Фитрат домла фаолиятига бағишланган илмий тадқиқотлар хорижий мамлакатларда жуда ҳам кўп. Агар биз фақат Ҳиндистон, Туркия, Ғарбий Оврўпо мамлакатлари (Англия, Германия, Франция) ва Японияда босилиб чиққан ишларнигина санаб ўтадиган бўлсак, шу вақтгача адибнинг ўз ватанида унинг ижоди етарли даражада ўрганилмаганлиги равшан бўлиб қолади. Фитратшунос олим Ҳамидулла Болтабоевнинг ибораси билан айтганда, адиб ҳануз ўз юртида «номаълум Фитрат»лигича қолиб кетяпти. Davomini o'qish
Teglar: Xayrulla Ismatullayev
Cho’lpon she’riy to’plamlarining asl nusxalari: ”O’zbek yosh shoirlari” to’plami (1922)
Алишер Назарнинг хонанда Ботир Қодиров «Жим туринг» қўшиғида бир сўзни нотўғри ижро этгани ҳақида ёзган мулоҳазаси туфайли жиддий баҳс бошланди. Қўшиққа асос бўлган шеър буюк шоир Абдулҳамид Чўлпонники экани ва шеърдаги айрим сўзлар маъноси ҳақидаги фикрлар баҳсни янада ҳам қиздирди. Шахсан мени шеърдаги биргина «олос» сўзининг маъносини англашга бўлган қизиқиш шоир ҳаётлик даврида нашр этилган шеърий тўпламларнинг асл нусхаларига диққат этишимни талаб қилди. Davomini o'qish
Herman Vamberi. Buxoro va Movarounnahr tarixi & Xayrulla Ismatullayev. Vamberi olimmi, josus?
1863 йил 29 май куни А. Вамбери қўшилиб олган карвон Хева хонлиги тупроғига қадам қўяди. 30 май куни Хева яқинидаги қишлоқда дам олишади. А. Вамбери: 30 май куни биз ўзбек қишлоғига кириб келдик. Бу қишлоқ аҳолиси мен кўрган биринчи ўзбеклар эди; «улар жуда ҳам ажойиб инсон эканлар», — деб ёзади дафтарига. Хевани кўрган Вамбери ҳайратда қолади. «Мен аввал Хеванинг шунчалик чиройлилигини саҳро билан қиёсдан бўлса керак, деб ўйлар эдим…». Davomini o'qish
Cho’lpon she’riy to’plamlarining asl nusxalari: ”Soz” (1935)
Абдулҳамид Чўлпон ҳаётлигида чоп этилган шеърий тўпламларининг асл нусхалари ва улар боғлиқ тадқиқотлари билан таништиришни давом этамиз. Шу пайтгача заҳматкаш ўзбек олими Хайрулла Исматуллаев (1937-2008) томонидан эълон қилинган Чўлпоннинг йилда нашр этилган «Ўзбек ёш шоирлари» ( 1922), «Уйғониш” (1922), ”Булоқлар” (1924), “Тонг Сирлари” (1926) тўпламлари ҳақидаги маълумотларни ва бу тўпламларга кирган шеърларини тақдим этдик. Бугун навбат шоирнинг ўзи тайёрлаган сўнгги шеърий китоблардан бири – “Соз” (1935) тўпламига етди. Davomini o'qish
Cho’lpon she’riy to’plamlarining asl nusxalari: ”Tong sirlari” (1926)
Чўлпоннинг энг кучли тўпламларидан бўлмиш «Тонг сирлари» нашр этилганига 90 йил тўлди.
Бундан бир яримча йил аввал атоқли ўзбек олими Хайрулла Исматуллаев (1937-2008) томонидан эълон қилинган Абдулҳамид Чўлпон шеърларининг асл нусхалари ва улар боғлиқ тадқиқотлари билан таништиришни бошлаган эдик. Шу пайтгача Чўлпоннинг ҳаётлигида нашр этилган «Ўзбек ёш шоирлари» ( 1922), «Уйғониш” (1922), ”Булоқлар” (1924) тўпламлари ҳақидаги маълумотларни ва бу тўпламларга кирган шеърларини тақдим этган эдик. Бугун навбат роппа-роса 90 йил аввал нашрдан чиққан “Тонг Сирлари” (1926) тўпламига етди. Яқин кунларда “Соз” (1935) тўплами ҳақидаги маълумотни ҳам сизга ҳавола этамиз. Davomini o'qish
Zarvaraqlar: «Alpomish» — turkiy xalqlar merosi
Профессор Ҳасан Поксойнинг Буюк Британия илм даргоҳларида яратган дастлабки йирик асари «Алпомиш» Ўрта Осиёнинг ўзлиги рус ҳукми остида» деб номланган бўлиб, у Хартфорд шаҳрида (Коннектикут) монография туркумида 1989 йили босилиб чиққан. Davomini o'qish
Zarvaraqlar: Buxoro Amirining xati
Ота-боболаримиздан қолган улкан маънавий бойлик, қўлёзма асарлар Қизилқум саҳросига сочилиб кетган олтинни эслатади. Авлодларимиз яратган бу асарлар дунё кутубхона, музейларига сочилиб кетган. Жаҳондаги бирорта машҳур кутубхона йўқки, у ерда халқимиз тарихи ва адабиётига тегишли қўлёзма асар бўлмасин. Британия Музейи, Париж Миллий Кутубхонаси, Оксфорд, Кэмбриж, Сорбонна, Харвард, Йел университети кутубхоналари, Голландия, Олмония, Испания, Италия, Ватикан китобликлари, ҳамда Туркия, Эрон, Ҳиндистондаги кутубхоналарда ўзимиз сақлай олмаган кўплаб ёзма адабиётларимиз намуналари авайлаб асраб келинмоқда. Davomini o'qish
Zarvaraqlar: Sulton Husayn Boyqaro farmoni
Ота-боболаримиздан қолган улкан маънавий бойлик, қўлёзма асарлар Қизилқум саҳросига сочилиб кетган олтинни эслатади. Авлодларимиз яратган бу асарлар дунё кутубхона, музейларига сочилиб кетган. Жаҳондаги бирорта машҳур кутубхона йўқки, у ерда халқимиз тарихи ва адабиётига тегишли қўлёзма асар бўлмасин. Британия Музейи, Париж Миллий Кутубхонаси, Оксфорд, Кэмбриж, Сорбонна, Харвард, Йел университети кутубхоналари, Голландия, Олмония, Испания, Италия, Ватикан китобликлари, ҳамда Туркия, Эрон, Ҳиндистондаги кутубхоналарда ўзимиз сақлай олмаган кўплаб ёзма адабиётларимиз намуналари авайлаб асраб келинмоқда. Davomini o'qish
Cho’lpon she’riy to’plamlarining asl nusxalari: ”Buloqlar” (1924)
Атоқли ўзбек олими Хайрулла Исматуллаев (1937-2008) томонидан эълон қилинган Чўлпон шеърларининг асл нусхалари ва улар боғлиқ тадқиқотлари билан таништиришни давом этамиз. Бунгача Чўлпоннинг йилда нашр этилган «Ўзбек ёш шоирлари» ( 1922), «Уйғониш” (1922) тўпламлари ҳақидаги маълумотларни ва бу тўпламларга кирган шеърларини тақдим этган эдик. Бугун навбат ”Булоқлар” (1924) тўпламига етди. Эрта-индин “Тонг Сирлари” (1926), “Соз” (1935) тўпламлари ҳақидаги маълумотни ҳам сизга ҳавола этамиз. Davomini o'qish
Cho’lpon she’riy to’plamlarining asl nusxalari: ”Uyg’onish” to’plami (1922)
Бундан аввал атоқли ўзбек олими Хайрулла Ҳ. Исматуллаевнинг Чўлпон шеърларининг асл нусхалари хусусида ёзган илк мақоласи ва Чўлпоннинг 1922 йилда нашр этилган «Ўзбек ёш шоирлари» тўпламидаги шеърларини тақдим этган эдик. Бугун олимнинг «Уйғониш” (1922) тўплами ҳақидаги мақоласи ва Чўлпоннинг илк тўпламига кирган шеърлари билан таништирамиз. Бирин-кетин ”Булоқлар” (1924), “Тонг Сирлари” (1926), “Соз” (1935) тўпламларига кирган шеърлар ва тўпламлар ҳақидаги Хайрулла Ҳ. Исматулла тадқиқотлари эълон қилиб борилади. Davomini o'qish