Шимолга кетган ҳар қандай ўзбек жануб соғинчига дучор бўлади. Бу соғинч Рафиқ Сайдуллонинг шеър дафтарида қандай акс этаётганини тақдим этилаётган шеърларидан билиб оласиз.
Рафиқ САЙДУЛЛО
ШИМОЛ ШЕЪРЛАРИ
ВА БИР ЖАНУБИЙ ТАРЖИМА
ШИМОЛ ҚИШИ
Мана, ўтирибди қахва симириб —
борган сари мудроқ, тунд борган сари.
Дераза орти қор ёғар бўралаб —
ундан нари, қора қаҳвадан нари.
Новдалар кўмилиб боради қорга,
совуқ қотган каптарлар қор чўқийди.
Бу ерга ўғринча кириб олган у —
қор одам — исиниб, китоб ўқийди…
…ногоҳ эрий бошлар унинг юраги,
ногоҳ каптарларга ачина бошлар:
«Каптарлар… Новдалар… Онам бармоқлари…»
Ногоҳ бор вужудидан тўкилар ёшлар!..
Она юрт баҳорларин эслаган пайтлар
қировли қишлари олис нақадар!
Буни ким билар, ким билмайди, бироқ,
қор одам бўлганинг минг бор яхшироқ.
ҒАМГИН ЭРТАК
Бир бор экан,
бир йўқ экан
қадим замонда…
Энди эса бедарак
неча ой, йилдир.
Олис бир салтанат
томон кўз тикиб,
мурод-мақсадини
кутади кимдир.
АБДУЛЛА ОРИПОВ ХОТИРАСИГА
Биз осмонни тутиб тура олмаймиз;
зеро, эҳтиёж йўқ бунга ҳеч замон;
зеро, биз яшасак етгулик бўлар
қалбимиз интизор, бошимиз омон.
Биз осмонни тутиб тура олмаймиз;
аммо биз — телбалар шошамиз қаён;
зеро, ҳеч кимсадан ортда қолмаймиз;
зеро, ҳар умрнинг охири аён.
ЮРАК ЗАРБЛАРИ
1
имкон бергин
бор вужудла севайин сени
шу бир бурда вужуд ила
2
ҳаёлимдан кетдинг
айт қаён кетдинг
ошиқма бироз
3
ўтинаман
қошимда қолгин
мен эса кетайин
сен билан бирга
4
тушларим ёритгувчи
суманбарим дилбарим
о қайда сенсиз уйқу
5
сен севилгин
севилгин фақат
сева кўрма
мендай худбинни…
***
кўча тўла
ит етаклаб юрган одамлар
ит етаклаб борар қай томон
ИЖТИМОИЙ ТАРМОҚЛАР
зулмат нурга менгзар
биз гўёки нурга чўмганмиз
ажиналар ғужғон ўйнаган
бу қоронғу гўшаларда
дахшатга тушмаймиз
шу сабаб
УРУШ
ўзи ўлиб
машъум қора сояси
қутуриб кетган
одамзод
ШОИРГА
бир макон бор
қиш кунлари сендан берухсат
дераза тирқишидан сизиб кирган
изғирин каби сенга қадрдон
қанчалик илиқ
тотли бўлмасин бу дафъа
димиқиб кетасан дафъатан
***
Мен шеърлар ёзаман;
нега ёзаман?
Билмадим…
Гўдак туғиларкан,
не сабаб йиғлайди дод солиб?
Мен ҳам шундай:
аҳён-аҳён туғилиб тураман,
чамаси.
РАНГЛИ ҚОҒОЗ ПАРЧАЛАРИ
***
Қидириб юрибман
ўтган галги баҳор гулларида
тўкилиб тушган
тотли бўсаларим тотини…
***
Севдим!
Лов-лов ёниб севдим!
Бироқ кимни?..
***
Пешонам
саждага етгунча
қанча тош бор яна?
Билмадим…
***
Ё Худо,
бу дунёнинг бир ками
шу бўлса,
менга бер уни!..
***
Берилиброқ тикилган одамга
бу дунёнинг бор бисоти
рангли қоғоз парчаларидир,
гўё…
***
Шоир бора-бора
майдалашиб кетар
ё майдаланиб..
ЁНҒОҚ ДАРАХТИ
Нозим Ҳикматдан
Бошим кўпик-кўпик булут, ичим- ташим денгиз,
мен бир ёнғоқ дарахтиман Гулхона боғинда,
тугун- тугун, тарам- тарам мўйсафид ўқ илдиз.
На сен бунинг фарқиндасан, на миршаб фарқинда.
Мен бир ёнғоқ дарахтиман Гулхона боғинда.
Япроқларим сувда балиқ каби питир- питир.
Япроқларим ипак рўмолчадек шитир- шитир,
юлавергин, кўзларингнинг, гулим, ёшини сур.
Япроқларим қўлларимдир нақ юз минг қўлим бор.
Юз минг қўл ила қучарман сени, Истанбулни.
Япроқларим кўзларимдир, завқ ила боқарман.
Юз минг кўз ила термулиб сенга, Истанбулга
Юз минг юрак каби сапчир- сапчир япроқларим.
Мен бир ёнғоқ дарахтиман Гулхона боғинда,
на сен бунинг фарқиндасан, на миршаб фарқинда.
Rafiq SAYDULLO
SHIMOL SHE’RLARI
VA BIR JANUBIY TARJIMA
SHIMOL QISHI
Mana, o‘tiribdi qaxva simirib —
borgan sari mudroq, tund borgan sari.
Deraza orti qor yog‘ar bo‘ralab —
undan nari, qora qahvadan nari.
Novdalar ko‘milib boradi qorga,
sovuq qotgan kaptarlar qor cho‘qiydi.
Bu yerga o‘g‘rincha kirib olgan u —
qor odam — isinib, kitob o‘qiydi…
…nogoh eriy boshlar uning yuragi,
nogoh kaptarlarga achina boshlar:
«Kaptarlar… Novdalar… Onam barmoqlari…»
Nogoh bor vujudidan to‘kilar yoshlar!..
Ona yurt bahorlarin eslagan paytlar
qirovli qishlari olis naqadar!
Buni kim bilar, kim bilmaydi, biroq,
qor odam bo‘lganing ming bor yaxshiroq.
G‘AMGIN ERTAK
Bir bor ekan,
bir yo‘q ekan
qadim zamonda…
Endi esa bedarak
necha oy, yildir.
Olis bir saltanat
tomon ko‘z tikib,
murod-maqsadini
kutadi kimdir.
ABDULLA ORIPOV XOTIRASIGA
Biz osmonni tutib tura olmaymiz;
zero, ehtiyoj yo‘q bunga hech zamon;
zero, biz yashasak yetgulik bo‘lar
qalbimiz intizor, boshimiz omon.
Biz osmonni tutib tura olmaymiz;
ammo biz — telbalar shoshamiz qayon;
zero, hech kimsadan ortda qolmaymiz;
zero, har umrning oxiri ayon.
YURAK ZARBLARI
1
imkon bergin
bor vujudla sevayin seni
shu bir burda vujud ila
2
hayolimdan ketding
ayt qayon ketding
oshiqma biroz
3
o‘tinaman
qoshimda qolgin
men esa ketayin
sen bilan birga
4
tushlarim yoritguvchi
sumanbarim dilbarim
o qayda sensiz uyqu
5
sen sevilgin
sevilgin faqat
seva ko‘rma
menday xudbinni…
***
ko‘cha to‘la
it yetaklab yurgan odamlar
it yetaklab borar qay tomon
IJTIMOIY TARMOQLAR
zulmat nurga mengzar
biz go‘yoki nurga cho‘mganmiz
ajinalar g‘ujg‘on o‘ynagan
bu qorong‘u go‘shalarda
daxshatga tushmaymiz
shu sabab
URUSH
o‘zi o‘lib
mash’um qora soyasi
quturib ketgan
odamzod
SHOIRGA
bir makon bor
qish kunlari sendan beruxsat
deraza tirqishidan sizib kirgan
izg‘irin kabi senga qadrdon
qanchalik iliq
totli bo‘lmasin bu daf’a
dimiqib ketasan daf’atan
***
Men she’rlar yozaman;
nega yozaman?
Bilmadim…
Go‘dak tug‘ilarkan,
ne sabab yig‘laydi dod solib?
Men ham shunday:
ahyon-ahyon tug‘ilib turaman,
chamasi.
RANGLI QOG‘OZ PARCHALARI
***
Qidirib yuribman
o‘tgan galgi bahor gullarida
to‘kilib tushgan
totli bo‘salarim totini…
***
Sevdim!
Lov-lov yonib sevdim!
Biroq kimni?..
***
Peshonam
sajdaga yetguncha
qancha tosh bor yana?
Bilmadim…
***
Yo Xudo,
bu dunyoning bir kami
shu bo‘lsa,
menga ber uni!..
***
Berilibroq tikilgan odamga
bu dunyoning bor bisoti
rangli qog‘oz parchalaridir,
go‘yo…
***
Shoir bora-bora
maydalashib ketar
yo maydalanib..
YONG‘OQ DARAXTI
Nozim Hikmatdan
Boshim ko‘pik-ko‘pik bulut, ichim- tashim dengiz,
men bir yong‘oq daraxtiman Gulxona bog‘inda,
tugun- tugun, taram- taram mo‘ysafid o‘q ildiz.
Na sen buning farqindasan, na mirshab farqinda.
Men bir yong‘oq daraxtiman Gulxona bog‘inda.
Yaproqlarim suvda baliq kabi pitir- pitir.
Yaproqlarim ipak ro‘molchadek shitir- shitir,
yulavergin, ko‘zlaringning, gulim, yoshini sur.
Yaproqlarim qo‘llarimdir naq yuz ming qo‘lim bor.
Yuz ming qo‘l ila qucharman seni, Istanbulni.
Yaproqlarim ko‘zlarimdir, zavq ila boqarman.
Yuz ming ko‘z ila termulib senga, Istanbulga
Yuz ming yurak kabi sapchir- sapchir yaproqlarim.
Men bir yong‘oq daraxtiman Gulxona bog‘inda,
na sen buning farqindasan, na mirshab farqinda.
