Adib asarlari, tarjimalari, hamda o'zbek va jahon adabiyotidan namunalar
24 май — Таниқли рус адиби Михаил Шолохов туғилган кунУ НКВД томонидан қамоққа олинишидан қўрқиб, яшириниб юрган, маст ҳолда Сталин қабулига кирган, “адабиётда ХХ аср инсонини қатъиятли тасвири учун” Нобель мукофотига сазовор бўлган ва Лев Толстой шуҳратини орзу қилган ёзувчи эди. Davomini o'qish
Шолоховнинг истеъдоди олдида бошимни эгиб таъзим бераман. Борлиғию ботини ҳамишалик безовта уммон каби мавжланади. Сўз заргари дегим келади уни. Кўпчилик уни «шафқатсиз реалист» деб аташади. Бу гапда маълум маънода жон бордир, аммо, лекин у жуда камтарин, меҳрибон инсондир. Асарларида характерларга чизгилар бераркан, ҳамиша табиат билан бир бутун уйғунликда тасвирлайди. Масалан денгиз шоввуллаши хусусида гап очса, демак унинг каҳрамонлари бирининг кўнглида бехотиржамлик бор. «Осмонни булут қоплади», дейди «Тинч дон» романида. Демак, Григорьийнинг бошига кўп ташвишли кунлар тушишига ишора этади. «Дон дарёси пишқириб оқмоқда», дейди, демак халқ таҳликали аҳволда эканидан сўз очади. Бундай камёб истеъдод эгасининг ўзига хос оламидан баҳра яшаш керак, ўрганиш керак. Davomini o'qish
Qirqning ostonasida turib, endi-endi oʻylayman: yoʻq, men oʻshanda aynan Parizodni uchratgan edim. U mening, faqat mening Parizodim edi. Koʻkdan meni deb tushib kelgan edi. Va diyoriga qaytib ketolmay, kimningdir asirasi boʻlib yer yuzida qolib ketgan edi. Ikkinchi bor uchratganimda esa, u tamomila yer qiziga aylanib boʻlgan, uchgali qanotlari yoʻq — qirqilgan edi. Davomini o'qish
Энди, бир пайтлар… катталарнинг оталари намоз ўқимасин деган буйруқ бўлганида, ота ундан бекитиқча мачитга чиққан экан. Аксига олиб, ўша куни қанақадир байрам эди, ичиб олган эди, келиб отасига “мен қамалиб кетайми” деб ўшқирган, силтаб-итариб ташлаган, ота йиқилганида қамиш бўйранинг чўпи кўзига кириб кетган, шунда “қамишдай қуригин илоё” деб қарғаганди… Davomini o'qish
BODOM QISHDA GULLADI
Men burchakda, karavotimda chalqancha yotardim, behol. Koʻkragimda Stendalning «Qizil va qora» romani. Eshikdan oq xalatli, semiz Polina, uning ketidan pakana, qora patli xalatining etagi yerga tegib turgan bir yigitcha kirdi. Uning iyagi oldinga turtib chiqqan, koʻzi chuqur, peshanasi botiq edi.
— Sizlarga yangi mehmon olib keldim, — dedi Polina hammamizga tegishli qilib. Soʻng men tomonda yotgan joʻraboshimiz Ziganshinga qaradi: — Qabul qiling, oʻrtoq starosta. Bu kishining ismi… — U yigitchadan soʻradi: — Ismingiz nimaydi?
— Nosir, Nosirjon! — dedi mehmon hozirjavoblik bilan.
— Ana, Nosirjon ekan, — dedi Polina. — Palataning tartib-qoidasini oʻrgating. — Soʻng elektr choynak qoshida turgan kursini unga koʻrsatdi: — O’tiring, Nosirjon. Men hozir kelaman.
Ланг очиқ темир дарвозадан кириб келган уринганроқ «Нексия» ўнг тарафдаги вагон-уйдан бироз ўтиб тўхтади. Унинг орқа эшигидан юз-кўзию ҳаракатларидан чинакам амалдорлардек кўри¬нишга астойдил чиранаётганлиги сезилиб турган қирқ ёшлардаги эркак шошилмай тушди. Эшикни ёпиши биланоқ машина нари кетди. Бирпас у ён-бу ён синчков назар ташлаган бўлди-да, вагон-уй олдидаги қават-қават алламбало кийимларнинг устидан «йўлчи»ларнинг сариқ камзулини кийиб, биқсиган, қалин, беўхшов қўлқопини ечаётган аёлга қаради. Аёл оёғидаги кигиз этик туфайли ҳамда эски жун рўмолини оғзи-бурнигача ўраб, тепасидан туссиз қалпоқ ҳам бостириб олганидан, бир қарашда, хийла семизга ўхшаб кўринади.
– Шура, – дея чақирди раҳбар аёлга хўмрайиб.
Аёл қўлқопини қўлтиғига қисиб, қўлларини қовуштирганча унга яқинлашди.
– Ну как, тинчликми? – сўради раҳбар аёлга бошдан оёқ бир қур нописанд назар солиб. – Кечаси ҳеч гап бўлмадими?
– Да, тинчлик, ҳеч гап бўлгани йўқ.
– Ҳм-м, хорошо…
Раҳбар кечқурун ёққан юпқа қор хафсала билан супурилганидан ичида ўзича мамнун бўлиб машинаси кетган ёққа юрди. Пича юриб тўхтади. Ортига қайрилди.
– Davomini o'qish