Саидали Маъмур тожик китобхони учун авлоддошлари Лоиқ Шерали, Бозор Собир, Сорбон, Гулназар ва Гулрухсор каби севимли шоирдир. Унинг шеърлари аллақачонлар китобларидан кўп сонли мухлислари юракларига кўчиб ўтган.

ШЕЪРЛАР
Одил Икром таржимаси

   Тожикистон халқ шоири, Абу Абдуллоҳ Рўдакий номидаги давлат мукофоти соҳиби Саидали Маъмур 1944 йил 28 декабрда Ўратепа(бугунги Истаравшан)нинг Яккабоғ қишлоғида туғилган. Тожикистон давлат университетининг тарих ва филология факультетида таълим олган. Ўқишдан сўнг радио, нашриёт,газета ва журналларда фаолият юритган. Шоирнинг илк шеърлари 1963 йилда чоп этилган.Шу пайтгача унинг «Заврақи умед» (1967), «Савганд» (1972), «Меҳвар» (1980), «Офтоби дил» (1986), «Решапайванд» (1989), «Овои мурғи шабовез» (2000), «Оташи меросй» (2002), «Назаргоҳи дил» (2003), «Одам ба одам зинда аст» (2004), «Давлати дидор» (2014) каби шеърий тўпламларини эълон қилган. Шоирнинг ўзбек тилига таржима қилинган шеърларидан иборат «Турналар» (1991), «Қуёш фарзанди» (2009) номли китоблари нашр этилган.

ЯНГИ ГАП

Янги гап айт, янги гапнинг завқи ўзгача.
Фаррухий

Айтилмаган гаплар кўпдир дунёда,
Босиб ўтилмаган йўл бор, манзил бор.
Қачонгача эски гапларни айтиб,
Эски йўллар узра тентирайсан зор.

Шоир қалби ўтли вулқон сингари,
Ўти, алангаси билмагай ҳудуд.
Қалбинг қайноқ эмас, совуқдир бари,
Тоғлар тошидай жим сақлайди сукут.

Тириклик бепоён денгиздир жўшқин,
Бир зум ором олмас, бунинг устига.
Кўксинг ичра туғён тинган, ашъоринг
Қайиғи лиқ тўла эски-тускига.

Айтилмаган гаплар кўпдир дунёда,
Кўпдир топилмаган ганжу жавоҳир.
Ҳали айтилмаган сўзларни айтиб,
Сен пинҳон хазина ахтаргил, шоир.

Шеъринг сабоқ бўлсин, ҳар бир бўғинни
Мустаҳкам қолипга жойлагин бир-бир.
Эски қолипларни синдириб, бузиб,
Ўзинг сўз мактабин яратгин, шоир!

Жонга тегиб кетди эски нарсалар,
Дилда янги сўзлар саф тортсин қатор.
Ахир, янги сўзда бордир ҳарорат,
Ўша ҳароратнинг ҳаловати бор.

ОНАМНИНГ СУВРАТИ

(Укам Маҳмуднинг хотирасига)

Онам бағримиздан кетган фурсатда,
Гўдаклик давримиз кулган чоғ эди.
Қандай кетиб қолди? Билмадик, аммо,
Бизга тириклардан тирикроқ эди…

Бизга сувратини кўрсатишарди,
Онам дийдорига бўлганда муштоқ.
Чўккан кўнглимизга берардик таскин,
Гўзал чеҳрасига термулиб узоқ.

Кун, ой, йиллар ўтди, ўшандан буён
Онасизлик ғами қийнарди бизни.
Сен эса отамдан сўрардинг ҳар гал:
— Онамиз қаерда, Сиз билмайсизми?..

Отам дерди: — Онанг – манзили олис,
Энди қайтиб келмас, изламанг уни.
Хоҳласангиз, топай янги бир она,
Сизларга қарасин, токи, ҳар куни…

Иккимиз қувондик, кенг ҳовлимизда
Тўй бўлди… Ўшанда кўнглимиз тўлди.
Янги онамизнинг тўй куни, бироқ,
Укагинам, бизга қаро кун бўлди.

Деворга осилган сувратни кўриб,
Ўгай она деди: — Айт, уйинг куйгур,
Кимнинг суврати бу, эски деворда?!..
— Онамиз бу, — дедим оҳ тортиб чуқур.

Девордан хотира сувратни олиб,
Йиртгандан сўнг, деди чимириб қошин:
— Билиб қўй, онанг – мен, бугундан бошлаб,
Аллақачон ўлиб кетган у хотин!..

Онам сувратидан айрилдик ногоҳ,
Юрак тўлди нола, фиғон ёшига.
Йиғламаган эдик онам ўлганда,
Тун бўйи йиғладик суврат бошида…

ҚАНОАТ БАРМОFИ

Онам ўтгач, кўксин қўмсаб, оғзимга
Бармоғимни тиқиб сўрар эдим жим.
Сут тўла ариқлар қуригандан сўнг,
Кўз ёшим ариғи оқарди лим-лим.

Гарчанд, бармоғимда сут бўлмаса ҳам,
Уни эмиб, ором олардим бот-бот.
Ширин туюларди бармоғим, гўё
Бордай, онам сутин таъмидаги тот.

Гўдаклигим ўтиб, келди болалик,
Одатим тарк этмас мени ҳеч қачон.
Болалик, ёшлигим ўтиб кетса ҳам,
Бармоғимни тишлаб юрибман ҳамон.

Ҳайрат бармоғимни тишлайман, баъзан,
Артиб соддалигим кўзидан намни.
Лекин, умр бўйи, очкўзлик билан
Оғзимга тиқмадим бешта панжамни…

ҲАҚҚУШ

Қурбақалар сайрамоқда,
Аҳён-аҳён Ҳаққуш ҳам…
Суҳроб Сипеҳрий.

Ҳаққуш, куйингга зор, беморман букун,
Қурбақа сайрайди билмасдан тиним.
Товушинг бунча паст?!
Ўртаниб ёнар,
Жонбахш овозингдан айрилган дилим.

Ҳаққуш, ҳақиқат йўқ, ҳовуз булғаган
Сассиқ қурбақага булоқда не бор?!..
Овозингни бўғиб, шовқин солган ул
Қурбақабоқарлар айлади безор.

Ҳаққуш, қурбақалар садоси ўчсин,
Баланд овоз билан чақирганингда.
Fамгин юракларни ғамдан қутқариб,
Олис кетма бир зум яқинларингдан…

КЎЗГУ

Кўзгудай ўзни кўз-кўз айламак одатим йўқдир…
Фоний Кашмирий.

Юрагимда улкан кўзгу бор,
Юзида йўқ ғубор, чанг ва кир.
Бу жаҳонда поклик менга фарз,
То нопоклик умри мангудир.

Ярақлаган кўнглим бор, бироқ,
Ичқоралар берганда озор.
Кўрсатмасман ўзимни беғам,
Сабр-тоқат менга бўлгай ёр.

Гарчанд, қолдим поклигим боис,
Нопоклардан таъзиримни еб.
Йўлда ётган тошни кўтардим,
Йўловчилар қоқилмасин деб.

Доғ ахтарар кўзи ғилайлар,
Лекин, кўзгу – шаффоф, кўнглим тўқ.
Сен кўзгумнинг кўнглига боққил,
Кин, ҳасаддан унда бир доғ йўқ.

Қалбим улкан кўзгудир, аммо,
Мақтанишга тоқатим йўқдир.
Дўстлар акси кўринар, ўзни
Кўз-кўз қилиш одатим йўқдир.

ИККИ БЎЛАК ОЛМА

Мен сен билан, сен мен билан
Бирга эдик, бир тан-жон.
Сен мендан, мен сендан бир зум
Айрилмасдик ҳеч қачон.

Ҳеч ким у кун мену сенинг
Фарқимизга бормаган.
Ўхшар эдик биз иккига
Бўлинган бир олмага.

Қисматимиз, бахтимиздан
Рози эдик иккимиз.
Гўдаклик-ла бирга ўтди
Ўқиш, ўйин изма-из.

Кўзбойлоғич ўйнар эдик,
Оқшом келса уфуриб.
Сен беркинсанг, қидирардим
Тўрт томонга югуриб.

Гоҳ кечикиб, гоҳ бир зумда,
Гоҳ топардим тунда ҳам.
Энди сени тополмайман,
Ҳатто, ёруғ кунда ҳам.

Ҳар гал кўрсам икки бўлак
Олмани, не ҳам дердим.
Тағин сени эслагайман,
Эй, илк севгим, илк севгим.

Букун олис бир-биридан
Манзилимиз, йўлимиз.
Икки бўлак олмадир бу
Икки бўлак дилимиз.

ЭЙ, КИПРИГИ ҚАРО

Ҳар лаҳза чақнаган кўзларинг каби,
Ўрилган кокилинг мисоли ҳар дам,
Қора сочларингдай, қора қошингдай
Қора бўлсин ўшал киприкларинг ҳам.
Эй, киприги қаро, киприги қаро,
Сени ёмон кўздан асрасин Худо!

Кипригинг эгилар хатар етганда,
Ёмғир ёғиб кетса – кўзларингда нам.
Кипригинг майсага ўхшаган майин,
Майсанинг юзига қўнгандир шабнам.
Эй, киприги қаро, киприги қаро,
Сени ёмон кўздан асрасин Худо!

Кипригинг кўксимга ботган ханжарми
Ёки у камондан бўшатилган ўқ?
Сенинг ханжарингдан, сенинг ўқингдан
Ҳеч қачон мен нажот ахтарганим йўқ.
Эй, киприги қаро, киприги қаро,
Сени ёмон кўздан асрасин Худо!

Майли, қолгин доим қорасоч бўлиб,
Қошинг қаро бўлсин, кўзларинг қаро.
Аммо, истамасман, икки оламда
Сенинг юзинг қаро бўлмасин асло.
Эй, киприги қаро, киприги қаро,
Сени ёмон кўздан асрасин Худо!

ДЕВОР

Қишлоқда туғилдик бир тонг иккимиз,
Каттакон бир томнинг остида бедор.
Орамизда ғамнинг девори эмас,
Бор эди бир лойдан қурилган девор.

Доим огоҳ эдик бир-биримиздан,
Ортиқча ташвишлар келарди малол.
Дунёмиз бир эди иккимизнинг ҳам,
Товланарди рангин камалак мисол.

Ошиқликдан огоҳ эмасдик, ишқни
Болалик ўйини деб ўйлардик биз.
Мен учун чиройли келинчак эдинг,
Бир афсона эди ошиқлигимиз.

Қўғирчоғинг бизга чақалоқ эди,
Ундан меҳримизни аямасдик ҳеч.
Ҳавас билан униг сочин тарардинг,
Мен эса силардим бошин эрта-кеч.

Деворга ёзардим сенинг номингни,
Ўшанда, бўр билан, эй, меҳрибоним.
Тошнинг баданига номинг ўйсам гар,
Баданимга сиғмай кетарди жоним.

Ўшанда дафтарга битсам номингни,
Сенга аталарди шеърларим бари.
Ўшандан сўнг шеърлар битдим номингга,
Номинг билан тўлди шеър дафтарлари…

Келин бўлиб тушдинг қай бир шаҳарга,
Сенсиз бўшаб қолди гавжум қишлоқ ҳам.
Ҳовлининг девори қулаб, ўрнига
Баланд девор бўлиб кўтарилди ғам.

Иккимиз туғилдик бир тонг, бир томнинг
Остида, бир қишлоқ, битта ўлкада.
Бир-биридан жудо томимиз, афсус,
Айрилиқ девори қолди ўртада…

ИШҚ КИТОБИ

Қийноқ, азобларни
Мен ҳам тортганман,
Аммо, ортиқ эди
Ишқнинг азоби.

Баъзан дарё эдим
Изтиробларга,
Аммо, нажот бермас
Ишқ изтироби.

Баъзан, тўлқин эдим
Гирдоблар ичра,
Мени ютиб кетди
Ишқнинг гирдоби.

Хато қилмас эдим
Ҳисоб-китобда,
Аммо, топилмади
Ишқнинг ҳисоби.

Ҳар бир саволимга
Жавобим бордир,
Мени лол қолдирди
Ишқнинг жавоби.

Ишқ фасли бобида
Китоблар титдим,
Ҳаргиз тамом бўлмас
Ишқнинг китоби.

СОП ЯСОВЧИ

Соп ясовчи болта урганда шохга,
Тиғи суягимга қадалди қаттиқ.
Дарахт танасидан қулаб тушди шох,
Танасидан жудо бўлган қўл янглиғ.

Кеча кўрган эдим, ўшал шох узра
Булбуллар маст-аласт куйларди тўлиб.
Ўша кўкарган шох булбуллар учун
Турарди беминнат бир ошён бўлиб.

Хуллас, ўз уйига элтди дурадгор
Шохни, ҳўллигича кесилган куни.
Деди: Соп йўнаман мен ундан дарҳол,
Бозорга чиқариб сотаман уни…

Кўзларим ўнгида яккашох дарахт
Бир қўлли одамдай турарди хаста.
Эҳтимол, бошқа бир болталар учун
Қолган шохлари ҳам бўлгайдир даста…

ВИДО

Алвидо, эй, кўнглим торин чертган ой,
Ўтар, орамизда неки бор, бари.
Дарё суви каби оқиб кетар тез,
Айрилиқнинг ғами, доғу дардлари.

Кенг кўча тилайман, кетди кўмилиб
Биз кезган сўқмоқлар бошлаган йўл ҳам.
Мен сенга тилайман бегуноҳ бир ёр,
Агар мен қошингда гуноҳкор бўлсам.

Эслама сен ўшал ҳижрон тунини,
Кечаларнинг кўзи очилар тағин.
Яна қуёш чиқар ёруғ юз билан,
Яна янги кунлар келади яқин.

Унутаман ёруғ ёдингни энди,
Алвидо, эй, кўнглим торин чертган ой…
…Эсимга тушади ёлғиз ой акси
Юзида кўриниб турган ўшал сой…

ҚОРА ДЕНГИЗ

Азал йўқотгансан ҳаловатингни,
Шер каби ғазабга тўлгансан чексиз.
Ҳар кун ўзга рангу ўзга ҳол билан
Кўзга кўринасан, эй, денгиз, денгиз.

Кеча кўм-кўк эдинг, жимжит, осуда,
Бугун қоп-қорасан, тошқин, беқарор.
Ёки номинг сенга ёқмайдими, айт,
Ёки қора рангдан қиласанми ор?

Кўнглинг оқлигини англасам агар,
Эй, Қора денгизим, бағринг оралаб.
Сенинг қора рангинг қўрқитмас сира,
Мени қўрқитади ичи қоралар.

ТОШ КИТОБ

Аждодларим қўли қолдирган излар
Қолди Пахш тоғининг ҳар бир тошида.
Хира тортиб кетар ўткир нигоҳим,
Тоғ бағрида қолган ҳар из қошида.

Тоғ, гўё, — бир қоғоз тоғликлар учун,
Унга ўз китобин ёзарди ҳар ким.
Ушбу китобнинг тош вароқларини,
Баъзан, алам билан варақлайман жим.

Ёдимга тушади кеча ва бугун,
Овчининг изини кўрганим заҳот.
Кечагина сайдлар саноқсиз эди,
Букун керагидан ортиқдир сайёд.

Кийикнинг изини кўрган чоғимда,
Аламдан оҳ тортиб йиғлагим келди.
Бир вақт саноғига бўлмасди етиб,
Саноқли кийиклар кам қолди энди.

Шердан қолган изга тушганда кўзим,
Саноғидан дилга тўлиб кетди ғам.
Шерлар, шерюраклар бор эди бир вақт,
Кам қолди шерлар ҳам, шерюраклар ҳам.

Эчки изин кўриб, ёдимга тушар
Қўрқоқликнинг изи, ўтар суякдан.
Букун тоғ эчкиси оз қолди жуда,
Бироқ, жуда кўпдир эчкиюраклар.

Бўри қолдирган из, икки оёқли
Бўрини ёдимга келтирар маъюс.
Бўрилар қадами узилар, бироқ,
Бўрибоқар турар панада ҳануз.

Тулкининг изига боқиб, тулкини
Тулкисимонларга кўрдим қиёслаб.
Ушбу кун кам қолди тулки ҳам, аммо,
Қалашиб ётибди тулкимижозлар.

Аждодларим қўли қолдирган излар,
Тоғлар китобида тургай ярақлаб.
Бир зум табиатга бўлиб ҳамнафас,
Ҳар бир саҳифасин кўрдим варақлаб.

АРМОН ҚАНОТИ

Туш кўрдим, тушимда қушга айланиб,
Қанот қоқиб, парвоз этардим бесас.
Қуёшнинг уйига йўл олиб мамнун,
Юлдуз билан бирга олардим нафас.

Уйғондим, самога ташладим назар,
Булутлар ўзини кўз-кўз этарди.
Нигоҳимни тўсиб турган булутлар,
Армон қанотига ўхшаб кетарди…

УЧ ЧАРХ

Ёғоч чарх бошида,
Бошин эгиб жим
Калава тўқирди раҳматлик онам.
Чарх эса тинмасдан айланар эди,
Каттариб кетарди калавалар ҳам.
Калава ипининг учи ногаҳон
Узилса, уларди уни бирпасда.
Бир лаҳза ичида тўхтаб қолган чарх
Тағин айланарди тиним билмасдан.

Онам зўр калава тўқувчи эди,
Ич-ичида қолиб кетганди дарди.
Ёғоч чархи билан, бир ўзи буткул
Тирикчилик чархин айлантирарди.

Мен букун,
Шоирлик чархи-ла, Сўздан
Калава тўқиган юраги қонман.
Аммо, чархим билан
Тирикчиликнинг
Чархин айлантира олмай ҳайронман.

Онам мендан кўра шоирроқ эди…

Sayidali MA’MUR
SHE’RLAR
Odil Ikrom tarjimasi

   Tojikiston xalq shoiri, Abu Abdulloh Ro’dakiy nomidagi davlat mukofoti sohibi Saidali Ma’mur 1944 yil 28 dekabrda O’ratepa(bugungi Istaravshan)ning Yakkabog’ qishlog’ida tug’ilgan. Tojikiston davlat universitetining tarix va filologiya fakul`tetida ta’lim olgan. O’qishdan so’ng radio, nashriyot,gazeta va jurnallarda faoliyat yuritgan. Shoirning ilk she’rlari 1963 yilda chop etilgan.Shu paytgacha uning «Zavraqi umed» (1967), «Savgand» (1972), «Mehvar» (1980), «Oftobi dil» (1986), «Reshapayvand» (1989), «Ovoi murg’i shabovez» (2000), «Otashi merosy» (2002), «Nazargohi dil» (2003), «Odam ba odam zinda ast» (2004), «Davlati didor» (2014) kabi she’riy to’plamlarini e’lon qilgan. Shoirning o’zbek tiliga tarjima qilingan she’rlaridan iborat «Turnalar» (1991), «Quyosh farzandi» (2009) nomli kitoblari nashr etilgan.

YANGI GAP

Yangi gap ayt, yangi gapning zavqi o’zgacha.
Farruxiy

Aytilmagan gaplar ko’pdir dunyoda,
Bosib o’tilmagan yo’l bor, manzil bor.
Qachongacha eski gaplarni aytib,
Eski yo’llar uzra tentiraysan zor.

Shoir qalbi o’tli vulqon singari,
O’ti, alangasi bilmagay hudud.
Qalbing qaynoq emas, sovuqdir bari,
Tog’lar toshiday jim saqlaydi sukut.

Tiriklik bepoyon dengizdir jo’shqin,
Bir zum orom olmas, buning ustiga.
Ko’ksing ichra tug’yon tingan, ash’oring
Qayig’i liq to’la eski-tuskiga.

Aytilmagan gaplar ko’pdir dunyoda,
Ko’pdir topilmagan ganju javohir.
Hali aytilmagan so’zlarni aytib,
Sen pinhon xazina axtargil, shoir.

She’ring saboq bo’lsin, har bir bo’g’inni
Mustahkam qolipga joylagin bir-bir.
Eski qoliplarni sindirib, buzib,
O’zing so’z maktabin yaratgin, shoir!

Jonga tegib ketdi eski narsalar,
Dilda yangi so’zlar saf tortsin qator.
Axir, yangi so’zda bordir harorat,
O’sha haroratning halovati bor.

ONAMNING SUVRATI

(Ukam Mahmudning xotirasiga)

Onam bag’rimizdan ketgan fursatda,
Go’daklik davrimiz kulgan chog’ edi.
Qanday ketib qoldi? Bilmadik, ammo,
Bizga tiriklardan tirikroq edi…

Bizga suvratini ko’rsatishardi,
Onam diydoriga bo’lganda mushtoq.
Cho’kkan ko’nglimizga berardik taskin,
Go’zal chehrasiga termulib uzoq.

Kun, oy, yillar o’tdi, o’shandan buyon
Onasizlik g’ami qiynardi bizni.
Sen esa otamdan so’rarding har gal:
— Onamiz qaerda, Siz bilmaysizmi?..

Otam derdi: — Onang – manzili olis,
Endi qaytib kelmas, izlamang uni.
Xohlasangiz, topay yangi bir ona,
Sizlarga qarasin, toki, har kuni…

Ikkimiz quvondik, keng hovlimizda
To’y bo’ldi… O’shanda ko’nglimiz to’ldi.
Yangi onamizning to’y kuni, biroq,
Ukaginam, bizga qaro kun bo’ldi.

Devorga osilgan suvratni ko’rib,
O’gay ona dedi: — Ayt, uying kuygur,
Kimning suvrati bu, eski devorda?!..
— Onamiz bu, — dedim oh tortib chuqur.

Devordan xotira suvratni olib,
Yirtgandan so’ng, dedi chimirib qoshin:
— Bilib qo’y, onang – men, bugundan boshlab,
Allaqachon o’lib ketgan u xotin!..

Onam suvratidan ayrildik nogoh,
Yurak to’ldi nola, fig’on yoshiga.
Yig’lamagan edik onam o’lganda,
Tun bo’yi yig’ladik suvrat boshida…

QANOAT BARMOFI

Onam o’tgach, ko’ksin qo’msab, og’zimga
Barmog’imni tiqib so’rar edim jim.
Sut to’la ariqlar qurigandan so’ng,
Ko’z yoshim arig’i oqardi lim-lim.

Garchand, barmog’imda sut bo’lmasa ham,
Uni emib, orom olardim bot-bot.
Shirin tuyulardi barmog’im, go’yo
Borday, onam sutin ta’midagi tot.

Go’dakligim o’tib, keldi bolalik,
Odatim tark etmas meni hech qachon.
Bolalik, yoshligim o’tib ketsa ham,
Barmog’imni tishlab yuribman hamon.

Hayrat barmog’imni tishlayman, ba’zan,
Artib soddaligim ko’zidan namni.
Lekin, umr bo’yi, ochko’zlik bilan
Og’zimga tiqmadim beshta panjamni…

HAQQUSH

Qurbaqalar sayramoqda,
Ahyon-ahyon Haqqush ham…
Suhrob Sipehriy.

Haqqush, kuyingga zor, bemorman bukun,
Qurbaqa sayraydi bilmasdan tinim.
Tovushing buncha past?!
O’rtanib yonar,
Jonbaxsh ovozingdan ayrilgan dilim.

Haqqush, haqiqat yo’q, hovuz bulg’agan
Sassiq qurbaqaga buloqda ne bor?!..
Ovozingni bo’g’ib, shovqin solgan ul
Qurbaqaboqarlar ayladi bezor.

Haqqush, qurbaqalar sadosi o’chsin,
Baland ovoz bilan chaqirganingda.
Famgin yuraklarni g’amdan qutqarib,
Olis ketma bir zum yaqinlaringdan…

KO’ZGU

Ko’zguday o’zni ko’z-ko’z aylamak odatim yo’qdir…
Foniy Kashmiriy.

Yuragimda ulkan ko’zgu bor,
Yuzida yo’q g’ubor, chang va kir.
Bu jahonda poklik menga farz,
To nopoklik umri mangudir.

Yaraqlagan ko’nglim bor, biroq,
Ichqoralar berganda ozor.
Ko’rsatmasman o’zimni beg’am,
Sabr-toqat menga bo’lgay yor.

Garchand, qoldim pokligim bois,
Nopoklardan ta’zirimni yeb.
Yo’lda yotgan toshni ko’tardim,
Yo’lovchilar qoqilmasin deb.

Dog’ axtarar ko’zi g’ilaylar,
Lekin, ko’zgu – shaffof, ko’nglim to’q.
Sen ko’zgumning ko’ngliga boqqil,
Kin, hasaddan unda bir dog’ yo’q.

Qalbim ulkan ko’zgudir, ammo,
Maqtanishga toqatim yo’qdir.
Do’stlar aksi ko’rinar, o’zni
Ko’z-ko’z qilish odatim yo’qdir.

IKKI BO’LAK OLMA

Men sen bilan, sen men bilan
Birga edik, bir tan-jon.
Sen mendan, men sendan bir zum
Ayrilmasdik hech qachon.

Hech kim u kun menu sening
Farqimizga bormagan.
O’xshar edik biz ikkiga
Bo’lingan bir olmaga.

Qismatimiz, baxtimizdan
Rozi edik ikkimiz.
Go’daklik-la birga o’tdi
O’qish, o’yin izma-iz.

Ko’zboylog’ich o’ynar edik,
Oqshom kelsa ufurib.
Sen berkinsang, qidirardim
To’rt tomonga yugurib.

Goh kechikib, goh bir zumda,
Goh topardim tunda ham.
Endi seni topolmayman,
Hatto, yorug’ kunda ham.

Har gal ko’rsam ikki bo’lak
Olmani, ne ham derdim.
Tag’in seni eslagayman,
Ey, ilk sevgim, ilk sevgim.

Bukun olis bir-biridan
Manzilimiz, yo’limiz.
Ikki bo’lak olmadir bu
Ikki bo’lak dilimiz.

EY, KIPRIGI QARO

Har lahza chaqnagan ko’zlaring kabi,
O’rilgan kokiling misoli har dam,
Qora sochlaringday, qora qoshingday
Qora bo’lsin o’shal kipriklaring ham.
Ey, kiprigi qaro, kiprigi qaro,
Seni yomon ko’zdan asrasin Xudo!

Kipriging egilar xatar yetganda,
Yomg’ir yog’ib ketsa – ko’zlaringda nam.
Kipriging maysaga o’xshagan mayin,
Maysaning yuziga qo’ngandir shabnam.
Ey, kiprigi qaro, kiprigi qaro,
Seni yomon ko’zdan asrasin Xudo!

Kipriging ko’ksimga botgan xanjarmi
Yoki u kamondan bo’shatilgan o’q?
Sening xanjaringdan, sening o’qingdan
Hech qachon men najot axtarganim yo’q.
Ey, kiprigi qaro, kiprigi qaro,
Seni yomon ko’zdan asrasin Xudo!

Mayli, qolgin doim qorasoch bo’lib,
Qoshing qaro bo’lsin, ko’zlaring qaro.
Ammo, istamasman, ikki olamda
Sening yuzing qaro bo’lmasin aslo.
Ey, kiprigi qaro, kiprigi qaro,
Seni yomon ko’zdan asrasin Xudo!

DEVOR

Qishloqda tug’ildik bir tong ikkimiz,
Kattakon bir tomning ostida bedor.
Oramizda g’amning devori emas,
Bor edi bir loydan qurilgan devor.

Doim ogoh edik bir-birimizdan,
Ortiqcha tashvishlar kelardi malol.
Dunyomiz bir edi ikkimizning ham,
Tovlanardi rangin kamalak misol.

Oshiqlikdan ogoh emasdik, ishqni
Bolalik o’yini deb o’ylardik biz.
Men uchun chiroyli kelinchak eding,
Bir afsona edi oshiqligimiz.

Qo’g’irchog’ing bizga chaqaloq edi,
Undan mehrimizni ayamasdik hech.
Havas bilan unig sochin tararding,
Men esa silardim boshin erta-kech.

Devorga yozardim sening nomingni,
O’shanda, bo’r bilan, ey, mehribonim.
Toshning badaniga noming o’ysam gar,
Badanimga sig’may ketardi jonim.

O’shanda daftarga bitsam nomingni,
Senga atalardi she’rlarim bari.
O’shandan so’ng she’rlar bitdim nomingga,
Noming bilan to’ldi she’r daftarlari…

Kelin bo’lib tushding qay bir shaharga,
Sensiz bo’shab qoldi gavjum qishloq ham.
Hovlining devori qulab, o’rniga
Baland devor bo’lib ko’tarildi g’am.

Ikkimiz tug’ildik bir tong, bir tomning
Ostida, bir qishloq, bitta o’lkada.
Bir-biridan judo tomimiz, afsus,
Ayriliq devori qoldi o’rtada…

ISHQ KITOBI

Qiynoq, azoblarni
Men ham tortganman,
Ammo, ortiq edi
Ishqning azobi.

Ba’zan daryo edim
Iztiroblarga,
Ammo, najot bermas
Ishq iztirobi.

Ba’zan, to’lqin edim
Girdoblar ichra,
Meni yutib ketdi
Ishqning girdobi.

Xato qilmas edim
Hisob-kitobda,
Ammo, topilmadi
Ishqning hisobi.

Har bir savolimga
Javobim bordir,
Meni lol qoldirdi
Ishqning javobi.

Ishq fasli bobida
Kitoblar titdim,
Hargiz tamom bo’lmas
Ishqning kitobi.

SOP YASOVCHI

Sop yasovchi bolta urganda shoxga,
Tig’i suyagimga qadaldi qattiq.
Daraxt tanasidan qulab tushdi shox,
Tanasidan judo bo’lgan qo’l yanglig’.

Kecha ko’rgan edim, o’shal shox uzra
Bulbullar mast-alast kuylardi to’lib.
O’sha ko’kargan shox bulbullar uchun
Turardi beminnat bir oshyon bo’lib.

Xullas, o’z uyiga eltdi duradgor
Shoxni, ho’lligicha kesilgan kuni.
Dedi: Sop yo’naman men undan darhol,
Bozorga chiqarib sotaman uni…

Ko’zlarim o’ngida yakkashox daraxt
Bir qo’lli odamday turardi xasta.
Ehtimol, boshqa bir boltalar uchun
Qolgan shoxlari ham bo’lgaydir dasta…

VIDO

Alvido, ey, ko’nglim torin chertgan oy,
O’tar, oramizda neki bor, bari.
Daryo suvi kabi oqib ketar tez,
Ayriliqning g’ami, dog’u dardlari.

Keng ko’cha tilayman, ketdi ko’milib
Biz kezgan so’qmoqlar boshlagan yo’l ham.
Men senga tilayman begunoh bir yor,
Agar men qoshingda gunohkor bo’lsam.

Eslama sen o’shal hijron tunini,
Kechalarning ko’zi ochilar tag’in.
Yana quyosh chiqar yorug’ yuz bilan,
Yana yangi kunlar keladi yaqin.

Unutaman yorug’ yodingni endi,
Alvido, ey, ko’nglim torin chertgan oy…
…Esimga tushadi yolg’iz oy aksi
Yuzida ko’rinib turgan o’shal soy…

QORA DENGIZ

Azal yo’qotgansan halovatingni,
Sher kabi g’azabga to’lgansan cheksiz.
Har kun o’zga rangu o’zga hol bilan
Ko’zga ko’rinasan, ey, dengiz, dengiz.

Kecha ko’m-ko’k eding, jimjit, osuda,
Bugun qop-qorasan, toshqin, beqaror.
Yoki noming senga yoqmaydimi, ayt,
Yoki qora rangdan qilasanmi or?

Ko’ngling oqligini anglasam agar,
Ey, Qora dengizim, bag’ring oralab.
Sening qora ranging qo’rqitmas sira,
Meni qo’rqitadi ichi qoralar.

TOSH KITOB

Ajdodlarim qo’li qoldirgan izlar
Qoldi Paxsh tog’ining har bir toshida.
Xira tortib ketar o’tkir nigohim,
Tog’ bag’rida qolgan har iz qoshida.

Tog’, go’yo, — bir qog’oz tog’liklar uchun,
Unga o’z kitobin yozardi har kim.
Ushbu kitobning tosh varoqlarini,
Ba’zan, alam bilan varaqlayman jim.

Yodimga tushadi kecha va bugun,
Ovchining izini ko’rganim zahot.
Kechagina saydlar sanoqsiz edi,
Bukun keragidan ortiqdir sayyod.

Kiyikning izini ko’rgan chog’imda,
Alamdan oh tortib yig’lagim keldi.
Bir vaqt sanog’iga bo’lmasdi yetib,
Sanoqli kiyiklar kam qoldi endi.

Sherdan qolgan izga tushganda ko’zim,
Sanog’idan dilga to’lib ketdi g’am.
Sherlar, sheryuraklar bor edi bir vaqt,
Kam qoldi sherlar ham, sheryuraklar ham.

Echki izin ko’rib, yodimga tushar
Qo’rqoqlikning izi, o’tar suyakdan.
Bukun tog’ echkisi oz qoldi juda,
Biroq, juda ko’pdir echkiyuraklar.

Bo’ri qoldirgan iz, ikki oyoqli
Bo’rini yodimga keltirar ma’yus.
Bo’rilar qadami uzilar, biroq,
Bo’riboqar turar panada hanuz.

Tulkining iziga boqib, tulkini
Tulkisimonlarga ko’rdim qiyoslab.
Ushbu kun kam qoldi tulki ham, ammo,
Qalashib yotibdi tulkimijozlar.

Ajdodlarim qo’li qoldirgan izlar,
Tog’lar kitobida turgay yaraqlab.
Bir zum tabiatga bo’lib hamnafas,
Har bir sahifasin ko’rdim varaqlab.

ARMON QANOTI

Tush ko’rdim, tushimda qushga aylanib,
Qanot qoqib, parvoz etardim besas.
Quyoshning uyiga yo’l olib mamnun,
Yulduz bilan birga olardim nafas.

Uyg’ondim, samoga tashladim nazar,
Bulutlar o’zini ko’z-ko’z etardi.
Nigohimni to’sib turgan bulutlar,
Armon qanotiga o’xshab ketardi…

UCH CHARX

Yog’och charx boshida,
Boshin egib jim
Kalava to’qirdi rahmatlik onam.
Charx esa tinmasdan aylanar edi,
Kattarib ketardi kalavalar ham.
Kalava ipining uchi nogahon
Uzilsa, ulardi uni birpasda.
Bir lahza ichida to’xtab qolgan charx
Tag’in aylanardi tinim bilmasdan.

Onam zo’r kalava to’quvchi edi,
Ich-ichida qolib ketgandi dardi.
Yog’och charxi bilan, bir o’zi butkul
Tirikchilik charxin aylantirardi.

Men bukun,
Shoirlik charxi-la, So’zdan
Kalava to’qigan yuragi qonman.
Ammo, charxim bilan
Tirikchilikning
Charxin aylantira olmay hayronman.

Onam mendan ko’ra shoirroq edi…