Бугун ўсмирлигимдан китобларини севиб ўқиган машҳур америкалик фантаст ёзувчи Рей Брэдбери 92 ёшида АҚШнинг Калифорния шаҳрида вафот этди. Ушбу саҳифани адиб хотирасига бағишлаймиз.
Рей Брэдбери 1920 йилнинг 22 августида Уокиган (Иллинойс штати) шаҳрида дунёга келган,илк ҳикояси 1941 йилда босилган Рей Брэдбери узоқ яшади ва улкан адабий мерос қолдирди. Унинг китоблари бутун дунёдаги фантаст адабиёти ихлосмандларига таниш ва севимли эди. Айниқса,унинг “Момақаймоқ шароби”,»Марс хроникалари»,»Фаренгейт бўйича 451 даражада» китоблари адиб ижодининг гултожи ҳисобланади.<
Рей Брэдбери адабиётдаги хизматлари ва асарлари учун кўплаб мукофотларга сазовор ёзувчи эди. Бугундан бошлаб Брэдбери ҳақида нима ёзмасак “эди” деб тугатишга мажбур бўламиз. Аммо, бир нарсани “эди” деб тугатолмаймиз.
У буюк ёзувчи сифатида китобхонлар юрагида абадий яшайди. Унинг китоблари абадий қолади.
Хуршид Даврон
ОЛАМШУМУЛ АДИБ ЭДИ
Ҳамидбек Юсупов
Бешинчи июндан олтинчи июнга ўтар кечаси илмий фантастика жанрига улкан ҳисса қўшган ёзувчи Рэй Брэдбери Лос-Анжелес шаҳрида 91 ёшида вафот этди. У «Марс йилномалари», «Момақаймоқ шароби», «Фаренгейт бўйича 451 даража» каби юзлаб асарлари билан оламшумул шуҳрат қозонганди. Брэдбери ўта кучли шахс эди: кейинги йилларда у ногиронлик курсисига михланиб қолган, битта қўли умуман ишламасди, аммо кўзларида ҳаёт порлар эди. У тўқсон ёшида, касал ҳолида ҳам дунёдаги воқеа-ҳодисалардан хабардор бўлиб турар ва тинимсиз ишлар эди! Инсультни бошидан кечирганидан кейин Брэдбери ёзув машинкасида ишлай олмас ва ручка ҳам ушлай билмас эди. Аммо у ҳар куни қизига телефон орқали ўзининг барча асарларини айтиб туриб ёздирган. Уни илмий фантастика даҳоси, коинот асри шоири деб ҳисоблашарди, аммо ўзи бу таърифларни ёқтирмас ва одамлар ҳақида ёзяпман, дея таъкидларди. Гарчи ярим аср муқаддам плазмали телевизорлар, банкоматлар ва кузатув камералари ҳақида ўз асарларида башорат қилган бўлса-да, адибнинг уйидаги бор-йўқ техника телевизор ва оддий телефондангина иборат эди. Рэй Брэдбери машиналардан, компьютерлардан ва интернетдан нафратланишини яшириб ўтирмаган: «Улар бизнинг яшашимизга халақит беришади, улар бизнинг вақтимизни олиб қўйишади. Одамлар компьютерда жуда кўп ишлашади. Улар бир-бирларини тинглаш ўрнига, жуда кўп вайсашади». Ўз умри давомида Брэдбери 30дан ортиқ роман ва қиссалар, юзлаб ҳикоялар, шунингдек, шеърлар, пьесалар, сценарийлар ёзган; уларнинг барчаси бутун дунё бўйлаб миллион-миллион ададларда нашр этилган. Сўнгги интервьюларидан бирида бу ёзувчи шундай деган экан: «Ўлим — тирик бўлишдек ҳашам эвазига коинот билан ҳисоб-китоб қилиш шаклидир»
Рей Брэдберининг ўзбек тилида нашр этилган «Марсга ҳужум» романини ziyouz.com сайти саҳифасидан юклаб олишингиз мумкин.
Bugun o‘smirligimdan kitoblarini sevib o‘qigan mashhur amerikalik fantast yozuvchi Rey Bredberi 92 yoshida AQSHning Kaliforniya shahrida vafot etdi. Ushbu sahifani adib xotirasiga bag‘ishlaymiz.
Rey Bredberi 1920 yilning 22 avgustida Uokigan (Illinoys shtati) shahrida dunyoga kelgan,ilk hikoyasi 1941 yilda bosilgan Rey Bredberi uzoq yashadi va ulkan adabiy meros qoldirdi. Uning kitoblari butun dunyodagi fantast adabiyoti ixlosmandlariga tanish va sevimli edi. Ayniqsa,uning “Momaqaymoq sharobi”,“Mars xronikalari”,“Farengeyt bo‘yicha 451 darajada” kitoblari adib ijodining gultoji hisoblanadi.
Rey Bredberi adabiyotdagi xizmatlari va asarlari uchun ko‘plab mukofotlarga sazovor yozuvchi edi. Bugundan boshlab Bredberi haqida nima yozmasak “edi” deb tugatishga majbur bo‘lamiz. Ammo, bir narsani “edi” deb tugatolmaymiz.
U buyuk yozuvchi sifatida kitobxonlar yuragida abadiy yashaydi. Uning kitoblari abadiy qoladi.
Xurshid Davron
OLAMSHUMUL ADIB EDI
Hamidbek Yusupov
Beshinchi iyundan oltinchi iyunga o‘tar kechasi ilmiy fantastika janriga ulkan hissa qo‘shgan yozuvchi Rey Bredberi Los-Anjeles shahrida 91 yoshida vafot etdi. U «Mars yilnomalari», «Momaqaymoq sharobi», «Farengeyt bo‘yicha 451 daraja» kabi yuzlab asarlari bilan olamshumul shuhrat qozongandi. Bredberi o‘ta kuchli shaxs edi: keyingi yillarda u nogironlik kursisiga mixlanib qolgan, bitta qo‘li umuman ishlamasdi, ammo ko‘zlarida hayot porlar edi. U to‘qson yoshida, kasal holida ham dunyodagi voqea-hodisalardan xabardor bo‘lib turar va tinimsiz ishlar edi! Insultni boshidan kechirganidan keyin Bredberi yozuv mashinkasida ishlay olmas va ruchka ham ushlay bilmas edi. Ammo u har kuni qiziga telefon orqali o‘zining barcha asarlarini aytib turib yozdirgan. Uni ilmiy fantastika dahosi, koinot asri shoiri deb hisoblashardi, ammo o‘zi bu ta’riflarni yoqtirmas va odamlar haqida yozyapman, deya ta’kidlardi. Garchi yarim asr muqaddam plazmali televizorlar, bankomatlar va kuzatuv kameralari haqida o‘z asarlarida bashorat qilgan bo‘lsa-da, adibning uyidagi bor-yo‘q texnika televizor va oddiy telefondangina iborat edi. Rey Bredberi mashinalardan, kompyuterlardan va internetdan nafratlanishini yashirib o‘tirmagan: «Ular bizning yashashimizga xalaqit berishadi, ular bizning vaqtimizni olib qo‘yishadi. Odamlar kompyuterda juda ko‘p ishlashadi. Ular bir-birlarini tinglash o‘rniga, juda ko‘p vaysashadi». O‘z umri davomida Bredberi 30dan ortiq roman va qissalar, yuzlab hikoyalar, shuningdek, she’rlar, pyesalar, ssenariylar yozgan; ularning barchasi butun dunyo bo‘ylab million-million adadlarda nashr etilgan. So‘nggi intervyularidan birida bu yozuvchi shunday degan ekan: «O‘lim — tirik bo‘lishdek hasham evaziga koinot bilan hisob-kitob qilish shaklidir»
Rey Bredberining o‘zbek tilida nashr etilgan “Marsga hujum” romanini ziyouz.com sayti sahifasidan yuklab olishingiz mumkin.
