Gulandom Tog’aeva. Uyg’oqlikka da’vatkor ijod

Muallif Adib: Jadidchilik tarixi va adabiyoti, O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

001

6 март — Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий туғилган кун.

  Шоир аслида ким? У ўз халқининг маънавий-маърифий ганжиналарини асраб-авайлаб, янада бойитувчи хазинабон, ўз даврининг нафасини, шукуҳини кейинги даврларга элтувчи тарихчи ва чароғбон, ниҳоят, келажакка томон қадам ташлаётган Ватанининг олдинги сафларида кетаётган руҳбондир. Шоир ўз Тилининг луғат бойлигини, салоҳиятини оширувчи, адабий-эстетик ҳодисаларни бирлаштириб, инсоният шу пайтгача эришган тафаккур мақомининг симметрияларини кашф қила оладиган, башариятни уйғотувчи Комил Инсондир. Davomini o'qish

Toshkentga sayohat (Hamza asari asosida). Farg’ona viloyat teatrining spektakli

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Video, Audio,Foto izoh yo'q

022

«Тошкентга саёҳат».  Фарғона вилоят театрининг спектакли. Саҳналаштирувчи режиссёр  Олимжон Салимов.

   Мазкур спектакл Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий 1917 йилда бир қанча вақт Тошкентда яшаган пайтида ёзган «Тошкентга саёҳат» (1917) комедияси асосида саҳналаштирилган. Режиссёр Олимжон Салимов «Тошкентга саёҳат» спектаклининг жанрини масхараба томошаси деб белгилаган. Davomini o'qish

Mirpo’lat Mirzo. Armon.Esse

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

099

Усмон Носир ҳавосиз камераларда ҳам барча азоб ва уқубатни, сотқинлик ва разолат, ҳақорат ва очликни унутиб, ўзини шеърият водийсида олтин ёлли тулпор устида ҳис этди. Зеро, у илоҳий кучнинг хоҳиши ва муруввати билан дунёга келган шоир эди. Davomini o'qish

Ivan Bunin. Chiptakovush

Muallif Adib: Jahon adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

05
Бешинчи куни эсган изғирин кўзни очирмай қўйди. Кўзни қамаштиргувчи оппоқ қор ва ғира-шира илғанаётган, совуқ забтига олган хутор кулбаларидан бирида қайғу ҳукмрон эди: бу уйда мурғак бир бола оғриб ётарди. Кичкина бемор иситмаси кўтарилиб, алаҳсираганида ғингшиб аллақандай қизил чиптаковуш беришларини ёлвориб сўрарди. Davomini o'qish

Gadoiy. G’azallar

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

pari

Гадоийнинг номи ҳозирча маълум эмас. Бу адиб ҳақидаги тарихий-адабий маълумотлар ҳам оз. Алишер Навоийнинг «Мажолис ун-нафоис» ҳамда «Маҳбуб ул-қулуб» асарларида Гадоий ҳақида айрим қайдлар учрайди. Фахри Ҳиротийнинг «Радойиф ул-ашъор» номли тазкирасида Гадоийнинг форс-тожик тилида яратилган ғазали мавжуд. Бу ҳолат адибнинг икки тилда ижод этгани — зуллисонайн шоир бўлгани ҳақида маълумот беради. Бу билан у «Муҳаббатнома» муаллифи Хоразмий анъаналарини давом эттиргандир. Davomini o'qish

Frans Kafka. Qishloq ko’chasidagi bolalar

Muallif Adib: Jahon adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

09

Панжара олдида шовқин сира тинмайди. Ҳозиргина болалар зув югуриб ўтиб кетишди; ҳаял ўтмай ғалла ортилган аравалар пайдо бўлди, улардаги боғламлар устига эркаклар ва аёллар ўтириб олишган, теварак-атрофдаги гулпушталар қорайиб кўринади; кечга томон ҳасса таянган бир жанобга кўзим тушди, у афтидан, кечки салқинда аста сайр қилиб юрарди, унинг рўпарасидан қўл ушлашиб келаётган бир тўп қизлар чиқиб қолди, ана, улар саломлашиб, ён томондаги майсазорга ўтиб кетишди. Davomini o'qish

Qahramon Rajabov. Alp Er To‘nga — Turon xoqoni

Muallif Adib: Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati izoh yo'q

011

Алп Эр Тўнга яқин тарихимизда унутилишга маҳкум қилинган шахс. Ҳатто мустақилликнинг дастлабки икки ўн йиллигида ҳам кўпчилик тарихчи, археолог ва шарқшунос олимларимиз “Афросиёб – афсонавий шахс” деб такрорлашдан нарига ўтишмаяпти. Davomini o'qish

Xudoyberdi Doniyorov. Afrosiyob: afsonami yoki tarixiy shaxs

Muallif Adib: Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati комментария 2

022

Афросиёб ҳақида Шарқ оламининг, хусусан Эрон ва Туроннинг деярли ҳамма алломалари, адибу тарихчилари муайян тарзда маълумот бериб ўтганлар. Улардан баъзилари Афросиёбни золим подшо деб таърифлашса, (масалан, Беруний, Кошғарий, Наршахий, Табарий, Фирдавсий, Рашидиддин, Навоий ва бошқалар), баъзилари уни Туроннинг улуғ таянчи, дунёнинг машҳур ҳукмдорларидан бири сифатида тасвирлайдилар. Davomini o'qish

Jaloliddin Rumiy. Ma’naviy masnaviy. Birinchi daftar (01). Xutba. Naynoma

Muallif Adib: Tasavvuf tarixi, va adabiyoti izoh yo'q

08    Бу – «Маснавий» китоби; Аллоҳ таолога етишиш ва Унга яқийнлик сирларини очишда унинг усули дин усулларининг усулидир; у Аллоҳннг буюк фиқҳидир, у Аллоҳнинг ёрқин шариатидир ва Аллоҳнинг очиқ-ошкор ҳужжатидир; Унинг «нури худди бир токча устидаги чироқ» нури мисолидирким, субҳ нуридан ҳам мунавварроқдир; У жонларнинг дарахтзорлари ва булоқлари сероб жаннатидир, улар орасида бир булоқ борки, уни Тарийқат ўғлонлари Салсабил дейдилар, мақом эгалари ва каромат соҳиблари учун у «яхшироқ мартаба», «энг яхши маскан ва энг гўзал истироҳатгоҳ бўлур» Davomini o'qish

Ne’mat Arslon. «Valfajr»ni o’qiyotgan qush

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati 1 izoh

08
    Осмондан учиб ўтаётган турналар қалбларимизни ҳаяжонга солади. Улар токи зиғирдек кичик нуқтага айланиб кўк қаърига сингиб кетгунча ортидан қараб қоламиз. Турналар гоҳ арғамчи, гоҳ супра шаклини ясаб учадилар. Биз бундан рамзий маъно излаймиз. Улар гоҳ баландлаб ҳаволаниб учадилар, гоҳида пастлайдилар. Davomini o'qish

Umid Bekmuhammad. Beklar sulolasining shoiri

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

021
Бу исмни Хоразмда “Кадхудолар эли”, “хонга қиз бермаган беклар эли” дея довруқ қозонган Гурланда ҳамма яхши билади. Шунингдек , уни беклар сулоласидан чиққан шоир ҳам дейишади.Ана шундай таърифланадиган шоир Турсунбой Каримовдир. Турсунбой Каримовнинг бобосини барча хоразмликлар сингари гурланликлар ҳам ўз талаффузларига мослаб Худирганбек деб аташади. ХХ асрнинг бошларида яшаб ўтган Худирганбек Матниёзбек ўғли ҳақида афсуски тарихий маълумотлар кам. Davomini o'qish

Biant. Hikmatlar.

Muallif Adib: Jahon adabiyoti va madaniyati, Naqllar, hikmatlar, rivoyatlar izoh yo'q

555
Биантнинг она шаҳри Капкарда Кир лашкарлари томонидан забт этилади. Шаҳар аҳолиси энг қимматбаҳо буюмларини олиб қоча бошлайди. Фақат Биантгина ҳеч нарса олмай, бўш қўл билан шаҳардан чиқиб кетади. Буни кўрган ҳамшаҳарлари ундан: «Сен нега ҳеч нарса олмадинг?» — деб сўрашади. Шунда Биант: «Ҳамма нарсамни ўзим билан олиб юраман», — деб жавоб беради. Davomini o'qish