…Гўзалликни, гулларни севаман. Ҳар бир гулнинг ўзига хос тоти, ифори бор. Улар менга илҳом бахш этади, уларга атаб ёниб шеърлар ёзаман. (Турсун Алининг «Адабиёт – инсон қалбига йўл» мақоласидан.

Турсун АЛИ
САМОДА ОЙ КЕЗАР ТАНҲО…
Туркум

    Турсун Али (Ўрмонов) 1952 йил 5 февралда Фарғона вилоятининг Қува туманидаги Тошйўли қишлоғида туғилган. ТошДУ (бугунги Миллий университет)нинг филология факултетини тамомлаган (1981).Унинг дастлабки шеърлари “Ёшлик баёзи”, “Ёшлик” альманахларида босилган. Шундан сўнг, “Зангори овоза” (1979), “Юракдаги сўзлар” (1983), “Ёруғ кунлар” (1986), “Изтироб остонаси” (1983), “Тун товуши” (1993), “Ёлғизим” (1995), “Уйғоқ сукунат” (1999), “Туйғулар ранги” (2001, “Сайланма”), “Сокин ҳайқириқ” (2005), “Ой япроғи” (2008), “Гуллаётган юрак” (2009) номли шеърий тўпламлари нашр қилинган.
    Турсун Али таржимон сифатида ҳам фаолият кўрсатиб, хитой, япон, рус шеърияти намуналарини ўзбек тилига ўгирган.

1
Йўл бўлсин, биродарим — Чумоли?
Елкангда — тоғдек юк…
Суякларим қисирлар менинг-да.

2
Эй, ёввойи саҳро,
севаман сенинг
ўркач-ўркач барханларингни.
Кўзларимга қум сочган ўша
довулларинг ҳам…
Зеро, бағрингда
қофияга,
вазнга,
оҳангга солинмаган
не-не сирли қўшиқлар яшар.

3
Тоғ кўксидан собит харсангни
ногаҳон ағдариб юборар бўрон…
Ўкириб юборар тоғ шунда илкис,
сўнг… мунғайиб қолар бечора.
Унга тўзим бергин ўзинг, Худойим!

4
Қишлоқ.
Ўйдим-чуқур йўл.
Пичан ортган арава ўтар имиллаб.
Ғарам тепасида —
паншахага суянган ойдек аёл.
Арава тортар майда қадам-ла эшак.
Етаклар кўзлари киртайган эркак.
Кўз ўнгимдан… эртак эмас,
ҳаёт ўтаётир ғичирлаб.

5
Умид капалаги кўнгилдан учди.
Билмасман,
қаерга қўнар у…
Балки қўнар тили узун оловга!

6
Ўтиб борар шундоқ ёнимдан
елкасига
хазон япроғи қўнган одам…
Чўкиб қолган тоққа ўхишр у.

7
Ахийри келдинг-а, садағанг кетай Баҳор!..
Кеча ниначининг тўйига бориб
тун ярмида қайтдим кулбамга сармаст…

8
Тун. Кезинар Ой кўкда танҳо.
Кун. Қуёш ҳам балқийди якка.
Ёлғизлик ичинда ёлғизман…

9
Боғда —
сўлғин майсалар орасида
ҳакка чўқиган нақш олма ётар
қумурсқага таланиб…
Қўққис санчиб қолар юрагим.

10
Эзилиб-эзилиб ёғди-ку ёмғир,
ер устига чиқди чувалчанглар ҳам.
Бироқ… қани тупроқ қаърига кетганлар, қани?!
Руҳим узра ёға кетди савол ёмғири…

11
Кузги дарахтлар, о,
шум тақдир қақшатган шўрлик кимсани
эслатар менга…

12
Юрагим саҳнида
бир дор тиклаганман –
Бот-бот
шу дор тагига ўзимни
судраб келаман ўзим…

13
Шу тунда
куз шамолидан қулаган дарахт,
воажаб,
ёдимга солди
узоқ йили
дунёни тарк этган дўстимни…

14
Райҳон, бунча бўйларинг ширин!
Билмасман, шаббода қайларга элтиб,
кимнинг димоғига тутгайдир сени…

15
Қулоғингга бир сўз айтмоғим керак,
сен бўлса яшириниб олибсан қудуққа.
Ой, қаердан олдинг бунча ҳаёни?!

16
Шитир этган сасдан уйғондим —
ой нурида хазон япроғи
қовжироқ шохчада юлқинар
йироқ осмон сари
ҳадеб бўйнин чўзиб…

17
Дардларимни булоққа айтсам,
хўрсиниб деди у:
«Бери кел,
наҳот кўрмаяпсан
кўздан оқаётган ёшларим?!»

18
Қуриган оғоч елкасида
бир қушча ўлтирар — йиғлоқи.
Шундоқ рўпарасида эса
чорлаб турар уни
гуркираган дарахт.

19
Зим-зиё тун.
Суратингга боқаман узоқ…
Юрагим анордек ситилар-да,
доналари шу тун қаърига
сочилиб кетади юлдузга дўниб…

20
(Япон шоири Кёрайдан)

Дўстларим, бу қандай ҳол?!
Гуллаган олчага термулар одам,
Ёнбошида — кескир қиличи…

21
(Япон шоири Тиёдан)

Тунда чирмашибди чирмовуқ
Қудуғим пақирига…
Сув сўрайман энди ҳамсоядан!

22

Йўл — олис!
Қаршимда… саробдек жимирлар Олам,
Ортимдан… анграйиб боқар Чумоли.

Манба: «Тафаккур» журнали, 2016/1

Tursun ALI
SAMODA OY KEZAR TANHO…
Turkum

Tursun Ali (O’rmonov) 1952 yil 5 fevralda Farg’ona viloyatining Quva tumanidagi Toshyo’li qishlog’ida tug’ilgan. ToshDU (bugungi Milliy universitet)ning filologiya fakultetini tamomlagan (1981).Uning dastlabki she’rlari “Yoshlik bayozi”, “Yoshlik” al`manaxlarida bosilgan. Shundan so’ng, “Zangori ovoza” (1979), “Yurakdagi so’zlar” (1983), “Yorug’ kunlar” (1986), “Iztirob ostonasi” (1983), “Tun tovushi” (1993), “Yolg’izim” (1995), “Uyg’oq sukunat” (1999), “Tuyg’ular rangi” (2001, “Saylanma”), “Sokin hayqiriq” (2005), “Oy yaprog’i” (2008), “Gullayotgan yurak” (2009) nomli she’riy to’plamlari nashr qilingan.
Tursun Ali tarjimon sifatida ham faoliyat ko’rsatib, xitoy, yapon, rus she’riyati namunalarini o’zbek tiliga o’girgan.

1
Yo’l bo’lsin, birodarim — Chumoli?
Yelkangda — tog’dek yuk…
Suyaklarim qisirlar mening-da.

2
Ey, yovvoyi sahro,
sevaman sening
o’rkach-o’rkach barxanlaringni.
Ko’zlarimga qum sochgan o’sha
dovullaring ham…
Zero, bag’ringda
qofiyaga,
vaznga,
ohangga solinmagan
ne-ne sirli qo’shiqlar yashar.

3
Tog’ ko’ksidan sobit xarsangni
nogahon ag’darib yuborar bo’ron…
O’kirib yuborar tog’ shunda ilkis,
so’ng… mung’ayib qolar bechora.
Unga to’zim bergin o’zing, Xudoyim!

4
Qishloq.
O’ydim-chuqur yo’l.
Pichan ortgan arava o’tar imillab.
G’aram tepasida —
panshaxaga suyangan oydek ayol.
Arava tortar mayda qadam-la eshak.
Yetaklar ko’zlari kirtaygan erkak.
Ko’z o’ngimdan… ertak emas,
hayot o’tayotir g’ichirlab.

5
Umid kapalagi ko’ngildan uchdi.
Bilmasman,
qaerga qo’nar u…
Balki qo’nar tili uzun olovga!

6
O’tib borar shundoq yonimdan
yelkasiga
xazon yaprog’i qo’ngan odam…
Cho’kib qolgan toqqa o’xishr u.

7
Axiyri kelding-a, sadag’ang ketay Bahor!..
Kecha ninachining to’yiga borib
tun yarmida qaytdim kulbamga sarmast…

8
Tun. Kezinar Oy ko’kda tanho.
Kun. Quyosh ham balqiydi yakka.
Yolg’izlik ichinda yolg’izman…

9
Bog’da —
so’lg’in maysalar orasida
hakka cho’qigan naqsh olma yotar
qumursqaga talanib…
Qo’qqis sanchib qolar yuragim.

10
Ezilib-ezilib yog’di-ku yomg’ir,
yer ustiga chiqdi chuvalchanglar ham.
Biroq… qani tuproq qa’riga ketganlar, qani?!
Ruhim uzra yog’a ketdi savol yomg’iri…

11
Kuzgi daraxtlar, o,
shum taqdir qaqshatgan sho’rlik kimsani
eslatar menga…

12
Yuragim sahnida
bir dor tiklaganman –
Bot-bot
shu dor tagiga o’zimni
sudrab kelaman o’zim…

13
Shu tunda
kuz shamolidan qulagan daraxt,
voajab,
yodimga soldi
uzoq yili
dunyoni tark etgan do’stimni…

14
Rayhon, buncha bo’ylaring shirin!
Bilmasman, shabboda qaylarga eltib,
kimning dimog’iga tutgaydir seni…

15
Qulog’ingga bir so’z aytmog’im kerak,
sen bo’lsa yashirinib olibsan quduqqa.
Oy, qaerdan olding buncha hayoni?!

16
Shitir etgan sasdan uyg’ondim —
oy nurida xazon yaprog’i
qovjiroq shoxchada yulqinar
yiroq osmon sari
hadeb bo’ynin cho’zib…

17
Dardlarimni buloqqa aytsam,
xo’rsinib dedi u:
«Beri kel,
nahot ko’rmayapsan
ko’zdan oqayotgan yoshlarim?!»

18
Qurigan og’och yelkasida
bir qushcha o’ltirar — yig’loqi.
Shundoq ro’parasida esa
chorlab turar uni
gurkiragan daraxt.

19
Zim-ziyo tun.
Suratingga boqaman uzoq…
Yuragim anordek sitilar-da,
donalari shu tun qa’riga
sochilib ketadi yulduzga do’nib…

20
(Yapon shoiri Kyoraydan)

Do’stlarim, bu qanday hol?!
Gullagan olchaga termular odam,
Yonboshida — keskir qilichi…

21
(Yapon shoiri Tiyodan)

Tunda chirmashibdi chirmovuq
Qudug’im paqiriga…
Suv so’rayman endi hamsoyadan!

22

Yo’l — olis!
Qarshimda… sarobdek jimirlar Olam,
Ortimdan… angrayib boqar Chumoli.

Manba: «Tafakkur» jurnali, 2016/1