Ejen Gilvik. She’rlar.

09

    Гилвикнинг ёзишича,деярли 19 ёшигача у француз тилини билмаган.Шоир туғилган оила гоҳ бретон,гоҳ валон,гоҳо эса Швейцария яшовчи немисларгагина хос бўлган олмон тилида ўзаро мулоқот қилган.Фақат ҳарбий хизматга чақирилгандан кейингина у француз тилини ўзлаштира бошлаган.

 

Эжен Гильвик
ШЕЪРЛАР
Миразиз Аъзам таржималари
099

021Эжен Гильвик ((фр. Eugène Guillevic) 1907 йилнинг 5 августида Франциянинг Атлантика соҳили бўйлаб ёйилган Бретани вилоятидаги Карнак шаҳрида дунёга келган.Кейинчалик унинг оиласи дастлаб Бельгияга чегарадош қишлоққа,кейинчалик эса Швейцарияга туташ бўлган Элзас вилоятига кўчиб ўтган. Гильвикнинг ёзишича,деярли 19 ёшигача у француз тилини билмаган.Шоир туғилган оила гоҳ бретон,гоҳ валон,гоҳо эса Швейцария яшовчи немисларгагина хос бўлган олмон тилида ўзаро мулоқот қилган.Фақат ҳарбий хизматга чақирилгандан кейингина у француз тилини ўзлаштира бошлаган.Илк шеърлари матбуотда 1939 йилда босилган.1942 йили биринчи шеърий китоби чоп этилган.Рус тилини ўрганиб рус ва украин шоирларини таржима қилган. Ўтган асрнинг 60 йилларига келиб Эжен Гильвик жаҳон шеъриятининг энг ёрқин вакилларидан бирига айланди. Шоир 1997 йилнинг 19 мартида дунёдан кўз юмган.
Ўзбек тилида Эжен Гильвикнинг шеърлари 1984 йилда нашр этилан “Француз шоирлари” тўпламининг таркибида эълон қилинган. Сайтимизда ҳам Гильвикка бағишланган бир неча саҳифа бор.

099

ЧАҚМОҚЛАР

Бир сира-бир сира кунларимизда
Чақмоқ чақиб қоларди баъзан.
Осмон қийқимида йилт этар эди
Келгусида бўлажак ишлар.
Аста қўл теккизиб кўрар эдик биз
Истиқболнинг қуроқларига.
Қатъийлашиб қоларди қиттай
Шунда бизнинг одимларимиз.
Қулашимиз лозим бўлган жой
Орқароққа суриларди сал.
Фақат сийрак эди чақмоқлар, афсус.

ЧУМОЛИ

Шуям гап бўлди-ю,
Ўлик чумоли —
Яшил ўт баргида
Кичик уч нуқта!
Ахир бу коинот —
Инсонлар юрти.
Чумоли яратиб
Адашган худо.
Сеними, кир махлуқ!
Бир қайнатайлик!
Лоақал сен минг бора
Йирикроқ бўлсанг,
Милтиғинг бўлсайди қўлингда агар,
Ишонгил, чумоли,
У ҳолда албат
Ҳурмат килишарди одамлар
Сени.

БИРИНЧИ КУН

Полъ Элюарга

У дарахт ғоятда ғаройиб бўлар,
Биринчи кун эрталаб биринчи бўлиб
Тонготарни қаршилаб олган у дарахт.
Зулмат кетган кун,
Хўжайинлар битган кун.
Ўшанда халк
Ўзи билан ўзи ёлғиз колиб,
Тонготарни кўражак.
У тонготар ғоятда ғаройиб бўлар —
Биринчи кун эрталаб ўша дарахтни
Бағрига оҳиста олган тонготар.
Одамлар кўчага тошиб чиккан кун,
Одамлар тантана, байрам килган кун —
Дарахт билан тонготарнинг
Қучоқлашиб туришганин кўражаклар.

* * *

Ортимиздан келар бошқалар,
Кўпроқ бўлар сабри уларнинг,
Эпчиллиги ва катъияти.
Кўркамлиги, кучини кўриб,
Уларга ер бўлажак таслим.
Ёрдам берар уларга шунда
Биз яратиб кетган қўшиқлар.

09

 Ejen Gilvik ((fr. Eugene Guillevic) 1907 yilning 5 avgustida Frantsiyaning Atlantika sohili bo’ylab yoyilgan Bretani viloyatidagi Karnak shahrida dunyoga kelgan. Keyinchalik uning oilasi dastlab Bel`giyaga chegaradosh qishloqqa,keyinchalik esa Shveytsariyaga tutash bo’lgan Elzas viloyatiga ko’chib o’tgan. Gilvikning yozishicha,deyarli 19 yoshigacha u frantsuz tilini bilmagan.Shoir tug’ilgan oila goh breton,goh valon,goho esa Shveytsariya yashovchi nemislargagina xos bo’lgan olmon tilida o’zaro muloqot qilgan.Faqat harbiy xizmatga chaqirilgandan keyingina u frantsuz tilini o’zlashtira boshlagan.Ilk she’rlari matbuotda 1939 yilda bosilgan.1942 yili birinchi she’riy kitobi chop etilgan.Rus tilini o’rganib rus va ukrain shoirlarini tarjima qilgan. O’tgan asrning 60 yillariga kelib Ejen Gil`vik jahon she’riyatining eng yorqin vakillaridan biriga aylandi. Shoir 1997 yilning 19 martida dunyodan ko’z yumgan.
O’zbek tilida Ejen Gilvikning she’rlari 1984 yilda nashr etilan “Frantsuz shoirlari” to’plamining tarkibida e’lon qilingan. Saytimizda ham Gilvikka bag’ishlangan bir necha sahifa bor.

Ejen Gilvik
SHE’RLAR
Miraziz A’zam tarjimalari
099

.

CHAQMOQLAR

Bir sira-bir sira kunlarimizda
Chaqmoq chaqib qolardi ba’zan.
Osmon qiyqimida yilt etar edi
Kelgusida bo’lajak ishlar.
Asta qo’l tekkizib ko’rar edik biz
Istiqbolning quroqlariga.
Qat’iylashib qolardi qittay
Shunda bizning odimlarimiz.
Qulashimiz lozim bo’lgan joy
Orqaroqqa surilardi sal.
Faqat siyrak edi chaqmoqlar, afsus.

CHUMOLI

Shuyam gap bo’ldi-yu,
O’lik chumoli —
Yashil o’t bargida
Kichik uch nuqta!
Axir bu koinot —
Insonlar yurti.
Chumoli yaratib
Adashgan xudo.
Senimi, kir maxluq!
Bir qaynataylik!
Loaqal sen ming bora
Yirikroq bo’lsang,
Miltig’ing bo’lsaydi qo’lingda agar,
Ishongil, chumoli,
U holda albat
Hurmat kilishardi odamlar
Seni.

BIRINCHI KUN

Pol’ Elyuarga

U daraxt g’oyatda g’aroyib bo’lar,
Birinchi kun ertalab birinchi bo’lib
Tongotarni qarshilab olgan u daraxt.
Zulmat ketgan kun,
Xo’jayinlar bitgan kun.
O’shanda xalk
O’zi bilan o’zi yolg’iz kolib,
Tongotarni ko’rajak.
U tongotar g’oyatda g’aroyib bo’lar —
Birinchi kun ertalab o’sha daraxtni
Bag’riga ohista olgan tongotar.
Odamlar ko’chaga toshib chikkan kun,
Odamlar tantana, bayram kilgan kun —
Daraxt bilan tongotarning
Quchoqlashib turishganin ko’rajaklar.

* * *

Ortimizdan kelar boshqalar,
Ko’proq bo’lar sabri ularning,
Epchilligi va kat’iyati.
Ko’rkamligi, kuchini ko’rib,
Ularga yer bo’lajak taslim.
Yordam berar ularga shunda
Biz yaratib ketgan qo’shiqlar.

011

(Tashriflar: umumiy 848, bugungi 2)

Izoh qoldiring