Рауф Парфи Ҳамлету Отелло тўғрисида ёзганда ҳам, Байрон ва Егише Чаренцга мактуб битганда ҳам, Тҳакур ва Вейденбаумга назира битганида ҳам Туркистон ва туркийларни, Ўзбекистон ва ўзбекларни ёзарди. Рауф Парфининг 1981 йилда ёзиган ва ўша замонда чоп этилган «Муктибодҳ дуоси» аталган шеъри гўё Ҳиндистон мавзуида. Аммо ундаги ташбиҳ ва тасвирга эътибор қилинг:

Токай шундоқ қолур муқаддас бу ер.
Кундуз талвасада, кеча жон узган,
Сўқир вужудларнинг шаҳпарлари йўқ,
Руҳ – ташлаб кетилган уй каби тўзган,
Кўз – туман пинжида сўнаётган чўғ.

Сўнг тасвир яна ҳам қуюқлашади, сатрлар ҳукмдай жаранглайди: «Юракнинг энг чуқур қоронғусида Қор ичра беркинган сингари қўрқув. Ул бўшлиқ, бемантиқ меҳроб имдоди, Ундан ўлим ҳиди гуп этиб урар, Умиднинг, илҳомнинг, гулнинг жаллоди, Қонли қиличини сермаб югурар». Ахир бунда «Токи пул, амалдир ҳукми ом чиндан, Ахлоқ есирликда, имон қолгай тул, Нафосат – бир латта, этик ичинда, Кўрки, инсонликнинг қиммати бир пул!»
(Абдулкарим Баҳриддиннинг «Рауф Парфи: Мен куйиниб сўзлайман,холос…» мақоласидан.)

ТАГОР ВА СРАБОН ЁМҒИРЛАРИ

Срабоннинг кўлкаси фироқ, совуқ…
Тагор

Шоир, чатака қуш уйғотди сени,
Паришон ёмғирлар ичра паришон.
Омонлик излайдир срабон сели,
Бир Ватан сўрайдир ғариб срабон.

Шоир юрагини очди ва ёмғир
Сўзларга айланди, ҳар недан жудо.
Ухлаб ётганларни уйғот, эй шоир,
Йўқса уммонларни тўнкарар худо.

Ахир ҳақиқатга эрк ҳам керак-ку…
Мандарда тангрилар ёвуздир ахир,
Бўрон кўзларига келмайдир уйқу.

Вайтаран тўғони доимо ҳозир…
Ёмғирларга чўкиб яшади шоир.
Урён юрак билан мангу қолди у.

1973

ТҲАКУРНИНГ ОХИРГИ ШЕЬРИ
(7.05.1941)

Айролиқ кунидир туғилган куним…
Робиндранатҳ ТҲАКУР

I. Соҳир Саравасти! Надир бу ақлим,
Надир тану надир дилу надир жон?
Бу қандай каҳкашон? Бу қайси иқлим?
Алдандимми туғилиб? Ростми? Ё ёлғон?..
Эй менинг паришон, эй шўрлик халқим,
Бағрим, қачон туғиласан, сен, қачон?!

Қрайиб тиркашар ўз музтар кўлкам,
Изиллар сўзимнинг маьюс жарангги.
Визиллар музларга бурканган кўклам,
Очиқ поёнларнинг баёнсиз рангги.

Совуқ қоронғунинг оппоқ садоси,
Бўғзимда бўғилар мусиқам, уним.
Ажр саҳаридир, ҳажр саҳроси,
Ал-видо кунимдир, туғилган куним.

II. Ай сен, она халқим, лойларга ботдим,
Пилла ҳаловатнинг ғилофидан чиқ!
Сўйилган сағримга заҳролуд қотдим,
Камолот сўқмоғи нақадар аччиқ.

Тириклар! Ёндирманг эски маьвони,
Сувларга бостирманг. Сизсиз ҳам битар.
Ҳавони қизғонманг, озод ҳавони,
Тупроқни булғаманг! О, Шива, етар!

Ерга қўйинг мени. Онамдир тупроқ,
Тобиниб ўпайин онамнинг изин.
Онамнинг юзини, ой юзида доғ.

Яшин беринг менга, чатнайин ўзим,
Менга денгиз беринг, дарёлар урфоқ,
Нафас беринг менга, берингиз Сўзим.

III. Изғирдим саргардон мен сизни излаб,
Товонимни тешди срабон, ёмғир.
Ўзимни лаьнатлаб, сизимни сизлаб
Ўлмай туриб ўлдим, сиз учун охир.

Ёниб айтдим, чексизликнинг чеки бор,
Чексизликнинг чекларига етармен.
Мендан рози бўлинг, тириклар, дўст-ёр,
Бир чимдим меҳрингиз олиб кетармен.

Менинг соғинганим қайларга кетди?
Тамом! Бор-йўғимни совуриб бўлдим,
Ўлимим соғинган додига етди.

Агар мен Коинот бўлсам, Мен – Тўлдим.
Хайр, хайр энди! Биз кетдик? Ул кетди?
Мен букун туғилдим. Мен бу кун ўлдим.

IV. Ўзимни топканда сизни қидирдим,
Унутдим ўзимни, топдим еримни.
Мен сизга бир дунё, дунё қолдирдим,
Мен сизга қолдирдим қонли шеьримни.

Сафарим олдидан яна ўйладим,
Начора, қарзларим кўп эди,эсиз.
Йаманинг руҳига сокин сўйладим,
Уёқларда қайндай яшайман сизсиз?

Ўғри ташлаб кетган бир тугин молим,
Мен ортиб кўчмасман, сизга бу тугин.
Сизсиз уёқларда не кечар ҳолим,

Сиз бор нарса йўқ. Томирда тугун,
Юзингизда кўрдим Аллоҳ жамолин.
Охирги сафарим. Мен туғилган кун.

2003

* * *

Тирик ўликзорга сен учун келди…
Робиндранатҳ ТҲАКУР

Шоир, Илҳомнинг бир қўлида ханжар,
Бир қўлида порлар зумуррад маржон.
Қоқар вужудингнинг эшигин, очар.
У сендан мурувват кутмас ҳеч қачон.

Кўзларингнинг дарчасини очадир,
Танингга тўлдирар англанмас ғулув.
Сени фалакларга тортиб учадир,
Борлиқни сен бирла ютмак истар у.

Ўлимнинг қоронғу қаьридан келар,
Юрагингга кирар сувайдо каби.
Сенинг журьатингни Аллоҳдан тилар,
Сенинг жасоратинг унинг матлаби.

Ярим дунё унга керакмас фақат,
Бутун коинотни забт этмаги шарт.

2003

«Муктибодҳ дуоси» шеъридаги тузатишлар Рауф Парфи қўли билан қилинган.

Айрим сўзларга изоҳлар:

Саравасти – Фан ва санҳат илоҳаси
Шива — Бунёд ва барбод маьбуди
Срабон – Тинимсиз ёмғир ёғадиган ой
Йама – У дунё, ўлим маьбуди.

      Rauf Parfi Hamletu Otello to’g’risida yozganda ham, Bayron va Yegishe Charentsga maktub bitganda ham, Thakur va Veydenbaumga nazira bitganida ham Turkiston va turkiylarni, O’zbekiston va o’zbeklarni yozardi. Rauf Parfining 1981 yilda yozigan va o’sha zamonda chop etilgan «Muktibodh duosi» atalgan she’ri go’yo Hindiston mavzuida. Ammo undagi tashbih va tasvirga e’tibor qiling:

Tokay shundoq qolur muqaddas bu yer.
Kunduz talvasada, kecha jon uzgan,
So’qir vujudlarning shahparlari yo’q,
Ruh – tashlab ketilgan uy kabi to’zgan,
Ko’z – tuman pinjida so’nayotgan cho’g’.

So’ng tasvir yana ham quyuqlashadi, satrlar hukmday jaranglaydi: «Yurakning eng chuqur qorong’usida Qor ichra berkingan singari qo’rquv. Ul bo’shliq, bemantiq mehrob imdodi, Undan o’lim hidi gup etib urar, Umidning, ilhomning, gulning jallodi, Qonli qilichini sermab yugurar». Axir bunda «Toki pul, amaldir hukmi om chindan, Axloq yesirlikda, imon qolgay tul, Nafosat – bir latta, etik ichinda, Ko’rki, insonlikning qimmati bir pul!»
(Abdulkarim Bahriddinning «Rauf Parfi: Men kuyinib so’zlayman,xolos…» maqolasidan.)

TAGOR VA SRABON YoMG’IRLARI

Srabonning ko’lkasi firoq, sovuq…
Tagor

Shoir, chataka qush uyg’otdi seni,
Parishon yomg’irlar ichra parishon.
Omonlik izlaydir srabon seli,
Bir Vatan so’raydir g’arib srabon.

Shoir yuragini ochdi va yomg’ir
So’zlarga aylandi, har nedan judo.
Uxlab yotganlarni uyg’ot, ey shoir,
Yo’qsa ummonlarni to’nkarar xudo.

Axir haqiqatga erk ham kerak-ku…
Mandarda tangrilar yovuzdir axir,
Bo’ron ko’zlariga kelmaydir uyqu.

Vaytaran to’g’oni doimo hozir…
Yomg’irlarga cho’kib yashadi shoir.
Uryon yurak bilan mangu qoldi u.

1973

THAKURNING OXIRGI ShEЬRI
(7.05.1941)

Ayroliq kunidir tug’ilgan kunim…
Robindranath THAKUR

I. Sohir Saravasti! Nadir bu aqlim,
Nadir tanu nadir dilu nadir jon?
Bu qanday kahkashon? Bu qaysi iqlim?
Aldandimmi tug’ilib? Rostmi? Yo yolg’on?..
Ey mening parishon, ey sho’rlik xalqim,
Bag’rim, qachon tug’ilasan, sen, qachon?!

Qrayib tirkashar o’z muztar ko’lkam,
Izillar so’zimning maьyus jaranggi.
Vizillar muzlarga burkangan ko’klam,
Ochiq poyonlarning bayonsiz ranggi.

Sovuq qorong’uning oppoq sadosi,
Bo’g’zimda bo’g’ilar musiqam, unim.
Ajr saharidir, hajr sahrosi,
Al-vido kunimdir, tug’ilgan kunim.

II. Ay sen, ona xalqim, loylarga botdim,
Pilla halovatning g’ilofidan chiq!
So’yilgan sag’rimga zahrolud qotdim,
Kamolot so’qmog’i naqadar achchiq.

Tiriklar! Yondirmang eski maьvoni,
Suvlarga bostirmang. Sizsiz ham bitar.
Havoni qizg’onmang, ozod havoni,
Tuproqni bulg’amang! O, Shiva, yetar!

Yerga qo’ying meni. Onamdir tuproq,
Tobinib o’payin onamning izin.
Onamning yuzini, oy yuzida dog’.

Yashin bering menga, chatnayin o’zim,
Menga dengiz bering, daryolar urfoq,
Nafas bering menga, beringiz So’zim.

III. Izg’irdim sargardon men sizni izlab,
Tovonimni teshdi srabon, yomg’ir.
O’zimni laьnatlab, sizimni sizlab
O’lmay turib o’ldim, siz uchun oxir.

Yonib aytdim, cheksizlikning cheki bor,
Cheksizlikning cheklariga yetarmen.
Mendan rozi bo’ling, tiriklar, do’st-yor,
Bir chimdim mehringiz olib ketarmen.

Mening sog’inganim qaylarga ketdi?
Tamom! Bor-yo’g’imni sovurib bo’ldim,
O’limim sog’ingan dodiga yetdi.

Agar men Koinot bo’lsam, Men – To’ldim.
Xayr, xayr endi! Biz ketdik? Ul ketdi?
Men bukun tug’ildim. Men bu kun o’ldim.

IV. O’zimni topkanda sizni qidirdim,
Unutdim o’zimni, topdim yerimni.
Men sizga bir dunyo, dunyo qoldirdim,
Men sizga qoldirdim qonli sheьrimni.

Safarim oldidan yana o’yladim,
Nachora, qarzlarim ko’p edi,esiz.
Yamaning ruhiga sokin so’yladim,
Uyoqlarda qaynday yashayman sizsiz?

O’g’ri tashlab ketgan bir tugin molim,
Men ortib ko’chmasman, sizga bu tugin.
Sizsiz uyoqlarda ne kechar holim,

Siz bor narsa yo’q. Tomirda tugun,
Yuzingizda ko’rdim Alloh jamolin.
Oxirgi safarim. Men tug’ilgan kun.

2003

* * *

Tirik o’likzorga sen uchun keldi…
Robindranath THAKUR

Shoir, Ilhomning bir qo’lida xanjar,
Bir qo’lida porlar zumurrad marjon.
Qoqar vujudingning eshigin, ochar.
U sendan muruvvat kutmas hech qachon.

Ko’zlaringning darchasini ochadir,
Taningga to’ldirar anglanmas g’uluv.
Seni falaklarga tortib uchadir,
Borliqni sen birla yutmak istar u.

O’limning qorong’u qaьridan kelar,
Yuragingga kirar suvaydo kabi.
Sening jurьatingni Allohdan tilar,
Sening jasorating uning matlabi.

Yarim dunyo unga kerakmas faqat,
Butun koinotni zabt etmagi shart.

2003

«Muktibodh duosi» she’ridagi tuzatishlar Rauf Parfi qo’li bilan qilingan.

Ayrim so’zlarga izohlar:

Saravasti – Fan va sanhat ilohasi
Shiva — Bunyod va barbod maьbudi
Srabon – Tinimsiz yomg’ir yog’adigan oy
Yama – U dunyo, o’lim maьbudi.