ТОКИ ШЕЪР ТИРИК ЭКАН…
Хуршид Даврон
Ўзбекистон халқ шоири
Эшқобил Шукурнинг сизга тақдим этилаётган шеърларини ўқир эканман, онгу шууримда мана бу ўйлар пайдо бўлди:
Бугунги асл маъносини йўқотиб бораётган дунёда инсонийликни, эзгуликни шивирлаган шеър ўт ва олов сочаётган бомбалар-у тўпларга қарши тура оладиган ягона инсоний ҳимоядир. Шеър ҳеч кимга керак эмасдек туюлган бир пайтда бу гапни айтиш нечоғли асоссиз туюлмасин, мен бу гапни қайта-қайта такрорлайман: эзгуликнинг жунайдуллоси – кичик қўшини бўлмиш шеърият тирик экан, дунё тирикдир. Ҳатто мавжудотнинг ўзи Яратган сўзидан ва шеъридан пайдо бўлган, деган ўйга бораман баъзан.
Фақат Адабиёт ва Шеър инсон юрагига кира олади, уни нур ва меҳр билан тўлдира олади. Бошқа ҳеч нарса: на сиёсат, на матбуот, на телевидение ва радио, на интернет бу ишни эплай олади. Бугун дунёни санъату адабиёт қўлидан тортиб олган бизнес (пул) бошқариб турганда бу гапларни айтиш бениҳоя аччиқ ва аламлидир.
Яна баъзан дунёда ҳамма шеър аллақачонлар ёзилгандай туюлади менга. Аммо, ҳар гал бу “баъзан”ни рад этгандай юракларни титроққа соладиган шеърларга дуч келавераман. Зеро шеър бамисоли муҳаббатдай. “Муҳаббат ул ўзи эски нарса, лекин ҳар бир юрак уни янгартар”.
Бу шеърлар елкасини йиллар залвори босса-да, ярим асрлик масофани ортда қолдириб, покиза фаслга, ўша уч ёшига, беғубор кунларга қайтишни орзу қилган юракдан туғилган. Бу юрак шаҳарнинг сиқиқ муҳитидан абадият оралаб ўтган ёлғизоёқ йўлга, олтин боши эгик бошоқлари мавжланган зарҳал буғдойзорга, кўнгилни гул билан тўлдирган алвон далага талпинади. Ўша томонларда:
Ойнинг ёруғида, оқшом бағрида
Ялпиз япроғида ухлар хонқизи…
Ўша олисларда:
Хазонли боғларнинг хазин ҳасрати
Шамолни уйғотар сокин руҳимда…
Янада олисларда:
Сафма-саф тизилган дарахтлар қошида
“Қуръон” ўқир эди кекса бир Шамол.
Мен бу шеърларни таҳлил қилишни истамайман. Зеро, баъзан шеърни таҳлил қилиш уни ўлдириш билан баробардир. Мен фақат бу шеърлар ўзбек шеърияти дафтарига ёзилган энг сара асарлар қаторига қўшилишига ишонаман.
Нотинч дунёда, бир неча бўлакка бўлиниб, бир-бирини маҳв этишга чоғланган дунёда Ер сайёраси ўқини заиф бармоқлари билан ушлаб турган эзгулик лашкари ичида адабиёт, унинг жунайдуллоси — шеър борлигига ишонаман. Эшқобил Шукурнинг бугун сизга тақдим этилаётган шеърлари аллақачонлар ўша қўшинга бориб қўшилганига ҳам ишончим комил. Уларни (умуман эзгуликни ифода этувчи ҳар бир шеърни) мутолаа қилар экансиз, сиз ўша заиф бармоқларга куч ва қувват қўшишингизга ишонинг.
Эшқобил Шукур
ОЛТИН БОШИ ЭГИК БОШОҚЛАР...
(туркум)
***
Ёз оқшоми… Шом шамолида
Шовуллайди олтин буғдойзор.
Бошоқларнинг ҳайрон ҳолида
Тўлиб кетган кўнглим рамзи бор.
Олислардан ой боқар хомуш,
Елдай эсар тирик мусиқа…
Эшитилар най каби нолиш:
“Арзим бордир фақат Ўзига”.
Бошим эгик ўтаман бундан,
Тўкилади дилдан титроқлар
Ва жавдираб боқар изимдан
Олтин боши эгик бошоқлар…
11.06.13.
БУҒДОЙЗОРНИ ОРАЛАБ
Бу бўлғай дарду ишқ ойини, ваҳ-ваҳ.
Алишер Навоий
Зарҳал буғдойзорни оралаб,
Ёлғизоёқ йўлда борардим…
Уфқда бир қора қоралаб,
Тўлган дилим шомга ёрардим.
Бу қандайин сир эди, ваҳ-ваҳ,
Бу қандай шом, билмадим, оллаҳ?…
Чарх урарди буғдойзор узра
Шомнинг шаддод қалдирғочлари,
Руҳимдаги гардни супурар
Буғдойларнинг олтин сочлари.
Бу қандайин сир эди, ваҳ-ваҳ,
Бу қандай шом, огаҳ эт, оллаҳ.
Бир бўй эсар жаннатдан улги,
Шафақларда вақт ва бахт талош.
Лабларимда кулмаган кулги,
Кўзларимда тўкилмаган ёш.
Бу қандайин сир эди, ваҳ-ваҳ,
Бу қандай шом, хабар бер, оллаҳ.
Тинглаяпман шом палласини,
Зор кўнглимда оҳанг ўйини.
Она Ернинг илк алласини,
Буғдойзор ва осмон куйини.
Бу қандайин сир эди, ваҳ-ваҳ,
Бу қандай шом, билмадим, оллаҳ.
Уфқларда қораяр излар,
Руҳимни жим етаклар оқшом…
Кўзларимда уйғонар кўзлар,
Юрагимга чўка бошлар шом.
Бу қандайин сир эди, ваҳ-ваҳ,
Бу қандай шом, билмадим, оллаҳ…
09.06.13.
ОЛИС БИР ХОТИРА
Сафма-саф тизилган дарахтлар қошида
“Қуръон” ўқир эди кекса бир Шамол
Осмон ҳилпирарди унинг бошида
ва мангу иқбол.
Минг йиллик йўлчидай ҳорғин дарёда
“Инжил”ни ичарди чанқаб қолган Сув,
Шунда туғиларди маъсум шаббода
ва дилбар қайғу.
Кўз ёшлар сочилиб ётган кечада
Отам мени, мен хаёлни етаклаб,
Жимгина борардик олис эртага
атак-чечаклаб.
Уч ёшда эдимми, тўрт ёшдами ё,
Томошо қилардим ерни, осмонни,
Худони томошо қилгандай гўё
ва гўзал имонни.
Тонготар қушлари бошларди зикр,
Мени уйғотарди шамол шеваси.
Мен меҳрга, менга тўларди меҳр
ва осмон меваси
Ўтиб боравердим ойдан ойларга
Кунларнинг кифтида ўйноқлаб масрур.
Етдим кўнглимдаги мавҳум жойларга
ва ажойиб сурур.
Сафма-саф тизилган дарахтлар қошида…
***
Қаёққа, олтин сув, қаёққа?
Хуан Рамон Хименес
Хазонли боғларнинг хазин ҳасрати
Шамолни уйғотар сокин руҳимда.
Донишманд ҳайратим, гўдак ҳайратим,
Бундай Куз кўрмаган етмиш иқлимда.
Қайси ой қизи у, қайси йил қизи?
Қандай арзандаси қайси асрнинг?
Олтин япроқларда кўзининг изи
Ва бор нафосати тўртта фаслнинг.
Унинг ҳақиқатин англат менга сен,
Сирларин кўз ёшдай киприкларга туз.
Билмайман, қаёққа бораяпман мен,
Билмайман, қаёққа бораяпти Куз?
ЮРАГИМДА БИР МАСЖИД ҚУРСАМ
Уфқларга туташиб кетган
Йўллар билан ибодат қилсам…
Боғда энди камолга етган
Гуллар билан ибодат қилсам.
Ойботарда руҳимдан ўтган
Тушлар билан ибодат қилсам,
Саҳар-саҳар тонгни уйғотган
Қушлар билан ибодат қилсам.
Ой нурида ярқираб оққан
Дарё билан ибодат қилсам,
Гўё Момо Ҳавводай боққан
Ҳаво билан ибодат қилсам…
Адирларда хаёлдай елган
Шамол билан ибодат қилсам,
Тупроқ билан, дарахтлар билан,
Бор ҳол билан ибодат қилсам…
Юрагимда бир масжид қурсам,
Унда қушлар, йўл, дарё, осмон…
ҳаммалари келиб жам бўлса,
Қалдирғочлар айтганда азон…
Уфқларга туташиб кетган
Йўллар билан ибодат қилсам,
Жуда олис сафарга чиққан
Йиллар билан ибодат қилсам…
10.06.13.
ҲАВАС
Ойнинг ёруғида, оқшом бағрида
Ялпиз япроғида ухлар хонқизи…
Ухлар саболарнинг хуш ардоғида
Кўнглимнинг адашиб қолган юлдузи.
Хонқизи… жонқизи… шонқизи…
Пайт келиб, қачондир… тун адоғида
Шовқинлар, ташвишлар бўлганда абас.
Ялпиз япроғида, ой ардоғида
Мен ҳам хонқизидай ором олсам бас.
Хонқизи… жонқизи… шонқизи…
15.06.13.
СОДДА ВА МУРАККАБ ГАП
Далаларга жим чўкар оқшом,
Ўйга ботар уфқлар пурғам…
Чиқиб келар дилдан номус-шон,
Бўлгим келар кўп яхши одам.
Йироқларда йилтиллар юлдуз,
Шарқ бошида кўринар ой ҳам.
Виждон билан ке-етсам изма-из,
Бўлсам дейман кўп яхши одам…
Менга дарахт тилида шамол
Хўб сирларни шивирлар бу дам.
Боларидай териб ўтсам бол,
Бўлсам дейман кўп яхши одам.
15.06.13
СОДДАДИЛ ВА МУРАККАБДИЛ
Қандай ғаройибсан, қандай ажойиб,
Қуш каби жавдираб боқасан…
Келасан-да, синиқ жилмайиб,
Кўнглимга чироқлар ёқасан.
Сен оддий, о, қанча мураккабман мен,
Қанча содда бўлсанг, шунча нурлисан.
Ҳарқалай, англадим мендан кўра сен
Худога жудаям тушунарлисан.
18.06.13
КЎНГИЛ ЁШИ
Кўнглим гулга тўлди алвон даладай,
Унда ялпизбўйли еллар елади.
Ҳув китоб қўлтиқлаб юрган боладай,
Менинг гўзал шеърлар ёзгим келади.
Куйлаш ва сўйлашнинг кўпдир сабаби,
Кузги хирмонлардай кўнглим тўлади.
Ҳув, тарихни кифтлаб юрган чол каби
Гўзал ҳикоялар айтгим келади.
Умр баҳорими, кузми, қишими,
Улуғлаб ўтарман улуғ ҳаётни.
Ҳар ким яшаб ўтсин кўнгил ёшини,
Ҳар дил Ватан тутсин Адабиётни.
09.06.13
АРЗИ ҲОЛ
Юракда енгил бир шамол айланди,
Бошимда бошқа бир ҳилол айланди.
Шоирдан хабар ол, шу дамда менга
Билмасман заволми, камол айланди.
Аста қўлларингга суянсам дейман,
Қайғунинг ичидан қувонсам дейман.
Шоирдан хабар ол, кўнглим безовта,
Кимгадир руҳимни инонсам дейман.
Кечикиб қолдингми, синглим Қалдирғоч,
Сен-чи ҳиммат беги бек оғам, Оғоч.
Шамол қанотига узун хат ёздим,
Худойим кўнглимдан сўрганда хирож.
Юракда енгил бир шамол айланди,
Бошимда бошқа бир ҳилол айланди.
Шоирдан хабар ол, шу дамда менга
Билмасман заволми, камол айланди.
ТУНГГИ ПОЕЗДДА
Ёмғирли дераза ортидан
Югуриб ўтади чироқлар.
Сўнг қоронғи қирлар бағридан
Хўрсиниб қарайди йироқлар.
Тингланса, ёқимли темир товуш ҳам,
Англанса, қайғу ҳам гўзалдир жуда.
Қора уфқларга чўкаётир ғам,
Ўксиниб қолади қирлар осуда.
***
Сирлашади дала ва шамол,
Ортимдан жим эргашар дарахт.
Фариштадай кўрсатар жамол,
Қўл ушлашиб қайғу билан бахт.
Сирлашади дала ва шамол,
Паришонман, жуда паришон.
Учрашувга кечикди хаёл
Ва недандир ичикди виждон.
Ўзин оқлаб-қоралаб кўнглим,
Тун кечага дардини ёрар.
Қоронғилик оралаб кўнглим
Яратганни ўрганиб борар.
БОЛАЖОН
Сабо нафаслисан, сабоҳ юзлисан,
Сен соҳибжамолсан, сен соҳибкамол…
Сувлар товушидай ажиб сўзлисан,
Сен ноннинг исидан тероласан бол.
Юрсанг, қадамингда гуллайди чақмоқ,
Баҳорларни туғар сенга деб боғлар.
Сен аскар шамоллар топинган байроқ,
Кифтин тутиб турар мўйсафид тоғлар.
Шамолдай эркинсан, сувдай ҳалолсан,
Сут каби азизсан, жон каби болсан,
Соҳибистиқболсан, соҳибкамолсан…
“ҚАДИМГИ ДАФТАР”ДАН
Оқўтовни нортуя
етти марта айланса,
Чангароқ осмонида
етти гўзал сайланса…
Қизил тандир тоб еса,
кунларим пишса ҳил-ҳил,
Тунларим кулиб турса,
ой билан ўйнаса дил.
Ўзим қалдирғоч бўлсам,
сўзим суюнчи бўлса,
Кўнглимда титраб ўсган
қамишлар найчи бўлса…
Момомдай даштларимнинг
жони, эркаси бўлсам,
бу даштлар менга тўлса,
мен бу даштларга тўлсам…
Ўзим қалдирғоч бўлсам,
Сўзим суюнчи бўлса…
ОРЗУ
Даҳолар кўнглига чўғ ташлаган сир,
Осмон мактубларин мангу мавзуси.
Азал зулматларин кесиб ўтган нур –
Инсонни инсондай кўрмак орзуси.
Минг йиллар бери-ю, минг йиллар нари,
Юлдузлар остида, замин устида
Ўтди қанча жаҳон пайғамбарлари
Шу ният дастида, шу ўй қасдида.
Қанча тарихларни қум босганида,
Селларда қолганда эллар қайғуси,
Нишлайверди пирлар қабристонида –
Инсонни инсондай кўрмак орзуси.
Ўзинг асра бизни, эй қодир худо,
Пасткаш заволидан, аблах ҳолидан.
Разил кимсалардай қилмагил жудо
Инсонни инсонлик истиқболидан.
Яссавийни буюк чиллага солган,
Навоий қалбининг олий туйғуси.
Бухорий бошида ойдай юксалган –
Инсонни инсондай кўрмак орзуси.
Даҳолар кўнглига чўғ ташлаган сир,
Осмон мактубларин мангу мавзуси.
Азал зулматларин кесиб ўтган нур –
Инсонни инсондай кўрмак орзуси.
Манба: «Китоб дунёси» газетаси
Bugun she’riyatimizning zabardast ijodkori, mening dilga yaqin ukajo’ramu uzoq yillik safdoshim, xizmatdoshim Eshqobil Shukur 60 yoshga to’ldi. Shoirligi barobar chinakam so’zchi, asl tadqiqotchi do’stimni chin yurakdan qutlayman.
TOKI SHE’R TIRIK EKАN…
Xurshid Davron — Oʼzbekiston xalq shoiri
Eshqobil Shukurning sizga taqdim etilayotgan sheʼrlarini oʼqir ekanman, ongu shuurimda mana bu oʼylar paydo boʼldi:
Bugungi asl maʼnosini yoʼqotib borayotgan dunyoda insoniylikni, ezgulikni shivirlagan sheʼr oʼt va olov sochayotgan bombalar-u toʼplarga qarshi tura oladigan yagona insoniy himoyadir. Sheʼr hech kimga kerak emasdek tuyulgan bir paytda bu gapni aytish nechogʼli asossiz tuyulmasin, men bu gapni qayta-qayta takrorlayman: ezgulikning junaydullosi – kichik qoʼshini boʼlmish sheʼriyat tirik ekan, dunyo tirikdir. Hatto mavjudotning oʼzi Yaratgan soʼzidan va sheʼridan paydo boʼlgan, degan oʼyga boraman baʼzan.
Faqat Аdabiyot va Sheʼr inson yuragiga kira oladi, uni nur va mehr bilan toʼldira oladi. Boshqa hech narsa: na siyosat, na matbuot, na televidenie va radio, na internet bu ishni eplay oladi. Bugun dunyoni sanʼatu adabiyot qoʼlidan tortib olgan biznes (pul) boshqarib turganda bu gaplarni aytish benihoya achchiq va alamlidir.
Yana baʼzan dunyoda hamma sheʼr allaqachonlar yozilganday tuyuladi menga. Аmmo, har gal bu “baʼzan”ni rad etganday yuraklarni titroqqa soladigan sheʼrlarga duch kelaveraman. Zero sheʼr bamisoli muhabbatday. “Muhabbat ul oʼzi eski narsa, lekin har bir yurak uni yangartar”.
Eshqobil Shukurning bu turkumdagi sheʼrlari tabiiy ravishda, shoirning oldingi sheʼrlariga hamohang, ammo yangi ranglar qoʼshilgani bilan eʼtiborlidir. Oʼsha tanish ohang – shoirni boshqalardan ajratib, “Bu Eshqobil Shukur sheʼri” deb shivirlagan ohang yangi rangin tuygʼular, yangi timsollar bilan oʼrangan. Bu sheʼrlardan ufurib turgan xazinlik, oʼsha koʼhna – sheʼrni sheʼr qilib kelgan, hech qachon baqirmaydigan, faqat shivirlaydigan xazinlik, kishini tushkunlikka emas, yorugʼlikka chorlaydigan xazinlik yorqin tus olgani va tozaligi, Ibrohim muallim aytmoqchi, “jadidiy” maʼnosi bilan ajralib turadi.
Bu sheʼrlar yelkasini yillar zalvori bossa-da, yarim asrlik masofani ortda qoldirib, pokiza faslga, oʼsha uch yoshiga, begʼubor kunlarga qaytishni orzu qilgan yurakdan tugʼilgan. Bu yurak shaharning siqiq muhitidan abadiyat oralab oʼtgan yolgʼizoyoq yoʼlga, oltin boshi egik boshoqlari mavjlangan zarhal bugʼdoyzorga, koʼngilni gul bilan toʼldirgan alvon dalaga talpinadi. Oʼsha tomonlarda:
Oyning yorugʼida, oqshom bagʼrida
Yalpiz yaprogʼida uxlar xonqizi…
Oʼsha olislarda:
Xazonli bogʼlarning xazin hasrati
Shamolni uygʼotar sokin ruhimda…
Yanada olislarda:
Safma-saf tizilgan daraxtlar qoshida
“Qurʼon” oʼqir edi keksa bir Shamol.
Men bu sheʼrlarni tahlil qilishni istamayman. Zero, baʼzan sheʼrni tahlil qilish uni oʼldirish bilan barobardir. Men faqat bu sheʼrlar oʼzbek sheʼriyati daftariga yozilgan eng sara asarlar qatoriga qoʼshilishiga ishonaman.
Notinch dunyoda, bir necha boʼlakka boʼlinib, bir-birini mahv etishga chogʼlangan dunyoda Yer sayyorasi oʼqini zaif barmoqlari bilan ushlab turgan ezgulik lashkari ichida adabiyot, uning junaydullosi — sheʼr borligiga ishonaman. Eshqobil Shukurning bugun sizga taqdim etilayotgan sheʼrlari allaqachonlar oʼsha qoʼshinga borib qoʼshilganiga ham ishonchim komil. Ularni (umuman ezgulikni ifoda etuvchi har bir sheʼrni) mutolaa qilar ekansiz, siz oʼsha zaif barmoqlarga kuch va quvvat qoʼshishingizga ishoning.
Eshqobil Shukur
OLTIN BOSHI EGIK BOSHOQLАR…
(turkum)
***
Yoz oqshomi… Shom shamolida
Shovullaydi oltin bugʼdoyzor.
Boshoqlarning hayron holida
Toʼlib ketgan koʼnglim ramzi bor.
Olislardan oy boqar xomush,
Yelday esar tirik musiqa…
Eshitilar nay kabi nolish:
“Аrzim bordir faqat Oʼziga”.
Boshim egik oʼtaman bundan,
Toʼkiladi dildan titroqlar
Va javdirab boqar izimdan
Oltin boshi egik boshoqlar…
11.06.13.
BUGʼDOYZORNI ORАLАB
Bu boʼlgʼay dardu ishq oyini, vah-vah.
Аlisher Navoiy
Zarhal bugʼdoyzorni oralab,
Yolgʼizoyoq yoʼlda borardim…
Ufqda bir qora qoralab,
Toʼlgan dilim shomga yorardim.
Bu qandayin sir edi, vah-vah,
Bu qanday shom, bilmadim, ollah?…
Charx urardi bugʼdoyzor uzra
Shomning shaddod qaldirgʼochlari,
Ruhimdagi gardni supurar
Bugʼdoylarning oltin sochlari.
Bu qandayin sir edi, vah-vah,
Bu qanday shom, ogah et, ollah.
Bir boʼy esar jannatdan ulgi,
Shafaqlarda vaqt va baxt talosh.
Lablarimda kulmagan kulgi,
Koʼzlarimda toʼkilmagan yosh.
Bu qandayin sir edi, vah-vah,
Bu qanday shom, xabar ber, ollah.
Tinglayapman shom pallasini,
Zor koʼnglimda ohang oʼyini.
Ona Yerning ilk allasini,
Bugʼdoyzor va osmon kuyini.
Bu qandayin sir edi, vah-vah,
Bu qanday shom, bilmadim, ollah.
Ufqlarda qorayar izlar,
Ruhimni jim yetaklar oqshom…
Koʼzlarimda uygʼonar koʼzlar,
Yuragimga choʼka boshlar shom.
Bu qandayin sir edi, vah-vah,
Bu qanday shom, bilmadim, ollah…
09.06.13.
OLIS BIR XOTIRА
Safma-saf tizilgan daraxtlar qoshida
“Qurʼon” oʼqir edi keksa bir Shamol
Osmon hilpirardi uning boshida
va mangu iqbol.
Ming yillik yoʼlchiday horgʼin daryoda
“Injil”ni ichardi chanqab qolgan Suv,
Shunda tugʼilardi maʼsum shabboda
va dilbar qaygʼu.
Koʼz yoshlar sochilib yotgan kechada
Otam meni, men xayolni yetaklab,
Jimgina borardik olis ertaga
atak-chechaklab.
Uch yoshda edimmi, toʼrt yoshdami yo,
Tomosho qilardim yerni, osmonni,
Xudoni tomosho qilganday goʼyo
va goʼzal imonni.
Tongotar qushlari boshlardi zikr,
Meni uygʼotardi shamol shevasi.
Men mehrga, menga toʼlardi mehr
va osmon mevasi
Oʼtib boraverdim oydan oylarga
Kunlarning kiftida oʼynoqlab masrur.
Yetdim koʼnglimdagi mavhum joylarga
va ajoyib surur.
Safma-saf tizilgan daraxtlar qoshida…
***
Qayoqqa, oltin suv, qayoqqa?
Xuan Ramon Ximenes
Xazonli bogʼlarning xazin hasrati
Shamolni uygʼotar sokin ruhimda.
Donishmand hayratim, goʼdak hayratim,
Bunday Kuz koʼrmagan yetmish iqlimda.
Qaysi oy qizi u, qaysi yil qizi?
Qanday arzandasi qaysi asrning?
Oltin yaproqlarda koʼzining izi
Va bor nafosati toʼrtta faslning.
Uning haqiqatin anglat menga sen,
Sirlarin koʼz yoshday kipriklarga tuz.
Bilmayman, qayoqqa borayapman men,
Bilmayman, qayoqqa borayapti Kuz?
YuRАGIMDА BIR MАSJID QURSАM
Ufqlarga tutashib ketgan
Yoʼllar bilan ibodat qilsam…
Bogʼda endi kamolga yetgan
Gullar bilan ibodat qilsam.
Oybotarda ruhimdan oʼtgan
Tushlar bilan ibodat qilsam,
Sahar-sahar tongni uygʼotgan
Qushlar bilan ibodat qilsam.
Oy nurida yarqirab oqqan
Daryo bilan ibodat qilsam,
Goʼyo Momo Havvoday boqqan
Havo bilan ibodat qilsam…
Аdirlarda xayolday yelgan
Shamol bilan ibodat qilsam,
Tuproq bilan, daraxtlar bilan,
Bor hol bilan ibodat qilsam…
Yuragimda bir masjid qursam,
Unda qushlar, yoʼl, daryo, osmon…
hammalari kelib jam boʼlsa,
Qaldirgʼochlar aytganda azon…
Ufqlarga tutashib ketgan
Yoʼllar bilan ibodat qilsam,
Juda olis safarga chiqqan
Yillar bilan ibodat qilsam…
10.06.13.
HАVАS
Oyning yorugʼida, oqshom bagʼrida
Yalpiz yaprogʼida uxlar xonqizi…
Uxlar sabolarning xush ardogʼida
Koʼnglimning adashib qolgan yulduzi.
Xonqizi… jonqizi… shonqizi…
Payt kelib, qachondir… tun adogʼida
Shovqinlar, tashvishlar boʼlganda abas.
Yalpiz yaprogʼida, oy ardogʼida
Men ham xonqiziday orom olsam bas.
Xonqizi… jonqizi… shonqizi…
15.06.13.
SODDА VА MURАKKАB GАP
Dalalarga jim choʼkar oqshom,
Oʼyga botar ufqlar purgʼam…
Chiqib kelar dildan nomus-shon,
Boʼlgim kelar koʼp yaxshi odam.
Yiroqlarda yiltillar yulduz,
Sharq boshida koʼrinar oy ham.
Vijdon bilan ke-etsam izma-iz,
Boʼlsam deyman koʼp yaxshi odam…
Menga daraxt tilida shamol
Xoʼb sirlarni shivirlar bu dam.
Bolariday terib oʼtsam bol,
Boʼlsam deyman koʼp yaxshi odam.
15.06.13
SODDАDIL VА MURАKKАBDIL
Qanday gʼaroyibsan, qanday ajoyib,
Qush kabi javdirab boqasan…
Kelasan-da, siniq jilmayib,
Koʼnglimga chiroqlar yoqasan.
Sen oddiy, o, qancha murakkabman men,
Qancha sodda boʼlsang, shuncha nurlisan.
Harqalay, angladim mendan koʼra sen
Xudoga judayam tushunarlisan.
18.06.13
KOʼNGIL YoShI
Koʼnglim gulga toʼldi alvon daladay,
Unda yalpizboʼyli yellar yeladi.
Huv kitob qoʼltiqlab yurgan boladay,
Mening goʼzal sheʼrlar yozgim keladi.
Kuylash va soʼylashning koʼpdir sababi,
Kuzgi xirmonlarday koʼnglim toʼladi.
Huv, tarixni kiftlab yurgan chol kabi
Goʼzal hikoyalar aytgim keladi.
Umr bahorimi, kuzmi, qishimi,
Ulugʼlab oʼtarman ulugʼ hayotni.
Har kim yashab oʼtsin koʼngil yoshini,
Har dil Vatan tutsin Аdabiyotni.
09.06.13
АRZI HOL
Yurakda yengil bir shamol aylandi,
Boshimda boshqa bir hilol aylandi.
Shoirdan xabar ol, shu damda menga
Bilmasman zavolmi, kamol aylandi.
Аsta qoʼllaringga suyansam deyman,
Qaygʼuning ichidan quvonsam deyman.
Shoirdan xabar ol, koʼnglim bezovta,
Kimgadir ruhimni inonsam deyman.
Kechikib qoldingmi, singlim Qaldirgʼoch,
Sen-chi himmat begi bek ogʼam, Ogʼoch.
Shamol qanotiga uzun xat yozdim,
Xudoyim koʼnglimdan soʼrganda xiroj.
Yurakda yengil bir shamol aylandi,
Boshimda boshqa bir hilol aylandi.
Shoirdan xabar ol, shu damda menga
Bilmasman zavolmi, kamol aylandi.
TUNGGI POEZDDА
Yomgʼirli deraza ortidan
Yugurib oʼtadi chiroqlar.
Soʼng qorongʼi qirlar bagʼridan
Xoʼrsinib qaraydi yiroqlar.
Tinglansa, yoqimli temir tovush ham,
Аnglansa, qaygʼu ham goʼzaldir juda.
Qora ufqlarga choʼkayotir gʼam,
Oʼksinib qoladi qirlar osuda.
***
Sirlashadi dala va shamol,
Ortimdan jim ergashar daraxt.
Farishtaday koʼrsatar jamol,
Qoʼl ushlashib qaygʼu bilan baxt.
Sirlashadi dala va shamol,
Parishonman, juda parishon.
Uchrashuvga kechikdi xayol
Va nedandir ichikdi vijdon.
Oʼzin oqlab-qoralab koʼnglim,
Tun kechaga dardini yorar.
Qorongʼilik oralab koʼnglim
Yaratganni oʼrganib borar.
BOLАJON
Sabo nafaslisan, saboh yuzlisan,
Sen sohibjamolsan, sen sohibkamol…
Suvlar tovushiday ajib soʼzlisan,
Sen nonning isidan terolasan bol.
Yursang, qadamingda gullaydi chaqmoq,
Bahorlarni tugʼar senga deb bogʼlar.
Sen askar shamollar topingan bayroq,
Kiftin tutib turar moʼysafid togʼlar.
Shamolday erkinsan, suvday halolsan,
Sut kabi azizsan, jon kabi bolsan,
Sohibistiqbolsan, sohibkamolsan…
“QАDIMGI DАFTАR”DАN
Oqoʼtovni nortuya
yetti marta aylansa,
Changaroq osmonida
yetti goʼzal saylansa…
Qizil tandir tob yesa,
kunlarim pishsa hil-hil,
Tunlarim kulib tursa,
oy bilan oʼynasa dil.
Oʼzim qaldirgʼoch boʼlsam,
soʼzim suyunchi boʼlsa,
Koʼnglimda titrab oʼsgan
qamishlar naychi boʼlsa…
Momomday dashtlarimning
joni, erkasi boʼlsam,
bu dashtlar menga toʼlsa,
men bu dashtlarga toʼlsam…
Oʼzim qaldirgʼoch boʼlsam,
Soʼzim suyunchi boʼlsa…
ORZU
Daholar koʼngliga choʼgʼ tashlagan sir,
Osmon maktublarin mangu mavzusi.
Аzal zulmatlarin kesib oʼtgan nur –
Insonni insonday koʼrmak orzusi.
Ming yillar beri-yu, ming yillar nari,
Yulduzlar ostida, zamin ustida
Oʼtdi qancha jahon paygʼambarlari
Shu niyat dastida, shu oʼy qasdida.
Qancha tarixlarni qum bosganida,
Sellarda qolganda ellar qaygʼusi,
Nishlayverdi pirlar qabristonida –
Insonni insonday koʼrmak orzusi.
Oʼzing asra bizni, ey qodir xudo,
Pastkash zavolidan, ablax holidan.
Razil kimsalarday qilmagil judo
Insonni insonlik istiqbolidan.
Yassaviyni buyuk chillaga solgan,
Navoiy qalbining oliy tuygʼusi.
Buxoriy boshida oyday yuksalgan –
Insonni insonday koʼrmak orzusi.
Daholar koʼngliga choʼgʼ tashlagan sir,
Osmon maktublarin mangu mavzusi.
Аzal zulmatlarin kesib oʼtgan nur –
Insonni insonday koʼrmak orzusi.
Manba: «Kitob dunyosi» gazetasi
