Рафиқ Сайдулло тажрибани, ижодий изланишларни ижод иқлимининг табиий жараёни деб билади. Тажрибалар, энг аввало, шеърга, сатрга, оҳангга табиийлик бағишлайди. Бу унинг бизга йўллаган янги шеърларида ҳам кўриниб туради…
Рафиқ Сайдулло
ЯНГИ ШЕЪРЛАР
Менинг Хонам
1
Бир макон бор
қиш кунлари сендан берухсат
дераза тирқишидан сизиб кирган
изғирин каби сенга қадрдон
қанчалик илиқ
тотли бўлмасин бу дафъа
димиқиб кетасан дафъатан
2
У қизил эшикли,
мўъжазгина бир хона эди.
Уйда эканман,
кўпинча у ерда соатлаб
қолиб кетардим.
Уйдагилар мени топа олишмасди,
чунки ҳеч очиб кўришмасди
қизил эшикни.
У хона шу қадар
ихчам эдки,
ёстиғим остига сиғарди.
Аммо бир кенг дунёдай эди
у мен учун.
Сенинг тотли сўзларинг…
(«Поляк тили» туркумидан)
Сенинг тотли сўзларинг
тут новдаларидан тўкилган
мевалар кабидир.
Сатрларинг битилган
китоблар қати
мовий кенгликларга айланар.
Етса эди оёғим ўша кенгликларга,
тупроқларга қоришсам эди севиниб,
сенинг сўзларинг ҳаққи.
18.01.18
***
Мана она…
Кўзлари нам, яна кулар;
турар тош кўчада қалби шилиниб.
Ўғли кетаётир олис юртларга
тонг саҳар бағридан юлиниб.
Мана, ота…
Ўғлидан мамнун.
Қадоқ қўлларини очар дуога,
«Ота ўғил зап йигит бўлди!
Мингдан минг шукрлар Худога!»
Мана ука,
Мана сингил…
Ука ҳавас қилар, сингил йиғлайди.
Ўғил оғзи қулоғида, лек
билмайди…
билмайди…
билмайди…
Омонликда қайтиб келсин…
***
Ҳислар таъсирида
сенга айтганларим
куз шамоли эсган пайтдаги
япроқлар сасидай табиий.
Сўзларимга ишонгин
ёки ишонма,
умр ўткинчидир ўша куз каби…
Камгап Одамлар
1
Тонгда
гулбаргларни шудринг қоплабди.
Қуёш нурларига чўмилиб…
Бир ажиб кўринди кўзимга.
Аста ёнларига бориб,
сўз қотдим:
«Ҳей, сиз қаердан келдингиз…»
Ич-ичимдан ғуборлар ариб,
кечгача ўзимга келолмай юрдим.
2
Йўлдаги сиз тепиб ўтган тош-
эътиборга арзимас бир нарса.
Бировга тош отсангиз,
сизни айблашар, уни эмас…
Синдириб кўринг-
қитиғи ҳам келмайди, ҳатто.
3
О қандай ярашар
тошнинг юзига
тонг чоғи ложувард томчилар!
Афсус,
буларни ўзи сезмайди-да!
Мен эса…
тунлари кўчада ётмайман.
Шудринглар ҳам
ғашимга теккан бўларди.
4
Шудринг,
ҳей шудринг!
Шовқинларга тўла дунёда
кимга дардимни
ёзай, айт?
Кел,
мени тинглашга
уриниб кўр:
«Шудринг,
ҳой шудринг…»
***
сен борсану йўқдайсан
ё йўқсану бордайсан
орамизда қолгани
гўёки шаффофлик
аслида бор йўғи
бир деразадир
о шаббодам
уни чилпарчин этолмаган
ёки ҳеч йўқса
шунчаки очолмаган
латта қўлларим
сийқа сатрлар узра судралар
соғиндим бугун сени
жуда ёмон соғиндим
шунга ўхшаш…
«Уч шеър» туркумидан
***
Олиссан, олиссан чунон;
манзилинг қай бўлса, осмон.
Шодман, бир кун етолсам соғ,
йўлларингда кечиб тупроқ.
Лек ойсан, қўлим етмайди.
Сен кетасан- тонг отмайди…
О, Мен ким чеккани озор!
Сен малаксан; мен- гуноҳкор.
***
Сен ила бор умрим баҳордир,
ул баҳорни этаман тортиқ.
Севгум, инон, бериб боримни,
сўрамасанг боримдан ортиқ.
Хаёлларинг денгиздай софдир,
аразларинг тошқин денгиздай:
«Борми дунёда сиздай далли,
ўтиб тушган қизғанчиқ сиздай?!»
Лек аразинг арир тезгина
дилимни яшнатиб куласан.
О, бу кулгинг мен учун, севгим,
қанчалар қадрли, биласан!
Уйғониш фасли
Баҳорги новдалар бир ажиб:
турардилар гул-гул безаниб.
Тонгни уйғотганди у саҳар
қизлар кулгисидай чечаклар.
Кетиб борарди у кўчада
хаёли кетиб ҳар ғунчага.
Шу пайт бир тош чиқди йўлидан…
йиқилди ерга оғзи билан!
Тупроқ иси димоққа урди,
оғзидан тупроқни тупурди.
Дарахтлар чўзмади қўлини,
кулиб давом эттирди йўлини.
Rafiq Saydullo tajribani, ijodiy izlanishlarni ijod iqlimining tabiiy jarayoni deb biladi. Tajribalar, eng avvalo, she’rga, satrga, ohangga tabiiylik bag‘ishlaydi. Bu uning bizga yo‘llagan yangi she’rlarida ham ko‘rinib turadi…
Rafiq Saydullo
YANGI SHE’RLAR
Mening Xonam
1
Bir makon bor
qish kunlari sendan beruxsat
deraza tirqishidan sizib kirgan
izg‘irin kabi senga qadrdon
qanchalik iliq
totli bo‘lmasin bu daf’a
dimiqib ketasan daf’atan
2
U qizil eshikli,
mo‘jazgina bir xona edi.
Uyda ekanman,
ko‘pincha u yerda soatlab
qolib ketardim.
Uydagilar meni topa olishmasdi,
chunki hech ochib ko‘rishmasdi
qizil eshikni.
U xona shu qadar
ixcham edki,
yostig‘im ostiga sig‘ardi.
Ammo bir keng dunyoday edi
u men uchun.
Sening totli so‘zlaring…
(“Polyak tili” turkumidan)
Sening totli so‘zlaring
tut novdalaridan to‘kilgan
mevalar kabidir.
Satrlaring bitilgan
kitoblar qati
moviy kengliklarga aylanar.
Yetsa edi oyog‘im o‘sha kengliklarga,
tuproqlarga qorishsam edi sevinib,
sening so‘zlaring haqqi.
18.01.18
***
Mana ona…
Ko‘zlari nam, yana kular;
turar tosh ko‘chada qalbi shilinib.
O‘g‘li ketayotir olis yurtlarga
tong sahar bag‘ridan yulinib.
Mana, ota…
O‘g‘lidan mamnun.
Qadoq qo‘llarini ochar duoga,
«Ota o‘g‘il zap yigit bo‘ldi!
Mingdan ming shukrlar Xudoga!»
Mana uka,
Mana singil…
Uka havas qilar, singil yig‘laydi.
O‘g‘il og‘zi qulog‘ida, lek
bilmaydi…
bilmaydi…
bilmaydi…
Omonlikda qaytib kelsin…
***
Hislar ta’sirida
senga aytganlarim
kuz shamoli esgan paytdagi
yaproqlar sasiday tabiiy.
So‘zlarimga ishongin
yoki ishonma,
umr o‘tkinchidir o‘sha kuz kabi…
Kamgap Odamlar
1
Tongda
gulbarglarni shudring qoplabdi.
Quyosh nurlariga cho‘milib…
Bir ajib ko‘rindi ko‘zimga.
Asta yonlariga borib,
so‘z qotdim:
“Hey, siz qayerdan keldingiz…”
Ich-ichimdan g‘uborlar arib,
kechgacha o‘zimga kelolmay yurdim.
2
Yo‘ldagi siz tepib o‘tgan tosh-
e’tiborga arzimas bir narsa.
Birovga tosh otsangiz,
sizni ayblashar, uni emas…
Sindirib ko‘ring-
qitig‘i ham kelmaydi, hatto.
3
O qanday yarashar
toshning yuziga
tong chog‘i lojuvard tomchilar!
Afsus,
bularni o‘zi sezmaydi-da!
Men esa…
tunlari ko‘chada yotmayman.
Shudringlar ham
g‘ashimga tekkan bo‘lardi.
4
Shudring,
hey shudring!
Shovqinlarga to‘la dunyoda
kimga dardimni
yozay, ayt?
Kel,
meni tinglashga
urinib ko‘r:
«Shudring,
hoy shudring…»
***
sen borsanu yo‘qdaysan
yo yo‘qsanu bordaysan
oramizda qolgani
go‘yoki shaffoflik
aslida bor yo‘g‘i
bir derazadir
o shabbodam
uni chilparchin etolmagan
yoki hech yo‘qsa
shunchaki ocholmagan
latta qo‘llarim
siyqa satrlar uzra sudralar
sog‘indim bugun seni
juda yomon sog‘indim
shunga o‘xshash…
“Uch she’r” turkumidan
***
Olissan, olissan chunon;
manziling qay bo‘lsa, osmon.
Shodman, bir kun yetolsam sog‘,
yo‘llaringda kechib tuproq.
Lek oysan, qo‘lim yetmaydi.
Sen ketasan- tong otmaydi…
O, Men kim chekkani ozor!
Sen malaksan; men- gunohkor.
***
Sen ila bor umrim bahordir,
ul bahorni etaman tortiq.
Sevgum, inon, berib borimni,
so‘ramasang borimdan ortiq.
Xayollaring dengizday sofdir,
arazlaring toshqin dengizday:
«Bormi dunyoda sizday dalli,
o‘tib tushgan qizg‘anchiq sizday?!»
Lek arazing arir tezgina
dilimni yashnatib kulasan.
O, bu kulging men uchun, sevgim,
qanchalar qadrli, bilasan!
Uyg‘onish fasli
Bahorgi novdalar bir ajib:
turardilar gul-gul bezanib.
Tongni uyg‘otgandi u sahar
qizlar kulgisiday chechaklar.
Ketib borardi u ko‘chada
xayoli ketib har g‘unchaga.
Shu payt bir tosh chiqdi yo‘lidan…
yiqildi yerga og‘zi bilan!
Tuproq isi dimoqqa urdi,
og‘zidan tuproqni tupurdi.
Daraxtlar cho‘zmadi qo‘lini,
kulib davom ettirdi yo‘lini.
