Adib asarlari, tarjimalari, hamda o'zbek va jahon adabiyotidan namunalar
Жаллод Хайс бугун шунчалар тиним билмай ишладики, ҳатто пешонасининг терини ҳам зўрға артишга улгурарди. Негаки унга Бухоро амири Музаффархон Ҳисор вилояти ва тоғли жойларда кўтарилган исёнларни бостирганидан кейин асир олинган минг киши нинг бошини бир кунда танасидан жудо қилишни топширганди… Davomini o'qish
Зийрак нигоҳ билан теварак-атрофни кузатувчи Ҳерман Вамбери 1863 йили Хоразмга келганида Огаҳий билан танишгани ҳақида ёзганди.У ўзининг «Ўрта Осиёга саёҳат» асарида , » Мен Хивада икки оға-ини билан танишдим.Бири Мунис — аъло поэмалар ёзган. Иккинчиси—мироб..Огаҳийдир», дея таъкидлайди. Аслида Вамбери Огаҳий билан учрашиб, Муниснинг асарлари билан танишганди. Davomini o'qish
Хоразмлик журналист Абдулла Юсупов 1979 йил ноябрининг ёмғирли кунида Серебрякова билан учрашганида собиқ иттифоқда адибанинг номи анча машҳур, асарлари хорижий тилларга таржима этилган, қайта-қайта босилиб турган давр эди.Афсуски, бир йил олдин бўлган автоҳалокат боис Галина Иосифна ногирон бўлиб қолган эди. Хўш, Абдулла Юсупов қандай қилиб Серебякова ҳузурига бориб қолган, уни учрашишига туртки бўлган нима эди? Davomini o'qish
…Кунлардан бирида иш столим ғаладонини титкилаётиб битта “китобча” топиб олганман. Қўлда ясалган, муқоваланган “китобча”га “Болтабой Бекматов” деб ёзиб қўйилган.Муқовани очарканман миямдан: “Болтабойлардан янгилик кутиб бўлмайди” қабилидаги фикр ялт этиб ўтиб кетди.Чунки, Болтабой — анъанавий бир исм. Бу исм эгалари одатда ўта консерватор бўлишади. Шеърларини ўқидим. Чиройли шеърлар экан. Ноанъанавий усулда битилган. Сўнг таажжубландим. Шовотда шундай тап-тайёр шоир яшаётган экан-у мен билмай юрган бўлсам. Davomini o'qish
Матназар Абдулҳаким “пойтахтдагина ижодий муҳит бўлади, вилоятларда эса “чекка шоирлар” яшашади деган ақиданинг нотўғрилигини ўзининг ижоди орқали исботлабгина қолмай, шогирдлари ижодиниям , пойтахтда туриб ижод қилгандан ҳам ортиқ даражада ўзбек шеърияти бўстонига олиб кираолди. Davomini o'qish
“Қарғишга қолмайин десанг, уйимни бузма”, дея дадил гапирди хонга бева аёл.Бу гапдан сўнг хон бева аёл озор кўрмасин, қарғишга қолмайин, деб унинг уйини буздирмади.Шу тариқа қаъла девори айнан шу жойдан ўз йўналишини ўзгартириб давом этган… Davomini o'qish
Таниқли шоир Матназар Абдулҳаким 1948 йилда Урганчнинг Қоровул қишлоғида туғилган эди. Буни таъкидлаётганимнинг боиси, Хоразм аҳолиси икки шева-ўғиз ва қипчоқ лаҳжасида гаплашишади. Ҳазорасп,Хонқа,Янгиариқ,Хива,Боғот, Урганч, Қўшкўпир,Шовот туманиликлар ўғиз лаҳжасида “гапласалар”,шимолий туман бўлган Янгибозор ва Гурланликлар қипчоқ лаҳжасида “сўйлийди”. Davomini o'qish
ХIХ аср охирларига келиб, Андижоннинг Қатортерак маҳалласида яшовчи Сулаймонқул Мулла Муҳаммад Юнус ўғлининг номи бутун Туркистон ўлкасига маълум эди.Негаки, у нафақат баззоз ( ип-газлама савдоси билан шуғулланувчи дўкондор), балки тараққийпарвар маърифатчилардан ҳам бўлган. Davomini o'qish
Маълумки, ҳозирги пайтда тарих фанида 1937-38 йиллардаги қатағон сиёсати “Катта террор” дея номланмоқда. “Катта террор”нинг бошланиши 1937 йил 30 июлдаги СССР ички ишлар халқ комиссари Николай Ежов имзоси билан “ Собиқ қулоқлар, жиноятчилар ва бошқа антисовет элементларни қатағон қилиш бўйича опреация тўғрисида”ги 00447-сонли оператив “мутлақо махфий” тамғаси остидаги буйруқдан бошланганди. Davomini o'qish
“Амударёнинг нариёғида тенгдошларидан ўзининг худо берган истеъдоди, ширали овози билан ажралиб турадиган, талантда тенги йўқ бир йигит бор. Санъат бўстонининг эртанги булбулиям, фахриям ўша йигит бўлади.Унинг овозида имконият чексиз-чегарасиз”. Бу эътироф машҳур санъаткор Комилжон Отаниёзов томонидан 1970 йилда айтилган.Комилжон ака Амударёнинг нариги томонида деганида, тўрткўллик Отажон Худойшукуровни айтган эканлар. Davomini o'qish
Бир ҳикмат аниқ.Инсон ўзининг дастлабки ҳаракатлариданоқ икки ғалабага эришади.Бир ғалаба-ернинг тортиш кучи, жозиба қудратини енгиш бўлса, иккинчиси-номавзунликдан устун келиб, илоҳий мувозанатга эришмоқ музаффариятидир.Халқ таъбири билан айтганда, ҳали эндигина “оёқ очаётган” болакайнинг ҳатти ҳаракатларини кузатсангиз, ҳар бир инсон ўзининг дастлабки қадамлариданоқ курашиш ва ғалаба қозонишга, қулаб тушмаслик учун муттасил саъй-ҳаракатда бўлишга маҳкум эканлигига амин бўласиз.Бу кураш инсон манглайига самовий бир тақдир, илоҳий бир қисмат тарзида битиб қўйилгандек… Davomini o'qish
Хон (қаон) қадимги туркий ҳукмдор, подшо маъносини англатган хон сайлаш маросими ҳақида 1846 йилда хивага келган рус сайёҳи Г.Данилевский хотиралар ёзиб қолдирган. Унга кўра,”хон сайлаш” маросими оддий халқдан пинҳона, кечаси бир ҳовуч сарой амалдорлари ва хоннинг қариндошлари томонидан амалга оширилган. Табиийки, хон ўзини сайлаган амалдор ва қавмлардан миннатдор бўлиб юриши ва уларга катта моддий ва сиёсий эркинлик бериб қўйган.Уни сайлаш маросимига саноқли одамлар қатнашган ва бундай амалдорларнинг “олий кенгаш”ида шайхулислом, девонбеги, нақиб, қози, мутавалли, парвоначи кабилар бўлган.Энг аввало хон қилиб сайланадиган кишини ечинтириб, бошдан оёқ янги либос кийгизганлар.Кейин эса кийгизларга ўтирғизиб, уч марта ҳавога ирғитиб, “хон, хон, хон” деб нидо қилганлар. Davomini o'qish