Tog’ay Murod. Otamdan qolgan dalalar. Roman va asar asosida suratga olingan film

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Video, Audio,Foto 1 izoh
0543 февраль — Ўзбекистон халқ ёзувчиси Тоғай Мурод таваллуд топган кун.

«Отамдан қолган далалар» — даврнинг бадиий ҳужжати, унда жамиятнинг мустамлакачилик барҳам топиб, истиқлол неъматига ноил бўлган пайтдаги руҳияти акслангани ҳам бундан асло кам бўлмаган ҳақиқат. Зеро, унда ҳаммамизнинг — «деҳқон» («деҳқон» — ер эгаси демак эмасми?!) бўла туриб «қул»ликда умргузаронлик қилган сизу бизнинг кайфиятимиз, парчаланган занжирлар устида турганча кечмишимизга соғлом назар солган, мустабид тузумни яниб турган ҳолатимиз аксланган. Davomini o'qish

Xurshid Do’stmuhammad. Tog’ay Murodning sirli dunyosi.

Muallif Adib: Muborak kun, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati 1 izoh

04

   Тоғай Мурод шахсини, Парвардигор унга ато этган феъл-атворни тушуниш керак эди! Бир йилдан ортиқроқ у билан бирга ишлаб, уни яқиндан кузатгачгина у ҳақдаги илгариги тасаввурим ўзгарди. Йўқ, Тоғай Мурод бошқаларга беписандликни, кибр-ҳавога берилишни ҳам билмас экан. У ўз дунёсида яшайдиган, ўша дунёсини сира тарк этолмайдиган, борди-ю, иттифоқо ўзини жисман ўраб турган муҳитга қайтгудай бўлса, албатта, кимгадир маъқул келмайдиган, ҳатто ғайритабиий муомала қилиб қўйиши аниқ эди. Davomini o'qish

Sirojiddin Ibrohim. Yurt ori.

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

006
Тоғай Муроднинг асарларини ўқиганмисиз? Ўқиш керак!  Ўзбекчиликнинг қандай гўзал эканлиги-ю, ўзбек бўлиб яшашнинг нечоғлик бахт эканлигини ҳис қиласиз, англайсиз. Орли одам кимлигини билмоқчи бўлсангиз, шу ёзувчининг асарларидаги кўп қаҳрамонлар сизга намуна. Davomini o'qish

Tog’ay Murod. Ikki hikoya.

Muallif Adib: Muborak kun, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q
0923 феврал — атоқли ўзбек адиби Тоғай Мурод (1948–2003) туғилган кун.

    Тоғай Мурод  ўз тупроғини севган, севдира олган аломат ёзувчи эди. Унинг асарлари кўз очган саналарга қарайман: илк ҳикояси «Бобоси билан набираси» 1966 йили ёзилган. Демак, айни ўн саккиз баҳорга тўғри келар экан. Сўнгги асари — «Бу дунёда ўлиб бўлмайди» романига 1998 йил — нақд эллик ёшнинг устида нуқта қуйилган. Ҳисобланса, ўттиз икки йиллик ҳайрат ва муҳаббат, илҳом ва меҳнатнинг ҳузури бизга қолди, завқи ва дарди ўзбекнинг, инсониятнинг мулки бўлди… Мен Тоғай Мурод хонадонида бўлмаганман, нашр этилмай ётган ёхуд бошлаб қўйган асарларидан хабарсизман. Лекин бўлиши керак. Кўнглидагисини эса эҳе-э… ҳисоблаб бўладими? Бетизгин бир ҳарислик билан асарлари, улар яратилган йиллар рўйхати кўз олдимдан ўтади. Тўртта ҳикоя. Тўрттагина-я… «Бобоси билан набираси», «Кузнинг бир кунида», «Ку-ку- ку», «Эр-хотин», (150 дан ортиқ ҳикоялар ёзган Жек Лондон бор-йўғи 40 ёшга кириб- кирмаган.) Davomini o'qish

Dilmurod Quronov. Qalblarni larzaga solgan xirgoyi

Muallif Adib: Muborak kun, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q
09     3 февраль — Ўзбекистон халқ ёзувчиси Тоғай Мурод таваллуд топган кун.

«Отамдан қолган далалар» нафақат долзарб мавзуси, балки бадиий жиҳатлари билан-да адабиётимизда жиддий воқеа бўлди. Асарнинг ўзига хос қурилиши, бетакрор ифода йўсини, тилдаги жозиб оҳанг, самимият – буларнинг бари унинг муваффақиятини таъминлаган асосий омиллардир. Бир суҳбатда асар хусусида сўз бориб, «Отамдан қолган далалар» жанр эътибори билан романми?» деган саволни ўртага қўйган эдим. Davomini o'qish

Umarali Normatov. Suhbat va maqolalar.

Muallif Adib: Muborak kun, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

0993 январ — Таниқли адабиётшунос олим Умарали Норматов таваллуд топган кун

Хўш, ярим асрлик филология соҳасидаги тинимсиз фаолиятдан мен нима топдим? Топганим шу бўлдики, сўз санъати инсоният яратган, аниқроғи Оллоҳ одамларга ҳадя этган ноёб неъмат, сирли олам эканига такрор-такрор иқрор бўлдим. Чинакам санъат асарини ўқиганимда, томоша қилганимда ҳайратдан ўзимда йўқ яйрайман. Кўнглимда шу соҳага майл-меҳр уйғотгани, ризқимни шу соҳада бергани учун Яратганга шукроналар айтаман. Инсон фаолиятидаги ҳеч қайси соҳа адабиётчалик сир-синоатга бой эмас. Инсон ва унинг табиати, қалби, руҳияти ҳақидаги ҳақиқатни кашф этишда ҳеч бир соҳа адабиёт билан тенглаша олмайди, унинг ўрнини босолмайди. Davomini o'qish

Vafo Fayzulloh. Ikki maqola

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Xotira va yodnomalar 1 izoh

012
Адабиёт ҳеч нарса ўргатмайди, деганлар адашади. Балки тасвир танлови, қаҳрамонларнинг рост ўй-хаёлига кўра яхшиликдан дарс бериши мумкин. Шунчаки бетараф асар бўлиши мумкин эмас. Тафаккурда бетарафлик йўқ. Ё маърифат, ё жаҳолат. Боши бутун донишманд адибгина асл қарашларни ақллиликни даъво қилмай маълум қилади. Ўқувчисини тарбиялайди. Китобхонини ўқитади. Davomini o'qish

Norqobil Jalil. «Men yer bilan salom-alik qilaman»

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Xotira va yodnomalar izoh yo'q

1234

Биз учун ғайритабиий туюлувчи бу “салом-алик” Тоғай Муроднинг шиори эди ва у бир умр шунга амал қилиб яшади. Чунки у шундай феъл-аъмоли билан, қолаверса, ўзига хос ҳаёт тарзи билан бошқалардан ажралиб турарди. “Бу дунёда ўлиб бўлмайди” дея эрта башорат қилган ёзувчининг вафот этганига бир йилдан ошди. Лекин турли ижодий давраларда, ўқувчилар орасида унинг халқона ижоди, камтарона яшаб ўтган ҳаёти тез-тез эсланади. Мен ҳам суюкли адиб билан боғлиқ айрим ҳаётий ҳикояларни эслашга уриндим. Davomini o'qish

Tog’ay Murod.Oydinda yurgan odamlar. Qissa. IV-V bob

Muallif Adib: YANGILIKLAR izoh yo'q
oydin3 феврал — атоқли ўзбек адиби Тоғай Мурод туғилган кун.

    Бобомиз сергакландилар. Қаддини кўтардилар. Чордона қурдилар. Тиззаларини қучоқладилар. Салласини кетига суриб қўйдилар. Еллар забти бобомиз пешонасига хуш ёқди. Отлар кишнаган тарафдан янги ўрилмиш йўнғичқа иси келди. Davomini o'qish

Tog’ay Murod.Oydinda yurgan odamlar. Qissa. I-III bob

Muallif Adib: Muborak kun, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati комментария 3
oydin3 феврал — атоқли ўзбек адиби Тоғай Мурод туғилган кун.

— Қулоқ сол, момоси, қулоқ сол. Қаердандир одам овози келяпти… Сайрак адирда ёнбошлаб ётмиш бобомиз, момомизга шундай дедилар. Бобомиз оғизларини анграйганнамо очдилар. Ўнг қулоқларини еллар елмиш тарафга тутдилар. Davomini o'qish

Tog’ay Murod. Er-xotin

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

08    Яхши шоир Ўролбой кўрпага бурканиб, ишқий шеър битди. Мисраларини фарзандидай ардоқлаб, вояга етказди. Беихтиёр ўзининг биринчи муҳаббатини — синфдоши Холбувини эслади… Қоронғини қучоқлаб, Холбувини бағрига босгандай бўлди. Кўнглига оқшомдай маъюслик чўкди. Тўшакдан имиллаб туриб, тимирскиланиб бориб чироқни ёқди. Биринчи китобини варақлади. Шеърлари кўзига жуда бачкана кўринди. Юзларини бужмайтириб, китобни каравот остига отиб юборди… Davomini o'qish

Umarali Normatov. Sokin ko’ngil rozlari

Muallif Adib: Muborak kun, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q
063 феврал — атоқли ўзбек адиби Тоғай Мурод  туғилган кун.

Тоғай Муроднинг бетакрор қисса ва романлари минг-минглаб китобхонлар юрагидан жой олди, қалбини ларзага солди. Уларни йиғлаб-йиғлаб ўқидик, кулиб-кулиб ўқидик. Чуқур инсоний дард бор эди бу асарларда, кулгу аралаш изтироблар бор эди… Мутолаа давомида ўқувчи ўзида қандайдир руҳий тозаришни ҳис этади, кўнглида чин инсоний туйғулар уйғонади. Davomini o'qish