Асли хорват бўлган Марица Бодрожич немис адабиётининг энг етук ва таниқли вакилларидан бири сифатида тан олинган. Шоира ижоди ҳақида ёзган тадқиқотчилар уни немис шеъри табиатини янги оҳанг,янгича қарашлар ва шакллар билан бойитганини алоҳида таъкидлашса,насрдаги асарларининг поэтик руҳда ёзилганига диққатни қаратишади.
Марица БОДРОЖИЧ
ШЕЪРЛАР
Мирзаaли Акбаров ва Баҳром Рўзимуҳаммад таржимаси
Марица Бодрожич (Marica Bodrožić) 1973 йилда собиқ Югославия таркибидаги Хорватиянинг Сплит шаҳри яқинида туғилган. Ота-онаси тазйиқдан қочиб Германияга қочиб ўтганлари учун,ўн ёшигача Сплит шаҳри яқинидаги Свиб қишлоғидаги бобосининг хонадонида тарбияланган. 10 ёшида Германиянинг Гессен шаҳрига кўчиб борган ва немис мактабида таълим ола бошлаган. 1983 йилдан Берлин шаҳрида яшайди. «Тито ўлди» (2000) ҳикоялар тўплами, «Ботиний лахзалар ўйинчиси» (2005) романи, «Битта патида ўзгармабди колибрининг» (2007) шеърий китоби, бадиий эсселари «Мерос юлдузлар жилоси» номи остида чоп этилган. Унинг “Ниначи ҳақида хотиралар” («Das Gedächtnis der Libellen») романи немис адабиётида сиёсий роман сифатида баҳоланади. Бу роман адибанинг болалиги кечган Хорватия ҳақидаги хотиралари таъсирида дунёга келган. 2012 йилда унинг янги “Олча дарахти ва эски туйғулар” («Kirschholz und alte Gefühle») романи нашрдан чиққан.
Марица Бодрожич шеърияти ҳақида ёзган тадқиқотчилар уни немис шеъри табиатини янги оҳанг,янгича қарашлар ва шакллар билан бойитганини алоҳида таъкидлашса,насрдаги асарларининг поэтик руҳда ёзилганига диққатни қаратишади. Адибанинг ўз сиёсий қарашлари, адабий матлаблари билан боғлиқ мақолалари немис матбуотида мунтазам босилиб туради ва улар ҳамиша жиддий баҳсу мунозараларга сабаб бўлади. Айримлар унинг асарларида сиёсий қарашлар ҳаддан ортиқ бўртиб чиқа бошлаётганини салбий баҳолайдилар.
Бугунги кунда Марица Бодрожич немис адабиётининг энг етук ва таниқли вакилларидан бири сифатида тан олинган. У бир неча йил мобайнида АҚШ даги машҳур университетлардан бири сифатида танилган Дартмут коллежида XX аср немис шеъриятидан сабоқ берган. Марица Бодрожич Германия маданиятини дунё бўйлаб тарқатиш ташкилоти Гёте институтининг вакиласи сифатида жуда кўп мамлакатларда,шу жумладан,Ўзбекистонда ҳам бўлган ва немис адабиётидан маърузалар қилган.
2007 йилдан кинорежиссёрлик фаолияти билан шуғуллана бошлаган. «Хотиранинг қалб сурати» бадиий фильми томошабинларга манзур бўлган
Марица Бодрожич асарлари жаҳоннинг кўплаб тилларига таржима қилинган ва ўндан ортиқ турли адабий мукофотлар билан тақдирланган.
* * *
Битта пати-да ўзгармабди колибри*нинг
туш одамига кириб келаркан
қанотлари ила ҳавони чизар
мен осмонман, дейди,
мен мовий осмонман.
Одамлар учаётган гўзаллик
қошида лол қолишаркан,
устомонлик қилишар
чамалаб-чамалаб
шундай дейишади колибрига:
сендаги ранг — ранг эмас, хаёл.
Қуш таажжубни одамлардан ўрганди
бинафша ранг гуллар ёққа учиб кетди.
Дафъатан сеҳрли китобини очиб кўрди-ю
шоша-пиша варақлади-ю
капалакка айланди варақлар ёпилгунча то.
Қанотлари ила ҳавони чизиб
мен осмонман, дейди,
мен мовий осмонман.
Бундан буёғига болалар туш кўришмас,
гапираётган мўьжизани бармоқлари орасига
олишса чанг тўкилади.
Капалак баттар сарғайиб
учиб кетди суратларнинг кўҳна макони томон,
унда лимон ҳиди ҳукм сурарди.
Энди у — колибри. Битта пати-да ўзгармаган
парвоз қилаётгани тушлар олами.
Яна ўша теварак-атроф,
яна ўша ҳайрат оғушидаги одамлар.
- Колибри — Дунёдаги энг кичик қуш
* * *
Бир минг йил ўтар икки бора,
токи мўъжизалар куртак ёзгунча,
ёронгулга айлангунча сўзлар навбатма-навбат,
дам узилиб, дам сузилиб ўсишгунича,
ўзларини унутиб аҳён-аҳёнда.
Ботинида — Улкан кўз.
Бу дунёга нисбатан
Мисоли Кўзгу.
Унда аксланади тақдир чигалликлари,
беомон уруш лавҳалари. Очлик. Қаҳатчилик.
Қалбнинг ўзига хос ўрта асри.
Бироқ бунда ҳам китоблар ёзилар.
Асл шимол буғулари
таваллуд топар. Ёз ўз мавсумини тугатар.
Эртаклар, ривоятлар,
шамол бирма-бир санаб юрган мавжудотлар.
Бинобарин ўша даҳо Моцарт
бир куни албатта тирилар қайта.
* * *
Апельсин осмони. Ўзга бир оҳанг
айланар фонийлик гирдоби ичра
хуш дамларнинг самимий саси.
Мевалар кўзи рангдор жомадон,
гир-атроф мезбон. Ҳаводан илингани
Меҳр. Сўрагани — Мўъжиза.
Инсон булутларни ушлаб кўради:
тўкилаётган шабнам — орзуси,
нур эса гўзал ишқдан чарчаб кўрган тушлари.
* * *
Балиқ парвоз қилар.
Соялар аввал дарёда
сўнг кўлда чўмилишади.
Киндигимда шаҳодат битиги бор,
киндигимга Ер яширинган.
Якшанба шитоб ила ўтаркан
бир киши Ерни замбилғалтакда ташийди.
Шунда бармоқларим ҳунар кўрсатади
Ёмғир томчилари остида очилади.
Дов-дарахтлар кетишга тараддуд кўрар
уларнинг қисмати шу-да ахир.
Шамол дарахт учлари билан мажлис тузиб
шохчаларнинг шивир-шивиридан иборат
суҳбатини таққа тўхтатди.
Гўё шуни кутиб тургандай
Уйғонар мушуклар оиласи ҳам —
Ботинимда. Пешона ва юракнинг орасида.
Ёлғизгина дельфиним бор эди
мунофиқ одамлар дельфинимни
узоқ вақтгача яшириб қўйишган экан.
Мен буни билиб қолдим.
Яна битта илова:
Ўзимни кўрдим — шунча уриниб-туртиниб
ҳеч қачон мени ўз измига сололмаган
Ўзимни кўрдим.
* * *
Шамоллар ортида, пальмаларнинг нариги тарафида
қанақа битиклар бизни кутиб олмоқчи экан.
Улар бизни яшиллик оғушида кутишади.
Улар тоғлардаги
ҳеч қачон топиб бўлмайдиган
сарҳадларда бизга илҳақдирлар.
Май марваридгули водийсида
гул муҳаббатга қодирлигини намоён этар.
Кун тўхтаб қолган эди. Ҳамон бугунги кун эди
чунки марваридгулларни кўринмас нарсалар ила озиқлантирдик.
Сал-пал тегиниб, сабрли тилимиз ила парвариш қиларкан
тасвирланишга муносиб қилардик марваридгулларни.
* * *
Юзма-юз туйғу,
кўллар пастда, ерда
кулдиргичлар оша сочилган мўъжизалар —
ортга қараётиб шуларни кўрдик.
Соатимиз милларини қордек совуқ фаришталар тўхтата билмади,
бунинг сабаби хотирот оғриқлари қўлларимизга маъно бериб турарди.
Ўшанда декабрь ойи эди, адвент ўрталари
билдикки, хамиртоғарада билимимиз ухлаб ётган экан
ашёлар гўзаллигини туш кўриб.
Исмларимиз оёқларимиздаги пойабзал каби
феъл-атворимизга мос тушган эди.
Ўлчоқларимизни ҳеч кимга ўғирлатмаган эдик.
Ташқарида эса
инсонларнинг ҳақиқий дунёсида
ҳозирги замон қалингина кийиниб олган эди.
Ўтмиш лом-лим демади.
У билан азоб-уқубатларни баҳам кўрганлар
бу ёққа ташриф буюрмадилар ҳам.
Сен ва мен,
яъни синглим ва сенинг боланг
ёйилган масофаларни фикрлар чўткаси ила
тараб-тараб босиб ўтишди.
Гумбаз ертўласида,
қадам товушларимиз ортида
асалли кулчалар ҳамда зираворларнинг
димоқни ёргудай хуш бўйлари анқир эди.
Декабрь об-ҳавоси илиқ келганди.
бу тароват давримизгаям юқар эди
қадам-бақадам.
Давримизда декабрь илиқлиги қулф урар эди.
* * *
Бир тулки ишком оралаб
япроқ косасидаги шудрингларни сипқориб қўйди,
дум-думалоқ кўзлари ила менга узоқ тикилди,
худди танбеҳ беришимни кутиб тургандай.
Мен эса уни ҳам, бошқа бир ҳайвонни ҳам
ҳузуримга чорламаган эдим.
Рўпарада тоғ дараси,
юқорига қарасам дарада аксим кўринди.
Шунда
пириллаб қушлар учиб чиқишди дарадан,
қанотларида нотаниш ифор —
бегона бир ҳид.
Қорнимда
хайрихоҳ қўшиқ жаранги,
келишув, ботиний битим номаси.
Ичкарига кирдим, кўзим ёриди,
тулкига кўрсатдим боламни.
Тулки гўдакнинг митти қулоқларидан
оёқчаларига қадар тикидди.
Шунда шоша-пиша
бирваракайига тўртта соатига қараб
оёғида ялтиллаган шудрингга имо қилди.
Кўрсаткич бармоғига
маҳлиё бўлиб турган пайтимда
болага чанг солди,
кўз очиб юмгунча ғойиб бўлди у.
Узумзорга қарасам марварид шудринг доналари,
ишком узра ғир-ғир эсмоқда ёқимли бир тонг шаббодаси.
Ҳавони симирдим.
Ўйга чўмдим,
сўнг эса уйимга жўнадим.
Келаси кузда,
янги ҳосил йиғими вақти,
яна кўриб қолдим ўша тулкини.
Анчайин ҳорғин…
Айтишига қараганда бу ёққа атайин келмаган экан,
йўл-йўлакай бурилган шунчаки.
мен бу гапига ишондим.
Шундан сўнг бошқа кўрмадим уни.
ОТАМ МЕНИ ҚОР ҚИЗИМ ДЕРДИ
Боиси туғилган вақтимда
оғзимдан онамнинг кўксига
қор учқунлари сочилган экан.
Қиш келса кўзгунинг ичига кириб
қайта чиққиси келмайдиган қорқиз эдим
Онамнинг юмшоққина бағрида
осуда ухлардимми ёки…
буларнинг бари хотирамда йўқ.,
Жигарранг чамбарли дўнг кўкрак,
бироқ аввалгига нисбатан ўта янги жой.
Ҳали “Мен” қиёмига етмаган
қайга қараманг менсизлик.,
барча-барчаси менсиз,
барчаси ҳамиша менсиз.
Ота-онам саёҳатга чиқишларидан сал олдин
мени бошқа исм билан атаган эканлар.
Бири Денгизга Яқин дейишса,
иккинчиси Ёруғ деб чақирган.
Айнан ўшанда
ёз соям узра узоқ чўзилган,
бироқ менга яқин келмай шувиллаганича
ўтгану кетган.
Отамнинг тушларида: Қор, Қор Аёл,
Миллионлаб ҳужайралар
ва вергул,
вергул ортида миллионлар –
ўзини батамом унутиш учун.
Мен Денгизга Яқин ва Ёруғ,
Ўзимни ҳақиқий ёзга атаб асрамоқда эдим.
Оқ учқунлар
оқ рангни суриб олиб
юз-кўзларга урилар эди.
Ҳатто қулоқлардан паға-паға бўлиб
қор ёғар эди.
Қулоқлардан ёғаётган қорни назорат қилиб
бўлмасди. Бурундан муз тушар эди,
муздан бошқа ҳеч вақо йўқ эди.
У ерда менинг музим
чана учишга мўлжалланиб қотиб қолганди.
Кандай яхши ҳаммаёқ ях, ях, ях –
бўғиқ товушли қиш,
учиб кетолмаган каптарларнинг совуқ ини,
ғўнгиллаб юрган эски асалари
ўз феълидан қочиб
тўппа-тўғри менга қараб учиб келмоқда.
Тош отдим – қулаб тушди.
Қўлимдаги ашё – мусиқа негизи.
Қишлоққа росмана ёз келди,
Ёздан туғилган кунимга атаб бир бўлак
тортиб олдим.
Онам шаҳарга келди,
эшик қўнғироғини чалди
ва бор вужуди билан
тўлдириб турди август ойини.
Чўнтагидан чак-чак
томарди
бўсағага,
на-да бўсағага, оёғим остига,
на-да оёғим ости, бутун ҳаётимга
муқаддас Биби Марям байрамининг дақиқалари.
Maritsa BODROJICH
SHE’RLAR
Mirzaali Akbarov va Bahrom Ro’zimuhammad tarjimasi
Maritsa Bodrojich 1973 yilda Xorvatiyada tug’ilgan. Ota-onasi tazyiqdan qochib Germaniyaga qochib o’tganlari uchun,o’n yoshigacha Split shahri yaqinidagi Svib qishlog’idagi bobosining xonadonida tarbiyalangan. 10 yoshida Germaniyaning Gessen shahriga ko’chib borgan va nemis maktabida ta’lim ola boshlagan. 1983 yildan Berlin shahrida yashaydi. «Tito o’ldi» (2000) hikoyalar to’plami, «Botiniy laxzalar o’yinchisi» (2005) romani, «Bitta patida o’zgarmabdi kolibrining» (2007) she’riy kitobi, badiiy esselari «Meros yulduzlar jilosi» nomi ostida chop etilgan. Uning “Ninachi haqida xotiralar” («Das Gedachtnis der Libellen») romani nemis adabiyotida siyosiy roman sifatida baholanadi. Bu roman adibaning bolaligi kechgan Xorvatiya haqidagi xotiralari ta’sirida dunyoga kelgan. 2012 yilda uning yangi “Olcha daraxti va eski tuyg’ular” («Kirschholz und alte Gefuhle») romani nashrdan chiqqan.
Maritsa Bodrojich she’riyati haqida yozgan tadqiqotchilar uni nemis she’ri tabiatini yangi ohang,yangicha qarashlar va shakllar bilan boyitganini alohida ta’kidlashsa,nasrdagi asarlarining poetik ruhda yozilganiga diqqatni qaratishadi. Adibaning o’z siyosiy qarashlari, adabiy matlablari bilan bog’liq maqolalari nemis matbuotida muntazam bosilib turadi va ular hamisha jiddiy bahsu munozaralarga sabab bo’ladi. Ayrimlar uning asarlarida siyosiy qarashlar haddan ortiq bo’rtib chiqa boshlayotganini salbiy baholaydilar.
Bugungi kunda Maritsa Bodrojich nemis adabiyotining eng yetuk va taniqli vakillaridan biri sifatida tan olingan. Shu bilan birga u ingliz va xorvat adabiyotining mohir tarjimoni hisoblanadi. Uning tarjimasida nemis kitobxoni Nozim Hikmat, Marina Svetaeva, Iosif Brodskiy, Anna Sekston, Robinson Djeffers va boshqa ko’plab mashhur ijodkorlar asarlari bilan tanishgan. Shuningdek, u bir necha yil mobaynida AQSH dagi mashhur universitetlardan biri sifatida tanilgan Dartmut kollejida XX asr nemis she’riyatidan saboq bergan. Maritsa Bodrojich Germaniya madaniyatini dunyo bo’ylab tarqatish tashkiloti Gyote institutining vakilasi sifatida juda ko’p mamlakatlarda,shu jumladan,O’zbekistonda ham bo’lgan va nemis adabiyotidan ma’ruzalar qilgan.
2007 yildan kinorejissyorlik faoliyati bilan shug’ullana boshlagan. «Xotiraning qalb surati» badiiy fil`mi tomoshabinlarga manzur bo’lgan
Maritsa Bodrojich asarlari jahonning ko’plab tillariga tarjima qilingan va o’ndan ortiq turli adabiy mukofotlar bilan taqdirlangan.
* * *
Bitta pati-da o’zgarmabdi kolibri*ning
tush odamiga kirib kelarkan
qanotlari ila havoni chizar
men osmonman, deydi,
men moviy osmonman.
Odamlar uchayotgan go’zallik
qoshida lol qolisharkan,
ustomonlik qilishar
chamalab-chamalab
shunday deyishadi kolibriga:
sendagi rang — rang emas, xayol.
Qush taajjubni odamlardan o’rgandi
binafsha rang gullar yoqqa uchib ketdi.
Daf’atan sehrli kitobini ochib ko’rdi-yu
shosha-pisha varaqladi-yu
kapalakka aylandi varaqlar yopilguncha to.
Qanotlari ila havoni chizib
men osmonman, deydi,
men moviy osmonman.
Bundan buyog’iga bolalar tush ko’rishmas,
gapirayotgan mo’`jizani barmoqlari orasiga
olishsa chang to’kiladi.
Kapalak battar sarg’ayib
uchib ketdi suratlarning ko’hna makoni tomon,
unda limon hidi hukm surardi.
Endi u — kolibri. Bitta pati-da o’zgarmagan
parvoz qilayotgani tushlar olami.
Yana o’sha tevarak-atrof,
yana o’sha hayrat og’ushidagi odamlar.
- Kolibri — Dunyodagi eng kichik qush
* * *
Bir ming yil o’tar ikki bora,
toki mo»jizalar kurtak yozguncha,
yorongulga aylanguncha so’zlar navbatma-navbat,
dam uzilib, dam suzilib o’sishgunicha,
o’zlarini unutib ahyon-ahyonda.
Botinida — Ulkan ko’z.
Bu dunyoga nisbatan
Misoli Ko’zgu.
Unda akslanadi taqdir chigalliklari,
beomon urush lavhalari. Ochlik. Qahatchilik.
Qalbning o’ziga xos o’rta asri.
Biroq bunda ham kitoblar yozilar.
Asl shimol bug’ulari
tavallud topar. Yoz o’z mavsumini tugatar.
Ertaklar, rivoyatlar,
shamol birma-bir sanab yurgan mavjudotlar.
Binobarin o’sha daho Motsart
bir kuni albatta tirilar qayta.
* * *
Apel`sin osmoni. O’zga bir ohang
aylanar foniylik girdobi ichra
xush damlarning samimiy sasi.
Mevalar ko’zi rangdor jomadon,
gir-atrof mezbon. Havodan ilingani
Mehr. So’ragani — Mo»jiza.
Inson bulutlarni ushlab ko’radi:
to’kilayotgan shabnam — orzusi,
nur esa go’zal ishqdan charchab ko’rgan tushlari.
* * *
Baliq parvoz qilar.
Soyalar avval daryoda
so’ng ko’lda cho’milishadi.
Kindigimda shahodat bitigi bor,
kindigimga Yer yashiringan.
Yakshanba shitob ila o’tarkan
bir kishi Yerni zambilg’altakda tashiydi.
Shunda barmoqlarim hunar ko’rsatadi
Yomg’ir tomchilari ostida ochiladi.
Dov-daraxtlar ketishga taraddud ko’rar
ularning qismati shu-da axir.
Shamol daraxt uchlari bilan majlis tuzib
shoxchalarning shivir-shiviridan iborat
suhbatini taqqa to’xtatdi.
Go’yo shuni kutib turganday
Uyg’onar mushuklar oilasi ham —
Botinimda. Peshona va yurakning orasida.
Yolg’izgina del`finim bor edi
munofiq odamlar del`finimni
uzoq vaqtgacha yashirib qo’yishgan ekan.
Men buni bilib qoldim.
Yana bitta ilova:
O’zimni ko’rdim — shuncha urinib-turtinib
hech qachon meni o’z izmiga sololmagan
O’zimni ko’rdim.
* * *
Shamollar ortida, pal`malarning narigi tarafida
qanaqa bitiklar bizni kutib olmoqchi ekan.
Ular bizni yashillik og’ushida kutishadi.
Ular tog’lardagi
hech qachon topib bo’lmaydigan
sarhadlarda bizga ilhaqdirlar.
May marvaridguli vodiysida
gul muhabbatga qodirligini namoyon etar.
Kun to’xtab qolgan edi. Hamon bugungi kun edi
chunki marvaridgullarni ko’rinmas narsalar ila oziqlantirdik.
Sal-pal teginib, sabrli tilimiz ila parvarish qilarkan
tasvirlanishga munosib qilardik marvaridgullarni.
* * *
Yuzma-yuz tuyg’u,
ko’llar pastda, yerda
kuldirgichlar osha sochilgan mo»jizalar —
ortga qarayotib shularni ko’rdik.
Soatimiz millarini qordek sovuq farishtalar to’xtata bilmadi,
buning sababi xotirot og’riqlari qo’llarimizga ma’no berib turardi.
O’shanda dekabr` oyi edi, advent o’rtalari
bildikki, xamirtog’arada bilimimiz uxlab yotgan ekan
ashyolar go’zalligini tush ko’rib.
Ismlarimiz oyoqlarimizdagi poyabzal kabi
fe’l-atvorimizga mos tushgan edi.
O’lchoqlarimizni hech kimga o’g’irlatmagan edik.
Tashqarida esa
insonlarning haqiqiy dunyosida
hozirgi zamon qalingina kiyinib olgan edi.
O’tmish lom-lim demadi.
U bilan azob-uqubatlarni baham ko’rganlar
bu yoqqa tashrif buyurmadilar ham.
Sen va men,
ya’ni singlim va sening bolang
yoyilgan masofalarni fikrlar cho’tkasi ila
tarab-tarab bosib o’tishdi.
Gumbaz yerto’lasida,
qadam tovushlarimiz ortida
asalli kulchalar hamda ziravorlarning
dimoqni yorguday xush bo’ylari anqir edi.
Dekabr` ob-havosi iliq kelgandi.
bu tarovat davrimizgayam yuqar edi
qadam-baqadam.
Davrimizda dekabr` iliqligi qulf urar edi.
* * *
Bir tulki ishkom oralab
yaproq kosasidagi shudringlarni sipqorib qo’ydi,
dum-dumaloq ko’zlari ila menga uzoq tikildi,
xuddi tanbeh berishimni kutib turganday.
Men esa uni ham, boshqa bir hayvonni ham
huzurimga chorlamagan edim.
Ro’parada tog’ darasi,
yuqoriga qarasam darada aksim ko’rindi.
Shunda
pirillab qushlar uchib chiqishdi daradan,
qanotlarida notanish ifor —
begona bir hid.
Qornimda
xayrixoh qo’shiq jarangi,
kelishuv, botiniy bitim nomasi.
Ichkariga kirdim, ko’zim yoridi,
tulkiga ko’rsatdim bolamni.
Tulki go’dakning mitti quloqlaridan
oyoqchalariga qadar tikiddi.
Shunda shosha-pisha
birvarakayiga to’rtta soatiga qarab
oyog’ida yaltillagan shudringga imo qildi.
Ko’rsatkich barmog’iga
mahliyo bo’lib turgan paytimda
bolaga chang soldi,
ko’z ochib yumguncha g’oyib bo’ldi u.
Uzumzorga qarasam marvarid shudring donalari,
ishkom uzra g’ir-g’ir esmoqda yoqimli bir tong shabbodasi.
Havoni simirdim.
O’yga cho’mdim,
so’ng esa uyimga jo’nadim.
Kelasi kuzda,
yangi hosil yig’imi vaqti,
yana ko’rib qoldim o’sha tulkini.
Anchayin horg’in…
Aytishiga qaraganda bu yoqqa atayin kelmagan ekan,
yo’l-yo’lakay burilgan shunchaki.
men bu gapiga ishondim.
Shundan so’ng boshqa ko’rmadim uni.
OTAM MENI QOR QIZIM DERDI
Boisi tug’ilgan vaqtimda
og’zimdan onamning ko’ksiga
qor uchqunlari sochilgan ekan.
Qish kelsa ko’zguning ichiga kirib
qayta chiqqisi kelmaydigan qorqiz edim
Onamning yumshoqqina bag’rida
osuda uxlardimmi yoki…
bularning bari xotiramda yo’q.,
Jigarrang chambarli do’ng ko’krak,
biroq avvalgiga nisbatan o’ta yangi joy.
Hali “Men” qiyomiga yetmagan
qayga qaramang mensizlik.,
barcha-barchasi mensiz,
barchasi hamisha mensiz.
Ota-onam sayohatga chiqishlaridan sal oldin
meni boshqa ism bilan atagan ekanlar.
Biri Dengizga Yaqin deyishsa,
ikkinchisi Yorug’ deb chaqirgan.
Aynan o’shanda
yoz soyam uzra uzoq cho’zilgan,
biroq menga yaqin kelmay shuvillaganicha
o’tganu ketgan.
Otamning tushlarida: Qor, Qor Ayol,
Millionlab hujayralar
va vergul,
vergul ortida millionlar –
o’zini batamom unutish uchun.
Men Dengizga Yaqin va Yorug’,
O’zimni haqiqiy yozga atab asramoqda edim.
Oq uchqunlar
oq rangni surib olib
yuz-ko’zlarga urilar edi.
Hatto quloqlardan pag’a-pag’a bo’lib
qor yog’ar edi.
Quloqlardan yog’ayotgan qorni nazorat qilib
bo’lmasdi. Burundan muz tushar edi,
muzdan boshqa hech vaqo yo’q edi.
U yerda mening muzim
chana uchishga mo’ljallanib qotib qolgandi.
Kanday yaxshi hammayoq yax, yax, yax –
bo’g’iq tovushli qish,
uchib ketolmagan kaptarlarning sovuq ini,
g’o’ngillab yurgan eski asalari
o’z fe’lidan qochib
to’ppa-to’g’ri menga qarab uchib kelmoqda.
Tosh otdim – qulab tushdi.
Qo’limdagi ashyo – musiqa negizi.
Qishloqqa rosmana yoz keldi,
Yozdan tug’ilgan kunimga atab bir bo’lak
tortib oldim.
Onam shaharga keldi,
eshik qo’ng’irog’ini chaldi
va bor vujudi bilan
to’ldirib turdi avgust oyini.
Cho’ntagidan chak-chak
tomardi
bo’sag’aga,
na-da bo’sag’aga, oyog’im ostiga,
na-da oyog’im osti, butun hayotimga
muqaddas Bibi Maryam bayramining daqiqalari.
