Murod Muhammad Do’stning “Galatepaga qaytish” qissasidagi ikki obraz tahlili

091   Ҳозирги замон ўзбек адабиётида ёзувчи Мурод Муҳаммад Дўст ижоди алоҳида ўрин тутади. Унинг “Қайдасан, қувонч садоси?”, “Бир тойчоқнинг хуни”, “Дашту далаларда” ҳикоялари, “Галатепага қайтиш”, “Истеъфо” қиссалари ҳамда “Лолазор” романи ўзбек насри бадиий тафаккуридаги жиддий ўзгаришларни ўзида мужассам этган асарлардир. Хусусан, адибнинг “Галатепага қайтиш” қиссаси шўро даврининг сўнгги йилларида ўзбек зиёлилари онгида рўй берган ижтимоий-психологик эврилишларни акс эттирганлиги билан қимматли. Қиссадаги Тошпўлат Ғайбаров ва унинг дўсти Самад образлари давр зиёлиларининг икки хил типи сифатида намоён бўлади. Davomini o'qish

Mukarrama Murodova. Uzoqlarni qo’msaydi qalbim…She’rlar

08   Бундан қирқ беш йилча аввал, менинг талабалик йилларим ўзбек шеъриятида бир шоира пайдо бўлди.  Талабалар тилида унинг «Мен ҳақимда ўйлар эмишсан, дўстларингга сўйлар эмишсан…», «Узоқларни қўмсайди қалбим, узоқларга қўнсайди қалбим…», «Табиат, бир кунлик ҳусн ато эт, бугун қаршисида ўтирай порлаб…», » Эшигим ортида кезади шарпа, чироқни ўчириб, қулоқ тутаман…» сатрлари тинмай янграрди. Ҳамма унинг янги шеърларини интизорлик билан кутарди. Бу шоира Мукаррама Муродова эди. Унинг вафот этганига бу йил роппа-роса  10 бўлади. Бугун сизга қисқа умр кўрган ажойиб шоира шеърларини тақдим этмоқдаман. Номи деярли унутилаёзган шоиранинг шеърлари илк маротиба интернет тизимида эълон қилинаётганини таъкидлаб ўтмоқчиман. Унинг шеърларини ўқиганда балки онгу шуурингизнинг бир четида «Бундай шоира номи унутилмаслиги керак» деган фикр пайдо бўлар…
Davomini o'qish

Umid Bekmuhammad. Xonlik tarixidan lavhalar

04   Тарихда бот-бот учраб турган ҳолат. Давлат тепасига ёш, тажрибасиз, сиёсий бошқарувга лаёқатсиз кишини чиқаради-да, ўзи унинг жиловини тутиб туради. Шу орқали беҳисоб бойликлар орттиради. Айрим сарой амалдорларининг нияти шу эди. Бундай сиёсий ўйинлар 17 аср охири, 18 аср бошларида авж олганди. Davomini o'qish

Sharifjon Ahmedov. Ikkiyoqlama shamshir ibodatxonasi

012   Борхеснинг «Астерий гўшаси» ҳикоясига монандликка даъво қилиш қусурларидан ҳоли бўлмаган ушбу ҳикоя ўз табиати ва хусусиятларига кўра ўзбек туркийсидан батамом ўзга тилда битилган асар оҳангларини таржима тилида сақлаб қолиш истак ва интилишлари туфайли атай йўл қўйилган бир номутаносиблик теграсидаги изланишлардан униб етилди. Davomini o'qish

Faridun Amuzoda Xaliliy. Ikki dona pishmagan xurmo

012    Шу чоққача Эроншаҳрнинг буюм бозорини кўрмаган эдим. Аммо отам кўрган эди. Бир сафар бўйра, хуржун ҳамда онам билан бирга каҳур дарахти ёғочидан ясаган муштак ва чилимларини, яна бир сафар эса бурама шоҳ эчкимизни сотгани ушбу бозорга келган эди. Davomini o'qish

Umid Bekmuhammad. Buxoro tarixidan ikki lavha

098  18 асрнинг 2 ярмида Бухоро хонлигида ижтимоий- сиёсий мувозанат бузилиб, сарой ўйинлари авж олган эди. Тахт учун курашдек сиёсат саҳнасига дам у, дам бу гуруҳ вакили чиқиб турган пайтлар. Шайбонийлар, аштархонийлар сулоласининг заифлашганидан манғит уруғига мансуб бир гуруҳ кишилар ҳокимиятни қўлга олди. Davomini o'qish

Yovuz Bulant Bakilar. She’rlar & Xurshid Davron. Yovuz Bulant Bakilar haqida

054  Турк шеъриятининг забардаст вакили бўлмиш шоир шеърияти умумтурк ғояларига садоқат ҳиссиётлари билан йўғрилгани билан ажралиб туради. Атоқли шоир Миразиз Аъзам таржималарини тақдим этар эканман, ўша олис йиллар сафардан қайтгач, Yalnızlık» китобига кирган шеърларнинг бир нечасини таржима қилганимни эсладим. Уларни эски дафтарларим ичидан топиб, яқин кунларда сизга тақдим этишни ўйлар эканман,кўнглимда кутубхонамда сақланиб келаётган оға шоир китобларини олиб ўқиш истаги туғилганини сездим. Davomini o'qish

Xurshid Davron. Amir Temur va chumoli & Ahmet Şafak — Timur İle Karınca

07    Денгиз тарафлардан кўчманчи қушлар Мовароуннаҳр томонларга қараб учиб ўта бошладилар, шунда юрагимда шундай кучли бир аламли соғинч уйғондики, ўзимни қўйишга жой, беомон ҳаёллардан қутулишга имкон тополмай қолдим. “Энди буёғи нима бўлади? Қандай қилиб от минаману, қандай қилиб қиличбозлик қиламан? Она юртимни кўраманми, уни топтаб ётган ёғийлар билан жанг қила оламанму? Ёки ватандан узоқ бир чеккада хору-зор яшайманму?” – деб ўйлардим, учиб ўтаётган қушлар ортидан изтироб билан термилиб… Davomini o'qish

Ubaydiy (Ubaydullaхон). She’rlar

081  Убайдуллахон ҳам ўз даври ҳукмдорларидан Ҳусайн Бойқаро, Шайбонийхон, Бобур мирзо  каби муттасил ижод билан шуғулланиб «Убайдий», «Қул Убайдий», тахаллусларини қўллар эди. Убайдийнинг ўзбек, форс ва араб тилидаги шеърларидан иборат уч девони бир муқова ичига жойлаштирилган. Бу уч тилдаги девоннинг ягона қўлёзма нусхаси 1583 йилда Мир Ҳусайн ал-Ҳусайний томонидан кўчирилган бўлиб, котиб уни «Куллиёт» деб атаган. Davomini o'qish

Maks Frish. Bir halokat hisoboti

frish

   “Эзгулик матлабида дарду ҳасрат чека билиш ҳам инсондаги ноёб фазилатдир” деб ёзган эди швейцариялик машҳур адиб Макс Фриш. “Ҳасрат” иборасини Фриш ва унинг издошлари яратган деярли барча асарларга нисбатан қўллаш мумкин.

Davomini o'qish