, олиймақом Паҳлавон Муҳаммад, «Оллоҳ қозилар қозиси соясини бошимиздан кўтармасин» Рум тарафдан меҳмон бўлиб Хуросонга келиб эди. Бу вилоятга тўрт киши билан келди. Тўртта қул, икки бош от ва бир туя бор эди. Уларга ҳеч ким озор бермасин ва хатарнок жойлардан уларни саломатлик билан ўтказсинлар. Бу ишда пала-партишлик қилмасинлар.
3улқаъда ойи, саккиз юз етмиш тўққизинчи санада ёзилди, ((1474 йил 9 март-8 апрел орасига тўғри келади)
[Муҳр)
Абул Ғози Султон Ҳусайн Баҳодир тасдиқлади

Мазкур номанинг олтинчи ва еттинчи сатрлари орасига, чап томонга Султон Ҳусайн Баҳодирнинг муҳри босилган. Бу фармон Султон Ҳусайн Бойқаро чиқарган юзлаб, балки минглаб фармонларнинг биридир. Бироқ шунга қарамасдан у бизнинг халқимиз учун жуда қадрли ва мўътабар ҳисобланади. Давлат сиёсатимиз бундан беш юз йил олдин ҳам бошқа халқларга ўта ҳурмат, эъзоз билан муносабатда бўлишга асосланганлигини, туркий халқлар бирлигини сақлашга темурийлар катта эътибор берганлигини қўрсатиш борасида мазкур фармоннинг аҳамияти ниҳоят даражада беқиёсдир.

Манба: BBC Ўзбек хизмати

SULTON HUSAYN BOYQARO FARMONI
Xayrulla Ismatullaev

Xayrulla Ismatulla (Xayrulla Hikmatullavich Ismatullaev) 1937 yilning 16 avgustida Toshkentda sharqshunos olim oilasida tug’ilgan. Ikkinchi jahon urushida oilasidan yetim qolgan Xayrulla qarindoshlari qo’lida katta bo’lgan. 1960 yilda Toshkent Chet Tillar Institutini (hozirgi O’zbekiston Jahon Tillari Universiteti) tamomlaydi. 1961 yilda esa Toshkent Davlat Universitetining Turkologiya fakultetida kandidatlik ishini boshlaydi.1964-1974 yillarda ushbu dargohda dars beradi.Xayrulla Ismatullaev 1974 yilning 14 dekabrida Sovet hukumatiga qarshi harakatda ayblanib, qamoqqa olinadi. To’qqiz yil panjara ortida o’tirib, 1983 yilning 29 noyabrida ozod etiladi.
1990 yili AQShga ko’chib ketgan olim mustaqillikka erishgan O’zbekiston va o’zbek xalqi tarixi, madaniyati, qadriyatlari hamda o’ziga xosligi bilan g’arbliklarni tanishtirgan insonlardan biridir. Dastlab AQShdagi Indiana Universitetida o’zbek tilidan saboq bergan, keyinchalik Viskonsin universitetining Osiyo tillari va madaniyatlari bo’limida faoliyat yuritdi. AQShda o’zbek va ingliz tillarida o’zbek xalqi tarixi va adabiyotiga oid o’ndan ziyod kitob va yuzlab maqolalar muallifi. Shuningdek, Markaziy Osiyo uchun katta ahamiyatga ega manba’lar va g’arbning ilg’or qadriyatlari bilan o’zbek xalqini oshno etgan olimlardan biri sifatida ham bilinadi.Xayrullo Ismatullaev o’zbek va ingliz tillarida o’zbek xalqi tarixi va adabiyotiga oid o’ndan ziyod kitob va yuzlab maqolalar, xususan,»Samouchitel` uzbekskogo yazika», «O’zbekcha-ruscha-tojikcha so’zlashuv»,» Alisher Navoiy hikmatli so’zlari», ikki jildlik «O’zbek tili»,»Turkistonlik olimlar» va o’zbekcha-inglizcha iboralar lug’ati va so’zlashuv kitoblarining muallifi.
Xayrulla Ismatulla 2008 yil 24 avgustida olamdan o’tgan,Viskonsin shtatining Medison shahrida, musulmonlar qabristonida (Highland Memory Gardens) dafn etilgan.

Ota-bobolarimizdan qolgan ulkan ma’naviy boylik, qo‘lyozma asarlar Qizilqum sahrosiga sochilib ketgan oltinni eslatadi. Avlodlarimiz yaratgan bu asarlar dunyo kutubxona, muzeylariga sochilib ketgan. Jahondagi birorta mashhur kutubxona yo‘qki, u erda xalqimiz tarixi va adabiyotiga tegishli qo‘lyozma asar bo‘lmasin. Britaniya Muzeyi, Parij Milliy Kutubxonasi, Oksford, Kembrij, Sorbonna, Xarvard, Yel universiteti kutubxonalari, Gollandiya, Olmoniya, Ispaniya, Italiya, Vatikan kitobliklari, hamda Turkiya, Eron, Hindistondagi kutubxonalarda o‘zimiz saqlay olmagan ko‘plab yozma adabiyotlarimiz namunalari avaylab asrab kelinmoqda.

Bizning niyatimiz yaqin fursatda Ovrupo muzey, kutubxona va shaxsiy kitob fondlarida saqlanayotgan o‘zbek adabiyotining nodir namunalari bilan o‘quvchilarni tanishtirib borish.
Keyingi vaqtlarda men temuriylardan va temuriylar davridan qolgan mashhur asarlarni aniqlashga, iloji bo‘lsa, ayrimlarining nusxalarini olishga urinib ko‘rdim.

Sulton Husayn Boyqaro davri hakida hozirgi avlod biroz ma’lumotga ega. Buning boisi, albatta, Alisher Navoiy. Alisher Navoiy haqida nisbatan ko‘p ma’lumotga ega bo‘lgan holda, Husayn Boyqaro haqida bilganlarimiz hamma vaqt ham ishonchli va hujjatli ma’lumotlarga asoslangan emas.
O‘rta Osiyo taraqqiyoti uchun Uyg‘onish hisoblangan bu davr biz uchun muhim ahamiyatga molikdir. Ma’lumki, Sulton Husayn Boyqaro asarlari Britaniya¬dagi Chester Betti kutubxonasida 404 raqami bilan, Britaniya Muzeyida Or.208 raqami bilan, Parijdagi Milliy kutubxona¬da 993 raqami bilan, Turkiyadagi To‘pqapi Saroy Muzeyi kutubxonasida E.N. 1686 va A.2381 raqamlari bilan saqlanib kelinmoqda. Aniqlanishicha, Sulton Husayn Boyqaroning o‘z zamonasi mashhur kishilariga yo‘llagan xatlari hamda chiqargan farmonlari ham jahon kitobliklarida saqlanib qolgan.
Britaniya Muzeyida Or. 61 katalog raqami bilan Sulton Husayn Boyqaroning Boyozid 2 ga yozgan xati, shu muzeyda yana Og. 1702 katalog raqami bilan Sulton Husayn Boyqaroning Hasanbeg Bahodirga yozgan xati saqlanadi.

Bu yerda biz Husayn Boyqaroning bir farmoni xususida fikr yuritmoqchimiz.
Turkiyaning Istanbul shahridagi To‘pqapi Saroy muzeyi kutubxonasida E. 12305 inventar raqami bilan Sulton Husayn Boyqaroning bir farmoni saqlanib kelinyapti. Sulton Husaynning mazkur farmonini birinchi bo‘lib frantsuz sharq¬shunoslari A. Benningsen va Sh. Lemersier-Kelkujey (A. Bennigsen, Ch. Lemercier-Quelquejay) topganlar,
Sulton Husayn Boyqaroning bu farmoni 879 hijriy (1474 melodiy) yili chiqarilgan bo‘lib, mutaxassislarning aniqlashicha, u Sulton Husayn Bahodir imzosi bilan chiqarilgan farmonning asl nusxasidir.

Bu farmon etti satrdan iborat bo‘lib, u qog‘ozga bir necha nusxada ko‘chirilgan hamda Xuroson viloyatidan to Usmonli turk saltanatiga etguncha bo‘lgan Sulton Husayn Boyqaroga tegishli manzillarda uchraydigan shahar, kent, qishloq va hordiq chiqarish manzillari boshliqlari nomiga yuborilgan bo‘lgan.
Farmonda aytilishicha, Pahlavon Muhammad otliq usmonli turk (Rum) elchisini Xurosondan Istanbulga etib borgunicha yo‘lda muhofaza etish topshirilgan .

Amir Temur vafotidan so‘ng O‘rta va Kichik Osiyoda sodir bo‘lgan raqiblik va turli-tuman nayranglar, yo‘llardagi notinchlik Sulton Husayn Boyqaroni shunday farmon chiqarishiga majbur etgan. Boyqaro o‘z saltanati hududida mansabdorlar va javobgar shaxslar turk elchisini izzat¬-ikrom, mehmondo‘stlik bilan qarshi olishlarini istagan.
Bu farmonning bir necha nusxalari turk elchisi qo‘nib o‘tadigan shahar, kentlardagi mahalliy mansabdor shaxslarga, hokimlarga, yul qo‘riqchilariga jo‘natilgan bo‘lgan. Bunday paytlarda har bir javobgar shaxs nima qilishi lozimligi mo‘g‘ullar davrida ham, Amir Temur davrida ham qat’iy belgilab qo‘yilgan edi
Har bir amaldor bu farmonni olganligiga ishonch hosil qilish uchun Sulton Husayn Hirotdan Kichik Osiyogacha otda chopar jo‘natgan. Ma’lum bekatda chopar to‘xtab, otni almashtirgan, o‘zi olib ketayotgan xabarning shoshilinch va muhimligidan mahalliy hukumatni xabardor etgan.

Turk elchisi Pahlavon Muhammad Xurosondan to‘rt hamrohi, to‘rt xizmatkori bilan ikki ot va bir tuyada yo‘lga chiqqan.
Xuroson Sultoni Husayn Bahodir (Boyqaro) bobosi Amir Temur orzularini amalga oshirishga intilib, Rum (Usmonli turk) mamlakati bilan yaqin, birodarona aloqa o‘rnatishga katta e’tibor berganligini mazkur farmon yana bir bor isbotlaydi.

Sulton Husayn turk elchisi Pahlavon Muhammad shaxsiyatiga juda katta izzat-ikrom bilan munosabatda bo‘lganligi farmonda u ishlatgan «aqzap quzzot madallohu» [«Olloh qozilar qozisi soyasini boshimizdan ko‘tarmasin»] iborasi ham ravshanlashtiradi.
Temuriyzoda Sulton Husaynning turk elchisini bunday ulug‘lashi Turkiya tomonida e’tiborsiz qolmagan. Chunki turklarga ham ota yurt sanalgan o‘lkadan etib kelgan har bir qutlug‘ so‘z ularning boshini ko‘kka ko‘targan,

Sulton Husayn Boyqaro ham farmon chiqarish, rasmiy xat yozish uslubini katta bobosi Amir Temur uslubidan o‘zga qilmagan, o‘sha uslubni saqlab qolgan. U ham farmonlarni, ular qaysi tilda yozilishidan qat’i nazar, «so‘zimiz» -«Abul G‘ozi Sulton Husayn so‘zimiz» iborasi bilan boshlagan [Amir Temur va boshqa temuriylar uslubiga qiyoslang: «Amir Temur Ko‘ragon so‘zimiz»; «biz kim Mironshoh Kuragon so‘zimiz»].

Farmonning kiril yozuvidagi matni:

Huval G‘ani
Abul G‘ozi Sulton Husayn Bahodir so‘zimiz.
Hukkom va dorug‘agon viloyot va mustax fizoni sobol va turuq. Bidonand, ki Pahlavon Muhammad minjumla oliyjanob fazoyil maob raf’at panohi aqzal quzzot madallohu, zil-la nizoman az jonibi Rum jihati mehmoni ba Xuroson omada bud.
Darin vilo bo chahor nafar maovidat namud va chahor g‘ulom va du sar asp va yak nafar shutur hamro dorad.
Meboyad, ki moni va muzohim nashavand. Va darmarohil va manozil muhaviza muovinat namuda ba salomat guzaronand.
Dar in taqsir nanamoyand.
Tahriran fi zulqa’dat ul-xarom, sana tis-a va sab’in va samona mia.
[Muhr]
Abul G‘ozi Sulton Husayn Bahodir
Ittala alayhi «.

Farmonning tarjimasi:

Uning o‘zi beniyoz g‘ani
Abul G‘ozi Sulton Husayn Bahodir so‘zimiz.
Viloyatlarning hokimlari va dorug‘agonlari (yo‘l ko‘rsatuvchilari) bilsinlarki, oliyjanob, fozil, donishmand, oliymaqom Pahlavon Muhammad, «Olloh qozilar qozisi soyasini boshimizdan ko‘tarmasin» Rum tarafdan mehmon bo‘lib Xurosonga kelib edi. Bu viloyatga to‘rt kishi bilan keldi. To‘rtta qul, ikki bosh ot va bir tuya bor edi. Ularga hech kim ozor bermasin va xatarnok joylardan ularni salomatlik bilan o‘tkazsinlar. Bu ishda pala-partishlik qilmasinlar.
3ulqa’da oyi, sakkiz yuz etmish to‘qqizinchi sanada yozildi, ((1474 yil 9 mart-8 aprel orasiga to‘g‘ri keladi)
[Muhr)
Abul G‘ozi Sulton Husayn Bahodir tasdiqladi

Mazkur nomaning oltinchi va ettinchi satrlari orasiga, chap tomonga Sulton Husayn Bahodirning muhri bosilgan. Bu farmon Sulton Husayn Boyqaro chiqargan yuzlab, balki minglab farmonlarning biridir. Biroq shunga qaramasdan u bizning xalqimiz uchun juda qadrli va mo‘’tabar hisoblanadi. Davlat siyosatimiz bundan besh yuz yil oldin ham boshqa xalqlarga o‘ta hurmat, e’zoz bilan munosabatda bo‘lishga asoslanganligini, turkiy xalqlar birligini saqlashga temuriylar katta e’tibor berganligini qo‘rsatish borasida mazkur farmonning ahamiyati nihoyat darajada beqiyosdir.

Manba: BBC O’zbek xizmati