Азиз юртдошлар, 8 декабр — Конституция куни билан барчангизни муборакбод этамиз!
ҚОМУСИМ
Мансур АСЛОНОВ
Менинг суянган тоғим,
Йўл кўрсатар маёғим,
Гуллагай чаман боғим,
Қомусим бор, бахтим бор.
Ҳар сатрида инжу- зар,
Аждодлар руҳи кезар,
Ҳаётим, умрим безар,
Қомусим бор, бахтим бор.
Эл- улусни тенг дейди,
Халқнинг ғамини ейди,
Диллар чўнг Бахтни туйди,
Қомусим бор, бахтим бор.
Ҳеч кимдан кам эмасман,
Эрта ғамин емасман.
Ўзга юртни демасман,
Қомусим бор, бахтим бор.
Ватан обод, кўнгил тўқ,
Зарра бўлсин армон йўқ,
Дилда ўчмас мангу чўғ,
Қомусим бор, бахтим бор.
Бошим баланд, қўлда соз,
Мадҳ этайин куйлаб боз,
Дўстлар, бўлинг жўр овоз,
Қомусим бор, бахтим бор.
Абдулла ҚОДИРИЙ
ҲУҚУҚ
Хотун-қизларимизга бағишлаб
Азбаройи Худо айтингиз-чи, ҳуқуқ деган нарса ўзи нима?
Ҳуқуқ нимадан иборат? Гуваламики, уни биз майдалаб ҳожатимизга яратайлик?! Нима ахир? Бунинг жавобини — «ҳуқуқ» деган дарди бедавони бўйнига осиб олғанлардан сўраймиз.
Шўролар ҳукумати ҳар бир чоти айри, боши юмалоққа, ҳар бир ҳайвони нотиқу ва ғайри нотиққа ва ҳар бир инсу жину деву парига том-том боло-боло бом[1] ҳуқуқ берди, деб гапуришадирлар! Бу тўғрими баковул.
— Ясовуллар, қозию қуззотлар бу гапка, бу ишларга тушунадирларми?
Гап бундай: ўзингизнинг Халча опангиз; аллақаердан ҳуқуқ текширадирған бўлуб, эрга берилаётқан бир қизнинг уйига борибдир. Хайр, яхши — текширсин.
Нега энди 13 ёшлиқ Ойнисани оёғидан, қулоғидан чўзиб, елмай, югурмай 18 ёшатуб қўядир?
Тағин бир иш: масалан, ўзингизнинг Зайнаб опангиз: эридан, қўйинг-чи, уйидаги ҳар бир ясси-япасқи қинғир-қийшиқ, аживатараладан ейдур калтакни; шилқ-шилқ; ўзи оч, боласи оч; нон деганда ғириллайдир кесак… Бечора опангиз ундан-бундан сўраб-сўроғлаб борадир катта вивескалик бир ҳуқуқ олиб берадурғанга. Ииғлайдир, сиқтайдир, арзи бандалик қиладир; аммо қўл қуруқ, ёлғиз бош!
Чақириладир эри, ёнидауч-тўртта гумангга, илтимосчи, азайимхон, тутатқи, иҳи-пихи, гап бийрон, ғарч-ғурч, улли-булли, ўлумдан хабаримиз бор бундан йўқ!
Мурофаа[2]: икки коски , яна бир гуржи. Қанақа гуржи дейсиз? Ҳа, тушунадурған мухторият, фалон писмадону гўёки бу мажлиска ўзи шундай қиртиш қидирибгина келган, тавба!
— Зайнаб опа, оғзинг қайси?
Бечора қулоғини кўрсатади.
— Ҳуқуқ!
Ёнида жаллод ва бошқа қасамхўрлар; Ғўдайиш, пичинг! Бечора дир-дир қалтираған, қози маҳсимнинг ҳам гаплари айлантирмалик:
— Ким яхши?
— Эрим, почча!
— Ким ёмон?
— Ҳуқуқ, почча!
Ҳуқуқ—гап билмаган, иш билмаган Зайнаб опаларники эмас, шайтон устози бўлған Ҳожи Абдидарники, шайтон мардикори бўлған Салоҳиддин муфаттинзодаларники! Шоир Хоқоний, дегандек: Ҳолати манҳусада қолған «ул» эмас, тўртта наҳснинг орасида боши айланган ану бечора!
Гап кўп, кўмир оз; кези келди, бир ёздиқ!
Ҳақиқат эълони: Жулқунбой
Манба: «Туркистон» — 1923 йил, 24 декабр, 213-сон
[1] Том-том боло-боло бом – мукаммал.
[2] Мурофаа – суд мажлиси.
Aziz yurtdoshlar, 8 dekabr — Konstitutsiya kuni bilan barchangizni muborakbod etamiz!
QOMUSIM
Mansur ASLONOV
Mening suyangan tog‘im,
Yo‘l ko‘rsatar mayog‘im,
Gullagay chaman bog‘im,
Qomusim bor, baxtim bor.
Har satrida inju- zar,
Ajdodlar ruhi kezar,
Hayotim, umrim bezar,
Qomusim bor, baxtim bor.
El- ulusni teng deydi,
Xalqning g‘amini yeydi,
Dillar cho‘ng Baxtni tuydi,
Qomusim bor, baxtim bor.
Hech kimdan kam emasman,
Erta g‘amin yemasman.
O‘zga yurtni demasman,
Qomusim bor, baxtim bor.
Vatan obod, ko‘ngil to‘q,
Zarra bo‘lsin armon yo‘q,
Dilda o‘chmas mangu cho‘g‘,
Qomusim bor, baxtim bor.
Boshim baland, qo‘lda soz,
Madh etayin kuylab boz,
Do‘stlar, bo‘ling jo‘r ovoz,
Qomusim bor, baxtim bor.
Abdulla QODIRIY
HUQUQ
Xotun-qizlarimizga bag‘ishlab
Azbaroyi Xudo aytingiz-chi, huquq degan narsa o‘zi nima?
Huquq nimadan iborat? Guvalamiki, uni biz maydalab hojatimizga yarataylik?! Nima axir? Buning javobini — «huquq» degan dardi bedavoni bo‘yniga osib olg‘anlardan so‘raymiz.
Sho‘rolar hukumati har bir choti ayri, boshi yumaloqqa, har bir hayvoni notiqu va g‘ayri notiqqa va har bir insu jinu devu pariga tom-tom bolo-bolo bom[1] huquq berdi, deb gapurishadirlar! Bu to‘g‘rimi bakovul.
— Yasovullar, qoziyu quzzotlar bu gapka, bu ishlarga tushunadirlarmi?
Gap bunday: o‘zingizning Xalcha opangiz; allaqayerdan huquq tekshiradirg‘an bo‘lub, erga berilayotqan bir qizning uyiga boribdir. Xayr, yaxshi — tekshirsin.
Nega endi 13 yoshliq Oynisani oyog‘idan, qulog‘idan cho‘zib, yelmay, yugurmay 18 yoshatub qo‘yadir?
Tag‘in bir ish: masalan, o‘zingizning Zaynab opangiz: eridan, qo‘ying-chi, uyidagi har bir yassi-yapasqi qing‘ir-qiyshiq, ajivataraladan yeydur kaltakni; shilq-shilq; o‘zi och, bolasi och; non deganda g‘irillaydir kesak… Bechora opangiz undan-bundan so‘rab-so‘rog‘lab boradir katta viveskalik bir huquq olib beradurg‘anga. Iig‘laydir, siqtaydir, arzi bandalik qiladir; ammo qo‘l quruq, yolg‘iz bosh!
Chaqiriladir eri, yonidauch-to‘rtta gumangga, iltimoschi, azayimxon, tutatqi, ihi-pixi, gap biyron, g‘arch-g‘urch, ulli-bulli, o‘lumdan xabarimiz bor bundan yo‘q!
Murofaa[2]: ikki koski , yana bir gurji. Qanaqa gurji deysiz? Ha, tushunadurg‘an muxtoriyat, falon pismadonu go‘yoki bu majliska o‘zi shunday qirtish qidiribgina kelgan, tavba!
— Zaynab opa, og‘zing qaysi?
Bechora qulog‘ini ko‘rsatadi.
— Huquq!
Yonida jallod va boshqa qasamxo‘rlar; G‘o‘dayish, piching! Bechora dir-dir qaltirag‘an, qozi mahsimning ham gaplari aylantirmalik:
— Kim yaxshi?
— Erim, pochcha!
— Kim yomon?
— Huquq, pochcha!
Huquq—gap bilmagan, ish bilmagan Zaynab opalarniki emas, shayton ustozi bo‘lg‘an Hoji Abdidarniki, shayton mardikori bo‘lg‘an Salohiddin mufattinzodalarniki! Shoir Xoqoniy, degandek: Holati manhusada qolg‘an «ul» emas, to‘rtta nahsning orasida boshi aylangan anu bechora!
Gap ko‘p, ko‘mir oz; kezi keldi, bir yozdiq!
Haqiqat e’loni: Julqunboy
Manba: «Turkiston» — 1923 yil, 24 dekabr, 213-son
[1] Tom-tom bolo-bolo bom – mukammal.
[2] Murofaa – sud majlisi.
