Xo’jali qatliomini unutma!

0222

   Мен бу шеърни кўзда ёш билан ёзганман. Рамзий эмас, том маънода айтаяпман.  Ўша куни( 1992 йил 27 феврали) Москванинг «Время» ахборот дастурида озарбайжон гўдакларининг музлаб ётган  бепоён далада сочилиб ётган ўликларини кўрсатганда кўзларимдан тирқираб ёш оққан ва кечаси билан ухлолмасдан «Мен ҳам ўлдим сиз билан бирга»  сарлавҳали 3  варақли мақола ва унга илова тарзда  бир шеър ёзганман. Мақолада 1918 йили Қўқон  аҳолисини қатлиом этган, ўқ қолмагани учун шаҳар ва атрофида 40 мингдан зиёд бегуноҳ одамни қилич билан чопган, жодуда бошларини қирққан  дашноқлар, Абдулла Қодирий, Фитрат, Чўлпонни қамоқда беаёв қийнаган жаллод терговчиларнинг ҳаммаси Хўжали қирғинини амалга оширганларнинг қондошлари эканини аниқ тарихий фактлар билан ёзган эдим. Бир неча кундан кейин улар мухолифат газетасида чоп этилган эди. Афсуски, ўша мақола ва шеърнинг аниқ  матни менда қолмаган. Уларни мендан тергов пайти олиб кетишган эди. ТВга чиқариб тавба қилдиришган, бундай мақола ва шеърлар ёзмаслик ҳақида тилхат ёздириб олишган эди. Ҳар йили 26 февраль яқинлашганда мен бу даҳшатли қирғинни эслайман. Унутолмайман ўша ҳасратли манзарани. Сизга тақдим этилаётган шеърни тахминан тикладим. Яратган Эгамдан шаҳид гўдакларни, уларнинг қатлиом этилган ота-оналарини раҳматига олишни, газанда қотилларни жаҳаннам ўтида куйдиришини сўрайман.


Хуршид Даврон
ХЎЖАЛИ БОЛАЛАРИГА

03

Эй,озари болаларим,
Юрагимда нолаларим,
Кўзларимда жолаларим,
Мен ҳам ўлдим сиз билан бирга!

Бу жаллодлар инсон эмас,
Бу саллотлар инсон емас,
Инсон инсон гўштин емас,
Мен ҳам ўлдим сиз билан бирга!

Ўтар кунлар,ўтар тунлар,
Қонингиздан гуллар унар,
 “Интиқом!” — деб ханжар сунар,
Мен ҳам ўлдим сиз билан бирга!

1992 йил,февраль

БОКУДА МИКОЙИЛ МУШФИҚНИ ХОТИРЛАБ
Тунда сездим:
Денгиз томондан
Сарин шамол келди сўзларинг билан.
Оқ чорлоқлар келди кўзларинг билан.
Кейин юлдуз тўла осмондан,
Кейин Апшерондан,
Қорабоғ, Нахчевондан,
Ганжа, Оқсув, Ширвондан,
Ўғузу Қобустондан
Шеъринг шивирлади юз минглаб овоз.
Улар орасида мен ҳам бор эдим…
Кейин қонталашган уфқ томондан
Шуша билан Хўжали томондан
Мени бир пайтлар қаттиқ йиғлатган
Шаҳид болалар қўл ушлашиб
Шеъринг айтиб келавердилар,
Улар орасида мен ҳам бор эдим…
2015

244

   Men bu she’rni ko’zda yosh bilan yozganman. Ramziy emas, tom ma’noda aytayapman.  O’sha kuni ( 1992 yil 27 fevrali) Moskvaning «Vremya» axborot dasturida ozarbayjon go’daklarining muzlab yotgan   bepoyon dalada sochilib yotgan o’liklarini ko’rsatganda ko’zlarimdan tirqirab yosh oqqan va kechasi bilan uxlolmasdan «Men ham o’ldim siz bilan birga»  sarlavhali 3  varaqli maqola va unga ilova tarzda  bir she’r yozganman. Maqolada 1918 yili Qo’qon  aholisini qatliom etgan, o’q qolmagani uchun shahar va atrofida 40 mingdan ziyod begunoh odamni qilich bilan chopgan, joduda boshlarini qirqqan  dashnoqlar, Abdulla Qodiriy, Fitrat, Cho’lponni qamoqda beayov qiynagan jallod tergovchilarning hammasi Xo’jali qirg’inini amalga oshirganlarning qondoshlari ekanini aniq tarixiy faktlar bilan yozgan edim. Bir necha kundan keyin ular muxolifat gazetasida chop etilgan edi. Afsuski, o’sha maqola va she’rning aniq  matni menda qolmagan. Ularni mendan tergov payti olib ketishgan edi. TVga chiqarib tavba qildirishgan, bunday maqola va she’rlar yozmaslik haqida tilxat yozdirib olishgan edi. Har yili 26 fevral` yaqinlashganda men bu dahshatli qirg’inni eslayman. Unutolmayman o’sha hasratli manzarani. Sizga taqdim etilayotgan she’rni taxminan tikladim. Yaratgan Egamdan shahid go’daklarni, ularning qatliom etilgan ota-onalarini rahmatiga olishni, gazanda qotillarni jahannam o’tida kuydirishini so’rayman.

Xurshid Davron
XO’JALI BOLALARIGA
03

Ey,ozari bolalarim,
Yuragimda nolalarim,
Ko’zlarimda jolalarim,
Men ham o’ldim siz bilan birga!

Bu jallodlar inson emas,
Bu sallotlar inson yemas,
Inson inson go’shtin yemas,
Men ham o’ldim siz bilan birga!

O’tar kunlar,o’tar tunlar,
Qoningizdan gullar unar,
 “Intiqom!” — deb xanjar sunar,
Men ham o’ldim siz bilan birga!

1992 yil,fevral

BOKUDA MIKOYIL MUSHFIQNI XOTIRLAB
Tunda sezdim:
Dengiz tomondan
Sarin shamol keldi so‘zlaring bilan.
Oq chorloqlar keldi ko‘zlaring bilan.
Keyin yulduz to‘la osmondan,
Keyin Apsherondan,
Qorabog‘, Naxchevondan,
Ganja, Oqsuv, Shirvondan,
O‘g‘uzu Qobustondan
She’ring shivirladi yuz minglab ovoz.
Ular orasida men ham bor edim…
Keyin qontalashgan ufq tomondan
Shusha bilan Xo‘jali tomondan
Meni bir paytlar qattiq yig‘latgan
Shahid bolalar qo‘l ushlashib
She’ring aytib kelaverdilar,
Ular orasida men ham bor edim…
2015

044

(Tashriflar: umumiy 8 242, bugungi 1)

1 izoh

  1. Сиз суратга туширган хазон фаслидан кў-ўп баҳраманд бўлдим. Раҳмат! Умрингизга, ижодингизга баракалар тилайман.

Izoh qoldiring