Дилмурод Дўст шеърда кимнинг этагини тутиб ижод қиляпти, билмайману аммо, газетачиликда ўзбек матбуоти иқлимида фахрли «Таҳрирнинг пири» номини олган устоз Маҳмуд Саъдийга шогирд тушганидан мамнунман. Бунинг шоирлигига ҳам катта таъсири бўлади, деб ўйлайман…
Дилмурод ДЎСТ
ЯНГИ ШЕЪРЛАР
Дилмурод Дўст (Дўстбеков Дилмурод Абдуллаевич) 1989 йилнинг 5 декабрь санасида Зомин туманидаги Бешбулоқ қишлоғида зиёли оиласида туғилган.Дастлабки таълимни Сирдарё вилояти Сардоба туманидаги 11-мактабда олган. Шундан сўнг Гулистон санъат коллежининг халқ чолғу созлари бўлимида таҳсилни давом эттирган. Коллежни тамомлагач, Сирдарё вилояти Халқ ижодиёти марказида ишлаган. 2012 йилда Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг Халқаро журналистика факультетига ўқишга кириб, 2016 йилда ўқишни тамомлаган.
Дилмурод университетда ўқиш билан бирга матбуотда ишлади. Устозлардан журналистика, таҳрир сирларини ўрганишга уринди. Ўқишга кирган йилиёқ уни «Адолат кўзгуси» ҳуқуқий газетасига мусаҳҳиҳ қилиб ишга олишди. Икки йил қизғин иш жараёнида у кўп нарса ўрганди. Мусаҳҳиҳ бўлиб, билмаганларини билди, саводини янаям яхшилади.
Кейинчалик университетда «Таҳрир санъати» фанидан дарс берувчи машҳур муҳаррир (таҳрирнинг пири) Маҳмуд Саъдийнинг тавсияси билан «Маърифат» газетасида амалиёт ўтай бошлади. Кўп ўтмай, Дилмуродни «Маърифат»га курьер вазифасига ишга қабул қилишди. Ярим йилдан сўнг уни мухбирликка ўтказишди. Айни кунда Дилмурод мазкур газетанинг «Адабиёт» бўлимида меҳнат қилаётир.
Ёш ижодкорнинг шеърлари марказий адабий нашрларда ҳамда «Хуршид Даврон кутубхонаси» маърифий сайтида тез-тез эълон қилиб турилади.
***
Миллатим мусулмон, имоним — ишқдир,
Бутун рўйи жаҳон Ватаним менинг.
Қаддим — Зомин тоғи, қалбим — қўшиқдир,
Ҳар зарра тупроқда бор таним менинг.
Ҳар саҳар сеҳрли сўзлар тингладим,
Булутлар илоҳий қўшиқлар айтди.
Дарахтлар тебранди оҳангдан сармаст,
Юрагим самодан қуш бўлиб қайтди.
Мен эса йўл юрдим олдингга қараб,
Йўлимда дуч келди шому саҳарлар.
Гоҳида заҳардан меҳрни туйдим,
Гоҳида меҳрдан чиқди заҳарлар.
Кўнгил косасида ишқни симириб,
Томирдаги қоним жўшиб гупирди.
Неки деган бўлсам йўлдагиларга,
Тилим гапирмади, дилим гапирди.
О, буюк Осмоним, азиз Тупроғим,
Бу йўл — омонатинг ҳамон мендадир.
Токи яшарканман тупроқда изим,
Ўзим ҳам, сўзим ҳам — осмон, сендадир.
Миллатим мусулмон, имоним — ишқдир,
Бутун рўйи жаҳон Ватаним менинг.
Қаддим тик- Зоминдай, қалбим — ҳур қушдир,
Ҳар зарра тупроқда бор таним менинг.
* * *
Ўнгда Раҳмон — чапда шайтон.
(Халқ нақли)
Йўлда ўнгдан юриш бу — йўл қоидаси!
Йўлдамисиз?..
Демак, амал қиласиз.
Гар, уни бузгудай бўлсангиз шу он,
Жазо муқаррардир, буни биласиз.
Умр — йўл…
шу қоида унда ҳам жорий,
Лек, мудом виждоннинг ипин узасиз.
Жазо тайинлигин билиб туриб ҳам,
Йўл қоидасини нега бузасиз?!
ҚОРИН ҒАМИ
Менинг энг катта душманим ичимда,
Унга умримни кўп қисмини сарф этдим.
У сабаб — вақт баъзан бахт ва виждонни
бой бериб,
Кўзимгача гуноҳга ботиб кетдим…
У бўлмаганда мен қанча оламшумул,
Ишларни қилишга улгурармидим?
Бир кунда уч бора исён, қўзғолон…
Ёшлигимда Онамдан ўрганган усулим билан
исённи босаман аранг.
(Шу он онамни ҳар қанча алқаш мумкин.)
Шундайин душманни,
Шундайин ёвни,
Фақат,
нон чайнаб бериб,
алдаш мумкин.
* * *
Насроний ихлоси жўшиб дафаътан,
Излар лаб босмоққа, Исо хочини.
Ернинг қай бурчида шу тоб мусулмон,
Адо этаётир, ўз меърожини.
Гарчи иккисининг ибодатлари,
Бир-биридан фарқли,
Лек солсанг назар…
Бир хилдир уларнинг қалбида мудом,
Жаннатга талпиниш, дўзахдан ҳазар.
ҲАЁТ ҲАҚИДА ЎЙЛАР
Туғилиш — ўлимга қўйилган биринчи қадам.
(И.В.ГЁТЕ)
Туғилдинг, бу ҳаёт остонасида,
Сени қарши олди, бир ёғоч бешик.
Улғайиб, яшаб сўнг кўзинг юмганда,
Қабринга кузатди, тебранмас бешик.
Бу ҳаёт — шу икки бешик ораси…
Туғилдинг, ўрашиб оппоқ йўргакка,
Эркалаб, эъзозлаб, севиб-суюшди.
Руҳ оҳир танангни тарк этган куни,
Яна оқ йўргакка ўраб қўйишди.
Бу ҳаёт — шу икки йўргак ораси…
Кўз очиб, ҳаётни кўрганинг заҳот,
Одамлар йиғингга жим қулоқ осди.
Бандаликни бажо келтирган кунинг,
Дунёни ўзгалар кўз ёши босди.
Бу ҳаёт — шу икки йиғи ораси…
Шу қисқа ҳаётда энг муҳим юмуш,
Яхши ном қолдириб, яшамоқ экан.
Англадим, туғилиш аслида дўстим,
Ўлимга илк қадам ташламоқ экан.
Ҳаёт — туғилиш ва ўлим ораси…
* * *
Мен кўкка интилиб яшайвераман,
Кўкка эса ёқмас бу интилишим.
Қора булутларни юборар, такрор
Қийинлашсин — дея, «юриш» қилишим.
Елкамга мингашиб қора булутлар,
Пастга…
Пастга…
Пастга босиб боради.
Барча сафдошларим каби менинг ҳам,
Оёқларим ерга ботиб боради.
Буюк ғалабани сўраб Аллоҳдан,
Интиламан…
Ботиб қоп-қора терга.
Қўрқаним…
Мендан олдин интилганларни,
Булутлар чўктириб юборган ерга.
***
Гоҳ кунимдан Ой чиқди,
Тунимдан Қуёш чиқди.
Ишончим чил-чил бўлгач,
Юрагимдан ёш чиқди.
Биргина ишонганим,
Бу юрак бебош чиқди.
Кўзсиз бу яраларга
Малҳам недир билмадим.
Бахтсизликлар тўпланиб,
Бахтимдан дарак берди.
Бошга тушиб, кўз кўрган
Барисин фалак берди.
— Меҳр бериб, меҳр кўр —
Деб гулдан малак берди.
У гулни шамоллардан
Мен эҳтиёт қилмадим.
Кўпчиликни ўзимдан
Бездириб қўйдим охир,
Кўнгилга қул эканим
Сездириб қўйдим охир,
Ниҳоят, ўзни-ўздан
Ўздириб қўйдим охир,
Лекин, аммо ўзимдан
Ўзиб, кўп вақт елмадим.
Бас! Энди ҳар сўзимни
Кўнгилларга битурман.
Нурни қучиб зулматнинг
Туб-қарига етурман.
Бир кун… руҳни танимдан
Озод этиб кетурман.
Лекин, мен бу ҳаётга
Ўлиш учун келмадим!
* * *
Ғам ютдим, ичимга ютавердим жим,
Кўз ёшга айланиб, юракка томди.
Ошкор йиғлолмадим, йигитман дедим,
Олд юрдим… кўтариб бойлигим — жомни.
Жом минг чега эди,
Йўқ, юз минг чега.
Кўрган кунларимдан кўпдир синиғи.
Жондан тўйдирганди тақдир исмли,
Жиддий ҳазилкашнинг турфа қилиғи.
Шунда ҳам ҳеч кимга бир сўз демадим,
Гарчи, тинглагувчи сўздан кўп эди.
Мингдан бир дардимни айтдим қоғозга,
Фақатгина ундан кўнглим тўқ эди.
Шоирларни кўрдим кўп қофиябоз,
Нафасга қафасни тиркаб қўярди.
Дил сўзига пулни, эркка — берк дея,
Дилга сиёҳини суркаб қўярди.
Ўшанда ёш эдим, ўйламас эдим,
Бахтли инсон ким-у, кимдир бахтсизлар.
Бугун ўтган ҳар он уқтирар менга:
«Бахтсизлар, бахтсизлар асли дардсизлар!»
Вақтнинг сўзларини таржима қилиб,
Икки сатр шеърга ном қўйдим:
БАХТЛИ
Дардга доя дунда абадул-абад,
Фақат дарди борлар — яшашга ҳақли
ВАРРАКНИНГ АРМОНЛИ ҚЎШИҒИ
Парвоз — тирикликдир. Маънодир — парвоз!
Эркин парвоз этсанг қушлар базмида.
Кўнгил қайга деса, бош олиб кетсанг,
Қолмасанг ҳеч қачон шамол измида.
Шунда шўнғиганда осмонга бошинг,
Завқ юракка сиғмай, ортиб қолади.
…Чиқиб кетмасин деб, шамол измидан,
Пастдан ипни кимдир тортиб қолади.
* * *
Сен доим оч қолсанг
овқат ейсан.
Зериксанг китоб ўқийсан.
Лекин, бир бор бўлса ҳам
нега овқат емасанг —
оч қолишингни,
Китоб ўқимасанг — зерикишингни
ўйлаб кўрганмисан?!
Йўқ, албатта! Сен бу ҳақда
ҳеч қачон ўйлаб ҳам кўрмагансан.
Чунки…
Сен доим оч қолсанг
овқат ейсан.
Зериксанг китоб ўқийсан.
…ДЕДИЛАР
Менга баҳор ҳақда шеър ёз дедилар,
Мен эса куйладим хазонли кузни.
Яна ёз ҳақида кўп ёз дедилар,
Мен эса алқадим қаҳратон, музни.
Ҳаётни баралла куйла дедилар,
Мен ўлим ҳақида кўп шеърлар битдим.
Ёрни сев, васлини ўйла дедилар,
Мен атай ҳижронда ўртаниб кутдим.
Хазонсиз баҳорни ҳис қилолмадим,
Ёзнинг қадрин сездим қиш-қаҳратонда.
Ҳаёт гўзаллигин англадим дилдан,
Ўлимни эслаган ҳар нафас, онда.
Бугун жим турибман Сўз бўлмоқ учун,
«Жим бўл!» дейишганда, мен сўз бўламан.
Бугун ўлмаслик-чун яшаяпман-у,
Бир кун… яшаш учун, албат, ўламан!
* * *
Бир пайтда, дунёнинг икки ерида,
Икки шоир ёзди, салкам бир хил шеър.
Фарқи-ки; бириси халқим деб ёзса,
Бири эса фақат ҳалқум, ҳалқум дер.
* * *
Тонгга ишонмайман
чунки, у ҳар гал
Шомга бураверар менинг йўлимни.
— Орзу-чи?..
— Армонга!
— Ишқ-чи?..
— Ҳижронга!..
Кўмар…
Кўмаверар ўнг-у сўлимни.
Фақатгина ҳаётга ишонардим мен…
Ишонгандай худди ёлғиз Аллоҳга.
Оқибат…
ўлимга рўбарў қилиб,
У ҳам ташлаб кетди
қоронғу чоҳга…
* * *
Шоирга
Майли, сиз қайғурманг, дунё ўткинчи…
Бир кун оч бўлсангиз, бир кун тўясиз.
Ҳали машҳур бўлиб кетса шеърингиз,
Беғубор жилмайиб, бахтга йўясиз.
Биламан, киярга битта кийим-бош,
Қоғозу китоблар — бор бисотингиз.
Лекин шоири кўп эл-улус ичра
Жуда машҳур бўлиб кетган отингиз.
Зах, кичик дарчали, тор ижарада,
Эл деб ётиб, тонгда эл деб турасиз.
Ғафлатдан уйғотиб элни сўз ила,
Нур бўлиб зулматга ўзни урасиз.
Бор бўлсин сиздайин Одамшоирлар,
Бирлашиб, дунёни тозалаб юрсин.
Сизга тилагим шу: ёлғон дунёда
Тилингизга фақат рост сўз буюрсин!
* * *
Худо мени қўриқчи қиб яратди,
Қўриқлайман. Бедорликда тунларим.
Яратди-ю, оқ ранг томон қаратди,
Сиз хавфдасиз! Эй, озод тутқунларим.
Дунё менинг душманимга айланган,
Йўлатмам ҳеч фонийранг ул исларни.
Лекин ағёр жангга чунон шайланган,
Бўш келмайман, асрайман гул ҳисларни.
Қуш умрига одил ҳукм — парвоздир,
Туйғуларга дунё нуқси урмасин.
Раво бўлиб фоний ботқоқда найлик,
Илло қисмат қамиш бўлиб турмасин.
Мени Худо қўриқчи қиб яратган,
Кифоядир — эшитсангиз унларим.
Диллашайлик, бой бермайлик ҳисларни,
Биз хавфдамиз! Эй, озод тутқунларим!
ЗОМИН
Баҳодир, алпларга бешиксан, Зомин
Ҳайрат оламига эшиксан, Зомин.
Тўрт фасли зангори, тўрт фасли баҳор
Арча шаклидаги қўшиқсан, Зомин.
Тонглар юзин ювган булоқларингдан,
Тиниқлик сўқмоғи — ирмоқларингдан,
Ўзбекистон бўйлаб сафарга чиқар,
Кўклам ранг юқтириб қучоқларингдан.
Бахши энам ўзинг, она заминим,
Бешбулоғинг кўнглим, қирларинг иним.
Тоғлардаги қоринг бошимга қўнмиш,
Юрагимда… бошимдасан, гўзал Зоминим.
* * *
Бу кўйлакнинг ёши кўп улуғ эмас,
Лек манглайи узра ажин солган из.
У суярди…
Ўшал мағрур Дазмолни,
Гўё суйганидек йигитни бир қиз.
Дазмол ҳам севарди…
Унинг кўнглида,
Ишқ учқуни охир алангга олди.
Кўйлакни бағрига босганча бир зум,
Ажин юзларига термилиб қолди.
Иссиқ тафтни сезиб турарди Кўйлак,
Дазмолнинг юзига босганча юзин.
Унинг қучоғидан бўшагач Кўйлак
Ёшаргандек сеза бошлади ўзин.
РАШК
Сени ўзимдан ҳам қизғониб, аммо
Гулларга берибман қучоқларингни.
Ўзим тишламайин бир бора ҳатто,
Зиракка берибман қулоқларингни.
Қизғониб, қизғониб нурли юзингни,
Қуёш нурларига силатиб қўйдим.
Сочингни ўйнаган шамолни бугун,
Қалбимга қамаб сўнг, ухлатиб қўйдим.
Қўлингдан тутмадим ҳеч қачон бироқ,
Қаро мунчоқларга ушлатиб қўйдим.
Изҳорга атаган журъатимни мен,
Сенга бир қарашга ишлатиб қўйдим.
Кўзларингга боқиб бахтни ҳис қилдим,
Аммо, рашким келди икки кўзимга.
Аллоҳ насиб этса бир кун висолинг…
Қандай раво кўрай сени ўзимга?!
ЎН БАРМОҚЛИ ТИЛ
Вокзал.
Ўн саккиз ёшли бир гунг йигитча,
Тирикчилик қиларди ҳаммоллик билан.
Юк ташир, елкалаб ҳаёт ташвишин
Яшарди меҳнатда, ҳалоллик билан.
…Бир кун
мисли кўкда моҳдай дилобар,
Кўзлари мунчоқдек, хушқомат, лобар.
Ҳурлиқо имламиш ҳаммол йигитни.
(Йўлқутилар турар, ғамга баробар)
Йигит унутганди дунёю дунни,
Ўтган бедор тунлар, ҳам оғир кунни.
Моҳмонанд қизни у севиб қолганди,
Изҳори дил учун излар бир унни.
Таассуфки, бехабар кетиб борар қиз…
Бир алам тирнарди йигит дилини.
Айни дам изҳорга имконсиз эди,
Банд қилганди юклар унинг тилини.
НЕ ДЕЙИН…
Юзингдан нур олиб ёришади кун,
Сочингдан ранг олиб тушар қора тун.
Мен яна не дейин, яна не дейин…
Гўзал жамолингни таърифламоқ-чун?
Ифорингдан сармаст капалаклар ҳам,
Ҳуснингга маҳлиё ҳур, малаклар ҳам.
Мен яна не дейин, яна не дейин…
Кенгмас кўнгилчалик кенг фалаклар ҳам.
Истаранг тафтидан қуёш хижолат,
Бу қандай кўргулик, бу қандай ҳолат?!
Мен яна не дейин, яна не дейин…
Там олса сўзингдан қанду қандолат.
Сени ўзимдан ҳам рашк қилдим наҳот,
Икки кўзимга-да қилолмам тоқат.
Мен яна не дейин, яна не дейин…
Сенинг ҳажринг билан ўлмоқ ҳам роҳат.
ДАРВЕШНОМА
Одамлар уй берди юракларидан,
Мана, умрим шунда ўтказаяпман.
Не-ки фарз буюрган бўлса Қодир Ҳақ,
Тиришиб бажога етказаяпман.
Одамлар уй берди юракларидан,
Қишдан меҳри билан исиниб ўтдим.
Чанқоғимни босиб сўзбулоғидан,
Сўзнинг сеҳри билан исиниб ўтдим.
Одамлар уй берди юракларидан,
Бу ерда дунёдан йироқда ўсдим.
Самимий туйғулар бағрида сармаст,
Ҳасаду риёдан бўлмади дўстим.
Одамлар уй берди юракларидан,
Уйсизман, демоққа бормайди тилим.
Ҳаёт абадийдир бу ерда, ишон,
Бунда сенга ҳукм ўқимас ўлим.
Одамлар уй берди юракларидан,
Юракда яшамоқ бахт экан билсам.
Энди ҳам уйлиман, бахтлиман… Демак,
Энди бўлар сенга қўнғироқ қилсам!?
* * *
«Мен сени севаман!..»
Лабларимдан отилган бу — ўқ сўзлар,
учиб борар, сенинг нишон — қулоқларингга.
Ўқ нишонга теккач,
юрагинг қадамлари тезлашиб кетар,
кипригингдан шаффоф қувонч оқар овозсиз.
«Мен ҳам…»
Бирдан сен ҳам ўқ узасан нишонларимга
Ва тўсатдан ўқ отарлар тўқнашиб кетар…
* * *
Сиз ўшал ҳилолсиз, ўшал ойдинсиз,
Ҳеч кўкдан тушмайсиз. Қўлларим етмас.
Ҳусну латофатда ҳурдан олдинсиз,
Висол — манзил. Аммо йўлларим етмас.
Ишқ — бу дард. Кўнгилни даволовчи дард.
Кундан висол излаб Мажнунга дўндим.
Не тонг, моҳ дийдори оқшомда насиб,
Сизни кўрмоқ учун тунларга кўндим.
Сиз кўкда, мен ерда. Азал қисмат шу,
Ишқ бўйсунмас дунё тенгликларига.
Ойсиз зулмат ичра қолмасин, кўчинг
Кўнглим осмонининг кенгликларига.
* * *
Сен гўзал ўғрисан, энг олғир ўғри,
Менинг хаёлларим ўғирлаб кетган.
Яна тортиб олиб ихтиёримни,
Изига изларим тўғрилаб кетган.
Сен гўзал ўғрисан, энг олғир ўғри,
Шўрини қуритиб неча-нечани.
Бир қараб оромсиз этиб кишини,
Тонгларга улатган узун кечани.
Сен гўзал ўғрисан, энг олғир ўғри,
Кўнгилни ўғридан тозалаб бўлмас.
Энг алам қилгани сендай ўғрини,
Ҳеч бир қонун билан жазолаб бўлмас!
Сен гўзал ўғрисан, энг гўзал ўғри!..
* * *
Биламан, бу гал ҳам жавоб ёзмайсан,
Бу гал ҳам кўзларим йўлингда қолар…
Бепарво ўтарсан, бу гал ҳам гулюз,
Бу тун ҳам умримни ҳижронлар олар.
Биламан, ўтганда нигоҳинг осмон,
Биламан, атайдан ҳолим сўрмайсан.
Балки севмасдирсан жон қадар, аммо
Биламан, сен мени ёмон кўрмайсан…
* * *
Ёмғирлар қўшиғи янграйди боғда,
Чаманлар ҳуснига боқ. Жуда кўркам.
Шундайин ғанимат, фоний бир онда,
Кел, сайр қилайлик бирга, маликам.
Ҳижрон доғларини ювиб кетсин ул,
То васлингга зарра қолмасин шубҳам.
Кўнглим гулзорида асраганим — гул,
Кел, сайр қилайлик бирга, маликам.
Иста, ёмғирпўшни қилайлик пана,
Қучоқ очайлик ё томчига, эркам.
Яратган раҳматин, булут ҳимматин
Бирга қаршилайлик, келгин, маликам.
Йўллар тугамаса, ёмғир тинмаса,
Бир жуфт қуш мисоли қўнишиб, кезсак…
Ғуборлардан холи бўлган дунёда
Покиза муҳаббат борлигин сезсак.
Кел, сайр қилайлик бирга, маликам…
* * *
Булбулюрак опам Наргиза Одинаевага
Борса келмасгача томон йўналган
Йўлдан одимлайди вақтнинг карвони.
Тонгу шом оралаб кетиб борар жим,
Манзилин билмаган одамнинг жони.
Ўйловдимки, бу йўл кўкка элтади,
Баландлаб борамиз қадам-бақадам.
Руҳу тан бирлашиб Сўзга айланса,
Зинапоя бўлса қоғозу қалам.
Лек, ер тортиш кучи таъқиб этади,
Тупроқтан жонимнинг ҳаловатини.
Тобора ўзимни таниб бораман,
Ҳис қилиб таъқибнинг ҳалокатини.
Йўлда шундайин ҳур қўшиқ куйладим,
Жўр этиб Ул Гўзал мажнунларини.
Ишим қолипларни парчалаш бўлди,
Мудом буздим метин қонунларини.
Ва шунда билдимки, чорламоқда кўк,
Нарвонга дўнмоқда йўлдаги куйим.
Ва шунда билдимки, мен озод бир руҳ,
Тан — шунчаки, йўлда урф бўлган кийим.
Dilmurod Do‘st she’rda kimning etagini tutib ijod qilyapti, bilmaymanu ammo, gazetachilikda o‘zbek matbuoti iqlimida faxrli “Tahrirning piri” nomini olgan ustoz Mahmud Sa’diyga shogird tushganidan mamnunman. Buning shoirligiga ham katta ta’siri bo‘ladi, deb o‘ylayman…
Dilmurod DO‘ST
YANGI SHE’RLAR
Dilmurod Do‘st (Do‘stbekov Dilmurod Abdullayevich) 1989 yilning 5 dekabr sanasida Zomin tumanidagi Beshbuloq qishlog‘ida ziyoli oilasida tug‘ilgan.Dastlabki ta’limni Sirdaryo viloyati Sardoba tumanidagi 11-maktabda olgan. Shundan so‘ng Guliston san’at kollejining xalq cholg‘u sozlari bo‘limida tahsilni davom ettirgan. Kollejni tamomlagach, Sirdaryo viloyati Xalq ijodiyoti markazida ishlagan. 2012 yilda O‘zbekiston davlat jahon tillari universitetining Xalqaro jurnalistika fakultetiga o‘qishga kirib, 2016 yilda o‘qishni tamomlagan.
Dilmurod universitetda o‘qish bilan birga matbuotda ishladi. Ustozlardan jurnalistika, tahrir sirlarini o‘rganishga urindi. O‘qishga kirgan yiliyoq uni «Adolat ko‘zgusi» huquqiy gazetasiga musahhih qilib ishga olishdi. Ikki yil qizg‘in ish jarayonida u ko‘p narsa o‘rgandi. Musahhih bo‘lib, bilmaganlarini bildi, savodini yanayam yaxshiladi.
Keyinchalik universitetda «Tahrir san’ati» fanidan dars beruvchi mashhur muharrir (tahrirning piri) Mahmud Sa’diyning tavsiyasi bilan «Ma’rifat» gazetasida amaliyot o‘tay boshladi. Ko‘p o‘tmay, Dilmurodni «Ma’rifat»ga kuryer vazifasiga ishga qabul qilishdi. Yarim yildan so‘ng uni muxbirlikka o‘tkazishdi. Ayni kunda Dilmurod mazkur gazetaning «Adabiyot» bo‘limida mehnat qilayotir.
Yosh ijodkorning she’rlari markaziy adabiy nashrlarda hamda “Xurshid Davron kutubxonasi” ma’rifiy saytida tez-tez e’lon qilib turiladi.
***
Millatim musulmon, imonim — ishqdir,
Butun ro‘yi jahon Vatanim mening.
Qaddim — Zomin tog‘i, qalbim — qo‘shiqdir,
Har zarra tuproqda bor tanim mening.
Har sahar sehrli so‘zlar tingladim,
Bulutlar ilohiy qo‘shiqlar aytdi.
Daraxtlar tebrandi ohangdan sarmast,
Yuragim samodan qush bo‘lib qaytdi.
Men esa yo‘l yurdim oldingga qarab,
Yo‘limda duch keldi shomu saharlar.
Gohida zahardan mehrni tuydim,
Gohida mehrdan chiqdi zaharlar.
Ko‘ngil kosasida ishqni simirib,
Tomirdagi qonim jo‘shib gupirdi.
Neki degan bo‘lsam yo‘ldagilarga,
Tilim gapirmadi, dilim gapirdi.
O, buyuk Osmonim, aziz Tuprog‘im,
Bu yo‘l — omonating hamon mendadir.
Toki yasharkanman tuproqda izim,
O‘zim ham, so‘zim ham — osmon, sendadir.
Millatim musulmon, imonim — ishqdir,
Butun ro‘yi jahon Vatanim mening.
Qaddim tik- Zominday, qalbim — hur qushdir,
Har zarra tuproqda bor tanim mening.
* * *
O‘ngda Rahmon — chapda shayton.
(Xalq naqli)
Yo‘lda o‘ngdan yurish bu — yo‘l qoidasi!
Yo‘ldamisiz?..
Demak, amal qilasiz.
Gar, uni buzguday bo‘lsangiz shu on,
Jazo muqarrardir, buni bilasiz.
Umr — yo‘l…
shu qoida unda ham joriy,
Lek, mudom vijdonning ipin uzasiz.
Jazo tayinligin bilib turib ham,
Yo‘l qoidasini nega buzasiz?!
QORIN G‘AMI
Mening eng katta dushmanim ichimda,
Unga umrimni ko‘p qismini sarf etdim.
U sabab — vaqt ba’zan baxt va vijdonni
boy berib,
Ko‘zimgacha gunohga botib ketdim…
U bo‘lmaganda men qancha olamshumul,
Ishlarni qilishga ulgurarmidim?
Bir kunda uch bora isyon, qo‘zg‘olon…
Yoshligimda Onamdan o‘rgangan usulim bilan
isyonni bosaman arang.
(Shu on onamni har qancha alqash mumkin.)
Shundayin dushmanni,
Shundayin yovni,
Faqat,
non chaynab berib,
aldash mumkin.
* * *
Nasroniy ixlosi jo‘shib dafa’tan,
Izlar lab bosmoqqa, Iso xochini.
Yerning qay burchida shu tob musulmon,
Ado etayotir, o‘z me’rojini.
Garchi ikkisining ibodatlari,
Bir-biridan farqli,
Lek solsang nazar…
Bir xildir ularning qalbida mudom,
Jannatga talpinish, do‘zaxdan hazar.
HAYOT HAQIDA O‘YLAR
Tug‘ilish — o‘limga qo‘yilgan birinchi qadam.
(I.V.GYOTЕ)
Tug‘ilding, bu hayot ostonasida,
Seni qarshi oldi, bir yog‘och beshik.
Ulg‘ayib, yashab so‘ng ko‘zing yumganda,
Qabringa kuzatdi, tebranmas beshik.
Bu hayot — shu ikki beshik orasi…
Tug‘ilding, o‘rashib oppoq yo‘rgakka,
Erkalab, e’zozlab, sevib-suyushdi.
Ruh ohir tanangni tark etgan kuni,
Yana oq yo‘rgakka o‘rab qo‘yishdi.
Bu hayot — shu ikki yo‘rgak orasi…
Ko‘z ochib, hayotni ko‘rganing zahot,
Odamlar yig‘ingga jim quloq osdi.
Bandalikni bajo keltirgan kuning,
Dunyoni o‘zgalar ko‘z yoshi bosdi.
Bu hayot — shu ikki yig‘i orasi…
Shu qisqa hayotda eng muhim yumush,
Yaxshi nom qoldirib, yashamoq ekan.
Angladim, tug‘ilish aslida do‘stim,
O‘limga ilk qadam tashlamoq ekan.
Hayot — tug‘ilish va o‘lim orasi…
* * *
Men ko‘kka intilib yashayveraman,
Ko‘kka esa yoqmas bu intilishim.
Qora bulutlarni yuborar, takror
Qiyinlashsin — deya, «yurish» qilishim.
Yelkamga mingashib qora bulutlar,
Pastga…
Pastga…
Pastga bosib boradi.
Barcha safdoshlarim kabi mening ham,
Oyoqlarim yerga botib boradi.
Buyuk g‘alabani so‘rab Allohdan,
Intilaman…
Botib qop-qora terga.
Qo‘rqanim…
Mendan oldin intilganlarni,
Bulutlar cho‘ktirib yuborgan yerga.
***
Goh kunimdan Oy chiqdi,
Tunimdan Quyosh chiqdi.
Ishonchim chil-chil bo‘lgach,
Yuragimdan yosh chiqdi.
Birgina ishonganim,
Bu yurak bebosh chiqdi.
Ko‘zsiz bu yaralarga
Malham nedir bilmadim.
Baxtsizliklar to‘planib,
Baxtimdan darak berdi.
Boshga tushib, ko‘z ko‘rgan
Barisin falak berdi.
— Mehr berib, mehr ko‘r —
Deb guldan malak berdi.
U gulni shamollardan
Men ehtiyot qilmadim.
Ko‘pchilikni o‘zimdan
Bezdirib qo‘ydim oxir,
Ko‘ngilga qul ekanim
Sezdirib qo‘ydim oxir,
Nihoyat, o‘zni-o‘zdan
O‘zdirib qo‘ydim oxir,
Lekin, ammo o‘zimdan
O‘zib, ko‘p vaqt yelmadim.
Bas! Endi har so‘zimni
Ko‘ngillarga biturman.
Nurni quchib zulmatning
Tub-qariga yeturman.
Bir kun… ruhni tanimdan
Ozod etib keturman.
Lekin, men bu hayotga
O‘lish uchun kelmadim!
* * *
G‘am yutdim, ichimga yutaverdim jim,
Ko‘z yoshga aylanib, yurakka tomdi.
Oshkor yig‘lolmadim, yigitman dedim,
Old yurdim… ko‘tarib boyligim — jomni.
Jom ming chega edi,
Yo‘q, yuz ming chega.
Ko‘rgan kunlarimdan ko‘pdir sinig‘i.
Jondan to‘ydirgandi taqdir ismli,
Jiddiy hazilkashning turfa qilig‘i.
Shunda ham hech kimga bir so‘z demadim,
Garchi, tinglaguvchi so‘zdan ko‘p edi.
Mingdan bir dardimni aytdim qog‘ozga,
Faqatgina undan ko‘nglim to‘q edi.
Shoirlarni ko‘rdim ko‘p qofiyaboz,
Nafasga qafasni tirkab qo‘yardi.
Dil so‘ziga pulni, erkka — berk deya,
Dilga siyohini surkab qo‘yardi.
O‘shanda yosh edim, o‘ylamas edim,
Baxtli inson kim-u, kimdir baxtsizlar.
Bugun o‘tgan har on uqtirar menga:
«Baxtsizlar, baxtsizlar asli dardsizlar!»
Vaqtning so‘zlarini tarjima qilib,
Ikki satr she’rga nom qo‘ydim:
BAXTLI
Dardga doya dunda abadul-abad,
Faqat dardi borlar — yashashga haqli
VARRAKNING ARMONLI QO‘SHIG‘I
Parvoz — tiriklikdir. Ma’nodir — parvoz!
Erkin parvoz etsang qushlar bazmida.
Ko‘ngil qayga desa, bosh olib ketsang,
Qolmasang hech qachon shamol izmida.
Shunda sho‘ng‘iganda osmonga boshing,
Zavq yurakka sig‘may, ortib qoladi.
…Chiqib ketmasin deb, shamol izmidan,
Pastdan ipni kimdir tortib qoladi.
* * *
Sen doim och qolsang
ovqat yeysan.
Zeriksang kitob o‘qiysan.
Lekin, bir bor bo‘lsa ham
nega ovqat yemasang —
och qolishingni,
Kitob o‘qimasang — zerikishingni
o‘ylab ko‘rganmisan?!
Yo‘q, albatta! Sen bu haqda
hech qachon o‘ylab ham ko‘rmagansan.
Chunki…
Sen doim och qolsang
ovqat yeysan.
Zeriksang kitob o‘qiysan.
…DЕDILAR
Menga bahor haqda she’r yoz dedilar,
Men esa kuyladim xazonli kuzni.
Yana yoz haqida ko‘p yoz dedilar,
Men esa alqadim qahraton, muzni.
Hayotni baralla kuyla dedilar,
Men o‘lim haqida ko‘p she’rlar bitdim.
Yorni sev, vaslini o‘yla dedilar,
Men atay hijronda o‘rtanib kutdim.
Xazonsiz bahorni his qilolmadim,
Yozning qadrin sezdim qish-qahratonda.
Hayot go‘zalligin angladim dildan,
O‘limni eslagan har nafas, onda.
Bugun jim turibman So‘z bo‘lmoq uchun,
«Jim bo‘l!» deyishganda, men so‘z bo‘laman.
Bugun o‘lmaslik-chun yashayapman-u,
Bir kun… yashash uchun, albat, o‘laman!
* * *
Bir paytda, dunyoning ikki yerida,
Ikki shoir yozdi, salkam bir xil she’r.
Farqi-ki; birisi xalqim deb yozsa,
Biri esa faqat halqum, halqum der.
* * *
Tongga ishonmayman
chunki, u har gal
Shomga buraverar mening yo‘limni.
— Orzu-chi?..
— Armonga!
— Ishq-chi?..
— Hijronga!..
Ko‘mar…
Ko‘maverar o‘ng-u so‘limni.
Faqatgina hayotga ishonardim men…
Ishonganday xuddi yolg‘iz Allohga.
Oqibat…
o‘limga ro‘baro‘ qilib,
U ham tashlab ketdi
qorong‘u chohga…
* * *
Shoirga
Mayli, siz qayg‘urmang, dunyo o‘tkinchi…
Bir kun och bo‘lsangiz, bir kun to‘yasiz.
Hali mashhur bo‘lib ketsa she’ringiz,
Beg‘ubor jilmayib, baxtga yo‘yasiz.
Bilaman, kiyarga bitta kiyim-bosh,
Qog‘ozu kitoblar — bor bisotingiz.
Lekin shoiri ko‘p el-ulus ichra
Juda mashhur bo‘lib ketgan otingiz.
Zax, kichik darchali, tor ijarada,
El deb yotib, tongda el deb turasiz.
G‘aflatdan uyg‘otib elni so‘z ila,
Nur bo‘lib zulmatga o‘zni urasiz.
Bor bo‘lsin sizdayin Odamshoirlar,
Birlashib, dunyoni tozalab yursin.
Sizga tilagim shu: yolg‘on dunyoda
Tilingizga faqat rost so‘z buyursin!
* * *
Xudo meni qo‘riqchi qib yaratdi,
Qo‘riqlayman. Bedorlikda tunlarim.
Yaratdi-yu, oq rang tomon qaratdi,
Siz xavfdasiz! Ey, ozod tutqunlarim.
Dunyo mening dushmanimga aylangan,
Yo‘latmam hech foniyrang ul islarni.
Lekin ag‘yor jangga chunon shaylangan,
Bo‘sh kelmayman, asrayman gul hislarni.
Qush umriga odil hukm — parvozdir,
Tuyg‘ularga dunyo nuqsi urmasin.
Ravo bo‘lib foniy botqoqda naylik,
Illo qismat qamish bo‘lib turmasin.
Meni Xudo qo‘riqchi qib yaratgan,
Kifoyadir — eshitsangiz unlarim.
Dillashaylik, boy bermaylik hislarni,
Biz xavfdamiz! Ey, ozod tutqunlarim!
ZOMIN
Bahodir, alplarga beshiksan, Zomin
Hayrat olamiga eshiksan, Zomin.
To‘rt fasli zangori, to‘rt fasli bahor
Archa shaklidagi qo‘shiqsan, Zomin.
Tonglar yuzin yuvgan buloqlaringdan,
Tiniqlik so‘qmog‘i — irmoqlaringdan,
O‘zbekiston bo‘ylab safarga chiqar,
Ko‘klam rang yuqtirib quchoqlaringdan.
Baxshi enam o‘zing, ona zaminim,
Beshbulog‘ing ko‘nglim, qirlaring inim.
Tog‘lardagi qoring boshimga qo‘nmish,
Yuragimda… boshimdasan, go‘zal Zominim.
* * *
Bu ko‘ylakning yoshi ko‘p ulug‘ emas,
Lek manglayi uzra ajin solgan iz.
U suyardi…
O‘shal mag‘rur Dazmolni,
Go‘yo suyganidek yigitni bir qiz.
Dazmol ham sevardi…
Uning ko‘nglida,
Ishq uchquni oxir alangga oldi.
Ko‘ylakni bag‘riga bosgancha bir zum,
Ajin yuzlariga termilib qoldi.
Issiq taftni sezib turardi Ko‘ylak,
Dazmolning yuziga bosgancha yuzin.
Uning quchog‘idan bo‘shagach Ko‘ylak
Yoshargandek seza boshladi o‘zin.
RASHK
Seni o‘zimdan ham qizg‘onib, ammo
Gullarga beribman quchoqlaringni.
O‘zim tishlamayin bir bora hatto,
Zirakka beribman quloqlaringni.
Qizg‘onib, qizg‘onib nurli yuzingni,
Quyosh nurlariga silatib qo‘ydim.
Sochingni o‘ynagan shamolni bugun,
Qalbimga qamab so‘ng, uxlatib qo‘ydim.
Qo‘lingdan tutmadim hech qachon biroq,
Qaro munchoqlarga ushlatib qo‘ydim.
Izhorga atagan jur’atimni men,
Senga bir qarashga ishlatib qo‘ydim.
Ko‘zlaringga boqib baxtni his qildim,
Ammo, rashkim keldi ikki ko‘zimga.
Alloh nasib etsa bir kun visoling…
Qanday ravo ko‘ray seni o‘zimga?!
O‘N BARMOQLI TIL
Vokzal.
O‘n sakkiz yoshli bir gung yigitcha,
Tirikchilik qilardi hammollik bilan.
Yuk tashir, yelkalab hayot tashvishin
Yashardi mehnatda, halollik bilan.
…Bir kun
misli ko‘kda mohday dilobar,
Ko‘zlari munchoqdek, xushqomat, lobar.
Hurliqo imlamish hammol yigitni.
(Yo‘lqutilar turar, g‘amga barobar)
Yigit unutgandi dunyoyu dunni,
O‘tgan bedor tunlar, ham og‘ir kunni.
Mohmonand qizni u sevib qolgandi,
Izhori dil uchun izlar bir unni.
Taassufki, bexabar ketib borar qiz…
Bir alam tirnardi yigit dilini.
Ayni dam izhorga imkonsiz edi,
Band qilgandi yuklar uning tilini.
NЕ DЕYIN…
Yuzingdan nur olib yorishadi kun,
Sochingdan rang olib tushar qora tun.
Men yana ne deyin, yana ne deyin…
Go‘zal jamolingni ta’riflamoq-chun?
Iforingdan sarmast kapalaklar ham,
Husningga mahliyo hur, malaklar ham.
Men yana ne deyin, yana ne deyin…
Kengmas ko‘ngilchalik keng falaklar ham.
Istarang taftidan quyosh xijolat,
Bu qanday ko‘rgulik, bu qanday holat?!
Men yana ne deyin, yana ne deyin…
Tam olsa so‘zingdan qandu qandolat.
Seni o‘zimdan ham rashk qildim nahot,
Ikki ko‘zimga-da qilolmam toqat.
Men yana ne deyin, yana ne deyin…
Sening hajring bilan o‘lmoq ham rohat.
DARVЕSHNOMA
Odamlar uy berdi yuraklaridan,
Mana, umrim shunda o‘tkazayapman.
Ne-ki farz buyurgan bo‘lsa Qodir Haq,
Tirishib bajoga yetkazayapman.
Odamlar uy berdi yuraklaridan,
Qishdan mehri bilan isinib o‘tdim.
Chanqog‘imni bosib so‘zbulog‘idan,
So‘zning sehri bilan isinib o‘tdim.
Odamlar uy berdi yuraklaridan,
Bu yerda dunyodan yiroqda o‘sdim.
Samimiy tuyg‘ular bag‘rida sarmast,
Hasadu riyodan bo‘lmadi do‘stim.
Odamlar uy berdi yuraklaridan,
Uysizman, demoqqa bormaydi tilim.
Hayot abadiydir bu yerda, ishon,
Bunda senga hukm o‘qimas o‘lim.
Odamlar uy berdi yuraklaridan,
Yurakda yashamoq baxt ekan bilsam.
Endi ham uyliman, baxtliman… Demak,
Endi bo‘lar senga qo‘ng‘iroq qilsam!?
* * *
«Men seni sevaman!..»
Lablarimdan otilgan bu — o‘q so‘zlar,
uchib borar, sening nishon — quloqlaringga.
O‘q nishonga tekkach,
yuraging qadamlari tezlashib ketar,
kiprigingdan shaffof quvonch oqar ovozsiz.
«Men ham…»
Birdan sen ham o‘q uzasan nishonlarimga
Va to‘satdan o‘q otarlar to‘qnashib ketar…
* * *
Siz o‘shal hilolsiz, o‘shal oydinsiz,
Hech ko‘kdan tushmaysiz. Qo‘llarim yetmas.
Husnu latofatda hurdan oldinsiz,
Visol — manzil. Ammo yo‘llarim yetmas.
Ishq — bu dard. Ko‘ngilni davolovchi dard.
Kundan visol izlab Majnunga do‘ndim.
Ne tong, moh diydori oqshomda nasib,
Sizni ko‘rmoq uchun tunlarga ko‘ndim.
Siz ko‘kda, men yerda. Azal qismat shu,
Ishq bo‘ysunmas dunyo tengliklariga.
Oysiz zulmat ichra qolmasin, ko‘ching
Ko‘nglim osmonining kengliklariga.
* * *
Sen go‘zal o‘g‘risan, eng olg‘ir o‘g‘ri,
Mening xayollarim o‘g‘irlab ketgan.
Yana tortib olib ixtiyorimni,
Iziga izlarim to‘g‘rilab ketgan.
Sen go‘zal o‘g‘risan, eng olg‘ir o‘g‘ri,
Sho‘rini quritib necha-nechani.
Bir qarab oromsiz etib kishini,
Tonglarga ulatgan uzun kechani.
Sen go‘zal o‘g‘risan, eng olg‘ir o‘g‘ri,
Ko‘ngilni o‘g‘ridan tozalab bo‘lmas.
Eng alam qilgani senday o‘g‘rini,
Hech bir qonun bilan jazolab bo‘lmas!
Sen go‘zal o‘g‘risan, eng go‘zal o‘g‘ri!..
* * *
Bilaman, bu gal ham javob yozmaysan,
Bu gal ham ko‘zlarim yo‘lingda qolar…
Beparvo o‘tarsan, bu gal ham gulyuz,
Bu tun ham umrimni hijronlar olar.
Bilaman, o‘tganda nigohing osmon,
Bilaman, ataydan holim so‘rmaysan.
Balki sevmasdirsan jon qadar, ammo
Bilaman, sen meni yomon ko‘rmaysan…
* * *
Yomg‘irlar qo‘shig‘i yangraydi bog‘da,
Chamanlar husniga boq. Juda ko‘rkam.
Shundayin g‘animat, foniy bir onda,
Kel, sayr qilaylik birga, malikam.
Hijron dog‘larini yuvib ketsin ul,
To vaslingga zarra qolmasin shubham.
Ko‘nglim gulzorida asraganim — gul,
Kel, sayr qilaylik birga, malikam.
Ista, yomg‘irpo‘shni qilaylik pana,
Quchoq ochaylik yo tomchiga, erkam.
Yaratgan rahmatin, bulut himmatin
Birga qarshilaylik, kelgin, malikam.
Yo‘llar tugamasa, yomg‘ir tinmasa,
Bir juft qush misoli qo‘nishib, kezsak…
G‘uborlardan xoli bo‘lgan dunyoda
Pokiza muhabbat borligin sezsak.
Kel, sayr qilaylik birga, malikam…
* * *
Bulbulyurak opam Nargiza Odinayevaga
Borsa kelmasgacha tomon yo‘nalgan
Yo‘ldan odimlaydi vaqtning karvoni.
Tongu shom oralab ketib borar jim,
Manzilin bilmagan odamning joni.
O‘ylovdimki, bu yo‘l ko‘kka eltadi,
Balandlab boramiz qadam-baqadam.
Ruhu tan birlashib So‘zga aylansa,
Zinapoya bo‘lsa qog‘ozu qalam.
Lek, yer tortish kuchi ta’qib etadi,
Tuproqtan jonimning halovatini.
Tobora o‘zimni tanib boraman,
His qilib ta’qibning halokatini.
Yo‘lda shundayin hur qo‘shiq kuyladim,
Jo‘r etib Ul Go‘zal majnunlarini.
Ishim qoliplarni parchalash bo‘ldi,
Mudom buzdim metin qonunlarini.
Va shunda bildimki, chorlamoqda ko‘k,
Narvonga do‘nmoqda yo‘ldagi kuyim.
Va shunda bildimki, men ozod bir ruh,
Tan — shunchaki, yo‘lda urf bo‘lgan kiyim.
Ассалому алайкум!
Кўп раҳмат, Устоз!
Dilmurod aka, she’rlaringizni o’qib amerikaga borganday xis qildim o’zimni.
omad
Dilmurod aka ishlarizga omad.
Ijodizga omat
Muvaffaqiyat