Азиз дўстим, озарбайжон адабиётининг ёрқин сиймоси Салим Бабуллаўғлини қутлуғ 50 ёши билан чин юракдан табриклайман. Узоқ умр ва янги ижодий ютуқлар тилайман!

    Мактаб ёшига етгунимга қадар бобом ва отам менга шарқ ҳамда Озарбайжон мумтоз адабиётининг шеърларини ўқиб беришарди. Мен уларни шунчалар катта иштиёқ билан тинглардим-ки, дарҳол эсимда сақлаб қолардим… . Суҳбатни мана бу саҳифада ўқишингиз мумкин).

Салим БОБУЛЛОЎҒЛИ
БИР ОЗ ОЛИСЛАРДАН АХТАРИНГ МЕНИ…

    Озарбайжон янги давр адабиётининг  ёрқин  вакилларидан бири, истеъдодли шоир, таржимон ва эссечи Салим Бабуллоўғли 1972 йилнинг 10 декабрида Али Байрамли (аввалги Ширвон) шаҳрида туғилган. У Озарбайжон Ёзувчилар уюшмаси ҳайятининг аъзоси, Бадиий таржима ва адабий алоқалар марказининг раиси, «Дунё адабиёти» журнали бош муҳаррири, ГУАМ ташкилотига аъзо мамлакатлар ёзувчилари иттифоқи раиси вазифасини бажарувчи сифатида фаолият юритади. Унинг ижоди ИЛЕСАМ ташкилотининг Фузулий номидаги биринчи шеърият фестивали (Анқара, 2004),  Халқаро «Олтин қалам» (Бишкек, 2006) ва «Арте» (Сербия, 2016) мукофотлари билан тақдирланган. Салим Бабуллоўғли таржимон сифатида Ўрхон Вали, Хуан Рамони Хименес, Иосиф  Бродский, Чеслав Милош, Роберт Фрост, Октавио Паз ва бошқа жуда кўп шоирлар, шу жумладан, ўзбек шеъриятидан Абдулла Орипов, Хуршид Даврон, Азиз Саид шеърларини озарбайжон тилига таржима қилган.

Отамга

Сен мендан анча кўркамсан,
Мен сендан анча асабий…
Сен – ҳассос,
Мен бир оз улфаткаш,
бир оз исрофгар,
ўзидан рози.
Бир оз бахтсизман –
Ки, сен мендан норози.
Менинг умидсиз хун оҳларим кўп…
сендан узоққа,
бу маъносиз – улкан шаҳарда
Тентирайман – юрагим қийма-қийма,
гуноҳларим кўп…
Тонгда суратингга,
оқшомлар кўзгуга боқурман.
бормоқдаман кундан-кун қариб.
кўпаймоқда сочларимда оқ…
Кўп нарсага эришолдинг сен –
Йўқотмоққа ҳеч бир нарсанг йўқ.
Мен ҳеч нарса қозонолмадим,
бир оз ўзимни йўқотдим,
қўридим сенинг яхши номингни,
тўрт хонали уйни қўридим,
китобларингни…
Сен жуда ҳам яхши отасан,
мен – ёмон ўғил.
Бўларкан-да шунақаси ҳам…
Аммо вақтдан ўзиб, айта олурман:
сен жуда зўр бобо бўласан,
жумладан, мен ҳам…

Ҳамида хонимга

Йўлинг узра ёлғиз дарахт бўлиб битсам
кўлкамда тин олажаксанми?
Ё шох-бутоғимни кесиб ўтимга исинажаксанми?

Ёмғир бўлиб севалансам
ёз жазирамасида
бу шов-шувли чанг-тўзонли шаҳарнинг кўчаларига –
тупроқ ҳиди анқиб кетса
ҳидимни тупроқдан олиб ҳайратланажаксанми?

Ё ёмғир шалаббо этса сени уйга шошганингда,
жиққа хўл бўлиб,
пушаймон қилиб
кўкларга ланъатлар ёғдиражаксанми?

Жанубда қор
кўп ёғавермас…
Бир қиш оқшомида гупиллаб ёғсам
болаларни даврангга олиб қортўп ўйнаяжаксанми?
ё улардан бири йиқилса,
ё нозик бармоғи совқотиб қолса,
айт, гулим, ғазабланажаксанми?

Бир оқшом дарахт, ёмғир бўлмоқ, қор бўлмоқ
истасам
ўлимнинг ёқасидан тутиб баҳс этажаксанми?
ё чиқиб кетсам,
йўлдош бўлмоқ учун менга талпинажаксанми?

Ё бир кеча
ундоқ-бундоқ шеърлар битиб,
уйқунгни ҳаром этиб,
сени уйғотиб
ўқисам сенга, ростини айт, гулим,
хушланажаксанми?

Ҳилолнинг айтганлари

Мен сизга, мен сизга, йўғ-ей, мен сизга
англата олсайдим ҳамма нарсани-и-и
дардим тугардими, сиз айтинг?!
Биламан чарчагансиз… оёқ устида,
қўлларни айтмайман, ҳа-ҳа, оёқ устида
кўп туриб қолдингиз, ҳорғинсиз, биламан…
Не қилай, хўш, унда мени ким тингласин
Қўлларим оғрийди, ҳорғинман мен ҳам
сизга айтсам, фақат бир онам, онам
ҳар сафар сабр ила тинглайди мени,
бир кўзи кулса, иккинчи кўзи
тил битсайди шу қизга дея йиғлайди…
не қилай, хўш, унда мени ким тингласин,
сизга англатмоқдан толди қўлларим…

Баъзи кўринишлар

Қўлларни кўряпман, қўлларни
дўст қўли бўш қолмас ҳавода
йиғлаётган юзларни тўсар
Қўлларни кўряпман, билакларни
билаклардаги кишанларни парчаламоқда

Қўлларни кўряпман, кафтларни
бахтларни, бахтсизликларни
тақдир чизиқлари, умр битикларини
хиромантия билан машғул бўлмасанг ҳамки
қадоқларнинг бахтдан хабар бериши аён

Қўлларни кўряпман, муштларни
кўнгилни синдирувчи бош суягига урилаётир.

Қўлларни кўряпман, бармоқларни
уста пианиночиникига ўхшаб кетса-да
безбетларча кимнингдир чўнтагига тушаётир

Қўлларни кўряпман, силашларни
шўрлик бир кимсанинг сочларига қўниб
бир лаҳза бўлса-да фонийликни унут айлаган

Қўлларни кўряпман, ажинзорларни
кексалар кулбасига боргувчи унутилган, тўзонли
йўлларни ёдга солувчи
Қўлларни кўряпман, бармоқларни
тирноқ-ла эт битган жойи ёрилиб кетган
авитаминоз ташхиси қўйилган ҳаёт тарзидан
сўзлар
титроқ дудоқларни қимтибон қаттиқ
фавқулодда ҳодисаларни абадий бекитган

Қўлларни кўряпман, нозик белларни қучиб
севги ҳақдаги энг ширин сўзларнинг
ҳақиқий маъноси англатмоқдадир

Қўлларни кўряпман, қўлларни
ияклар остига қадалиб
одамларни ўз асл шаклидан рози қилмоқда

Қўлларни кўряпман, оёқлар остида топталган
Катларнинг1 устидан осилиб тушган
ушбу кун бола-чақасидан узоқда
бир она тушида босринмоқдадир

Қўлларни кўряпман, қўлларни
кесилган бармоқлар тушларида ўз эгаси
томон учмоқда

Қўлларни кўряпман, амалларни
ҳар илинжга узанган
севги мактубларини ёзган
эшикларни зарб билан қоққан
кўчат экиш учун ясалган белкурак сопидан
тутганча
жасадни кўммоққа ер қазиётир

Қўлларни кўряпман, бармоқларни
умидсиз орзуларга қаршилик каби
уч бармоқ қовушган нуқтада энг қўпол рад жавоби
берилаётган

Қўлларни кўряпман, қўлларни
қиммат курсиларнинг кимхоб жилдига
маҳлиё бўлганча фароғатли турмуш тарзин
яратаркан
катта пуллардан –
демакки жиноятлардан
қалтироқ ва қўрқувлардан сўзлаётир

Қўлларни кўряпман, бармоқларни
энг арзон фатоаппарат тугмасини босаркан
энг қимматли онларни – абадият элчиларини
суратга олаётир

Қўлларни кўряпман, кўкларга узанган, очиқ
дуо қилаётир
қўлларни кўряпман, бу дуодан туғилажак дўмбоқ
қўлчаларни
бир кўринг, ҳаво хилъатини тутгани каби
малакларнинг этагидан тутмоқда улар

Қўлларни кўряпман, қўнғир сочларни тароқлаб
қора кўзлардан уйқуни қуваётир
чаккасини чангаллаб турган қўлларни кўраётирман
сўнгги сигарета қолган қути узра
Тинчиб қолур тонг насимида
Воз кечади нуқта қўймоқдан…

1. Кат – сўри, каравот (маҳбуслар ётадиган нард)

Озарбойжончадан Усмон ҚЎЧҚОР таржималари

Aziz do’stim, ozarbayjon adabiyotining yorqin siymosi Salim Babullao’g’lini qutlug’ 50 yoshi bilan chin yurakdan tabriklayman. Uzoq umr va yangi ijodiy yutuqlar tilayman!

Maktab yoshiga yetgunimga qadar bobom va otam menga sharq hamda Ozarbayjon mumtoz adabiyotining she’rlarini o’qib berishardi. Men ularni shunchalar katta ishtiyoq bilan tinglardim-ki, darhol esimda saqlab qolardim…  Suhbatni mana bu sahifada o’qishingiz mumkin).

Salim BOBULLOO’G’LI
BIR OZ OLISLARDAN AXTARING MENI…

Ozarbayjon yangi davr adabiyotining yorqin vakillaridan biri, iste’dodli shoir, tarjimon va essechi Salim Babulloo’g’li 1972 yilning 10 dekabrida Ali Bayramli (avvalgi Shirvon) shahrida tug’ilgan. U Ozarbayjon Yozuvchilar uyushmasi hayyatining a’zosi, Badiiy tarjima va adabiy aloqalar markazining raisi, «Dunyo adabiyoti» jurnali bosh muharriri, GUAM tashkilotiga a’zo mamlakatlar yozuvchilari ittifoqi raisi vazifasini bajaruvchi sifatida faoliyat yuritadi. Uning ijodi ILESAM tashkilotining Fuzuliy nomidagi birinchi she’riyat festivali (Anqara, 2004), Xalqaro «Oltin qalam» (Bishkek, 2006) va «Arte» (Serbiya, 2016) mukofotlari bilan taqdirlangan. Salim Babulloo’g’li tarjimon sifatida O’rxon Vali, Xuan Ramoni Ximenes, Iosif Brodskiy, Cheslav Milosh, Robert Frost, Oktavio Paz va boshqa juda ko’p shoirlar, shu jumladan, o’zbek she’riyatidan Abdulla Oripov, Xurshid Davron, Aziz Said she’rlarini ozarbayjon tiliga tarjima qilgan.

Otamga

Sen mendan ancha ko’rkamsan,
Men sendan ancha asabiy…
Sen – hassos,
Men bir oz ulfatkash,
bir oz isrofgar,
o’zidan rozi.
Bir oz baxtsizman –
Ki, sen mendan norozi.
Mening umidsiz xun ohlarim ko’p…
sendan uzoqqa,
bu ma’nosiz – ulkan shaharda
Tentirayman – yuragim qiyma-qiyma,
gunohlarim ko’p…
Tongda suratingga,
oqshomlar ko’zguga boqurman.
bormoqdaman kundan-kun qarib.
ko’paymoqda sochlarimda oq…
Ko’p narsaga erisholding sen –
Yo’qotmoqqa hech bir narsang yo’q.
Men hech narsa qozonolmadim,
bir oz o’zimni yo’qotdim,
qo’ridim sening yaxshi nomingni,
to’rt xonali uyni qo’ridim,
kitoblaringni…
Sen juda ham yaxshi otasan,
men – yomon o’g’il.
Bo’larkan-da shunaqasi ham…
Ammo vaqtdan o’zib, ayta olurman:
sen juda zo’r bobo bo’lasan,
jumladan, men ham…

Hamida xonimga

Yo’ling uzra yolg’iz daraxt bo’lib bitsam
ko’lkamda tin olajaksanmi?
YO shox-butog’imni kesib o’timga isinajaksanmi?

Yomg’ir bo’lib sevalansam
yoz jaziramasida
bu shov-shuvli chang-to’zonli shaharning ko’chalariga –
tuproq hidi anqib ketsa
hidimni tuproqdan olib hayratlanajaksanmi?

YO yomg’ir shalabbo etsa seni uyga shoshganingda,
jiqqa xo’l bo’lib,
pushaymon qilib
ko’klarga lan’atlar yog’dirajaksanmi?

Janubda qor
ko’p yog’avermas…
Bir qish oqshomida gupillab yog’sam
bolalarni davrangga olib qorto’p o’ynayajaksanmi?
yo ulardan biri yiqilsa,
yo nozik barmog’i sovqotib qolsa,
ayt, gulim, g’azablanajaksanmi?

Bir oqshom daraxt, yomg’ir bo’lmoq, qor bo’lmoq
istasam
o’limning yoqasidan tutib bahs etajaksanmi?
yo chiqib ketsam,
yo’ldosh bo’lmoq uchun menga talpinajaksanmi?

YO bir kecha
undoq-bundoq she’rlar bitib,
uyqungni harom etib,
seni uyg’otib
o’qisam senga, rostini ayt, gulim,
xushlanajaksanmi?

Hilolning aytganlari

Men sizga, men sizga, yo’g’-yey, men sizga
anglata olsaydim hamma narsani-i-i
dardim tugardimi, siz ayting?!
Bilaman charchagansiz… oyoq ustida,
qo’llarni aytmayman, ha-ha, oyoq ustida
ko’p turib qoldingiz, horg’insiz, bilaman…
Ne qilay, xo’sh, unda meni kim tinglasin
Qo’llarim og’riydi, horg’inman men ham
sizga aytsam, faqat bir onam, onam
har safar sabr ila tinglaydi meni,
bir ko’zi kulsa, ikkinchi ko’zi
til bitsaydi shu qizga deya yig’laydi…
ne qilay, xo’sh, unda meni kim tinglasin,
sizga anglatmoqdan toldi qo’llarim…

Ba’zi ko’rinishlar

Qo’llarni ko’ryapman, qo’llarni
do’st qo’li bo’sh qolmas havoda
yig’layotgan yuzlarni to’sar
Qo’llarni ko’ryapman, bilaklarni
bilaklardagi kishanlarni parchalamoqda

Qo’llarni ko’ryapman, kaftlarni
baxtlarni, baxtsizliklarni
taqdir chiziqlari, umr bitiklarini
xiromantiya bilan mashg’ul bo’lmasang hamki
qadoqlarning baxtdan xabar berishi ayon

Qo’llarni ko’ryapman, mushtlarni
ko’ngilni sindiruvchi bosh suyagiga urilayotir.

Qo’llarni ko’ryapman, barmoqlarni
usta pianinochinikiga o’xshab ketsa-da
bezbetlarcha kimningdir cho’ntagiga tushayotir

Qo’llarni ko’ryapman, silashlarni
sho’rlik bir kimsaning sochlariga qo’nib
bir lahza bo’lsa-da foniylikni unut aylagan

Qo’llarni ko’ryapman, ajinzorlarni
keksalar kulbasiga borguvchi unutilgan, to’zonli
yo’llarni yodga soluvchi
Qo’llarni ko’ryapman, barmoqlarni
tirnoq-la et bitgan joyi yorilib ketgan
avitaminoz tashxisi qo’yilgan hayot tarzidan
so’zlar
titroq dudoqlarni qimtibon qattiq
favqulodda hodisalarni abadiy bekitgan

Qo’llarni ko’ryapman, nozik bellarni quchib
sevgi haqdagi eng shirin so’zlarning
haqiqiy ma’nosi anglatmoqdadir

Qo’llarni ko’ryapman, qo’llarni
iyaklar ostiga qadalib
odamlarni o’z asl shaklidan rozi qilmoqda

Qo’llarni ko’ryapman, oyoqlar ostida toptalgan
Katlarning1 ustidan osilib tushgan
ushbu kun bola-chaqasidan uzoqda
bir ona tushida bosrinmoqdadir

Qo’llarni ko’ryapman, qo’llarni
kesilgan barmoqlar tushlarida o’z egasi
tomon uchmoqda

Qo’llarni ko’ryapman, amallarni
har ilinjga uzangan
sevgi maktublarini yozgan
eshiklarni zarb bilan qoqqan
ko’chat ekish uchun yasalgan belkurak sopidan
tutgancha
jasadni ko’mmoqqa yer qaziyotir

Qo’llarni ko’ryapman, barmoqlarni
umidsiz orzularga qarshilik kabi
uch barmoq qovushgan nuqtada eng qo’pol rad javobi
berilayotgan

Qo’llarni ko’ryapman, qo’llarni
qimmat kursilarning kimxob jildiga
mahliyo bo’lgancha farog’atli turmush tarzin
yaratarkan
katta pullardan –
demakki jinoyatlardan
qaltiroq va qo’rquvlardan so’zlayotir

Qo’llarni ko’ryapman, barmoqlarni
eng arzon fatoapparat tugmasini bosarkan
eng qimmatli onlarni – abadiyat elchilarini
suratga olayotir

Qo’llarni ko’ryapman, ko’klarga uzangan, ochiq
duo qilayotir
qo’llarni ko’ryapman, bu duodan tug’ilajak do’mboq
qo’lchalarni
bir ko’ring, havo xil’atini tutgani kabi
malaklarning etagidan tutmoqda ular

Qo’llarni ko’ryapman, qo’ng’ir sochlarni taroqlab
qora ko’zlardan uyquni quvayotir
chakkasini changallab turgan qo’llarni ko’rayotirman
so’nggi sigareta qolgan quti uzra
Tinchib qolur tong nasimida
Voz kechadi nuqta qo’ymoqdan…

1. Kat – so’ri, karavot (mahbuslar yotadigan nard)

Ozarboyjonchadan Usmon QO’CHQOR tarjimalari