1956 йилнинг бошлари эди. Домла жадаллик билан диссертацияни тугатишим зарурлигини, Навоий туғилган куни илмий ишим муҳокамага қўйилишини айтди. Мен ишни охирига етказолмай қолишдан хавотирда эканимни айтганимда, устоз бир ажиб гап айтдилар: “Бизлар ҳар йили, ҳатто Ленинградда даҳшатли уруш кетаётган пайтларда ҳам Навоийнинг таваллуд кунини катта-катта анжуманлар, навоийхонликлар билан ўтказиб келганмиз. Бу йил ҳам худди шундай бўлади. Сизнинг илмий ишингиз муҳокамаси ҳазратнинг туғилган кунига гўзал совға бўлади”.
Суйима Ғаниева
КЎНГИЛ ШАМЧИРОҒИ
Адабиётшунос олим, профессор Суйима Ғаниева 1932 йилда туғилган. Ўрта Осиё давлат университети Шарқ факултетининг эрон филологияси бўлимини тугатган (1952). 1956 йили профессор А.Н. Болдирев раҳбарлигида “Алишер Навоийнинг “Мажолисун-нафоис” тазкираси” мавзуида номзодлик диссертациясини ёқлади. Навоийшунос, ўзбек мумтоз адабиёти, форс мумтоз адабиёти бўйича мутахассис. 1992 йили Беруний номидаги Давлат мукофотига сазовор бўлди. Ўша йили “Эл-юрт ҳурмати” ордени, 2008 йили “Буюк хизматлари учун” ордени берилди. Теҳрон, Нишопур, Кирмон, Пекин, Анқара, Москва, Санкт-Петербург, Боку, Тбилиси, Ереван, Олмаота, Бишкек, Ашхобод, Душанбе шаҳарларида ўтказилган халқаро конференсияларда илмий маърузалар қилган. Беш юздан ортиқ китоб, рисола ва мақолалар чоп эттирган. Илмий раҳбарлиги остида тўққиз киши ўзининг номзодлик диссертациясини ёқлаган. Ҳозирги чоғда бир қанча номзодлик ишларига раҳбарлик қилмоқда.
дабиётга қизиқиш болалигимдан бошланган десам бир оз муболаға қилган бўламан. Тўғри, ёшлигимда хаёлпарастлик одатларим бор эди. Аммо адабиётга бўлган чинакам ихлос талабалик йилларида сезилди. Ўқитувчиларимиз тавсияси билан шеър ёдлаш ва ифодали ўқиш машғулотлари менда шеъриятга, хусусан, мумтоз адабиётга ҳавас уйғотди. Мумтоз адабиётни англаганим сари ҳайратим, қизиқишим ортаверди ва мени адабиёт бутунлай ром этиб қўйди.
Мен 1956 йили Ленинград Давлат университетида номзодлик диссертациясини ёқладим. Ўшанда диссертациямнинг автореферати китоб ҳолида чоп этилди. Илк марта қўлимга олган бу китоб мен учун жуда қадрли эди. Эсимда, бу китобимни айнан туғилган кунимда қўлимга олган эдим. Бу менинг ўз-ўзимга совғам эди.
1961 йил Алишер Навоийнинг “Мажолис ун-нафоис” асарининг илмий-танқидий матни (араб ёзувида) каттагина сўзбоши билан нашр этилди. Шунда Москва, Ленинград, Эрон, Афғонистон, Туркия олимлари бу китобга жуда катта қизиқиш билдирди ва иложи бўлса юборишимизни сўрадилар. Бу каби эътирофлардан кейин менда шу асарни рус тилига таржима қилиш орзуси пайдо бўлди. Ленинградлик олим, илмий устозим Александр Николаевич Болдиревга бу ҳақда хат ёздим. Устоз бундан беҳад хурсанд бўлди ва оқ фотиҳа бердилар. Мен зудлик билан ишга киришдим ва қисқа фурсатларда таржимани якунладим. Бу таржима 1970 йилда Алишер Навоийнинг рус тилидаги 10 томлигининг 9-томида нашр қилинди. Бу ҳам менинг ижоддаги улкан ютуқларимдан бири эди.
Кейинчалик “Мажолис ун-нафоис” ҳақида ўзбек, рус, инглиз, форс, олмон, француз тилларида элликка яқин мақолам чоп этилди. Бир қатор хорижий мамлакатларда ўтказилган халқаро анжуманларда маърузалар қилдим. Аммо бу асар ҳақидаги тадқиқотларим кейинчалик ҳам давом этди. “Мажолис ун-нафоис”нинг икки форсий таржимаси 1945 йилда Эронда нашр қилинган. Британия музейида ҳам яна бир форсий таржимаси сақланар экан. Мен бунинг микрофильмини олишга муваффақ бўлдим. Ҳозир Мадрасда ва Теҳронда сақланаётган яна икки форсий таржимасига эришиш умидидаман.
“Мажолис ун-нафоис”нинг матни Алишер Навоий асарларининг 15 томлигида ўн иккинчи томдан, 20 томлигида изоҳлари билан ўн учинчи томдан ўрин олган. Яқинда Республикамизнинг 20 йиллигига совға қилинган Навоийнинг мукаммал асарлари 10 жилдга жамланиб, унинг тўққизинчи жилдидан ўрин олди. Бу хайрли ишларда менинг ҳам ўзига хос иштироким борлигидан беҳад мамнунман.
1962 йилда “Навоий ҳаёти ва ижоди” деб номланган китобим чиқди. Кейинчалик, 1968 йилда бу китоб қайта ишланиб, тўлдирилган ҳолда чоп этилди. Шу кунларда эса яна янги нашри кутилмоқда.
Умрим не-не улуғ зотларнинг бебаҳо меросларини варақлаш билан ўтди. Мен бу билан ҳар қанча фахрлансам арзийди. Ижодий фаолиятим давомида турли хил мавзуларда беш юздан ортиқ мақола эълон қилдим. Ўнлаб матн, йигирмага яқин таржималар ва рисолаларим чоп этилди. Оддий мисол: “Калила ва Димна” шу пайтгача олти марта нашр қилинди.
1991 йил Эроннинг Теҳрон шаҳрида жойлашган “Кохи Гулистон” музейида сақланаётган Навоийнинг ўз қўли билан ёзилган “Наводир ун-ниҳол” девонини тўрт тилда: ўзбек, рус, инглиз ва форс тилларида ёзилган сўз боши билан нашр этишга муваффақ бўлдим. Бу иш адабий ҳаётимизда ҳам, шахсий ҳаётимда ҳам энг қувончли воқеа бўлди. Ҳазратнинг ёшларимиз маънавиятини шакллантиришда муҳим асар ҳисобланган “Сирож ул-муслимин” 1990 йилда, ҳаёти сўнггида ёзган “Муножот”и 1991 йилда биринчи бўлиб севимли журналимиз “Ёшлик”да нашр этилгани мени беҳад шод қилган эди.
Адабиётдаги ютуқларимда талабаликда сабоқ берган устозларимнинг ҳиссаси беқиёс. Биз талабалар Шарқшунослик институтида урушдан кейинги анчайин оғир йилларда сабоқ олдик. У пайтларда институтларда дарсхоналар, стол-стуллар етишмас эди. Бунинг устига қишда аудиторияларнинг совуқлигидан тузук ўқий олмасдик. Янги ўқув йили бошланиши билан талабалар пахта майдонларига сафарбар этилар эди. Айни илм ўрганадиган пайтда уч ойлаб пахтазорларда сарсон-саргардон бўлардик. Мен бу гапларни бугунги талаба ёшларимиз яратиб қўйилган шарт-шароитларнинг қадрига етсин деб айтиб қўймоқдаман.
Дарҳақиқат, ўрни келганда бизларга таълим-тарбия берган улуғ устозларимнинг номларини бир эслаб қўйсам: А.Ҳамроев, С.Мирзаев, Б.Холидов, Н.А.Семенов, А.Муталлибов, Н.Ф.Солодовникова, В.Д.Шиллер. А.К.Аренда, И.Ф.Левицкий, Н.Халфин, О.Умаров, Г.А.Бондоревский ва бошқалар… Бу зотлар ўз касбининг ҳақиқий фидойилари эдилар.
Эсимда, 1950 йил Ленинград университетидан келган Александр Николаевич Болдирев институтимизнинг Шарқ факультети 3 ва 4-курс талабаларига “Форс мумтоз адабиёти”дан бир ой дарс бердилар. Домланинг форсий шеърларни гўзал талаффуз билан ўқишлари ҳаммамизда катта таассурот қолдирди. Жумладан, устознинг сабоқлари менинг ҳам кўнглимда бир умр муҳрланиб қолди. Кейинчалик тақдир тақозоси билан Ленинград университетига аспирантурага борганимда шу домла илмий ишимга раҳбар бўлдилар. Диссертация мавзуси “Мажолис ун-нафоис” асарининг илмий-танқидий матни ва адабий манба сифатида ўрганиш масаласи эди. Бу мавзу Александр Болдиревга ҳам жуда маъқул келган эди.
Хуллас, мен энди Навоий асарларини жиддий мутолаа қилишга киришдим. 1956 йилнинг бошлари эди. Домла жадаллик билан диссертацияни тугатишим зарурлигини, Навоий туғилган куни илмий ишим муҳокамага қўйилишини айтди. Мен ишни охирига етказолмай қолишдан хавотирда эканимни айтганимда, устоз бир ажиб гап айтдилар: “Бизлар ҳар йили, ҳатто Ленинградда даҳшатли уруш кетаётган пайтларда ҳам Навоийнинг таваллуд кунини катта-катта анжуманлар, навоийхонликлар билан ўтказиб келганмиз. Бу йил ҳам худди шундай бўлади. Сизнинг илмий ишингиз муҳокамаси ҳазратнинг туғилган кунига гўзал совға бўлади”.
Бу гаплар менинг ғайратимга ғайрат қўшди. Қолаверса, ишимни ҳазратнинг таваллуд кунлари муносабати билан ҳимояга қўйсам вақтдан ютар эканман. Чунки илмий ишлар муҳокамаси навбатга кўра белгиланар экан. Менинг навбатим эса бир ярим йилдан сўнг келаркан.
Натижа шу бўлдики, 1956 йилнинг 22 февраль куни академик илмий кенгашида номзодлик ишимни ҳимоя қилдим. Оппонентларим академик А.Н.Кононов, доцент Г.Костиговалар эди. Ўша куни сўзга чиққан олимларнинг Навоий сиймосига, унинг ижодига бўлган таважжуҳ ва ҳурматлари йиғилганларда катта таассурот қолдирди.
Дарҳақиқат, донишмандлар айтганидек, илм, ўқиш ва ўрганиш бизни бой ўтмишимизнинг маънавий ворисларига айлантиради. Илм, китоб кўнгил шамчироғидир. Бу ҳақиқатни ҳеч қачон унутмаслигимиз керак. Фарзандлар таълим-тарбияси фақат давлат иши эмас, бу оила уҳдаси ҳамдир. Болаларимиз ўз аждодлари қолдирган маънавий меросларни билишлари керак. Бунинг учун эса улар китоб билан дўст бўлишлари лозим бўлади. Зеро, аҳли илмлар айтганидек: “Китоблар қалбни ёритади, инсонни юксакликка кўтаради. Энг яхши орзу-истакларни уйғотади, ақлни чархлайди”.
Яратганга минг шукурки, бутун умрим илм ичида ўтмоқда. Икки қиз, бир ўғилни тарбиялаб вояга етказдим. Уларнинг бири биохимик, бири тиш доктори, бири қурувчи бўлди. Олти нафар неварамнинг учтаси олий маълумотли, магистратурани тугатди. Яна олти нафар эварам бор. Болаларим менинг соҳамга қизиқишмади. Аммо илмда ҳамжиҳатмиз. Фарзандларим – катта бахтим. Яна бир бахтим – яхши муҳитда, яхши ҳамкасблар билан ишладим. Бир жиҳатдан улар, қолаверса, улуғлар руҳияти мададкор бўлиб, шундай фаровон кунларга етиб келдим.
ТАҲРИРИЯТДАН: Инсон учун бошқалар уқтирган ҳақиқатлардан кўра ўзи англаганлари қадрлироқ бўлади. Бироқ бу ҳақиқатларни қўлга киритиш анчайин машаққатли. Бу йўл инсондан фидойиликни талаб этади.
Адабиётшунос олим, профессор Суйима Ғаниева ана шундай заҳматкаш ижодкорларимиздан биридир. У узоқ йиллик илмий изланишлари орқали ўзбек ўқувчисига мумтоз адабиётимизнинг буюк вакилларини таништиришдек масъулиятли ишда жонбозлик қилди. Бу йўлда ўнлаб рисолалар нашр этди.
Маълумки, буюк аждодларимиз ўзларининг ижодий мерослари билан жуда катта панд- насиҳат мактабини яратдилар. Энг қадимий ёзма ёдгорликлар саналмиш битиктошларни оламизми, Юсуф Хос Хожибнинг “ Қутадғу билиг” достонини оламизми, Аҳмад Югнакийнинг “Ҳибатул ҳақойиқ” номли беназир асарини мисол қилиб келтирамизми, буларнинг ҳар бири бадиий тафаккур ва инсоний фазилатларнинг ўзаро уйғунлигидан ташкил топган. Алишер Навоий асарлари эса бу тоифага мансуб асарларнинг энг сараларидир. Таъбир жоиз бўлса, ҳазратнинг асарлари шарқ шеърияти оламининг завол билмас чечакларидир. Токи, оламда сўз қадрини англагувчи инсонлар бор экан, ҳар бир авлод бу чечакларнинг янгича ифорини кашф этади.
Атоқли олима Суйима Ғаниева ўз ижодий фаолияти давомида ҳазрат Навоийнинг беназир ишқномаларини ўзига хос тарзда тадқиқ этиб келмоқда. Шу кунларда Суйима Ғаниева ўзларининг муборак 80 ёшини қаршилади. Ҳурматли олимамизни ана шу қутлуғ айём билан барча адабиётсеварлар номидан муборакбод этамиз.
«Ёшлик» журналининг 2012 йил 1-сонидан олинди.
Suyima G’anieva
KO’NGIL SHAMCHIROG’I
Adabiyotshunos olim, professor Suyima G’anieva 1932 yilda tug‘ilgan. O‘rta Osiyo davlat universiteti Sharq fakultetining eron filologiyasi bo‘limini tugatgan (1952). 1956 yili professor A.N. Boldirev rahbarligida “Alisher Navoiyning “Majolisun-nafois” tazkirasi” mavzuida nomzodlik dissertatsiyasini yoqladi. Navoiyshunos, o‘zbek mumtoz adabiyoti, fors mumtoz adabiyoti bo‘yicha mutaxassis. 1992 yili Beruniy nomidagi Davlat mukofotiga sazovor bo‘ldi. O‘sha yili “El-yurt hurmati” ordeni, 2008 yili “Buyuk xizmatlari uchun” ordeni berildi. Tehron, Nishopur, Kirmon, Pekin, Anqara, Moskva, Sankt-Peterburg, Boku, Tbilisi, Yerevan, Olmaota, Bishkek, Ashxobod, Dushanbe shaharlarida o‘tkazilgan xalqaro konferensiyalarda ilmiy ma’ruzalar qilgan. Besh yuzdan ortiq kitob, risola va maqolalar chop ettirgan. Ilmiy rahbarligi ostida to‘qqiz kishi o‘zining nomzodlik dissertatsiyasini yoqlagan. Hozirgi chog‘da bir qancha nomzodlik ishlariga rahbarlik qilmoqda.
dabiyotga qiziqish bolaligimdan boshlangan desam bir oz mubolag‘a qilgan bo‘laman. To‘g‘ri, yoshligimda xayolparastlik odatlarim bor edi. Ammo adabiyotga bo‘lgan chinakam ixlos talabalik yillarida sezildi. O‘qituvchilarimiz tavsiyasi bilan she’r yodlash va ifodali o‘qish mashg‘ulotlari menda she’riyatga, xususan, mumtoz adabiyotga havas uyg‘otdi. Mumtoz adabiyotni anglaganim sari hayratim, qiziqishim ortaverdi va meni adabiyot butunlay rom etib qo‘ydi.
Men 1956 yili Leningrad Davlat universitetida nomzodlik dissertatsiyasini yoqladim. O‘shanda dissertatsiyamning avtoreferati kitob holida chop etildi. Ilk marta qo‘limga olgan bu kitob men uchun juda qadrli edi. Esimda, bu kitobimni aynan tug‘ilgan kunimda qo‘limga olgan edim. Bu mening o‘z-o‘zimga sovg‘am edi.
1961 yil Alisher Navoiyning “Majolis un-nafois” asarining ilmiy-tanqidiy matni (arab yozuvida) kattagina so‘zboshi bilan nashr etildi. Shunda Moskva, Leningrad, Eron, Afg‘oniston, Turkiya olimlari bu kitobga juda katta qiziqish bildirdi va iloji bo‘lsa yuborishimizni so‘radilar. Bu kabi e’tiroflardan keyin menda shu asarni rus tiliga tarjima qilish orzusi paydo bo‘ldi. Leningradlik olim, ilmiy ustozim Aleksandr Nikolaevich Boldirevga bu haqda xat yozdim. Ustoz bundan behad xursand bo‘ldi va oq fotiha berdilar. Men zudlik bilan ishga kirishdim va qisqa fursatlarda tarjimani yakunladim. Bu tarjima 1970 yilda Alisher Navoiyning rus tilidagi 10 tomligining 9-tomida nashr qilindi. Bu ham mening ijoddagi ulkan yutuqlarimdan biri edi.
Keyinchalik “Majolis un-nafois” haqida o‘zbek, rus, ingliz, fors, olmon, frantsuz tillarida ellikka yaqin maqolam chop etildi. Bir qator xorijiy mamlakatlarda o‘tkazilgan xalqaro anjumanlarda ma’ruzalar qildim. Ammo bu asar haqidagi tadqiqotlarim keyinchalik ham davom etdi. “Majolis un-nafois”ning ikki forsiy tarjimasi 1945 yilda Eronda nashr qilingan. Britaniya muzeyida ham yana bir forsiy tarjimasi saqlanar ekan. Men buning mikrofilmini olishga muvaffaq bo‘ldim. Hozir Madrasda va Tehronda saqlanayotgan yana ikki forsiy tarjimasiga erishish umididaman.
“Majolis un-nafois”ning matni Alisher Navoiy asarlarining 15 tomligida o‘n ikkinchi tomdan, 20 tomligida izohlari bilan o‘n uchinchi tomdan o‘rin olgan. Yaqinda Respublikamizning 20 yilligiga sovg‘a qilingan Navoiyning mukammal asarlari 10 jildga jamlanib, uning to‘qqizinchi jildidan o‘rin oldi. Bu xayrli ishlarda mening ham o‘ziga xos ishtirokim borligidan behad mamnunman.
1962 yilda “Navoiy hayoti va ijodi” deb nomlangan kitobim chiqdi. Keyinchalik, 1968 yilda bu kitob qayta ishlanib, to‘ldirilgan holda chop etildi. Shu kunlarda esa yana yangi nashri kutilmoqda.
Umrim ne-ne ulug‘ zotlarning bebaho meroslarini varaqlash bilan o‘tdi. Men bu bilan har qancha faxrlansam arziydi. Ijodiy faoliyatim davomida turli xil mavzularda besh yuzdan ortiq maqola e’lon qildim. O‘nlab matn, yigirmaga yaqin tarjimalar va risolalarim chop etildi. Oddiy misol: “Kalila va Dimna” shu paytgacha olti marta nashr qilindi.
1991 yil Eronning Tehron shahrida joylashgan “Koxi Guliston” muzeyida saqlanayotgan Navoiyning o‘z qo‘li bilan yozilgan “Navodir un-nihol” devonini to‘rt tilda: o‘zbek, rus, ingliz va fors tillarida yozilgan so‘z boshi bilan nashr etishga muvaffaq bo‘ldim. Bu ish adabiy hayotimizda ham, shaxsiy hayotimda ham eng quvonchli voqea bo‘ldi. Hazratning yoshlarimiz ma’naviyatini shakllantirishda muhim asar hisoblangan “Siroj ul-muslimin” 1990 yilda, hayoti so‘nggida yozgan “Munojot”i 1991 yilda birinchi bo‘lib sevimli jurnalimiz “Yoshlik”da nashr etilgani meni behad shod qilgan edi.
Adabiyotdagi yutuqlarimda talabalikda saboq bergan ustozlarimning hissasi beqiyos. Biz talabalar Sharqshunoslik institutida urushdan keyingi anchayin og‘ir yillarda saboq oldik. U paytlarda institutlarda darsxonalar, stol-stullar yetishmas edi. Buning ustiga qishda auditoriyalarning sovuqligidan tuzuk o‘qiy olmasdik. Yangi o‘quv yili boshlanishi bilan talabalar paxta maydonlariga safarbar etilar edi. Ayni ilm o‘rganadigan paytda uch oylab paxtazorlarda sarson-sargardon bo‘lardik. Men bu gaplarni bugungi talaba yoshlarimiz yaratib qo‘yilgan shart-sharoitlarning qadriga yetsin deb aytib qo‘ymoqdaman.
Darhaqiqat, o‘rni kelganda bizlarga ta’lim-tarbiya bergan ulug‘ ustozlarimning nomlarini bir eslab qo‘ysam: A.Hamroev, S.Mirzaev, B.Xolidov, N.A.Semenov, A.Mutallibov, N.F.Solodovnikova, V.D.Shiller. A.K.Arenda, I.F.Levitskiy, N.Xalfin, O.Umarov, G.A.Bondorevskiy va boshqalar… Bu zotlar o‘z kasbining haqiqiy fidoyilari edilar.
Esimda, 1950 yil Leningrad universitetidan kelgan Aleksandr Nikolaevich Boldirev institutimizning Sharq fakulteti 3 va 4-kurs talabalariga “Fors mumtoz adabiyoti”dan bir oy dars berdilar. Domlaning forsiy she’rlarni go‘zal talaffuz bilan o‘qishlari hammamizda katta taassurot qoldirdi. Jumladan, ustozning saboqlari mening ham ko‘nglimda bir umr muhrlanib qoldi. Keyinchalik taqdir taqozosi bilan Leningrad universitetiga aspiranturaga borganimda shu domla ilmiy ishimga rahbar bo‘ldilar. Dissertatsiya mavzusi “Majolis un-nafois” asarining ilmiy-tanqidiy matni va adabiy manba sifatida o‘rganish masalasi edi. Bu mavzu Aleksandr Boldirevga ham juda ma’qul kelgan edi.
Xullas, men endi Navoiy asarlarini jiddiy mutolaa qilishga kirishdim. 1956 yilning boshlari edi. Domla jadallik bilan dissertatsiyani tugatishim zarurligini, Navoiy tug‘ilgan kuni ilmiy ishim muhokamaga qo‘yilishini aytdi. Men ishni oxiriga yetkazolmay qolishdan xavotirda ekanimni aytganimda, ustoz bir ajib gap aytdilar: “Bizlar har yili, hatto Leningradda dahshatli urush ketayotgan paytlarda ham Navoiyning tavallud kunini katta-katta anjumanlar, navoiyxonliklar bilan o‘tkazib kelganmiz. Bu yil ham xuddi shunday bo‘ladi. Sizning ilmiy ishingiz muhokamasi hazratning tug‘ilgan kuniga go‘zal sovg‘a bo‘ladi”.
Bu gaplar mening g‘ayratimga g‘ayrat qo‘shdi. Qolaversa, ishimni hazratning tavallud kunlari munosabati bilan himoyaga qo‘ysam vaqtdan yutar ekanman. Chunki ilmiy ishlar muhokamasi navbatga ko‘ra belgilanar ekan. Mening navbatim esa bir yarim yildan so‘ng kelarkan.
Natija shu bo‘ldiki, 1956 yilning 22 fevral kuni akademik ilmiy kengashida nomzodlik ishimni himoya qildim. Opponentlarim akademik A.N.Kononov, dotsent G.Kostigovalar edi. O‘sha kuni so‘zga chiqqan olimlarning Navoiy siymosiga, uning ijodiga bo‘lgan tavajjuh va hurmatlari yig‘ilganlarda katta taassurot qoldirdi.
Darhaqiqat, donishmandlar aytganidek, ilm, o‘qish va o‘rganish bizni boy o‘tmishimizning ma’naviy vorislariga aylantiradi. Ilm, kitob ko‘ngil shamchirog‘idir. Bu haqiqatni hech qachon unutmasligimiz kerak. Farzandlar ta’lim-tarbiyasi faqat davlat ishi emas, bu oila uhdasi hamdir. Bolalarimiz o‘z ajdodlari qoldirgan ma’naviy meroslarni bilishlari kerak. Buning uchun esa ular kitob bilan do‘st bo‘lishlari lozim bo‘ladi. Zero, ahli ilmlar aytganidek: “Kitoblar qalbni yoritadi, insonni yuksaklikka ko‘taradi. Eng yaxshi orzu-istaklarni uyg‘otadi, aqlni charxlaydi”.
Yaratganga ming shukurki, butun umrim ilm ichida o‘tmoqda. Ikki qiz, bir o‘g‘ilni tarbiyalab voyaga yetkazdim. Ularning biri bioximik, biri tish doktori, biri quruvchi bo‘ldi. Olti nafar nevaramning uchtasi oliy ma’lumotli, magistraturani tugatdi. Yana olti nafar evaram bor. Bolalarim mening sohamga qiziqishmadi. Ammo ilmda hamjihatmiz. Farzandlarim – katta baxtim. Yana bir baxtim – yaxshi muhitda, yaxshi hamkasblar bilan ishladim. Bir jihatdan ular, qolaversa, ulug‘lar ruhiyati madadkor bo‘lib, shunday farovon kunlarga yetib keldim.
TAHRIRIYATDAN: Inson uchun boshqalar uqtirgan haqiqatlardan ko‘ra o‘zi anglaganlari qadrliroq bo‘ladi. Biroq bu haqiqatlarni qo‘lga kiritish anchayin mashaqqatli. Bu yo‘l insondan fidoyilikni talab etadi.
Adabiyotshunos olim, professor Suyima G‘anieva ana shunday zahmatkash ijodkorlarimizdan biridir. U uzoq yillik ilmiy izlanishlari orqali o‘zbek o‘quvchisiga mumtoz adabiyotimizning buyuk vakillarini tanishtirishdek mas’uliyatli ishda jonbozlik qildi. Bu yo‘lda o‘nlab risolalar nashr etdi.
Ma’lumki, buyuk ajdodlarimiz o‘zlarining ijodiy meroslari bilan juda katta pand- nasihat maktabini yaratdilar. Eng qadimiy yozma yodgorliklar sanalmish bitiktoshlarni olamizmi, Yusuf Xos Xojibning “ Qutadg‘u bilig” dostonini olamizmi, Ahmad Yugnakiyning “Hibatul haqoyiq” nomli benazir asarini misol qilib keltiramizmi, bularning har biri badiiy tafakkur va insoniy fazilatlarning o‘zaro uyg‘unligidan tashkil topgan. Alisher Navoiy asarlari esa bu toifaga mansub asarlarning eng saralaridir. Ta’bir joiz bo‘lsa, hazratning asarlari sharq she’riyati olamining zavol bilmas chechaklaridir. Toki, olamda so‘z qadrini anglaguvchi insonlar bor ekan, har bir avlod bu chechaklarning yangicha iforini kashf etadi.
Atoqli olima Suyima G‘anieva o‘z ijodiy faoliyati davomida hazrat Navoiyning benazir ishqnomalarini o‘ziga xos tarzda tadqiq etib kelmoqda. Shu kunlarda Suyima G‘anieva o‘zlarining muborak 80 yoshini qarshiladi. Hurmatli olimamizni ana shu qutlug‘ ayyom bilan barcha adabiyotsevarlar nomidan muborakbod etamiz.
«Yoshlik» jurnalining 2012 yil 1-sonidan olindi.
