Шоир укам Азиз Саидни 55 ёши билан чин юракдан қутлайман!
Одамзод ижод қила бошлаганидан буён адабиёт, санъат, мусиқа ана шу мақсадга хизмат қиляпти. “Авесто” ва “Рамаяна”, “Қобуснома” ва “Калила ва Димна”дан тортиб “Гўрўғли”ю “Алпомиш”гача, Шарқу Ғарбнинг антик адабиётидан бугунги адабиётгача қалб тарбияси, руҳнинг эркинлиги ва озодлиги, муқаддас туйғуларнинг умрбоқийлиги гарови бўлиб келган (Шоир билан суҳбатдан. Суҳбатни мана бу саҳифада ўқишингиз мумкин).
Азиз САИД
ШЕЪРЛАР
Азиз Саид 1961 йил, 25 сентябрда Душанбе шаҳрида туғилган. ТошДУнинг журналистика факультетини тутатган (1984). «Чилтор» (1988), «Дили қани Бедилнинг» (1996), «Ғойибдан дўст билан суҳбатлар» (2001), «Фурсат дарвозаси» (2007) номли шеърий китоблар муаллифи. У. Уитменнинг «Майса япроқлари», Н. Ҳикматнинг «Юсуф ва Зулайҳо», Б. Брехтнинг «Театр ва реализм», Пауло Коэлонинг «Алкимёгар» китобларини ўзбек тилига таржима қилган.
* * *
Бухоронинг дарвозасини,
Камалаклар очади ҳар тонг.
Боди қутни етаклаб минор
Кўчаларда чалиб юрар занг.
Алла айтиб бобом Чор Минор
Бешигимдан ясади чилтор.
Чашми Аюб коса-косалаб,
Аҳли ишққа тутади зиё.
Гул чаяди Лаби ҳовузда
Келинчаклар, зулфлари сиёҳ.
Чилторимга қил тортди лайлак –
Баҳор ўпган дил каби сайрак.
Шаҳарга бир карвон киради,
Устида бор қирқта ошиғи.
Шаҳардан бир карвон чиқади,
Юлдузларга етар қўшиғи.
Чилторгинам, куйла борингни,
Чертдим фақат битта торингни.
* * *
Машраб қадамларидан
тўкилади юлдузлар,
Хуржуннинг тешигидан
мўралайди оппоқ тонг.
Саҳар чоги машриқдан
Машраб бўлиб келади
Сарпойчан Ўзбекистон.
Дарвозаларга чўзар
қадоқ босган қўлини: —
«Намангон шаҳридин кетсам
мени йўқлар кишим борму?
Ғариблик шаҳрида юрсам
мени йўкдар кишим борму?»
Жимжитликда қағиллар
Машрабга қора қарға,
Кетар пою-пиёда
бечора бир бадарға.
Машраб яна қадамлаб
юлдузларни судрайди,
Хуржуннинг тешигида
оппоқ бир тонг мудрайди.
* * *
Кеча йиғлар, қора сочига
Қадаб синган ой — тароғини,
Шамол секин ўрмалаб сувдан
Судраб чиқар бўш чаноғини:
— Дили қани Бедилнинг?
Қушнинг бўм-бўш уясин дарахт
Туни билан чиқар пайпаслаб.
Капалаклар тоғни уйғотиб,
Саҳроларга кетади бошлаб:
— Дили қани Бедилнинг?
Чумолилар учар фалакка –
Нигоҳларин пуфлар кўзлари.
Юлдуз тушар ҳовуз тубига –
Балиқларга айтар сўзларин:
— Дили қани Бедилнинг?
Тошбақалар мисқол-мисқоллаб
Ўлчаб берар бахт ҳамда алам.
Қарға тақдир тошини қирар –
Тумшуғида қадимий қалам:
— Дили қани Бедилнинг?
Шафақ аста йиртилиб оқар –
Бир кўза сут бийдай саҳрога.
Карвон жилар, кўнғироқ йиғлар –
Савол бериб гумроҳ дунёга:
— Дили қани Бедилнинг?
* * *
Дединг: сева оласанми ўзингдан кечиб,
Чаён еган бўлса юрагим нишлаб?
Жоним симиллатиб келди ҳуққабоз,
«Ё ишқдан» ирғитди кўзим тарашлаб.
Сева оладурман нурдан-да кечиб.
Дединг: сева оласанми ўзингдан кечиб,
Мен илон изидан адашган бўлсам?
Томирим кесди ой — кулди чувалчанг,
Балиққа едирди фақат бир тишлам.
Сева оладурман тундан-да кечиб.
Дединг: сева оласанми ўзингдан кечиб,
Алдаган бўлсам гар ҳатто эртакни?
Юлдуз хато ёнди, кемамиз чўкди,
Бари бир куйладик қирқта қароқчи.
Сева оладурман йўлдан-да кечиб.
Дединг: сева оласанми ўзингдан кечиб,
Мангуга тушдайин бўлсам гар ғойиб?
Тасаввур чархфалак косаларига
Ёдингни қуяркан умримни соғиб.
Сева оладурман сендан-да кечиб.
* * *
Бу хато йўлни секин бармоғига ўрайди,
Макрул ўсмани сиқар пиёлага, тўлмайди,
Ишқу гуноҳ қозонда, ўт-оловсиз қайнайди…
Ишқу гуноҳ қозонда…
Руҳ қанотин савайди, савачўпин жуфт қилиб,
Урчуғига ўрайди туну кунни ип қилиб,
Қиличини қайрайди қасд лашкарин саф қилиб,
Қиличини қайрайди…
Ойна қилдим фалакни, дил чоҳига қарай деб,
Тароқ йўндим дутордан, хаёлини тарай деб,
Игна олдим, алдасам, кўзларимга суқай деб,
Игна олдим, алдасам…
Кафтимда гулхан ёқдим, йиғлаб-йиғлаб ўчирди,
Бўйнимга занжир такдим, ишқ юртидан кўчирди,
Жонни сепиб қуш бокдим, дард кўлига учирди,
Жонни сепиб қуш боқдим…
* * *
Мен бир бозингарман, бугун сўнгги бор
Пардасиз саҳнага чиқаман кулиб.
Алдаб келган эдим сизларни ҳар кун,
Минг бир бор туғилиб, минг бир бор ўлиб.
Кўксимга санчилган найзалар найза
Эмас, кўзим эккан майсапар эди.
Кафтимга кўнган қуш қўшиғим тинглаб
Сизларни кулдирди, тилимни еди.
Тош билан болтани қарсиллатган мен,
Бу ёлғон ўрмонда адашган сизсиз.
Най чалдим, дарз кетган умр кўзамдан
Ишкдан маст илонлар чиқмади, эссиз.
Мен бир бозингарман, бутун сўнгги бор
Жаранглар гиллари боғлиқ қўнғироқ.
Чироқлар ўчади, бойўғли хувлаб
Сарупо тикади менга минг ямоқ.
Чиқаман бўғзимда оловлар ўйнаб,
Хатони пичокдай ютади юрак.
Кўзимда фаввора қон билан ўйнаб,
Юзимга сепади — сиз учун эрмак.
Довуллар чалинар, лангарчўп синиб
Қуларкан мен дордан, сўрамам шафқат.
Қумсоат сирларим санаркан бир-бир,
Алвидо айтаман — сизларга нафрат!
Мен бир бозингарман, бугун сўнгги бор
Пардасиз саҳнага чиқаман кулиб…
Shoir ukam Aziz Saidni 55 yoshi bilan chin yurakdan qutlayman!
Odamzod ijod qila boshlaganidan buyon adabiyot, san’at, musiqa ana shu maqsadga xizmat qilyapti. “Avesto” va “Ramayana”, “Qobusnoma” va “Kalila va Dimna”dan tortib “Go’ro’g’li”yu “Alpomish”gacha, Sharqu G’arbning antik adabiyotidan bugungi adabiyotgacha qalb tarbiyasi, ruhning erkinligi va ozodligi, muqaddas tuyg’ularning umrboqiyligi garovi bo’lib kelgan (Shoir bilan suhbatdan. Suhbatni mana bu sahifada o’qishingiz mumkin).
Aziz SAID
SHE’RLAR
Aziz Said 1961 yil, 25 sentyabrda Dushanbe shahrida tug’ilgan. ToshDUning jurnalistika fakul`tetini tutatgan (1984). «Chiltor» (1988), «Dili qani Bedilning» (1996), «G’oyibdan do’st bilan suhbatlar» (2001), «Fursat darvozasi» (2007) nomli she’riy kitoblar muallifi. U. Uitmenning «Maysa yaproqlari», N. Hikmatning «Yusuf va Zulayho», B. Brextning «Teatr va realizm», Paulo Koeloning «Alkimyogar» kitoblarini o’zbek tiliga tarjima qilgan.
* * *
Buxoroning darvozasini,
Kamalaklar ochadi har tong.
Bodi qutni yetaklab minor
Ko’chalarda chalib yurar zang.
Alla aytib bobom Chor Minor
Beshigimdan yasadi chiltor.
Chashmi Ayub kosa-kosalab,
Ahli ishqqa tutadi ziyo.
Gul chayadi Labi hovuzda
Kelinchaklar, zulflari siyoh.
Chiltorimga qil tortdi laylak –
Bahor o’pgan dil kabi sayrak.
Shaharga bir karvon kiradi,
Ustida bor qirqta oshig’i.
Shahardan bir karvon chiqadi,
Yulduzlarga yetar qo’shig’i.
Chiltorginam, kuyla boringni,
Chertdim faqat bitta toringni.
* * *
Mashrab qadamlaridan
to’kiladi yulduzlar,
Xurjunning teshigidan
mo’ralaydi oppoq tong.
Sahar chogi mashriqdan
Mashrab bo’lib keladi
Sarpoychan O’zbekiston.
Darvozalarga cho’zar
qadoq bosgan qo’lini: —
«Namangon shahridin ketsam
meni yo’qlar kishim bormu?
G’ariblik shahrida yursam
meni yo’kdar kishim bormu?»
Jimjitlikda qag’illar
Mashrabga qora qarg’a,
Ketar poyu-piyoda
bechora bir badarg’a.
Mashrab yana qadamlab
yulduzlarni sudraydi,
Xurjunning teshigida
oppoq bir tong mudraydi.
* * *
Kecha yig’lar, qora sochiga
Qadab singan oy — tarog’ini,
Shamol sekin o’rmalab suvdan
Sudrab chiqar bo’sh chanog’ini:
— Dili qani Bedilning?
Qushning bo’m-bo’sh uyasin daraxt
Tuni bilan chiqar paypaslab.
Kapalaklar tog’ni uyg’otib,
Sahrolarga ketadi boshlab:
— Dili qani Bedilning?
Chumolilar uchar falakka –
Nigohlarin puflar ko’zlari.
Yulduz tushar hovuz tubiga –
Baliqlarga aytar so’zlarin:
— Dili qani Bedilning?
Toshbaqalar misqol-misqollab
O’lchab berar baxt hamda alam.
Qarg’a taqdir toshini qirar –
Tumshug’ida qadimiy qalam:
— Dili qani Bedilning?
Shafaq asta yirtilib oqar –
Bir ko’za sut biyday sahroga.
Karvon jilar, ko’ng’iroq yig’lar –
Savol berib gumroh dunyoga:
— Dili qani Bedilning?
* * *
Deding: seva olasanmi o’zingdan kechib,
Chayon yegan bo’lsa yuragim nishlab?
Jonim simillatib keldi huqqaboz,
«YO ishqdan» irg’itdi ko’zim tarashlab.
Seva oladurman nurdan-da kechib.
Deding: seva olasanmi o’zingdan kechib,
Men ilon izidan adashgan bo’lsam?
Tomirim kesdi oy — kuldi chuvalchang,
Baliqqa yedirdi faqat bir tishlam.
Seva oladurman tundan-da kechib.
Deding: seva olasanmi o’zingdan kechib,
Aldagan bo’lsam gar hatto ertakni?
Yulduz xato yondi, kemamiz cho’kdi,
Bari bir kuyladik qirqta qaroqchi.
Seva oladurman yo’ldan-da kechib.
Deding: seva olasanmi o’zingdan kechib,
Manguga tushdayin bo’lsam gar g’oyib?
Tasavvur charxfalak kosalariga
Yodingni quyarkan umrimni sog’ib.
Seva oladurman sendan-da kechib.
* * *
Bu xato yo’lni sekin barmog’iga o’raydi,
Makrul o’smani siqar piyolaga, to’lmaydi,
Ishqu gunoh qozonda, o’t-olovsiz qaynaydi…
Ishqu gunoh qozonda…
Ruh qanotin savaydi, savacho’pin juft qilib,
Urchug’iga o’raydi tunu kunni ip qilib,
Qilichini qayraydi qasd lashkarin saf qilib,
Qilichini qayraydi…
Oyna qildim falakni, dil chohiga qaray deb,
Taroq yo’ndim dutordan, xayolini taray deb,
Igna oldim, aldasam, ko’zlarimga suqay deb,
Igna oldim, aldasam…
Kaftimda gulxan yoqdim, yig’lab-yig’lab o’chirdi,
Bo’ynimga zanjir takdim, ishq yurtidan ko’chirdi,
Jonni sepib qush bokdim, dard ko’liga uchirdi,
Jonni sepib qush boqdim…
* * *
Men bir bozingarman, bugun so’nggi bor
Pardasiz sahnaga chiqaman kulib.
Aldab kelgan edim sizlarni har kun,
Ming bir bor tug’ilib, ming bir bor o’lib.
Ko’ksimga sanchilgan nayzalar nayza
Emas, ko’zim ekkan maysapar edi.
Kaftimga ko’ngan qush qo’shig’im tinglab
Sizlarni kuldirdi, tilimni yedi.
Tosh bilan boltani qarsillatgan men,
Bu yolg’on o’rmonda adashgan sizsiz.
Nay chaldim, darz ketgan umr ko’zamdan
Ishkdan mast ilonlar chiqmadi, essiz.
Men bir bozingarman, butun so’nggi bor
Jaranglar gillari bog’liq qo’ng’iroq.
Chiroqlar o’chadi, boyo’g’li xuvlab
Sarupo tikadi menga ming yamoq.
Chiqaman bo’g’zimda olovlar o’ynab,
Xatoni pichokday yutadi yurak.
Ko’zimda favvora qon bilan o’ynab,
Yuzimga sepadi — siz uchun ermak.
Dovullar chalinar, langarcho’p sinib
Qularkan men dordan, so’ramam shafqat.
Qumsoat sirlarim sanarkan bir-bir,
Alvido aytaman — sizlarga nafrat!
Men bir bozingarman, bugun so’nggi bor
Pardasiz sahnaga chiqaman kulib…
