Шеър ёзадиганлар кўп. Аммо севишга қодир, кўнглини ишқ ишғол айлаган шоирлар ниҳоятда кам. Усмонни Оллоҳ севгидан қисмаган. Шунинг учун унинг Кўнгли эркин, руҳи ва фикри эркиндир. Шунинг учун унинг энг яхши шеърларида ишқ ва эътиқод шуъласи порлаб туради (Иброҳим Ҳаққулнинг «Ғуссали юрак – ёлқинли юрак» мақоласидан. Мақолани мана бу саҳифада ўқишингиз мумкин).

Усмон АЗИМ
АЗИЗИМ! НАҚАДАР ШЕЪРГА ЎШАЙСАН!

ХАТЛАР

1

Менинг ҳам кўп савдо бошимга тушди.
Етиб боролмадим сизга. Иймандим.
Сиздан парвозланган узлуксиз тушни —
Қўшиқли руҳ этдим фақат — куйландим.

Қисмат — йўриғимга юрмаган олам.
Умр — сиз тарафга таралган қўнглим…
Бахтли бўлолмайман мен сизсиз. Ҳеч ҳам.
Сиз эса менсиз ҳам бахтиёр бўлинг.

22.10.2015

2

Сарғайиб учган ҳар барг
Сизга ёзган мактубим.
Азизим, боққа чиқинг,
Мени ўқинг, маҳбубим!

Куз яратар дардларни —
Қолмади бағри бутун!
Хазон боғда — баргларни
Босолмай йиғлаш нечун?

Ёзиб бўзлаган билан
Адо бўлмас куз сўзим.
Хазоннинг бир барги — сиз,
Куз эса менинг ўзим…

27.10.2015

3

Азизим! Нақадар шеърга ўхшайсан!
Эсласам, нурланар руҳим ёруғдан,
Эсласам, ғижимдир дилим оғриқдан…
Сен сўзда то абад қолмоққа шайсан —
Магарким, шеър ёзсам, кечиб борликдан.

Сен шеърсан! Етмоққа қайдадир сабот —
Гар ишқнинг ошкормас, пинҳонидаман.
Пинҳоннинг беқарор бир ҳолидаман…
Сен йўқсан — тош ичра қоқяпман қанот,
Сен йўқсан — фалакнинг зиндонидаман.

3.02.2016

МУҲАББАТ

Қуёш бўлган пайтларим
Фақат кундузни қучдим.

Тупроқ бўлган пайтларим,
Жаъми илдизни қучдим.

Товуш бўлган кезларим,
Қўшиқни севдим жондан.

Сўзга кўчган кунларим,
Руҳни учирдим онгдан.

Шоир бўлган кезларим,
Кўнгилга кўнгил бердим:

Оламни бир гул этдим —
Сенга шу гулни бердим.

10.11.2015

* * *

Кетаётганимда
бирор-бир
оғир юким қолмайди
дунёнгизда.

Ҳам-м-масини кўтариб кетаман ўзим.

Фақат
қўшиқларим қолади.

Оғир юкингизни
кўтаришиб юргани —
қўшиқларим қолади.

13.11.2015

ТУШУНТИРИШЛАР

1

Юрак беринг дея
айтдимми бир бор? —
Зўриқиб сўнгига магар шайланган.
Қовурғам тагидан изламанг бекор —
Бизнинг юрак бўлгач,
руҳга айланган.

2

Қанот беринг дея
айтдимми бир бор?
Бизга Ернинг чанги мукофот тақдир.
Ерми? Айланмоқда! Хавотир бекор!
Биз унда яшагач,
Осмон бўлгандир…

02.12.2015

* * *

“Мени ҳали эслаб юрасиз”, —
деди бир аёл.
“Йўқ, — деди у. — Сизни
эслайдиганлар жуда кўп.
Мен эса, ҳеч кими йўқ
бир аёлни эслайман,
Худо хохласа;
ҳеч кими йўқ
бир аёлни соғинаман,
Худо хоҳласа”.

Ташқарида —
хазон ёғар.

“Қайси йилнинг хазони?
Бу суҳбат
қаердан келди?
Нега бунча ғуссали? Нега
бирдан соғинч ўртади жонимни?
Ҳеч кими қолмадимикан у аёлнинг?
Бир ўзи юрганмикан дунёда тентираб?
Излаб борсаммикан?..”

Ташқарида —
Хазон. Шамол.
Куз ёмғири.

Нималарни
хоҳлаяпти
Парвардигор?

Йўл эса,
унча олис эмас:

ўттиз беш кузакдан
ўтилса,
бўлди.

5.12.2015

ҚАЙТИШ

Эслайман, бу жойда бор эди ҳовуз.
Атрофи айлана — толлар. Қайрағоч.
Шамолларнинг эса сози — чанқовуз,
Яланг, тўзғинсоч.

Соялар салқинда оларди ором —
Теварак супалар узра ёстаниб.
Бесўз изилларди дилимда туғён —
Тақдир ёзгани.

Юрак саҳросидан келардим беҳол —
Сағир қисматимни сололмай шеърга.
Ҳовуз бир ҳовуч сув, соясини тол
Берарди менга.

Ҳовузнинг сувлари қуриди қачон?
Толларни ким кесди? Қайрағоч қани?
Қандай у йилларни сақлайсан омон,
Хотирам маним?

Умрим ўткинчилик зайлига ёрдир.
Азал — хотирни ҳам йўқликка йўйди…
Шеърнинг ўлмайдиган одати бордир —

Шеър ёзиб қўйдим.

7.12.2015

* * *

Умр бўйи сизга ёздим хат —
Қоғоз эмас; шамолга, вақтга…
Умид ила баҳорда; беҳад
Хазонлиғда — кузак етган пайт —
Соғинч ила ғуссали бахтда.

Соғинганим! Узун ҳижронда
Боғлар қанча хазонлар тўкди.
Хатлар ёздим — қайси замонда? —
Манзилингиз қайси осмонда? —
Сизга етиб боргани йўқми?

Умр бўйи сизга хат ёздим!
Ҳижрон билан дамим — мунг суҳбат.
Қосид вақтдан кутиб жавоб хат,
Руҳдан тошдим, ақлдан оздим…
Сиз тарафга бормайдими Вақт?

Сиз борсиз-ку! Сезаман, сиз ҳам
Умр бўйи битгансиз хатлар!
Нега йиғлаб турибсиз бу дам?
Вақт мен томон келмаслигини,
Хатлар менга етмаслигини,
Сизга охир айтдимми, эгам?

Хатларимиз асрлар бўйлаб
Замонларда чалкаш толдими?
Вақт қўлида ёхуд ёндими?
Ё хатларни ўғирлаб йўлда
Абадият олиб қолдими?

29. 10. 2015

* * *

Кўчангдан ўтаверсам,
Ҳар кун ўтади, дема —
Худо йўлимни бурса,
Қайтмас бўлиб кетарман.
“Сени севаман”, десам,
“Бўлди! Етади!” дема —
Тақдир ўзга йўл қурса,
Айтмас бўлиб кетарман!

Эй ёр-о! Азиз ёр-о!
Дарвоза тирқишидан,
Бир майин боқсанг қани —
Бир кулиб, ёқсанг қани?
Бир севгим сиғмаётган
Кўнглингнинг тор ишидан
Менинг учун ним шафқат,
Ним сабр топсанг қани?

Кўчангдан ўтаяпман,
От устида — ғайғайлаб,
Қўшиғимни эшитган
Дунё бир тутам қуюн…
Мен севгимни тош айлаб,
Жисмимни тупроқ айлаб,
Сен юргучи кўчага
Тўшаб кетаман бугун.

3.1.2016

ТАРАҚҚИЁТ

Тақвимга қарама —
Аллақачон куз.

Бор-йўғи, вақт етди —
Ёзда танаффус.

Тақдирингни эса,
Қарғама ёмон —

Уни бахтга ўзинг
Бергансан, нодон.

“Нима бўлади?”, деб
Ўйлаш ҳам жафо —

Сендан ҳам қолади
Ахир, бу дунё!

Кетяпсан… Кетишда
Бор ажиб маъно:

Ортингда юксакроқ
Тортади дунё.

5.11.2015

She’r yozadiganlar ko’p. Ammo sevishga qodir, ko’nglini ishq ishg’ol aylagan shoirlar nihoyatda kam. Usmonni Olloh sevgidan qismagan. Shuning uchun uning Ko’ngli erkin, ruhi va fikri erkindir. Shuning uchun uning eng yaxshi she’rlarida ishq va e’tiqod shu’lasi porlab turadi (Ibrohim Haqqulning «G’ussali yurak – yolqinli yurak» maqolasidan. Maqolani mana bu sahifada o’qishingiz mumkin).

Usmon AZIM
AZIZIM! NAQADAR SHE’RGA O’SHAYSAN!

XATLAR

1

Mening ham ko’p savdo boshimga tushdi.
Yetib borolmadim sizga. Iymandim.
Sizdan parvozlangan uzluksiz tushni —
Qo’shiqli ruh etdim faqat — kuylandim.

Qismat — yo’rig’imga yurmagan olam.
Umr — siz tarafga taralgan qo’nglim…
Baxtli bo’lolmayman men sizsiz. Hech ham.
Siz esa mensiz ham baxtiyor bo’ling.

22.10.2015

2

Sarg’ayib uchgan har barg
Sizga yozgan maktubim.
Azizim, boqqa chiqing,
Meni o’qing, mahbubim!

Kuz yaratar dardlarni —
Qolmadi bag’ri butun!
Xazon bog’da — barglarni
Bosolmay yig’lash nechun?

Yozib bo’zlagan bilan
Ado bo’lmas kuz so’zim.
Xazonning bir bargi — siz,
Kuz esa mening o’zim…

27.10.2015

3

Azizim! Naqadar she’rga o’xshaysan!
Eslasam, nurlanar ruhim yorug’dan,
Eslasam, g’ijimdir dilim og’riqdan…
Sen so’zda to abad qolmoqqa shaysan —
Magarkim, she’r yozsam, kechib borlikdan.

Sen she’rsan! Yetmoqqa qaydadir sabot —
Gar ishqning oshkormas, pinhonidaman.
Pinhonning beqaror bir holidaman…
Sen yo’qsan — tosh ichra qoqyapman qanot,
Sen yo’qsan — falakning zindonidaman.

3.02.2016

MUHABBAT

Quyosh bo’lgan paytlarim
Faqat kunduzni quchdim.

Tuproq bo’lgan paytlarim,
Ja’mi ildizni quchdim.

Tovush bo’lgan kezlarim,
Qo’shiqni sevdim jondan.

So’zga ko’chgan kunlarim,
Ruhni uchirdim ongdan.

Shoir bo’lgan kezlarim,
Ko’ngilga ko’ngil berdim:

Olamni bir gul etdim —
Senga shu gulni berdim.

10.11.2015

* * *

Ketayotganimda
biror-bir
og’ir yukim qolmaydi
dunyongizda.

Ham-m-masini ko’tarib ketaman o’zim.

Faqat
qo’shiqlarim qoladi.

Og’ir yukingizni
ko’tarishib yurgani —
qo’shiqlarim qoladi.

13.11.2015

TUSHUNTIRISHLAR

1

Yurak bering deya
aytdimmi bir bor? —
Zo’riqib so’ngiga magar shaylangan.
Qovurg’am tagidan izlamang bekor —
Bizning yurak bo’lgach,
ruhga aylangan.

2

Qanot bering deya
aytdimmi bir bor?
Bizga Yerning changi mukofot taqdir.
Yermi? Aylanmoqda! Xavotir bekor!
Biz unda yashagach,
Osmon bo’lgandir…

02.12.2015

* * *

“Meni hali eslab yurasiz”, —
dedi bir ayol.
“Yo’q, — dedi u. — Sizni
eslaydiganlar juda ko’p.
Men esa, hech kimi yo’q
bir ayolni eslayman,
Xudo xoxlasa;
hech kimi yo’q
bir ayolni sog’inaman,
Xudo xohlasa”.

Tashqarida —
xazon yog’ar.

“Qaysi yilning xazoni?
Bu suhbat
qaerdan keldi?
Nega buncha g’ussali? Nega
birdan sog’inch o’rtadi jonimni?
Hech kimi qolmadimikan u ayolning?
Bir o’zi yurganmikan dunyoda tentirab?
Izlab borsammikan?..”

Tashqarida —
Xazon. Shamol.
Kuz yomg’iri.

Nimalarni
xohlayapti
Parvardigor?

Yo’l esa,
uncha olis emas:

o’ttiz besh kuzakdan
o’tilsa,
bo’ldi.

5.12.2015

QAYTISH

Eslayman, bu joyda bor edi hovuz.
Atrofi aylana — tollar. Qayrag’och.
Shamollarning esa sozi — chanqovuz,
Yalang, to’zg’insoch.

Soyalar salqinda olardi orom —
Tevarak supalar uzra yostanib.
Beso’z izillardi dilimda tug’yon —
Taqdir yozgani.

Yurak sahrosidan kelardim behol —
Sag’ir qismatimni sololmay she’rga.
Hovuz bir hovuch suv, soyasini tol
Berardi menga.

Hovuzning suvlari quridi qachon?
Tollarni kim kesdi? Qayrag’och qani?
Qanday u yillarni saqlaysan omon,
Xotiram manim?

Umrim o’tkinchilik zayliga yordir.
Azal — xotirni ham yo’qlikka yo’ydi…
She’rning o’lmaydigan odati bordir —

She’r yozib qo’ydim.

7.12.2015

* * *

Umr bo’yi sizga yozdim xat —
Qog’oz emas; shamolga, vaqtga…
Umid ila bahorda; behad
Xazonlig’da — kuzak yetgan payt —
Sog’inch ila g’ussali baxtda.

Sog’inganim! Uzun hijronda
Bog’lar qancha xazonlar to’kdi.
Xatlar yozdim — qaysi zamonda? —
Manzilingiz qaysi osmonda? —
Sizga yetib borgani yo’qmi?

Umr bo’yi sizga xat yozdim!
Hijron bilan damim — mung suhbat.
Qosid vaqtdan kutib javob xat,
Ruhdan toshdim, aqldan ozdim…
Siz tarafga bormaydimi Vaqt?

Siz borsiz-ku! Sezaman, siz ham
Umr bo’yi bitgansiz xatlar!
Nega yig’lab turibsiz bu dam?
Vaqt men tomon kelmasligini,
Xatlar menga yetmasligini,
Sizga oxir aytdimmi, egam?

Xatlarimiz asrlar bo’ylab
Zamonlarda chalkash toldimi?
Vaqt qo’lida yoxud yondimi?
YO xatlarni o’g’irlab yo’lda
Abadiyat olib qoldimi?

29. 10. 2015

* * *

Ko’changdan o’taversam,
Har kun o’tadi, dema —
Xudo yo’limni bursa,
Qaytmas bo’lib ketarman.
“Seni sevaman”, desam,
“Bo’ldi! Yetadi!” dema —
Taqdir o’zga yo’l qursa,
Aytmas bo’lib ketarman!

Ey yor-o! Aziz yor-o!
Darvoza tirqishidan,
Bir mayin boqsang qani —
Bir kulib, yoqsang qani?
Bir sevgim sig’mayotgan
Ko’nglingning tor ishidan
Mening uchun nim shafqat,
Nim sabr topsang qani?

Ko’changdan o’tayapman,
Ot ustida — g’ayg’aylab,
Qo’shig’imni eshitgan
Dunyo bir tutam quyun…
Men sevgimni tosh aylab,
Jismimni tuproq aylab,
Sen yurguchi ko’chaga
To’shab ketaman bugun.

3.1.2016

TARAQQIYOT

Taqvimga qarama —
Allaqachon kuz.

Bor-yo’g’i, vaqt yetdi —
Yozda tanaffus.

Taqdiringni esa,
Qarg’ama yomon —

Uni baxtga o’zing
Bergansan, nodon.

“Nima bo’ladi?”, deb
O’ylash ham jafo —

Sendan ham qoladi
Axir, bu dunyo!

Ketyapsan… Ketishda
Bor ajib ma’no:

Ortingda yuksakroq
Tortadi dunyo.

5.11.2015