Корней Чуковскийнинг мазкур бадиасини Ортиқбой Абдуллаев таржимасида 8 йилча аввал сайтимизда эълон қилган эдик. Уни яна қайта янгилашга эса «Жаҳон адабиёти» журналининг апрел сонида босилган Аҳмаджон Мелибоевнинг «Чеховни англаш» мақоласи сабаб бўлди. Бу сабаб шундаки, А. Мелибоев бутун мақола давомида Корней Чуковский хотираларидан бир неча ўринда фойдаланади-ю, аммо бирон бир жойда манбани ва таржимонни қайд этмайди. Бу эса илму адабиётда мавжуд ақидаларга мутлақо зид ҳолатдир. Шунингдек, бу ҳолатда «Жаҳон адабиёти» журнал таҳририяти, унинг раҳбари ва, албатта, Аҳмаджон Мелибоев мақоласини нашрга тайёрлаган муҳаррирнинг ноширлик ва муаллифлик ҳуқуқларини билмаслиги аён кўринади. Davomini o'qish
Teglar: Ortiqboy Abdullayev
Ortiqboy Abdullayev. Oshoba fojiasi.
Ошоба фожиаси Туркистондаги чор босқини манзараларидан бир лавҳа холос. Шунга қарамай, у бизга кўп нарсаларни ойдинлаштириб беради. Рус қўшини осонлик билан юртимизни қўлга киритган эмас. Ўлкани тўла бўйсундириш учун бу ваҳший тўда дарё-дарё инсон қонини оқизган. Минг-минглаб кўҳна иморатлар вайрон қилинган, юзлаб қишлоқлар, катта-катта шаҳарлар ёндирилиб, кули кўкка совурилган. Davomini o'qish
Tetsuo Miura. O’n besh yoshligim
Бир вақтлар мен ўлим олдидан видолашув мактубини ёзган эдим. Аслида, жонимга қасд қилиш нияти йўқ эди. Фақат мени ўлдиришлари мумкин, деган фикр тинчлик бермасди. Davomini o'qish
Tetsuo Miura. Idishdagi vatan
Тетсуо Миуранинг бу ҳикоясини 40 йилча аввал ўқиганимдан кейин унинг рус тилига таржима қилинган барча асарларини қидириб, топиб ўқиб чиққанман. Рус тилида «Родина в горшке овальной формы» деб аталоган мазкур ҳикоя умрим давомида менга ҳамроҳ бўлиб келаётган асарлардан бири бўлиб қолди (Хуршид Даврон)… Davomini o'qish
Tetsuo Miura. Adashgan shu’lalar
Қувноқ халқ қўшиқларини куйлаб келаётган сархуш ёш японлар тушган чаналар қалин шамшод дарахтлари ўсган дара орасидан отилиб чиқиб, қор босган тоғлар қуршовида сокин жимирлаб турган мовий кўлга қараб бурилди. Атрофга совуқ қўнғироқ садолари таралди. Қирғоқлари музлай бошлаган, ёздагига қараганда суви анча камайиб қолган кўл ўртасида қиш осмонининг акси қорайиб кўринар эди. Davomini o'qish
Sergey Dovlatov. Chemodan. Sakkizinchi hikoya: Qishki telpak
Ноябрь ойи байрамларида Ленинградда қаттиқ совуқ бўлди. Муҳарририятга отланар эканман, қайсидир меҳмон унутиб қолдирган, чанғичилар шапкасини бошимга кийиб олдим. Бўлар, дея ўйладим, бунинг устига ойнага қарамай қўйганимга ҳам ўн беш йилча бўлганди. Муҳарририятга ҳар доимгидек қирқ дақиқалар чамаси кечикиб келаман. Шунга мувофиқ қатьий ва дадил кўринишга ҳаракат қиламан… Davomini o'qish
Sergey Dovlatov. Chemodan. Yettinchi hikoya: Haydovchi qo’lqopi
Газетадагилар ундан ҳайиқишарди. Шлиппенбах жуда қўрс одам эди. Эҳтимол бу швед генераллари бўлмиш аждодларидан ўтган бир хислатдир. Бироқ ён беришни, пастга тушишни у сира-сира ёқтирмасди. Эсимда, Матюшкин деган кекса журналист вафот этганди. Дафн маросимига пул йиға бошлаганлардан бири Шлиппенбаҳдан ҳам сўраган, у эса пул бериш ўрнига бор овозда қичқирган эди: — Мен ўлик тугул, тирик Матюшкинга ҳам бир сўм бермасдим. Ўлигига эса беш тийин ҳам хайф. Айғоқчиларини КГБнинг ўзи кўмаверсин. Davomini o'qish
Sergey Dovlatov. Chemodan. Oltinchi hikoya: Poplin ko’ylak
Рус ёзувчиси учун аёл киши учта вазифани ўташга қодир. Уни боқади. Унинг даҳо эканига астойдил ишонади. Ва ниҳоят, аёл уни ўз ҳолига қўяди. Сирасини айтганда, кейингиси аввалги икки фазилатни инкор этмайди. Лена ҳикояларим билан қизиқмасди. Ҳатто қаерда ишлашимни ҳам дурустроқ тасаввур қилмаган бўлса керак. Фақат ёзишимни биларди… Davomini o'qish
Sergey Dovlatov. Chemodan. Beshiinchi hikoya: Fernan Lejening kamzuli & Xurshid Davron. San’atning qudrati yoxud Fernan Leje haqida hikoya
Сергей Довлатовнинг «Фернан Леженинг камзули» ҳикоясини сизга тақдим этар эканман, 1978 йили ёзган «Санъатнинг қудрати ёхуд Фернан Леже ҳақида ҳикоя» номли шеъримни эсладим. Ўша олис 80-йилларда тасвирий санъат мавзуида, Ван Гог, Шуҳрат Абдурашид, Бахтиёр Бобоев каби мусаввирлар тақдирига, улар асарларига бағишланган жуда кўп шеърлар ёзганман. Таниқли француз рассоми, П.Пикассо, Ж.Браклар билан биргаликда тасвирий санъатдаги кубизм оқимига асос солган Фернан Леже (1881—1955) ҳақидаги шеър ҳам ижодкор ҳаётининг бир лавҳаси ҳақида. Довлатовнинг ҳикояси ёнида ўша шеърниям саҳифага қўйиш истаги туғилди… Davomini o'qish
Sergey Dovlatov. Chemodan. To’rtinchi hikoya: Zobitlar Kamari
Эркинлик — фалсафий тушунча эканини биламан. Бу мени қизиқтирмайди. Қуллар фалсафа билан қизиқмайдилар-ку. Хоҳлаган жойингга кета олсанг — энг катта эркинлик шу! …… Davomini o'qish
Sergey Dovlatov. Chemodan. Uchinchi hikoya: Binoyidek kostyum
Ҳозир ҳам кийинишимнинг мазаси йўқ. Авваллари-ку жуда ёмон кийинардим. Совет Иттифоқида яшаган кезларимда шунақа ёмон кийинардимки, ҳатто бунинг учун дакки ҳам ердим. Эсимда, Пушкин қўриқхонасининг директори бир куни менга шундай деган эди: — Ўртоқ Довлатов, сиз ўзингизнинг бесўнақай шимингиз билан бу жойлардаги байрамона муҳитни бузяпсиз… Davomini o'qish
Sergey Dovlatov. Chemodan. Ikkinchi hikoya: Amaldorning tuflisi
Мусиқа тинди. Атрофни чулғаган сукунат ичида кимдир кулиб юборди. Бир лаҳзадан кейин бутун майдон қаҳ-қаҳ уриб кулабошлаганди. Фақат бир кишигина кулмас эди. Бу одам ленинградлик ҳайкалтарош Виктор Дрижаков эди. Унинг чеҳрасидаги даҳшат ифодаси аста-секин лоқайдлик ва ночорлик ифодаси билан алмашди. Хўш, нима бўлган эди? Шўринг қурғур ҳайкалтарош Лениннинг шапкасини иккита ишлаб қўйипти. Биттаси доҳийнинг бошида. Иккинчисини қўлида чангаллаб олган. Мансабдорлар расвоси чиққан ҳайкалнинг устига апил-тапил парда ёпишди. Davomini o'qish