Озарбайжон шеърияти турк адабиёти бўстонининг энг гўзал боғларидан биридир. Бугун сизга ана шу боғнинг икки дарахти — икки шоир: Исо Исмойилзода ва Элдор Бохиш шеърларини қардош адабиётнинг фидойи тарғиботчиси,  таржимони  Усмон Қўчқор таржимасида тақдим этмоқдамиз

Исо Исмойилзода
ШЕЪРЛАР
Усмон Қўчқор таржималари

Шоир, таржимон, публицист Исо Исмойилзода Мустафо ўғли (Isa Ismayilzade) 1941 йилда Грузиянинг Қораязи (ҳозирги Қардабани) туманида туғилган. Ўрта мактабни тамомлагач, 1958 йилда Озарбайжон Давлат университетининг филология факультетига кириб, уни 1963 йилда тамомлаган. Ўрта мактабда муаллим, Давлат Телевидение ва радио қўмитасида муҳаррир, Озарбайжон Энциклопедияси нашриётида илмий муҳаррир, «Адабиёт ва инжасанъат» газетасида адабий ходим, бўлим мудири, бош муҳаррир ўринбосари, «Озарбайжон» журналида бош муҳаррир ўринбосари бўлиб ишлаган. Талабалик йиллари адабий фаолияти бошланган, илк шеърлари 1961 йилда «Апрель чечаклари» альманахи ва «Озарбайжон ёшлари» газетасида босилган. Бир қанча тўпламлар ва достонлар муаллифи. Шеърлари ва достонлари хорижий тилларга таржима қилинган.

«НОЗИМ ҲИКМАТ» КЕМАСИ

Кунларнинг бир кунида
Нозим кемага дўнди.
Дунё денгизларида
«Нозим Ҳикмат» кўринди.

Тушди улкан кўприкдек
Шаҳарлар орасига,
Кўрфазлар орасига,
Оқшомлар орасига.

Ҳасратдан чинқириб ул
Тўлқинларни ёра-ёра
Бир қўлини бу соҳилга,
Бир қўлини у соҳилга узатди.

Қучоқлашди соҳиллар,
Қучоқлашди кўрфазлар.
Денгизларга лангар солди,
Юракларга лангар солди…

* * *

Денгиз кўзли шоир Нозим
Севинчидан, шодлигидан
Ҳуштак чалиб узун-узун,
Қичқирарди узун-узун.

Ҳорғин-тоғин юрагини,
Юрагида пусиб ётган
Машъум, қора ўлимини
Жангга чақира-чақира

У кетарди ўлимга…
…Уммонларга хабар етди:
Сузар дунё сувларида
«Нозим Ҳикмат» кемаси.

Денгизларга хабар етди,
Кўрфазларга хабар етди:
Сузар дунё сувларида
«Нозим Ҳикмат» кемаси.

«Сочларининг оқларида,
Юрагининг оҳларида»
Асраб келган мамлакатда
Жиртак чалди қай бир нокас.

Сузиб ўтди Мармарадан,
Сузди Қора денгизларда.
Кўрфазларга лангар солди,
Шуҳратидан, отидан

Дир-дир титроққа тушган
Шубҳаларга, гумонларга лангар солди.
Ўзи ҳасрат чека-чека
Бир кемага айланди,

Номи келди бу ерга.
Бир хўрсинди Қора денгиз,
Бир хўрсинди Мармара…
Йўллар,
йиллар бунча узун…

Кўзинг ойдин, Истанбул,
Кўзинг ойдин, Трабзон!
Кўрфазларинг ғарқ бўлсин
Ол ёш ила, Туркия!

Нега ҳайрон-лол турибсан,
Гул-чечак-ла, табассум-ла
Чиқ, қаршила, Туркия!
Келур, кема ўғлинг келур,
Ажиб висол пайти келур.

Кўзинг ойдин, оғушингга
Сенинг ўғлинг қайтиб келур.

Элдор Бохиш
ШЕЪРЛАР
Усмон Қўчқор таржималари

Элдор Бохиш (Eldar Baxış: 1947-1996) Озарбайжоннинг Қубадли туманининг Дилали Мисканли қишлоғида туғилган. 1965— 1969 йилларда Озарбайжон Давлат университетининг тарих факултетида таҳсил олган. Университетни тамомлагач, ўқитувчилик қилган, армияда хизмат қилган, сўнгра Озарбайжон телерадио қўмитасида муҳаррир бўлиб ишлаган. Ёшлигидан адабиётга қизиққан. Илк шеъри 1966 йилда «Озарбайжон ёшлари» газетасида чоп этилган. Бир нечта шеърий тўпламлари чоп этилган. Озарбайжон Ёзувчилар уюшмасининг аъзоси бўлган.

ҚИЙИНИ

Қийини — онадан туғилмоқ,
онадан туғилдингми,
ҳар ҳолда, улғаярсан
бу ер юзида,
жоним Маммад, кўзим Маммад.

Қийини — улғаймоқ,
улғайдингми,
китоблар беришар қўлингга,
ўтириб тинимсиз ўқиб чиқасан.

Қийини — китоб ўқимоқ,
китоб ўқидингми,
сева бошлайсан.

Қийини — севмоқдир,
севдингми,
боланг туғилар.

Қийини — боладир,
боланг туғилдими,
жоним Маммад, кўзим Маммад,
онадан туғилганинг
чиқар ёдингдан…
Жоним Маммад, кўзим Маммад,
қийини — онадан туғилмоқ.

ГИНА

Ўзи инсоф берсин Сори Ошиққа,
Ўзи инсоф берсин Маммад Оразга,
Ўзи инсоф берсин Али Каримга,
Мени қўймадилар ўз ташвишимга.

Мени қўймадилар ўз ташвишимга,
Баёти айтдилар, қўшма айтдилар,
Гаройи айтдилар мени кўрганда,
Қўшиқ куйладилар қалбимга ҳамроз.

Қўшилдим уларга, берилдим шеърга,
Улар битта ёзса, мен бешин ёздим.
Ўз ишларим қолди чала-яримта,
Кимларнинг… кимларнинг ташвишин ёздим.

Тош топай, қум топай дегандим мен ҳам,
Дегандим — уй қурай қаватма-қават.
Ариқочиб келай Ораз сойидан,
Боғ қилай дегандим Муғон чўлида.

Дегандим — уй солай одамлар каби,
Бир ёни боғчали, бир ёни боғли,
Бир ёни чечакли, бир ёни гулли,
Бир ёни ўрдакли, бир ёни ғозли.

Ўрдак қайда қолди, ғоз қайда қолди,
Ин ҳам тиклолмадим ўрдакка, ғозга.
Ўзи инсоф берсин Али Каримга,
Ўзи инсоф берсин Маммад Оразга.

Iso Ismoyilzoda
SHE’RLAR
Usmon Qo’chqor tarjimalari

Shoir, tarjimon, publitsist Iso Ismoyilzoda Mustafo o’g’li (Isa Ismayilzade) 1941 yilda Gruziyaning Qorayazi (hozirgi Qardabani) tumanida tug’ilgan. O’rta maktabni tamomlagach, 1958 yilda Ozarbayjon Davlat universitetining filologiya fakultetiga kirib, uni 1963 yilda tamomlagan. O’rta maktabda muallim, Davlat Televidenie va radio qo’mitasida muharrir, Ozarbayjon Entsiklopediyasi nashriyotida ilmiy muharrir, «Adabiyot va injasan’at» gazetasida adabiy xodim, bo’lim mudiri, bosh muharrir o’rinbosari, «Ozarbayjon» jurnalida bosh muharrir o’rinbosari bo’lib ishlagan. Talabalik yillari adabiy faoliyati boshlangan, ilk she’rlari 1961 yilda «Aprel` chechaklari» al`manaxi va «Ozarbayjon yoshlari» gazetasida bosilgan. Bir qancha to’plamlar va dostonlar muallifi. She’rlari va dostonlari xorijiy tillarga tarjima qilingan.

«NOZIM HIKMAT» KEMASI

Kunlarning bir kunida
Nozim kemaga do’ndi.
Dunyo dengizlarida
«Nozim Hikmat» ko’rindi.

Tushdi ulkan ko’prikdek
Shaharlar orasiga,
Ko’rfazlar orasiga,
Oqshomlar orasiga.

Hasratdan chinqirib ul
To’lqinlarni yora-yora
Bir qo’lini bu sohilga,
Bir qo’lini u sohilga uzatdi.

Quchoqlashdi sohillar,
Quchoqlashdi ko’rfazlar.
Dengizlarga langar soldi,
Yuraklarga langar soldi…

* * *

Dengiz ko’zli shoir Nozim
Sevinchidan, shodligidan
Hushtak chalib uzun-uzun,
Qichqirardi uzun-uzun.

Horg’in-tog’in yuragini,
Yuragida pusib yotgan
Mash’um, qora o’limini
Jangga chaqira-chaqira

U ketardi o’limga…
…Ummonlarga xabar yetdi:
Suzar dunyo suvlarida
«Nozim Hikmat» kemasi.

Dengizlarga xabar yetdi,
Ko’rfazlarga xabar yetdi:
Suzar dunyo suvlarida
«Nozim Hikmat» kemasi.

«Sochlarining oqlarida,
Yuragining ohlarida»
Asrab kelgan mamlakatda
Jirtak chaldi qay bir nokas.

Suzib o’tdi Marmaradan,
Suzdi Qora dengizlarda.
Ko’rfazlarga langar soldi,
Shuhratidan, otidan

Dir-dir titroqqa tushgan
Shubhalarga, gumonlarga langar soldi.
O’zi hasrat cheka-cheka
Bir kemaga aylandi,

Nomi keldi bu yerga.
Bir xo’rsindi Qora dengiz,
Bir xo’rsindi Marmara…
Yo’llar,
yillar buncha uzun…

Ko’zing oydin, Istanbul,
Ko’zing oydin, Trabzon!
Ko’rfazlaring g’arq bo’lsin
Ol yosh ila, Turkiya!

Nega hayron-lol turibsan,
Gul-chechak-la, tabassum-la
Chiq, qarshila, Turkiya!
Kelur, kema o’g’ling kelur,
Ajib visol payti kelur.

Ko’zing oydin, og’ushingga
Sening o’g’ling qaytib kelur.

Eldor Boxish
SHE’RLAR
Усмон Қўчқор таржималари

Eldor Boxish (Eldar Baxış: 1947-1996) Ozarbayjonning Qubadli tumanining Dilali Miskanli qishlog’ida tug’ilgan. 1965— 1969 yillarda Ozarbayjon Davlat universitetining tarix fakultetida tahsil olgan. Universitetni tamomlagach, o’qituvchilik qilgan, armiyada xizmat qilgan, so’ngra Ozarbayjon teleradio qo’mitasida muharrir bo’lib ishlagan. Yoshligidan adabiyotga qiziqqan. Ilk she’ri 1966 yilda «Ozarbayjon yoshlari» gazetasida chop etilgan. Bir nechta she’riy to’plamlari chop etilgan. Ozarbayjon Yozuvchilar uyushmasining a’zosi bo’lgan.

QIYINI

Qiyini — onadan tug‘ilmoq,
onadan tug‘ildingmi,
har holda, ulg‘ayarsan
bu yer yuzida,
jonim Mammad, ko‘zim Mammad.

Qiyini — ulg‘aymoq,
ulg‘aydingmi,
kitoblar berishar qo‘lingga,
o‘tirib tinimsiz o‘qib chiqasan.

Qiyini — kitob o‘qimoq,
kitob o‘qidingmi,
seva boshlaysan.

Qiyini — sevmoqdir,
sevdingmi,
bolang tug‘ilar.

Qiyini — boladir,
bolang tug‘ildimi,
jonim Mammad, ko‘zim Mammad,
onadan tug‘ilganing
chiqar yodingdan…
Jonim Mammad, ko‘zim Mammad,
qiyini — onadan tug‘ilmoq.

GINA

O‘zi insof bersin Sori Oshiqqa,
O‘zi insof bersin Mammad Orazga,
O‘zi insof bersin Ali Karimga,
Meni qo‘ymadilar o‘z tashvishimga.

Meni qo‘ymadilar o‘z tashvishimga,
Bayoti aytdilar, qo‘shma aytdilar,
Garoyi aytdilar meni ko‘rganda,
Qo‘shiq kuyladilar qalbimga hamroz.

Qo‘shildim ularga, berildim she’rga,
Ular bitta yozsa, men beshin yozdim.
O‘z ishlarim qoldi chala-yarimta,
Kimlarning… kimlarning tashvishin yozdim.

Tosh topay, qum topay degandim men ham,
Degandim — uy quray qavatma-qavat.
Ariqochib kelay Oraz soyidan,
Bog‘ qilay degandim Mug‘on cho‘lida.

Degandim — uy solay odamlar kabi,
Bir yoni bog‘chali, bir yoni bog‘li,
Bir yoni chechakli, bir yoni gulli,
Bir yoni o‘rdakli, bir yoni g‘ozli.

O‘rdak qayda qoldi, g‘oz qayda qoldi,
In ham tiklolmadim o‘rdakka, g‘ozga.
O‘zi insof bersin Ali Karimga,
O‘zi insof bersin Mammad Orazga.