Шеър мен учун бир деразадир. Қачонки у томонга борсам, ӯзидан-ӯзи очилади. Мен у ерда ӯлтираман, қарайман, куйлайман, шовқин кӯтараман, йиғлайман, дарахтлар тасвири билан қӯшилиб кетаман ва биламанки деразанинг нариги томонида бир фазо бор, бир одам бор – бу одам 200 йилдан кейинми ё 300 йил олдинми туғилган, бунинг фарқи йӯқ. Шеър “борлиқ” ва “вужуд” билан боғланиш воситасидир. Яхшилиги шундаки одам шеър ёзганда, мен ҳам борман, ё мен ҳам бор эдим дея олади. Бундай бӯлмаганда, қандай қилиб мен борман, ё мен бор эдим, дейиш мумкин? Мен ӯз шеъримда бир нарсани излайман, аксинча, ӯз шеъримда ӯзимни топаман.
Фурўғ Фаррухзод
МАКТУБЛАРИ ВА ШЕЪРЛАРИ
Фурӯғ Фаррухзод 1935 йил 5 январда Теҳрон шаҳрида дунёга келди. У 13-14 ёшиданоқ шеър ёза бошлади. Унинг “Асир” номли биринчи шеърий тӯплами 1952 йилда, яъни 17 ёшида нашр этилди. 1957 йили “Девор” номли иккинчи шеърий тӯплами босилиб чиқди. Бу тӯпламдаги шеърлар унинг бой тажрибаларга эришганидан, шеърнинг янги чӯққиларини забт этганидан хабар берса-да, мазмун жиҳатдан “Асир” тӯпламининг давоми эди.
Шоира 1964 йили ўттиз ёш арафасида “Қайта туғилиш” шеърий тўпламини нашр эттирди. Бу тўпламдаги шеърлар ҳақиқатан ҳам шоиранинг шеър дунёсида қайта туғилганидан, инсоний баркамоллигию санъатдаги такомилидан далолат берарди.
Фурӯғ Фаррухзод 1967 йил 13 феврал куни автомобил ҳалокатидан вафот этди
УКАСИ ФAРЕДУН ФАРРУХЗОДГА МАКТУБЛАР
Фаредун Фаррухзод — эронлик таниқли қўшиқчи, актёр ва шоир, Фурўғ Фаррухзоднинг укаси. У 1938 йилда Теҳронда туғилган. Ўрта мактабни тугатгач, олий таълим олиш мақсадида Германия ва Австрияга боради. Мюнхен университетида сиёсатшунослик доктори унвонига эришади. Болалигидан санъат ва адабиётга қизиққан Фаридун 1964 йили «Фасли дигар» («Бошқа фасл») номли илк шеърий тўпламини чоп этади. Ўша йили мазкур китоби учун Берлинда поэзия мукофоти билан тақдирланади. Бир неча йил ўтгач, Мюнхен шеърият академияси аъзолигига сайланади. 1966 йилдан телевидение ва радио соҳасида ишлай бошлайди. 1967 йили Эронга қайтади ва телевидениеда жуда тез машҳур бўлган мусиқий дастурни олиб боради. 1979 йил инқилоби пайтида қисқа муддатда қамоқда сақланади. Шундан кейин у Эронни тарк этиб, Германияда яшай бошлайди. У имом Ҳомейни тарафидан мамлакатдан қувилган Эрон шоҳи тарафдорларининг қаршилик ҳаракатининг фаол аъзосига айланади. 1992 йилнинг 8 августида Бонн шаҳрида 40 марта пичоқ билан уриб ўлдирилади.
Биринчи мактубдан
Суюклигим Фаре, ахборотларингни нашрларда узлуксиз ўқийман. Сен бу ишларингдан жудаям мамнун бўляпсан. Тентакли қилма, бундай ишларни тўхтат, бу фикрларни каллангдан чиқар .Сен билмайсан билмайсан билмайсан яна айтаман сен буларни билмайсан .
Мен бу ерларда нимага эришдимки, сен у ерларда бир нимага эришишни истаяпсан. Икки йилдир олмонча шеърлар ёзаяпсан. Ўзингча жуда зўр инсонга айлангансан. Мен 10 йилдир шеър ёзаман. Аммо, ҳозир ҳам 50 туман*га зорман. Бошимни чангаллаб бадбахтлигим учун йиғлайман. Бир китоб бостирмоқ истагида ноширларга юзланаман. Улар минг мушкул билан қўлларини киссаларига тиқадилар, қалам хақини минг бўлиб берадилар. Китобимни ҳам минг бир ғудраниш билан босадилар .
Китоб дўконларида шундай журналлар турадики, ўқишни, ёзишни билмаган тўрт ахмоқнинг шармандали беҳаё суратлари билан тўла. Бу қандайдир аёлларни очиқ ойдин суратлари ёки овқатлар таърифи-ю, ваҳимали қотилликлар хақидаги янгиликлар билан бирга сенинг суратларингни, исмингни туриши даҳшат. Сен у қадар уларни билмаяпсан. Улар билан бирга ишлашда давом этяпсан. Ўзингча жудаям муваффақиятлисан. Сен нима учун бу ахмоқлар ичида муваффақиятли бўлишни истаяпсан. Бу ишларнинг сенга қандай қиймати бор .
14.декабр 1959
* Туман — Эрондаги пул бирлиги. Фурўғ Фаррохзод «50 туманга зорман» деб ёзганида у арзимас маблағгаям муҳтожлигини назарда тутмоқда.
Иккинчи мактубдан
Афсус! Менинг сўзларимни тингламаяпсан ва ўша ерларда ишлашда давом этаяпсан. Агар истасанг, кел, бирга ишлаймиз. Таржималарингни юбор, тузатаман. Бизнинг дўстлар бир матбуот очдилар. Ҳар ойда 5 та китоб нашр қилдириш истаяптилар. Таржималарни юборсанг, улар ўз нашрлари орқали уларни чиқариш ва тарқатишни истаяптилар. Кўпларга ваъдалар берасан, аммо уларни кам адо қиласан… Шояд, олмон тўпламларидан яхши адабий мақолалар топиб, уларни бизларга юборсанг. Роя ва Шамлу* билан биргаликда хафталик бир тўплам чиқаряпмиз. Бизнинг янги мақолаларга эҳтиёжиммиз бор .
Фаре, энди сен ҳам мактублар ёз, мен уларни ўқийман. Сени ёзганларингни қанчалар қизиқиш билан ўқишимни биласан. Сўнгги ёзган шеърларинг хақиқий шоҳ асарга ўхшайди, ишонгим келмайди. Сен бу шеърларни шу қадар чиройли ёзгансанки, уларни қандай ёзганинг менга қизиқ . Энди офисга кетадиган вақтим бўлди. Кўчада машина узлуксиз сигнал чаляпти. Онамни ўпиб қоламан . Уни Теҳронда кўришни жуда-жуда истайман .
* Роя (Ядолла Рояйи) ва Шамлу (Аҳмад Шамлу)* — Эрон шоирлари
Учинчи мактубдан
Қалбим қандай оғриқлару азоблар билан сиқилаётганини билмайсан. Сизлар келгунча, балки мен бу ерларда бўлмасман. Сенга бу ишларни нима мафаати бор .
Сен бу ерларда мени бутун ҳаётимни маҳв этган, парчалаб юборган инсонлар орасида яшаяпсан. Уларнинг бари ҳеч нима ҳеч нима ҳеч нима. Бугун суратларингни тўпламларда босаётганлар, бу тўпламларни пуллаш ортидан манфаат топаётганлар эртага сен билан сухбатлашишдан бошқа ишга ярамайдилар. Шуни билгинки, улар албатта бир кун сендан қутиладилар. Сен таянмоқчи куч қаерда эканини билмайман. Мен эса уларнинг орасида яшадим ва уларнинг орасида тириклайин ўлдим. Аммо сен…
Мен ҳам сен каби кўчамизнинг тўзонли тупроғига, Амипияни каптарларига, кунгабоққан гулларига ошиқман. Фаре, уларга нимани англатмоқчи бўляпсан .
Сен ўзингнинг тоза ва болаларга хос дунёларинг билан яшаяпсан. Улар эса туйғуларинг дарёсини топтаб кечиб ўтканлардир . Мен улар билан жуда кўп ишладим. Уларни жуда яхши танийман. Сен хам у ерлардан қайт, уларни яхшироқ тани. Сени, суюкли онажонимни бирга қайтишингни жуда-жуда истаяпман. Оиламизда бу дунёдан ўтган илк инсон мен бўламан. Тақдиримдаги ёзув шундай. Мен буни биламан .
Таржимондан: Фурруғни бу каромати туғри чиқди. 1967 йил феврал ойида автохалокат сабаб оламдан ўтди. Туғишган укаси Фаредун Фаррухзод эса 1992 йил август ойида Германиянинг Бонн шахрида ўлдирилди. Қотиллар унинг қоринларини тешиб, қулоқлари-ю тилини кесиб ўлдирдилар. Бу мактуб Фурўғни ички оламини янада чуқур англашга, у билан ғойибона сухбатлашиш имконини бизларга беради .
ШЕЪРЛАР
ҚИЗИЛ ГУЛ
Қизил гул, қизил гул, қизил гул,
У мени қизил гул боғига
Олиб кетди ва изтиробли
Сочларимни ароларига
Бир қизил гул тақди қаро тун.
Сўнгра қизил гул япроғида
Бўсаларни тамини тотди.
Қизил гул, қизил гул , қизил гул,
Япроғида мен билан ётди,
Ўтли, ўтли боқди қаро тун.
Эй оёғи оппоқ каптарлар,
Эй бевақт кесилган дарахтлар,
Эй кўр деразалар юрагим,
Энди остида тонг қадар
Ишқ оташин ёқди қаро тун.
Қизил гуллар сурон қилганда,
Қизил гуллар қонли бир байроқ,
Бир мен учун бош кўтарганда,
ОҒИР ОЁҚ ЭДИМ ОҲ ОҒИР ОЁҚ
Гуллар охи оқди қаро тун.
Қизил гул
Қизил гул
Қизил гул
* * *
Ҳар уруғ заминни севгани каби,
Пайкаллар севгани каби шамолни,
Қайиқлар тўлқинни севгани каби,
Қушлар севганидай мовий самони,
Севаман уни.
Бу ишқ нима бирла абадий бўлар,
Қандай ўпич билан, қандай лаб билан.
Қайси бир замону, қайси бир тунда
Йўқ бўлиб кетган у мендай қалб билан.
Кунлар каби кечган мавсумлар каби,
Уйлар томидаги қорлардай гўё,
У хам охирда соялар ичра
Тўзондай йўқликка кетганмикин ё.
Эски сурат каби қайси бир қўлда,
Уни кимдир йиртиб ғижимлаб ташлар .
Қайси бир юракда қайси бир қалбда
Ишқ абадий яшар…
Муслимбек Мусаллам таржималари
Муслимбек Мусаллам
ФУРЎҒ ФАРРУХЗОДГА БАҒИШЛОВ
Шеър мен учун бир деразадир. Қачонки у томонга борсам, ӯзидан-ӯзи очилади. Мен у ерда ӯлтираман, қарайман, куйлайман, шовқин кӯтараман, йиғлайман, дарахтлар тасвири билан қӯшилиб кетаман ва биламанки деразанинг нариги томонида бир фазо бор, бир одам бор – бу одам 200 йилдан кейинми ё 300 йил олдинми туғилган, бунинг фарқи йӯқ. Шеър “борлиқ” ва “вужуд” билан боғланиш воситасидир. Яхшилиги шундаки одам шеър ёзганда, мен ҳам борман, ё мен ҳам бор эдим дея олади. Бундай бӯлмаганда, қандай қилиб мен борман, ё мен бор эдим, дейиш мумкин? Мен ӯз шеъримда бир нарсани излайман, аксинча, ӯз шеъримда ӯзимни топаман.
Фурӯғ Фаррухзод
ФУРЎҒ ФАРРУХЗОДГА
1
Қаро сочларини силайди хаёл ,
Қаро кўзларидан ёш оқар сиза .
Теҳрон кўчасига боқар бир аёл ,
Теҳрон кўчасида битта дераза .
Шу бир деразадан боқар дунёга ,
Гўё ёмғир билан сирлашар олис .
Фарзандин кўзлари кўринар унда ,
Шу бир деразада йиғлайди ёлғиз .
Қани уча олса заминдан озод,
Пойларида босиб кибру, риёни .
Шу бир деразага Фурўғ Фаррухзод
Ошиқ қилиб қўйган бутун дунёни .
2
Бир ой бўлди учрашдим сиз-ла ,
Кўзингизга ногоҳ тушди кўз .
Етмас эди маним умримга ,
Сиз дунёга ташлаб кетган Сўз.
Куз кетарди боғларда йиғлаб,
Турналардан айрилган онда
Майингина сочингиз силаб ,
Ёмғир ёғди маҳзун Теҳронда.
Оғирлашди юрак деган юк ,
Тупроқ ўпиб ётар бошингиз .
Бу ёмғирлар, ёмғирмас,Фурўғ,
Кўзингизда қолган ёшингиз…
She’r men uchun bir derazadir. Qachonki u tomonga borsam, o’zidan-o’zi ochiladi. Men u yerda o’ltiraman, qarayman, kuylayman, shovqin ko’taraman, yig’layman, daraxtlar tasviri bilan qo’shilib ketaman va bilamanki derazaning narigi tomonida bir fazo bor, bir odam bor – bu odam 200 yildan keyinmi yo 300 yil oldinmi tug’ilgan, buning farqi yo’q. She’r “borliq” va “vujud” bilan bog’lanish vositasidir. Yaxshiligi shundaki odam she’r yozganda, men ham borman, yo men ham bor edim deya oladi. Bunday bo’lmaganda, qanday qilib men borman, yo men bor edim, deyish mumkin? Men o’z she’rimda bir narsani izlayman, aksincha, o’z she’rimda o’zimni topaman.
Furrug’ Farruxzod
MAKTUBLARI VA SHE’RLARI
Muslimbek Musallam tarjimalari
Furo’g’ Farruxzod 1935 yil 5 yanvarda Tehron shahrida dunyoga keldi. Otasining kattagina kutubxonasi borligi sababli Furo’g’ kechiklikdanoq kitob bilan tanishdi, kitoblar orasida yashab ulg’aydi. U she’r kitoblarini k?proq o’qib yodlardi, shuning uchun ko’p o’tmay ilhom parisi uning huzuriga keldi. Furo’g’ 13-14 yoshidanoq she’r yoza boshladi. Uning “Asir” nomli birinchi she’riy to’plami 1952 yilda, ya’ni 17 yoshida nashr etildi. Shu yili uning “Gunoh qildim, to’liq lazzat gunohi” nomli she’ri bir jurnalda bosilib, ancha shov-shuvlaru oilaviy janjallarga sabab bo’ldi. 1957 yili “Devor” nomli ikkinchi she’riy to’plami bosilib chiqdi. Bu to’plamdagi she’rlar uning boy tajribalarga erishganidan, she’rning yangi cho’qqilarini zabt etganidan xabar bersada, mazmun jihatdan “Asir” to’plamining davomi edi.
Bu barkamol inson san’at, go’zallik, ishqu mehribonlik shaydosi edi. Shuning uchun she’rdan tashqari kinoda prodyuserlik, montaj va ovoz berish sohalarida ham ishladi, film (kino) va teatrda muvaffaqiyatli rollar ijro etdi, xulosa qilib aytganda, bir lahza ham san’at dunyosidan ayrilmadi. U 1958 yilda “Bir olov” nomli qisqa metrajli hujjatli filmini montaj etdi. Bu film 1962 yili Italiyada qisqa va hujjatli filmlarning 12-festivalida oltin medalga sazovor bo’ldi. Ammo uning ajoyib va mangu ishi – moxovlar hayotiyu orzulari haqida yaratgan “Uy qoradir” nomli qisqa metrajli hujjatli filmidir. Bu film 1963 yili Germaniyada “Eng yaxshi hujjatli film” mukofotini oldi. Filmning ta’siri shuncha kuchli ediki, dunyoning nufuzli festivallaridan biri “Vorschau” 14-festivali o’zining eng katta mukofotini “Furo’g’ Farruxzod” deb nomladi va shu mukofotning shior so’zini “Uy qoradir” filmining so’zlaridan tanlab quydi.
U 1964 yili o’ttiz yosh arafasida “Qayta tug’ilish” she’riy to’plamini nashr ettirdi. Bu to’plamdagi she’rlar haqiqatan ham shoiraning she’r dunyosida qayta tug’ilganidan, insoniy barkamolligiyu san’atdagi takomilidan dalolat berardi.
Furo’g’ Farruxzod 1967 yil 13 fevral kuni avtomobil halokatidan vafot etdi
UKASI FAREDIN FARRUXZODGA MAKTUBLAR
Faredun Farruxzod — taniqli eronlik qo’shiqchi, aktyor va shoir, Furo’g’ Farruxzodning ukasi. U 1938 yilda Tehronda tug’ilgan. O’rta maktabni tugatgach, oliy ta’lim olish maqsadida Germaniya va Avstriyaga boradi. Myunxen universitetida siyosatshunoslik doktori unvoniga erishadi. Bolaligidan san’at va adabiyotga qiziqqan Faridun 1964 yili «Fasli digar» («Boshqa fasl») nomli ilk she’riy to’plamini chop etadi. O’sha yili mazkur kitobi uchun Berlinda poeziya mukofoti bilan taqdirlanadi. Bir necha yil o’tgach, Myunxen she’riyat akademiyasi a’zoligiga saylanadi. 1966 yildan televidenie va radio sohasida ishlay boshlaydi. 1967 yili Eronga qaytadi va televidenieda juda tez mashhur bo’lgan musiqiy dasturni olib boradi. 1979 yil inqilobi paytida qisqa muddatda qamoqda saqlanadi. Shundan keyin u Eronni tark etib, Germaniyada yashay boshlaydi. U imom Homeyni tarafidan mamlakatdan quvilgan Eron shohi tarafdorlarining qarshilik harakatining faol a’zosiga aylanadi. 1992 yilning 8 avgustida Bonn shahrida 40 marta pichoq bilan urib o’ldiriladi.
Birinchi maktubdan
Suyukligim Fare, yoritayotgan axborotlaringni nashrlarda uzluksiz o’qiyman. Sen bu ishlaringdan judayam mamnun bo’lyapsan. Tentakli qilma, bunday ishlarni to’xtat, bu fikrlarni kallangdan chiqar .Sen bilmaysan bilmaysan bilmaysan yana aytaman sen bularni bilmaysan .
Men bu yerlarda nimaga erishdimki, sen u yerlarda bir nimaga erishish istayapsan. Ikki yildir olmoncha
she’rlar yozayapsan. O’zingcha juda zo’r insonga aylangansan. Men 10 yildir she’r yozaman. Ammo, hozir ham 50 tuman*ga zorman. Boshimni changallab badbaxtligim
uchun yig’layman. Bir kitob bostirmoq istagida noshirlarga yuzlanaman. Ular ming mushkul bilan qo’llarini kissalariga tiqadilar, qalam xaqini ming bo’lib beradilar. Kitobimni ham ming bir g’udranish bilan bosadilar .
Kitob do’konlarida shunday jurnallar turadiki, o’qishni, yozishni bilmagan to’rt axmoqning sharmandali behayo suratlari bilan to’la. Bu qandaydir ayollarni ochiq oydin suratlari yoki ovqatlar ta’rifi-yu, vahimali qotilliklar xaqidagi yangiliklar bilan birga sening suratlaringni, ismingni turishi dahshat. Sen u qadar ularni bilmayapsan. Ular bilan birga ishlashda davom etyapsan. O’zingcha judayam muvaffaqiyatlisan. Sen nima uchun bu axmoqlar ichida muvaffaqiyatli bo’lishni istayapsan. Bu ishlarning senga qanday qiymati bor .
14.dekabr 1959
* Tuman — Erondagi pul birligi.
Ikkinchi maktubdan
Mening so’zlarimni tinglamayapsan va o’sha yerlarda ishlashda davom etayapsan. Agar istasang, kel, birga hamkorlik qilamiz. Tarjimalaringni menga yubor, tuzataman. Bizning do’stlar bir matbuot ochdilar. Har oyda 5 ta kitob nashr qildirish istayaptilar. Tarjimalarni yuborsang, ular o’z nashrlari orqali ularni chiqarish va tarqatishni istayaptilar. Ko’plarga va’dalar berasan, ammo ularni kam ado qilasan… Shoyad, olmon to’plamlaridan yaxshi adabiy maqolalar topib, ularni bizlarga yuborsang. Roya va Shamlu* bilan birgalikda xaftalik bir to’plam chiqaryapmiz. Bizning yangi maqolalarga ehtiyojimmiz bor .
Fere, endi sen ham maktublar yoz, men ularni o’qiyman. Seni yozganlaringni qanchalar qiziqish bilan o’qishimni bilasan. So’nggi yozgan she’rlaring xaqiqy shoh asarga o’xshaydi, ishongim kelmaydi. Sen bu she’rlarni shu qadar chiroyli yozgansanki, ularni qanday yozganing qiziq . Endi ofisga ketadigan vaqtim bo’ldi. Ko’chada mashina uzluksiz signal chalyapti. Onamni o’pib qolaman . Uni Tehronda ko’rishni juda-juda istayman .
* Roya (Yadolla Royayi) va Shamlu (Ahmad Shamlu)* — Eron shoirlari
Uchinchi maktubdan
Qalbim qanday og’riqlaru azoblar bilan siqilayotganini bilmaysan. Sizlar kelguncha, balki men bu yerlarda bo’lmasman. Senga bu ishlarni nima mafaati bor .
Sen bu yerlarda meni butun hayotimni mahv etgan, parchalab yuborgan insonlar orasida yashayapsan. Ularning bari hech nima hech nima hech nima. Bugun suratlaringni to’plamlarda bosayotganlar, bu to’plamlarni pullash ortidan manfaat topayotganlar ertaga sen haqingda suhbatlashishdan boshqa ishga yaramaydi. Shuni bilginki, ular ular albatta bir kun sendan qutiladilar. Sening tayanmoqqa kuching qaerda ekanini bilmayman. Men esa ularning orasida yashadim va ularning orasida tiriklayin o’ldim. Ammo sen…
Men ham sen kabi ko’chamizning to’zonli tuprog’iga, Amipiyani kaptarlariga, kungaboqqan gullariga oshiqman. Fere, sen ularga nimani anglatmoqchi bo’lyapsan .
Sen o’zingning toza va bolalarga xos dunyolaring bilan yashayapsan. Ular esa tuyg’ularing daryosini toptab kechib o’tkanlardir . Men ular bilan juda ko’p ishladim. Ularni juda yaxshi taniyman. Sen xam u yerlardan qayt, ularni yaxshiroq tani. Seni, suyukli onajonimni birga qaytishingni juda-juda istayapman. Oilamizda bu dunyodan o’tgan ilk inson men bo’laman. Taqdirimdagi yozuv shunday. Men buni bilaman .
Tarjimondan: Furrug’ni bu karomati tug’ri chiqdi. 1967 yil fevral oyida avtoxalokat sabab olamdan o’tdi. Tug’ishgan ukasi Farеdun Farruxzod esa 1992 yil avgust oyida Germaniyaning Bonn shaxrida o’ldirildi. Qotillar uning qorinlarini teshib, quloqlari-yu tilini kesib o’ldirdilar. Bu maktub Furo’g’ni ichki olamini yanada chuqur anglashga, u bilan g’oyibona suxbatlashish imkonini bizlarga beradi .
SHE’RLAR
QIZIL GUL
Qizil gul, qizil gul, qizil gul,
U meni qizil gul bog’iga
Olib ketdi va iztirobli
Sochlarimni arolariga,
Bir qizil gul taqdi qaro tun.
So’ngra qizil gul yaprog’ida
Bo’salarni tamini totdi.
Qizil gul, qizil gul , qizil gul,
Yaprog’ida men bilan yotdi,
O’tli, o’tli boqdi qaro tun.
Ey oyog’i oppoq kaptarlar,
Ey bevaqt kesilgan daraxtlar,
Ey ko’r derazalar yuragim,
Endi ostida tong qadar
Ishq otashin yoqdi qaro tun.
Qizil gullar suron qilganda,
Qizil gullar qonli bir bayroq,
Bir men uchun bosh ko’targanda,
OG’IR OYOQ EDIM OH OG’IR OYOQ
Gullar oxi oqdi qaro tun.
Qizil gul
Qizil gul
Qizil gul
* * *
Har urug’ zaminni sevgani kabi,
Paykallar sevgani kabi shamolni,
Qayiqlar to’lqinni sevgani kabi,
Qushlar sevganiday moviy samoni,
Sevaman uni.
Bu ishq nima birla abadiy bo’lar,
Qanday o’pich bilan, qanday lab bilan.
Qaysi bir zamonu, qaysi bir tunda
Yo’q bo’lib ketgan u menday qalb bilan.
Kunlar kabi kechgan mavsumlar kabi,
Uylar tomidagi qorlarday go’yo,
U xam oxirda soyalar ichra
To’zonday yo’qlikka ketganmikin yo.
Eski surat kabi qaysi bir qo’lda,
Uni kimdir yirtib g’ijimlab tashlar .
Qaysi bir yurakda qaysi bir qalbda
Ishq abadiy yashar
Muslimbek Musallam
FURO’G’ FARRUXZODGA BAG’ISHLOV
She’r men uchun bir derazadir. Qachonki u tomonga borsam, o’zidan-o’zi ochiladi. Men u yerda o’ltiraman, qarayman, kuylayman, shovqin ko’taraman, yig’layman, daraxtlar tasviri bilan qo’shilib ketaman va bilamanki derazaning narigi tomonida bir fazo bor, bir odam bor – bu odam 200 yildan keyinmi yo 300 yil oldinmi tug’ilgan, buning farqi yo’q. She’r “borliq” va “vujud” bilan bog’lanish vositasidir. Yaxshiligi shundaki odam she’r yozganda, men ham borman, yo men ham bor edim deya oladi. Bunday bo’lmaganda, qanday qilib men borman, yo men bor edim, deyish mumkin? Men o’z she’rimda bir narsani izlayman, aksincha, o’z she’rimda o’zimni topaman.
Furo’g’ Farruxzod
FURO’G’ FARRUXZODGA
1
Qaro sochlarini silaydi xayol ,
Qaro ko’zlaridan yosh oqar siza .
Tehron ko’chasiga boqar bir ayol ,
Tehron ko’chasida bitta deraza .
Shu bir derazadan boqar dunyoga ,
Go’yo yomg’ir bilan sirlashar olis .
Farzandin ko’zlari ko’rinar unda ,
Shu bir derazada yig’laydi yolg’iz .
Qani ucha olsa zamindan ozod,
Poylarida bosib kibru, riyoni .
Shu bir derazaga Furo’g’ Farruxzod
Oshiq qilib qo’ygan butun dunyoni .
2
Bir oy bo’ldi uchrashdim siz-la ,
Ko’zingizga nogoh tushdi ko’z .
Yetmas edi manim umrimga ,
Siz dunyoga tashlab ketgan So’z.
Kuz ketardi bog’larda yig’lab,
Turnalardan ayrilgan onda
Mayingina sochingiz silab ,
Yomg’ir yog’di mahzun Tehronda.
Og’irlashdi yurak degan yuk ,
Tuproq o’pib yotar boshingiz .
Bu yomg’irlar, yomg’irmas,Furo’g’,
Ko’zingizda qolgan yoshingiz…
