2018 йил 7 июль куни соат 15.00 да Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонасида қардош Озарбайжон шеъриятининг икки таниқли вакили Салим Бобуллоўғли ва Аждар Ўл билан ижодий учрашув бўлиб ўтади. Чет элда сафарда бўлганим сабабли бу икки қадрдон дўстим билан учрашиш имкони йўқлигидан армон қиламан. Бу учрашувга боришга муяссар юртдошларимга ҳавасим келади.

Мактаб ёшига етгунимга қадар бобом ва отам менга шарқ ҳамда Озарбайжон мумтоз адабиётининг шеърларини ўқиб беришарди. Мен уларни шунчалар катта иштиёқ билан тинглардим-ки, дарҳол эсимда сақлаб қолардим… Низомий, Саид Мирҳамза Нигорий, Саид Азим Ширвоний, Мирзо Алиакбар Собир, Саъдий Шерозий ва бошқаларнинг ғазаллари ўқишаётганда мен бир чеккада сукут сақлаб эшитардим. Оддий нутқимиздан мутлақо фарқ қилувчи сўзлар моҳиятини ўша вақтдаёқ англагандирман. Улар шу қадар хотирамга муҳрланиб қолардики, уйимизга келган меҳмонларга ҳайратланарли тарзда ўқиб берардим (Салим Бабуллоўғли билан суҳбатдан. Суҳбатни мана бу саҳифада ўқишингиз мумкин).

Салим БОБУЛЛОЎҒЛИ
БИР ОЗ ОЛИСЛАРДАН АХТАРИНГ МЕНИ…

Озарбайжон янги давр адабиётининг ёрқин вакилларидан бири, истеъдодли шоир, таржимон ва эссечи Салим Бабуллоўғли 1972 йилнинг 10 декабрида Али Байрамли (аввалги Ширвон) шаҳрида туғилган. У Озарбайжон Ёзувчилар уюшмаси ҳайятининг аъзоси, Бадиий таржима ва адабий алоқалар марказининг раиси, «Дунё адабиёти» журнали бош муҳаррири, ГУАМ ташкилотига аъзо мамлакатлар ёзувчилари иттифоқи раиси вазифасини бажарувчи сифатида фаолият юритади. Унинг ижоди ИЛЕСАМ ташкилотининг Фузулий номидаги биринчи шеърият фестивали (Анқара, 2004), Халқаро «Олтин қалам» (Бишкек, 2006) ва «Арте» (Сербия, 2016) мукофотлари билан тақдирланган. Салим Бабуллоўғли таржимон сифатида Ўрхон Вали, Хуан Рамони Хименес, Иосиф Бродский, Чеслав Милош, Роберт Фрост, Октавио Паз ва бошқа жуда кўп шоирлар, шу жумладан, ўзбек шеъриятидан Абдулла Орипов, Хуршид Даврон, Азиз Саид шеърларини озарбайжон тилига таржима қилган.

Отамга

Сен мендан анча кўркамсан,
Мен сендан анча асабий…
Сен – ҳассос,
Мен бир оз улфаткаш,
бир оз исрофгар,
ўзидан рози.
Бир оз бахтсизман –
Ки, сен мендан норози.
Менинг умидсиз хун оҳларим кўп…
сендан узоққа,
бу маъносиз – улкан шаҳарда
Тентирайман – юрагим қийма-қийма,
гуноҳларим кўп…
Тонгда суратингга,
оқшомлар кўзгуга боқурман.
бормоқдаман кундан-кун қариб.
кўпаймоқда сочларимда оқ…
Кўп нарсага эришолдинг сен –
Йўқотмоққа ҳеч бир нарсанг йўқ.
Мен ҳеч нарса қозонолмадим,
бир оз ўзимни йўқотдим,
қўридим сенинг яхши номингни,
тўрт хонали уйни қўридим,
китобларингни…
Сен жуда ҳам яхши отасан,
мен – ёмон ўғил.
Бўларкан-да шунақаси ҳам…
Аммо вақтдан ўзиб, айта олурман:
сен жуда зўр бобо бўласан,
жумладан, мен ҳам…

Ҳамида хонимга

Йўлинг узра ёлғиз дарахт бўлиб битсам
кўлкамда тин олажаксанми?
Ё шох-бутоғимни кесиб ўтимга исинажаксанми?

Ёмғир бўлиб севалансам
ёз жазирамасида
бу шов-шувли чанг-тўзонли шаҳарнинг кўчаларига –
тупроқ ҳиди анқиб кетса
ҳидимни тупроқдан олиб ҳайратланажаксанми?

Ё ёмғир шалаббо этса сени уйга шошганингда,
жиққа хўл бўлиб,
пушаймон қилиб
кўкларга ланъатлар ёғдиражаксанми?

Жанубда қор
кўп ёғавермас…
Бир қиш оқшомида гупиллаб ёғсам
болаларни даврангга олиб қортўп ўйнаяжаксанми?
ё улардан бири йиқилса,
ё нозик бармоғи совқотиб қолса,
айт, гулим, ғазабланажаксанми?

Бир оқшом дарахт, ёмғир бўлмоқ, қор бўлмоқ
истасам
ўлимнинг ёқасидан тутиб баҳс этажаксанми?
ё чиқиб кетсам,
йўлдош бўлмоқ учун менга талпинажаксанми?

Ё бир кеча
ундоқ-бундоқ шеърлар битиб,
уйқунгни ҳаром этиб,
сени уйғотиб
ўқисам сенга, ростини айт, гулим,
хушланажаксанми?

Ҳилолнинг айтганлари

Мен сизга, мен сизга, йўғ-ей, мен сизга
англата олсайдим ҳамма нарсани-и-и
дардим тугардими, сиз айтинг?!
Биламан чарчагансиз… оёқ устида,
қўлларни айтмайман, ҳа-ҳа, оёқ устида
кўп туриб қолдингиз, ҳорғинсиз, биламан…
Не қилай, хўш, унда мени ким тингласин
Қўлларим оғрийди, ҳорғинман мен ҳам
сизга айтсам, фақат бир онам, онам
ҳар сафар сабр ила тинглайди мени,
бир кўзи кулса, иккинчи кўзи
тил битсайди шу қизга дея йиғлайди…
не қилай, хўш, унда мени ким тингласин,
сизга англатмоқдан толди қўлларим…

Баъзи кўринишлар

Қўлларни кўряпман, қўлларни
дўст қўли бўш қолмас ҳавода
йиғлаётган юзларни тўсар
Қўлларни кўряпман, билакларни
билаклардаги кишанларни парчаламоқда

Қўлларни кўряпман, кафтларни
бахтларни, бахтсизликларни
тақдир чизиқлари, умр битикларини
хиромантия билан машғул бўлмасанг ҳамки
қадоқларнинг бахтдан хабар бериши аён

Қўлларни кўряпман, муштларни
кўнгилни синдирувчи бош суягига урилаётир.

Қўлларни кўряпман, бармоқларни
уста пианиночиникига ўхшаб кетса-да
безбетларча кимнингдир чўнтагига тушаётир

Қўлларни кўряпман, силашларни
шўрлик бир кимсанинг сочларига қўниб
бир лаҳза бўлса-да фонийликни унут айлаган

Қўлларни кўряпман, ажинзорларни
кексалар кулбасига боргувчи унутилган, тўзонли
йўлларни ёдга солувчи
Қўлларни кўряпман, бармоқларни
тирноқ-ла эт битган жойи ёрилиб кетган
авитаминоз ташхиси қўйилган ҳаёт тарзидан
сўзлар
титроқ дудоқларни қимтибон қаттиқ
фавқулодда ҳодисаларни абадий бекитган

Қўлларни кўряпман, нозик белларни қучиб
севги ҳақдаги энг ширин сўзларнинг
ҳақиқий маъноси англатмоқдадир

Қўлларни кўряпман, қўлларни
ияклар остига қадалиб
одамларни ўз асл шаклидан рози қилмоқда

Қўлларни кўряпман, оёқлар остида топталган
Катларнинг1 устидан осилиб тушган
ушбу кун бола-чақасидан узоқда
бир она тушида босринмоқдадир

Қўлларни кўряпман, қўлларни
кесилган бармоқлар тушларида ўз эгаси
томон учмоқда

Қўлларни кўряпман, амалларни
ҳар илинжга узанган
севги мактубларини ёзган
эшикларни зарб билан қоққан
кўчат экиш учун ясалган белкурак сопидан
тутганча
жасадни кўммоққа ер қазиётир

Қўлларни кўряпман, бармоқларни
умидсиз орзуларга қаршилик каби
уч бармоқ қовушган нуқтада энг қўпол рад жавоби
берилаётган

Қўлларни кўряпман, қўлларни
қиммат курсиларнинг кимхоб жилдига
маҳлиё бўлганча фароғатли турмуш тарзин
яратаркан
катта пуллардан –
демакки жиноятлардан
қалтироқ ва қўрқувлардан сўзлаётир

Қўлларни кўряпман, бармоқларни
энг арзон фатоаппарат тугмасини босаркан
энг қимматли онларни – абадият элчиларини
суратга олаётир

Қўлларни кўряпман, кўкларга узанган, очиқ
дуо қилаётир
қўлларни кўряпман, бу дуодан туғилажак дўмбоқ
қўлчаларни
бир кўринг, ҳаво хилъатини тутгани каби
малакларнинг этагидан тутмоқда улар

Қўлларни кўряпман, қўнғир сочларни тароқлаб
қора кўзлардан уйқуни қуваётир
чаккасини чангаллаб турган қўлларни кўраётирман
сўнгги сигарета қолган қути узра
Тинчиб қолур тонг насимида
Воз кечади нуқта қўймоқдан…

1. Кат – сўри, каравот (маҳбуслар ётадиган нард)

Озарбойжончадан Усмон ҚЎЧҚОР таржималари

Аждар Ўл
ШЕЪРЛАР

Машҳур озарбайжон шоири, носир, драматург ва таржимон Жабиев Аждар Файзулла ўғли (Əjdər Ol) 1958 йилда Ғозимаммад шаҳрида туғилган. 1979 йилда Ганжа давлат педагогика институтини тамомлаган. Мактабда ўқитувчи, «Ишиқ» (Hyp) нашриётида мусаҳҳиҳ, кичик муҳаррир, «Шур» нашриётида бош муҳаррир бўлиб ишлаган.
Шеър, ҳикоя, пьеса, бадиа жанрларида ижод қилади. Унинг «Мулла Насриддин ва Амир Темурнинг филлари», «Бор эканда йўқ экан», «Сўнгги мактуб» пьесалари саҳналаштирилган. «Уста Юсуфнинг камончаси», «Қодирнинг янги ҳикояси», «Қотил билан учрашув» ҳикоялари асосида бадиий фильмлар ишланган. Қирқдан зиёд китоб муаллифи. Асарлари 10 дан ортиқ тилларга таржима қилинган; Туркия, Эрон, Польша, Россия, Германия, Грузияда нашр этилган.
Аждар Ўл бир қанча портрет-ҳикоялари учун Миллий Китоб мукофотига (2010), «Яша» шеърий китоби учун Озарбайжон маданият ва туризм вазирлигининг «Олтин Сўз» мукофотига, «Ҳарбий-дала қўмондонининг маймуни» ҳикояси Маҳмуд Кошғарий номидаги халқаро танловида Гран-прига сазовор бўлган.

ИСТИҚЛОЛ

Ҳаммага фахр билан сўйлаганим Истиқлол!
Эркимизнинг ранги деб ўйлаганим Истиқлол!

Қизарган тонг ўхшайди байроғим ол қонига.
На қилар қонсиз ўлим маслагим ғалтонига.
Кўксимни қалқон қилиб кирдим жанг майдонига,
Ўз ичимдан туғилиб этди зуҳур истиқлол!
Сўзда иш, ишда ғурур, маъно шудир истиқлол!

Бизлар сени кутгандик беҳуда тўкмадик қон,
Бошини асраганга дедик бош эг, ҳарқачон.
Қон рангда Кура, Араз, мовий Ҳазар, ер-осмон,
Эй Ёнартоғда ёнган машъалимиз Истиқлол!
Эй Гобустонда тўнган ҳайкалимиз Истиқлол!

Айтаман мен узоққа, ҳам яқин, ҳам ўзимга,
Бермайман қўлдан уни, диққат қилгин сўзимга,
Аммо шерик қилгайман Занқоним, Табризимга,
Майли ўтсин Аразни сургун бўлган Истиқлол!
Эй менинг эрким бўлган, кўрким бўлган Истиқлол!

Тилдан қолар ёғийлар, соқов каби, қор каби,
Ажратолмас байроғим уч рангини кўр каби.
Шонлидир ўтмишимиз — йигирма январ каби.
Эй шаҳид ўғли шаҳид, мангу ҳаёт Истиқлол!
Қаҳрамонлик ишимиз, оби-ҳаёт Истиқлол!

Токи қонхўр ёвузлар макрли, ҳийласи бор,
Бу гўзал мамлакатга ғаним таҳликаси бор,
Гарчи дунёнинг азизим қуруқ бир ҳақ саси бор,
Миллийдир, миллий бўлиб, миллий қолар Истиқлол!
Баллидир*, балли бўлиб, балли қолар Истиқлол!

Ватани ҳур бўлганнинг фикри, сўзи ҳур бўлур,
Ўзини ҳур қилганнинг ўғли-қизи ҳур бўлур,
Қаддини тик тутади, демак ўзи ҳур бўлур,
Айтаверайинми яна найлаяжак Истиқлол!
Аждар Ўл дер: — бизларни биз айлаяжак Истиқлол!
______________
* Балли — аниқ, белгили.

ЧАПАҚАЙ

Ўнг қўлимни йўқотдим Қорабоғ савашида,
Қўлим узилиб қолди юртимнинг у бошида.

Хушламай ҳар нарсани эллик бора чизишни,
Бир амаллаб ўргандим чап қўлимда ёзишни.

Чапақайман, десангиз, ярашмас, бу бошқача,
Ўнг қўл билан кўришиш лаззати ҳам бошқача.

Кечиккан чапақайлик ёмон бажаради иш,
Ўнг қўл ўтмишин эслаб баттар ортади ташвиш.

На тўйда ўйнай олгум, на машина сураман,
Тобутнинг остида ҳам чап томонда кираман.

Нима қилай, на чора, кўнглимни кўтаришди,
Бир қўл бажарадиган мосроқ бир иш беришди.

Мақтангулик жойи йўқ, на бедарак йитганман,
На-да ватан йўлида қурбон бўлиб кетганман.

Бир қўл — ёлғиз қанотдир етмаса ҳам учмоққа,
Лекин кифоя қилар бир боламни қучмоққа.

Алам қилган томони — на яра, на хасталик,
Қўлдан кетди Қорабоғ, ўнг қўлим ҳам усталик*.
_______________
* Усталик — устига устак.

ЖУДА ЁҚАДИ

Жуда ҳам ёқади айвонимизда,
Жимгина ўтириб ўқисам, ёзсам.
Бир даста гул бўлса гулдонимизда,
Чечаклар атрини ҳидласам, ёзсам.

Енгил эпкин эсса кўк маконимдан,
Саҳар қуёш дейман, оқшом ой дейман.
Ҳар замон озмуди истаганимдан,
Қултимлаб чой ҳўплаб мириқай дейман.

Бирам ёқтираман ишкомдан узиб,
Ювиб қўйиб кетсам сариқ тойфини.
Қўлларим белимда қайтсам сал кезиб,
Қушлар титкилабди суриб кайфини.

Ана бир капалак уйғотиб ҳавас,
Шудрингда чўмилар — гуллар ошиғи.
Қарасам мисрамни устидан эмас,
Остидан ҳам чизмиш чумчуқ тумшуғи.

Кўнглим чечаклардан ифорга тўлса,
Ҳисларим шеър бўлиб оқса қоғозга.
Шундай яйрайманки илҳомим кулса,
Бўйлансам қаламдан, боқсам қоғоздан.

Файзи Шоҳисмоил таржималари

2018 yil 7 iyul kuni soat 15.00 da Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasida qardosh Ozarbayjon she’riyatining ikki taniqli vakili Salim Bobulloo‘g‘li va Ajdar O‘l bilan ijodiy uchrashuv bo‘lib o‘tadi. Chet elda safarda bo‘lganim sababli bu ikki qadrdon do‘stim bilan uchrashish imkoni yo‘qligidan armon qilaman. Bu uchrashuvga borishga muyassar yurtdoshlarimga havasim keladi.

 

Ajdar O‘l
SHE’RLAR

Mashhur ozarbayjon shoiri, nosir, dramaturg va tarjimon Jabiyev Ajdar Fayzulla o‘g‘li (Əjdər Ol) 1958 yilda G‘ozimammad shahrida tug‘ilgan. 1979 yilda Ganja davlat pedagogika institutini tamomlagan. Maktabda o‘qituvchi, “Ishiq” (Hyp) nashriyotida musahhih, kichik muharrir, “Shur” nashriyotida bosh muharrir bo‘lib ishlagan.
She’r, hikoya, pyesa, badia janrlarida ijod qiladi. Uning “Mulla Nasriddin va Amir Temurning fillari”, “Bor ekanda yo‘q ekan”, “So‘nggi maktub” pyesalari sahnalashtirilgan. “Usta Yusufning kamonchasi”, “Qodirning yangi hikoyasi”, “Qotil bilan uchrashuv” hikoyalari asosida badiiy filmlar ishlangan. Qirqdan ziyod kitob muallifi. Asarlari 10 dan ortiq tillarga tarjima qilingan; Turkiya, Eron, Polsha, Rossiya, Germaniya, Gruziyada nashr etilgan.
Ajdar O‘l bir qancha portret-hikoyalari uchun Milliy Kitob mukofotiga (2010), “Yasha” she’riy kitobi uchun Ozarbayjon madaniyat va turizm vazirligining “Oltin So‘z” mukofotiga, “Harbiy-dala qo‘mondonining maymuni” hikoyasi Mahmud Koshg‘ariy nomidagi xalqaro tanlovida Gran-priga sazovor bo‘lgan.

ISTIQLOL

Hammaga faxr bilan so‘ylaganim Istiqlol!
Erkimizning rangi deb o‘ylaganim Istiqlol!

Qizargan tong o‘xshaydi bayrog‘im ol qoniga.
Na qilar qonsiz o‘lim maslagim g‘altoniga.
Ko‘ksimni qalqon qilib kirdim jang maydoniga,
O‘z ichimdan tug‘ilib etdi zuhur istiqlol!
So‘zda ish, ishda g‘urur, ma’no shudir istiqlol!

Bizlar seni kutgandik behuda to‘kmadik qon,
Boshini asraganga dedik bosh eg, harqachon.
Qon rangda Kura, Araz, moviy Hazar, yer-osmon,
Ey Yonartog‘da yongan mash’alimiz Istiqlol!
Ey Gobustonda to‘ngan haykalimiz Istiqlol!

Aytaman men uzoqqa, ham yaqin, ham o‘zimga,
Bermayman qo‘ldan uni, diqqat qilgin so‘zimga,
Ammo sherik qilgayman Zanqonim, Tabrizimga,
Mayli o‘tsin Arazni surgun bo‘lgan Istiqlol!
Ey mening erkim bo‘lgan, ko‘rkim bo‘lgan Istiqlol!

Tildan qolar yog‘iylar, soqov kabi, qor kabi,
Ajratolmas bayrog‘im uch rangini ko‘r kabi.
Shonlidir o‘tmishimiz — yigirma yanvar kabi.
Ey shahid o‘g‘li shahid, mangu hayot Istiqlol!
Qahramonlik ishimiz, obi-hayot Istiqlol!

Toki qonxo‘r yovuzlar makrli, hiylasi bor,
Bu go‘zal mamlakatga g‘anim tahlikasi bor,
Garchi dunyoning azizim quruq bir haq sasi bor,
Milliydir, milliy bo‘lib, milliy qolar Istiqlol!
Ballidir*, balli bo‘lib, balli qolar Istiqlol!

Vatani hur bo‘lganning fikri, so‘zi hur bo‘lur,
O‘zini hur qilganning o‘g‘li-qizi hur bo‘lur,
Qaddini tik tutadi, demak o‘zi hur bo‘lur,
Aytaverayinmi yana naylayajak Istiqlol!
Ajdar O‘l der: — bizlarni biz aylayajak Istiqlol!
______________
* Balli — aniq, belgili.

CHAPAQAY

O‘ng qo‘limni yo‘qotdim Qorabog‘ savashida,
Qo‘lim uzilib qoldi yurtimning u boshida.

Xushlamay har narsani ellik bora chizishni,
Bir amallab o‘rgandim chap qo‘limda yozishni.

Chapaqayman, desangiz, yarashmas, bu boshqacha,
O‘ng qo‘l bilan ko‘rishish lazzati ham boshqacha.

Kechikkan chapaqaylik yomon bajaradi ish,
O‘ng qo‘l o‘tmishin eslab battar ortadi tashvish.

Na to‘yda o‘ynay olgum, na mashina suraman,
Tobutning ostida ham chap tomonda kiraman.

Nima qilay, na chora, ko‘nglimni ko‘tarishdi,
Bir qo‘l bajaradigan mosroq bir ish berishdi.

Maqtangulik joyi yo‘q, na bedarak yitganman,
Na-da vatan yo‘lida qurbon bo‘lib ketganman.

Bir qo‘l — yolg‘iz qanotdir yetmasa ham uchmoqqa,
Lekin kifoya qilar bir bolamni quchmoqqa.

Alam qilgan tomoni — na yara, na xastalik,
Qo‘ldan ketdi Qorabog‘, o‘ng qo‘lim ham ustalik*.
_______________
* Ustalik — ustiga ustak.

JUDA YOQADI

Juda ham yoqadi ayvonimizda,
Jimgina o‘tirib o‘qisam, yozsam.
Bir dasta gul bo‘lsa guldonimizda,
Chechaklar atrini hidlasam, yozsam.

Yengil epkin essa ko‘k makonimdan,
Sahar quyosh deyman, oqshom oy deyman.
Har zamon ozmudi istaganimdan,
Qultimlab choy ho‘plab miriqay deyman.

Biram yoqtiraman ishkomdan uzib,
Yuvib qo‘yib ketsam sariq toyfini.
Qo‘llarim belimda qaytsam sal kezib,
Qushlar titkilabdi surib kayfini.

Ana bir kapalak uyg‘otib havas,
Shudringda cho‘milar — gullar oshig‘i.
Qarasam misramni ustidan emas,
Ostidan ham chizmish chumchuq tumshug‘i.

Ko‘nglim chechaklardan iforga to‘lsa,
Hislarim she’r bo‘lib oqsa qog‘ozga.
Shunday yayraymanki ilhomim kulsa,
Bo‘ylansam qalamdan, boqsam qog‘ozdan.

Fayzi Shohismoil tarjimalari

Maktab yoshiga yetgunimga qadar bobom va otam menga sharq hamda Ozarbayjon mumtoz adabiyotining she’rlarini o’qib berishardi. Men ularni shunchalar katta ishtiyoq bilan tinglardim-ki, darhol esimda saqlab qolardim… Nizomiy, Said Mirhamza Nigoriy, Said Azim Shirvoniy, Mirzo Aliakbar Sobir, Sa’diy Sheroziy va boshqalarning g’azallari o’qishayotganda men bir chekkada sukut saqlab eshitardim. Oddiy nutqimizdan mutlaqo farq qiluvchi so’zlar mohiyatini o’sha vaqtdayoq anglagandirman. Ular shu qadar xotiramga muhrlanib qolardiki, uyimizga kelgan mehmonlarga hayratlanarli tarzda o’qib berardim (Salim Babulloo’g’li bilan suhbatdan. Suhbatni mana bu sahifada o’qishingiz mumkin).

Salim BOBULLOO’G’LI
BIR OZ OLISLARDAN AXTARING MENI…

Ozarbayjon yangi davr adabiyotining yorqin vakillaridan biri, iste’dodli shoir, tarjimon va essechi Salim Babulloo’g’li 1972 yilning 10 dekabrida Ali Bayramli (avvalgi Shirvon) shahrida tug’ilgan. U Ozarbayjon Yozuvchilar uyushmasi hayyatining a’zosi, Badiiy tarjima va adabiy aloqalar markazining raisi, «Dunyo adabiyoti» jurnali bosh muharriri, GUAM tashkilotiga a’zo mamlakatlar yozuvchilari ittifoqi raisi vazifasini bajaruvchi sifatida faoliyat yuritadi. Uning ijodi ILESAM tashkilotining Fuzuliy nomidagi birinchi she’riyat festivali (Anqara, 2004), Xalqaro «Oltin qalam» (Bishkek, 2006) va «Arte» (Serbiya, 2016) mukofotlari bilan taqdirlangan. Salim Babulloo’g’li tarjimon sifatida O’rxon Vali, Xuan Ramoni Ximenes, Iosif Brodskiy, Cheslav Milosh, Robert Frost, Oktavio Paz va boshqa juda ko’p shoirlar, shu jumladan, o’zbek she’riyatidan Abdulla Oripov, Xurshid Davron, Aziz Said she’rlarini ozarbayjon tiliga tarjima qilgan.

Otamga

Sen mendan ancha ko’rkamsan,
Men sendan ancha asabiy…
Sen – hassos,
Men bir oz ulfatkash,
bir oz isrofgar,
o’zidan rozi.
Bir oz baxtsizman –
Ki, sen mendan norozi.
Mening umidsiz xun ohlarim ko’p…
sendan uzoqqa,
bu ma’nosiz – ulkan shaharda
Tentirayman – yuragim qiyma-qiyma,
gunohlarim ko’p…
Tongda suratingga,
oqshomlar ko’zguga boqurman.
bormoqdaman kundan-kun qarib.
ko’paymoqda sochlarimda oq…
Ko’p narsaga erisholding sen –
Yo’qotmoqqa hech bir narsang yo’q.
Men hech narsa qozonolmadim,
bir oz o’zimni yo’qotdim,
qo’ridim sening yaxshi nomingni,
to’rt xonali uyni qo’ridim,
kitoblaringni…
Sen juda ham yaxshi otasan,
men – yomon o’g’il.
Bo’larkan-da shunaqasi ham…
Ammo vaqtdan o’zib, ayta olurman:
sen juda zo’r bobo bo’lasan,
jumladan, men ham…

Hamida xonimga

Yo’ling uzra yolg’iz daraxt bo’lib bitsam
ko’lkamda tin olajaksanmi?
YO shox-butog’imni kesib o’timga isinajaksanmi?

Yomg’ir bo’lib sevalansam
yoz jaziramasida
bu shov-shuvli chang-to’zonli shaharning ko’chalariga –
tuproq hidi anqib ketsa
hidimni tuproqdan olib hayratlanajaksanmi?

YO yomg’ir shalabbo etsa seni uyga shoshganingda,
jiqqa xo’l bo’lib,
pushaymon qilib
ko’klarga lan’atlar yog’dirajaksanmi?

Janubda qor
ko’p yog’avermas…
Bir qish oqshomida gupillab yog’sam
bolalarni davrangga olib qorto’p o’ynayajaksanmi?
yo ulardan biri yiqilsa,
yo nozik barmog’i sovqotib qolsa,
ayt, gulim, g’azablanajaksanmi?

Bir oqshom daraxt, yomg’ir bo’lmoq, qor bo’lmoq
istasam
o’limning yoqasidan tutib bahs etajaksanmi?
yo chiqib ketsam,
yo’ldosh bo’lmoq uchun menga talpinajaksanmi?

YO bir kecha
undoq-bundoq she’rlar bitib,
uyqungni harom etib,
seni uyg’otib
o’qisam senga, rostini ayt, gulim,
xushlanajaksanmi?

Hilolning aytganlari

Men sizga, men sizga, yo’g’-yey, men sizga
anglata olsaydim hamma narsani-i-i
dardim tugardimi, siz ayting?!
Bilaman charchagansiz… oyoq ustida,
qo’llarni aytmayman, ha-ha, oyoq ustida
ko’p turib qoldingiz, horg’insiz, bilaman…
Ne qilay, xo’sh, unda meni kim tinglasin
Qo’llarim og’riydi, horg’inman men ham
sizga aytsam, faqat bir onam, onam
har safar sabr ila tinglaydi meni,
bir ko’zi kulsa, ikkinchi ko’zi
til bitsaydi shu qizga deya yig’laydi…
ne qilay, xo’sh, unda meni kim tinglasin,
sizga anglatmoqdan toldi qo’llarim…

Ba’zi ko’rinishlar

Qo’llarni ko’ryapman, qo’llarni
do’st qo’li bo’sh qolmas havoda
yig’layotgan yuzlarni to’sar
Qo’llarni ko’ryapman, bilaklarni
bilaklardagi kishanlarni parchalamoqda

Qo’llarni ko’ryapman, kaftlarni
baxtlarni, baxtsizliklarni
taqdir chiziqlari, umr bitiklarini
xiromantiya bilan mashg’ul bo’lmasang hamki
qadoqlarning baxtdan xabar berishi ayon

Qo’llarni ko’ryapman, mushtlarni
ko’ngilni sindiruvchi bosh suyagiga urilayotir.

Qo’llarni ko’ryapman, barmoqlarni
usta pianinochinikiga o’xshab ketsa-da
bezbetlarcha kimningdir cho’ntagiga tushayotir

Qo’llarni ko’ryapman, silashlarni
sho’rlik bir kimsaning sochlariga qo’nib
bir lahza bo’lsa-da foniylikni unut aylagan

Qo’llarni ko’ryapman, ajinzorlarni
keksalar kulbasiga borguvchi unutilgan, to’zonli
yo’llarni yodga soluvchi
Qo’llarni ko’ryapman, barmoqlarni
tirnoq-la et bitgan joyi yorilib ketgan
avitaminoz tashxisi qo’yilgan hayot tarzidan
so’zlar
titroq dudoqlarni qimtibon qattiq
favqulodda hodisalarni abadiy bekitgan

Qo’llarni ko’ryapman, nozik bellarni quchib
sevgi haqdagi eng shirin so’zlarning
haqiqiy ma’nosi anglatmoqdadir

Qo’llarni ko’ryapman, qo’llarni
iyaklar ostiga qadalib
odamlarni o’z asl shaklidan rozi qilmoqda

Qo’llarni ko’ryapman, oyoqlar ostida toptalgan
Katlarning1 ustidan osilib tushgan
ushbu kun bola-chaqasidan uzoqda
bir ona tushida bosrinmoqdadir

Qo’llarni ko’ryapman, qo’llarni
kesilgan barmoqlar tushlarida o’z egasi
tomon uchmoqda

Qo’llarni ko’ryapman, amallarni
har ilinjga uzangan
sevgi maktublarini yozgan
eshiklarni zarb bilan qoqqan
ko’chat ekish uchun yasalgan belkurak sopidan
tutgancha
jasadni ko’mmoqqa yer qaziyotir

Qo’llarni ko’ryapman, barmoqlarni
umidsiz orzularga qarshilik kabi
uch barmoq qovushgan nuqtada eng qo’pol rad javobi
berilayotgan

Qo’llarni ko’ryapman, qo’llarni
qimmat kursilarning kimxob jildiga
mahliyo bo’lgancha farog’atli turmush tarzin
yaratarkan
katta pullardan –
demakki jinoyatlardan
qaltiroq va qo’rquvlardan so’zlayotir

Qo’llarni ko’ryapman, barmoqlarni
eng arzon fatoapparat tugmasini bosarkan
eng qimmatli onlarni – abadiyat elchilarini
suratga olayotir

Qo’llarni ko’ryapman, ko’klarga uzangan, ochiq
duo qilayotir
qo’llarni ko’ryapman, bu duodan tug’ilajak do’mboq
qo’lchalarni
bir ko’ring, havo xil’atini tutgani kabi
malaklarning etagidan tutmoqda ular

Qo’llarni ko’ryapman, qo’ng’ir sochlarni taroqlab
qora ko’zlardan uyquni quvayotir
chakkasini changallab turgan qo’llarni ko’rayotirman
so’nggi sigareta qolgan quti uzra
Tinchib qolur tong nasimida
Voz kechadi nuqta qo’ymoqdan…

1. Kat – so’ri, karavot (mahbuslar yotadigan nard)

Ozarboyjonchadan Usmon QO’CHQOR tarjimalari