Аъзам Обид 1974 йил 8 ноябрда Наманган шаҳрида туғилган. 7-ўрта мактабни олтин медаль билан битириб, Наманган давлат университети ва Тошкент давлат иқтисодиё туниверситетида таҳсил олган. Ўқувчилик йилларида «Менинг биринчи китобчам» республика ёш ижодкорлари танлови ғолиби бўлган. “Йўлимни пойлайди мўъжиза”, “Муҳаббат, оқавер томирларимда”, “Соғинтириб кетгум қадамларимни” китоблари нашр этилган. “Осиё оҳанглари” (ўзбек шеърияти антологияси инглиз тилида, 2004 йил), “Нурли тонглар орзуси” (Чўлпон ва Усмон Носир шеърлари инглиз тилида, 2000 йил) таржима китобчалари босилган. Инглиз тилида тартиб берилган “Miracle is on the way”, “Greater than patience”, “The island of anxiety” шеърий тўпламлари онлайн тизимда мавжуд. «Илонбалиқ” ва “Қуш тили” халқаро шеърий антологияларини тузиб, нашр эттирган. У Осиё, Европа ва Америкада бўлиб ўтган халқаро шеърият ва таржима анжуманлари, адабий фестиваллар ва дастурлар иштирокчиси. Бадиий, илмий, маданий соҳадаги фаолияти учун 30 дан ортиқ фахрий ёрлиқлар билан тақдирланган. Шеърлари ўндан ортиқ тилларга таржима қилиниб, халқаро баёзларга киритилган.

Аъзам Обид
ШЕЪРЛАР

ҚАЛБИМ ИШҚҚА ТЎЛА

Қалбим ишққа тўла…
Лекин қўрқаман,
Лойиқ бўлсам эди бўлмоққа уммат!
Эзгу амаллардан унса бир чаман,
Ғашликнинг ортидан чекинса зулмат!
Қалбим ишққа тўла…
Магар қон тағин…
Эрта шўр бошимга не бўлар қайтим?
Кошки Пайғамбарнинг
ёшлигидаги
Миндириб юрган бир туя бўлсайдим…

ХАВОТИР ОРОЛИ

Билаклар қалтироқ,
Овоз қалтироқ,
Тилаклар ялтироқ,
Қоғоз ялтироқ,
Гўё унут бўлган
Момоқалдироқ –
Хавотир ороли бу!
Асотир ороли бу!

Ризо жонлар қани,
Бисёр норози,
Ғаним юкин босар
Ағёр тарози,
На бир самовийдур,
Ва на арозий –
Хавотир ороли бу!
Асотир ороли бу!

Барчинлар қон кечар,
Яқинда алп йўқ,
Ёрилай дейсан-у,
Кўксингда қалб йўқ!
Букилган, тугилган
Мушт бор-у зарб йўқ! –
Хавотир ороли бу!
Асотир ороли бу!

НАҲОТ-НАҲОТ

Ҳақнинг қўли етди бўғзимга,
Кўнгил маъюс тортиб қолди жим.
Шу он савол қилдим ўзимга,
Қайтгум қандоқ, келиб ким бўлдим?

Зотан нуқул чайналди тилим,
Не иш бўлса ютдим ичимга.
Мени ҳаққақовуштир, ўлим,
Тили кесик жонга ачинма!

Бир кун илдиз отмок қасдида
Дил тубига тўкилар сирлар.
Наҳот-наҳот қабр устида
Бўй чўзади рўйи-рост шеърлар?

ДУНЁҚАРАШ

Баланд учган эркин қушим бўл,
Кўрай десанг ўздан узоқни.
Англагайсан: недир қуруқ, ҳўл,
Ҳам қўйилган гулдор тузоқни.

Чиқиш йўлин очиб юбор кенг,
Озод элга кенглик ярашар.
Қушим, сенинг парвозингга тенг
Дунёқараш, дунёқарашлар…

НЕГА СИНИҚ ОВОЗИНГ, ШОИР?

Нега синик овозинг, шоир?
Сўз айтмоқ-чун ҳурликка доир —
Садо керак, садо керак!

Дилда зарра мараз бўлса гар,
Бошиданоқ, ғараз бўлса гар,
Адо керак, адо керак!

Гуллаб ётган ҳою ҳавасдан,
Ва ё оғу – ичилур қасддан,
Жудо керак, жудо керак!

Ҳар одамнинг ўрни бор юртда,
Бул Ватанга лоақал битта
Фидо керак, фидо керак!

Шаҳдинг қани,чиқибсан йўлга?
Ҳар сония забону дилга
Худо керак, Худо керак!

Нега синиқ овозинг шоир?
Сўз айтмоқ-чун ҳурликка доир —
Садо керак, садо керак!

НАВОИЙ БИЛАН

Замон билан сарсон гулбадан,
Мен мозийга кўчиб кетаман,
Армон асир қилган кулбадан
Қанот ёзиб учиб ўтаман.

Қайда қолди менинг ўз ўрним?
Яссавийни соғиндим жуда,
Тунов куни Машрабни кўрдим,
Мўралади менга дарчадан.

Юрагим-эй, бўзлама куйиб,
Тилло бешик-мозийга белан.
Бошгинангни кўксига қўйиб,
Йиғласайдинг Навоий билан!

ЭСКИ ШАҲАР

Дунё кенг деб кетмишдир тўзиб,
Нега келсин ахир орлари,
Эл ичида юргайлар кезиб
Эски шаҳар мардикорлари.

Бола-чақа кетмишдир йироқ,
Интиқ кутар қайтиш онини.
Шу жонларга жўнатса тезроқ
Ҳалол топган битта нонини.

Сал бўлса-да ўсгани қани,
Ёпилар-ку корхоналар бот,
Юз қарич тил бор мақтагани,
Инсоф борми сенда, иқтисод?

Оқсоч она, бормисиз омон,
Ота, қачон топгайсиз ҳузур?
Ҳарқалай-ку, яхшими-ёмон
Бозор, сенинг борингга шукур!

Демишларки, орзуга йўқ айб,
Кексайганда очиб пулдонни,
Жондош, йўлга чиқсанг атайлаб,
Кўрсанг Нью-Йорк, Париж, Лондонни…

Юрагимга ботди бигиздай,
Бир мошнадан жой талошлари..
Катта ойлик иш кўрсам сизда
Эҳ, юртимнинг кекса, ёшлари!

Афсус, ҳозир кетмишлар тўзиб,
Нечун ишга келсин орлари?
Бир кун.. шундоқ кетамиз ўзиб,
Биз ҳаммадан кетамиз ўсиб!..
Бизга ишлар бу ернинг эмас
Олис Марснинг мардикорлари!

ЭРКЛИК СИРТМОҒИ

Бир кун очиķ мактуб бўлади асрор, —
Очилиб кетади ķозон ķопķоғи.
Айни фурсат эрур бўлмоķķа иķрор,
Кучингиз етарми, эрклик сиртмоғи?

Урилган, эзилган, ķаķшаган жонлар
Чиķиб келаверар ķон зиндонлардан,
Ҳаķдан сўз очганда куйик забонлар,
Ҳурлик ķанот ķоķар хиёбонларда.

Ҳозирчаķўлларнинг калталиги бор,
Тўлиб бораверар ķабр бошлари.
Надомат илкида сўлар бир иķрор —
Ҳали ёрилмайди сабр тошлари!

Лек бир кун ҳаммага очилар асрор,
Ҳаķдир зулумотнинг эриб битмоғи!
У пайт эл кўзига ķараш-чун такрор
Кўзлар топиларми, эрклик сиртмоғи?!

ШОИРНИНГ ДИЛДОРИ

Бир шоир бўларди –
Ҳақиқий шоир!
Мансаб — ёт, мақтов — ёт,
Қоғозда дарди,
Халқдайин кун кўриб юрарди оғир,
Озодликнинг қўлин ўпарди!

Бир аёл бўларди –
Шоирга ҳасса,
Аммо айтганига тобе эди ул.
Қараб ўтирарди шоир шеър ёзса,
Ашъор ўқиганда сомеъ эди ул.

Бир йилки
шоирдан йўқ энди нишон –
Чўзиб ўтирмайин риҳлат онини,
Сўнгги бор кўзида ёнди-ю исён
Шукур деб Жабборга тутди жонини.

Йил ўтди,
Аёлдан йўқ бирор хабар,
Билсам, сотилибди ижара уй ҳам.
Балки қай юртларда кезар дарбадар,
Эҳтимол… кун кўрар беташвиш, ҳуррам.

Кўрсам,
Кўча-кўйда учратганим он,
Саволга тутардим дарҳол ботиниб:
«Шоирсиз яшамоқ эканми осон,
Шоирнинг Охирги Хотини?»

Бир аёл бўларди – шоирга далда,
Қани у, қай маҳал кетган қай сори?
Наҳот шоир зоти ўлган маҳалда
Ўлгайдир унинг ҳам дилдори?!

СЕН УЙҒОН

Яна узоқлардан келар насиба –
Шимолий ўлкага тўкилар парвоз…
Табассум-ла юртнинг остонасида
Нақ қиролнинг ўзи чиққайдир пешвоз.

Бунда буюкларнинг барчаси мезбон,
Гарчанд довруғ баланд, обрўси – қадим,
Қуллуқ қиларкансан, “Хуш келдинг!” дебон
Альфред Нобель бобо қўлинг сиқади.

Қирол саройига босасан қадам,
Димоққа урилар кўҳна ифорлар,
Сезасан, муҳтарам бундаги одам,
Хаёлингни бўлар аҳли киборлар.

Кеч тушмас, ёш-яланг ичра тун уйғоқ,
Устингда учади эрка чағалай,
Баҳайбат қайиқлар ошёни – қирғоқ,
Ҳайкаллар сояси бошга ағанар…

Тасаввур илкига қолдириб ўзни
Тутаркансан Ерни шу митти кафтда,
Олисда аёлинг уч қоракўзни
Эркалаб ухлатар сенсиз бир ҳафта.

Онанг кетганингдан топмаган хабар,
Таҳорат учун деб қайнатар қумғон…
Азизим, мен турдим, энди, бу сафар
Сен уйғон, сен уйғон, сен уйғон!

МЕН ҚЎРҚМАЙ ЯШАЙМАН

Мен қўрқмай яшайман, кунларим ботир,
Кучлидир осмонни кўзлаган хотир,
Қушдек нигоҳимдан учган хавотир,
Бир ишқнинг кўксида битмас жабрим бор.

Ўсаман, оҳ урган тунларим ёнар,
Тонг бўлиб, донг қотган йиллар уйғонар,
Бизнинг ҳам кўнгиллар бўлар тўйхона,
Ойнинг келгунича кундай сабрим бор.

Жон чексам, жонимнинг тиллари оғрир,
Сўнгсиз истаклардан қийналар бағрим,
Лек қўрқмай яшайман, шукрким, тангрим,
Дунёнинг бурчида битта қабрим бор!

БИР КЎПРИКМАН

Бир кўприкман,
Ўз билгича
ҳеч ким босиб ўтолмас,
Таққа тўхтар,
иккиланар, етиб кетиб олдимга.
Манфаатни маёқ қилган
судралувчи неки кас
Чин самимий хизматингни
чақиб кўрар олтинга.

Айтишар-ку, тошқин дарё
асли кўп-кўп ирмоқли,
Довдиратиб ташламаса
илоншакл кўрк, башанг.
Менга шараф элдан элга
бир хор кўприк бўлмоқлик!
Остимдаги оғзин очган
юҳолардан қўрқмасанг!

Кўприк бўлай,
бу заминдан узилмаса оёғинг,
Самоларга сачраганинг
Бўлса гар ҳақ ортидан.
Ўткир-ўткир чарх урилган
Айтар сўзинг – яроғинг,
Олов-олов руҳинг ёнса
Тирикликнинг шартидай!

Кўприк бўлай!

ТОМОШАБИН

Оҳ, шунчалар болми ҳаёт,
Юрак бўшлиқ аро маст.
Умид асло бўлмас қанот,
Орзу жонга оромас.
Бошим баланд, оёқлар лек
Узилганмас заминдан,
Надоматким, милёнлардек
Битта томошабинман!
Лоқайдликдан йиқилар гул,
Қон ютади субутлар.
Оҳ, бағримга тиқилар ул
Боши кесик умидлар…

БИР ҚУШ БОР

Мен бир қушга ўхшар эмишман,
Мослик топиб ҳар йил йил фаслига,
Ўзимни ҳам танийман қисман,
Энди қанот чиққан аслида.

Лекин мени ўхшатманг, ҳайҳот,
Қуруқ номга мадҳия айтиб,
Шундай қуш бор, этсанг-да озод
Учиб кирар қафасга қайтиб.

Мени ўша қушга ўхшатманг!

КЕЧИРИМ

Мен асли ҳеч нима билмаган банда,
Ақлимнинг сўнггида бор сўроқ белги.
Ҳаёт – у дунёга берилган фойда,
Пешонангни ёриб яшамоқ кулги.

Дунё, оқшомингда бўлмасин хатар,
Қўрқиб тўлғонмасин сарсона тушлар.
Тонгнинг қулоғидан тортиб уйғотар
Деразам олдида шукурли қушлар.

Мен кетсам ярим бир кечда уйғониб,
Серғалва умримнинг ғавғоси жимжит.
Қарадим, ташвишлар кетмишдир ёниб,
Сўрадим – кўнглимга тўкилди умид!

Кечир, балки умрим йўлаклари тим,
Юракка бир меҳр экканим сийрак.
Оҳ, минг бор ўзингга юкиниб келдим,
Фақат Сен истаган жон бўлмадим, Ҳақ!

Мен асли ҳеч нима билмаган банда,
Ақлимнинг сўнггида бор сўроқ белги.
Ҳаёт – у дунёга берилган фойда,
Пешонангни ёриб яшамоқ кулги.

ИЖАРАЧИ

Бутун мамлакатда мингта уйи бор,
Қайга борса топар ошу нонини.
Бир кун бахти кулиб бўлса-да пулдор,
Уй олиб ўтирмас қийнаб жонини.

Бу ёғи ўттиздан ошган, ким билар,
Боғлаб қўйилганмас ахир умр ҳам.
Фақат гоҳ жимгина дилни тимдалар,
Сал-пал эзиб қўяр битта ташвиш-ғам.

Яъни бола-чақа, хотин икковлон
Жонига тегаркан ижара турмоқ,
Қачон уй бўлар, деб қилар тўполон,
Наҳот бўлаверар ватансиз юрмоқ?

Балки ачинардир танишу жўра,
Лек у дунё ишин қилади кулгу.
Топган-тутганини ўзидан кўра
Атрофнинг бахтига сарфлайди У.

Шу тахлит яшамоқ унга зўр чирой,
Эрта бошқа уйга кўчмоққа шайдир.
Бутун ер устини қилиб олмиш жой,
Бир кун ер остини Ватан тутгайдир!

Меники эмассан, юрагим…

Юрагим,
Меники эмассан бошқа,
Энди бегонадир тўлишган ақлим,
Бугун тинч, не тушар эртага бошга,
Мен ҳам яшашгами сиз каби ҳақли?

Меҳрим,
Кўзларимни очдинг уммондай,
Чўкканинг манзилда таъна, маломат,
Дунё не кўрдики мендай ёмондан,
Кутганим бўлсинми комил ҳаловат?

Сабрим,
Сизиб киргил тафаккуримга,
Жонимни қақшатган ҳислар чекинса!
Кошки ўзим топган рангсиз нуримга
Чап бериб, бир зумга дилдан ўкинсам!..

Оҳим,
Рутубатни қўмсаган хаёл,
Икки дунёсини тутар ҳасратим,
Айтинг, ҳали бор-ку топишга завол,
Қалбхўр шайтонлардан асранг, ҳазратим!

Умрим, ҳаққинг йўқ ҳеч сўнишга шамдай,
Суя, ўз қадрингни кўтар, иродам!
Оҳ, қандоқ бахтлидир ёруғ оламда
Айтиб йиғламоққа дўсти бор одам!

ИНТИҚ

Гўзал кутиш бўлса насибам
Милён йил ҳам бўлардим рози.
Воҳ, мен бунда жуда ғарибман,
Зорман сенга етолмай, мозий…

Юрак ичра талотўп, тиқ-тиқ,
Ланг очилгай туйнук-дарича.
Томга чиқиб олару интиқ
Муҳаммадни кутар Хадича…

Ул зот келар… Бўлолмас бу жон
Бир чечак, тош йўл, ё хушхабар…
Кўзни юмдим, айтингиз, қачон
Тушларимга кирар пайғамбар?

ОЙГУЛ ДУОЛАРДА

Кузги кўзгум менинг, олмос парчиним,
Руҳим пардасига санчаверма ниш,
Ойдин дуоларда эслашайлик жим,
Кечмиш умримизга тўқимай қарғиш,
Севгинг-ку сарғиш…
Саратонни ёдла, ёзги мезбоним,
Димоғимда ухлар атиргул иси…
Эркли яшаб бўлмас мудом қизғониб,
Ялло юрак узра ғарчча тиш изи –
Рашкинг – қирмизи…
Сен сўзли бўласан ҳали бир нафас,
Рафиқлик наҳрига бўлурсан ғариқ.
Фақат бу телбадан жон қарғиш эмас,
Ойгул дуоларинг тутмагил дариғ,
Умримиз – ёруғ…

ҚАЛБМА-ҚАЛБ…

Хоҳлагил, имкон топ, кеча кундаги
Аразингни унут, дил тўлдирамиз,
Мен сени севибон дўстман, шунчаки
Ёнма-ён, қалбма-қалб,
Кел, ўлтирамиз.

На қувонч, наширин суҳбатли давра,
Бу лазиз жонингга кўроласан эп,
Ҳар уйғонган кунинг – энг асл байрам,
Лаззатнинг кўпини рад этмоқ бир зеб.

Кел, тинчлик фаслида қайғу онимас,
Тирикликни қўллаб, қўйиб бошга бош,
Уруш деб кўз юмган жоннинг динимас,
Инсонлиги учун тўкайлик кўзёш.

Имкон топ, жаҳоний севги тиғи-ла
Бузғунчи нафсимиз жим ўлдирайлик.
Майли, шодон кулиб, майли, қон йиғлаб,
Ёнма-ён, қалбма¬-қалб,
Кел, ўлтирайлик!

A’zam Obid 1974 yil 8 noyabrda Namangan shahrida tug’ilgan. 7-o’rta maktabni oltin medal` bilan bitirib, Namangan davlat universiteti va Toshkent davlat iqtisodiyo tuniversitetida tahsil olgan. O’quvchilik yillarida «Mening birinchi kitobcham» respublika yosh ijodkorlari tanlovi g’olibi bo’lgan. “Yo’limni poylaydi mo»jiza”, “Muhabbat, oqaver tomirlarimda”, “Sog’intirib ketgum qadamlarimni” kitoblari nashr etilgan. “Osiyo ohanglari” (o’zbek she’riyati antologiyasi ingliz tilida, 2004 yil), “Nurli tonglar orzusi” (Cho’lpon va Usmon Nosir she’rlari ingliz tilida, 2000 yil) tarjima kitobchalari bosilgan. Ingliz tilida tartib berilgan “Miracle is on the way”, “Greater than patience”, “The island of anxiety” she’riy to’plamlari onlayn tizimda mavjud. «Ilonbaliq” va “Qush tili” xalqaro she’riy antologiyalarini tuzib, nashr ettirgan. U Osiyo, Yevropa va Amerikada bo’lib o’tgan xalqaro she’riyat va tarjima anjumanlari, adabiy festivallar va dasturlar ishtirokchisi. Badiiy, ilmiy, madaniy sohadagi faoliyati uchun 30 dan ortiq faxriy yorliqlar bilan taqdirlangan. She’rlari o’ndan ortiq tillarga tarjima qilinib, xalqaro bayozlarga kiritilgan.

A’zam Obid
SHE’RLAR

QALBIM ISHQQA TO’LA

Qalbim ishqqa to’la…
Lekin qo’rqaman,
Loyiq bo’lsam edi bo’lmoqqa ummat!
Ezgu amallardan unsa bir chaman,
G’ashlikning ortidan chekinsa zulmat!
Qalbim ishqqa to’la…
Magar qon tag’in…
Erta sho’r boshimga ne bo’lar qaytim?
Koshki Payg’ambarning
yoshligidagi
Mindirib yurgan bir tuya bo’lsaydim…

XAVOTIR OROLI

Bilaklar qaltiroq,
Ovoz qaltiroq,
Tilaklar yaltiroq,
Qog’oz yaltiroq,
Go’yo unut bo’lgan
Momoqaldiroq –
Xavotir oroli bu!
Asotir oroli bu!

Rizo jonlar qani,
Bisyor norozi,
G’anim yukin bosar
Ag’yor tarozi,
Na bir samoviydur,
Va na aroziy –
Xavotir oroli bu!
Asotir oroli bu!

Barchinlar qon kechar,
Yaqinda alp yo’q,
Yorilay deysan-u,
Ko’ksingda qalb yo’q!
Bukilgan, tugilgan
Musht bor-u zarb yo’q! –
Xavotir oroli bu!
Asotir oroli bu!

NAHOT-NAHOT

Haqning qo’li yetdi bo’g’zimga,
Ko’ngil ma’yus tortib qoldi jim.
Shu on savol qildim o’zimga,
Qaytgum qandoq, kelib kim bo’ldim?

Zotan nuqul chaynaldi tilim,
Ne ish bo’lsa yutdim ichimga.
Meni haqqaqovushtir, o’lim,
Tili kesik jonga achinma!

Bir kun ildiz otmok qasdida
Dil tubiga to’kilar sirlar.
Nahot-nahot qabr ustida
Bo’y cho’zadi ro’yi-rost she’rlar?

DUNYOQARASH

Baland uchgan erkin qushim bo’l,
Ko’ray desang o’zdan uzoqni.
Anglagaysan: nedir quruq, ho’l,
Ham qo’yilgan guldor tuzoqni.

Chiqish yo’lin ochib yubor keng,
Ozod elga kenglik yarashar.
Qushim, sening parvozingga teng
Dunyoqarash, dunyoqarashlar…

NEGA SINIQ OVOZING, SHOIR?

Nega sinik ovozing, shoir?
So’z aytmoq-chun hurlikka doir —
Sado kerak, sado kerak!

Dilda zarra maraz bo’lsa gar,
Boshidanoq, g’araz bo’lsa gar,
Ado kerak, ado kerak!

Gullab yotgan hoyu havasdan,
Va yo og’u – ichilur qasddan,
Judo kerak, judo kerak!

Har odamning o’rni bor yurtda,
Bul Vatanga loaqal bitta
Fido kerak, fido kerak!

Shahding qani,chiqibsan yo’lga?
Har soniya zabonu dilga
Xudo kerak, Xudo kerak!

Nega siniq ovozing shoir?
So’z aytmoq-chun hurlikka doir —
Sado kerak, sado kerak!

NAVOIY BILAN

Zamon bilan sarson gulbadan,
Men moziyga ko’chib ketaman,
Armon asir qilgan kulbadan
Qanot yozib uchib o’taman.

Qayda qoldi mening o’z o’rnim?
Yassaviyni sog’indim juda,
Tunov kuni Mashrabni ko’rdim,
Mo’raladi menga darchadan.

Yuragim-ey, bo’zlama kuyib,
Tillo beshik-moziyga belan.
Boshginangni ko’ksiga qo’yib,
Yig’lasayding Navoiy bilan!

ESKI SHAHAR

Dunyo keng deb ketmishdir to’zib,
Nega kelsin axir orlari,
El ichida yurgaylar kezib
Eski shahar mardikorlari.

Bola-chaqa ketmishdir yiroq,
Intiq kutar qaytish onini.
Shu jonlarga jo’natsa tezroq
Halol topgan bitta nonini.

Sal bo’lsa-da o’sgani qani,
Yopilar-ku korxonalar bot,
Yuz qarich til bor maqtagani,
Insof bormi senda, iqtisod?

Oqsoch ona, bormisiz omon,
Ota, qachon topgaysiz huzur?
Harqalay-ku, yaxshimi-yomon
Bozor, sening boringga shukur!

Demishlarki, orzuga yo’q ayb,
Keksayganda ochib puldonni,
Jondosh, yo’lga chiqsang ataylab,
Ko’rsang N`yu-York, Parij, Londonni…

Yuragimga botdi bigizday,
Bir moshnadan joy taloshlari..
Katta oylik ish ko’rsam sizda
Eh, yurtimning keksa, yoshlari!

Afsus, hozir ketmishlar to’zib,
Nechun ishga kelsin orlari?
Bir kun.. shundoq ketamiz o’zib,
Biz hammadan ketamiz o’sib!..
Bizga ishlar bu yerning emas
Olis Marsning mardikorlari!

ERKLIK SIRTMOG’I

Bir kun ochik maktub bo’ladi asror, —
Ochilib ketadi kozon kopkog’i.
Ayni fursat erur bo’lmokka ikror,
Kuchingiz yetarmi, erklik sirtmog’i?

Urilgan, ezilgan, kakshagan jonlar
Chikib kelaverar kon zindonlardan,
Hakdan so’z ochganda kuyik zabonlar,
Hurlik kanot kokar xiyobonlarda.

Hozirchako’llarning kaltaligi bor,
To’lib boraverar kabr boshlari.
Nadomat ilkida so’lar bir ikror —
Hali yorilmaydi sabr toshlari!

Lek bir kun hammaga ochilar asror,
Hakdir zulumotning erib bitmog’i!
U payt el ko’ziga karash-chun takror
Ko’zlar topilarmi, erklik sirtmog’i?!

SHOIRNING DILDORI

Bir shoir bo’lardi –
Haqiqiy shoir!
Mansab — yot, maqtov — yot,
Qog’ozda dardi,
Xalqdayin kun ko’rib yurardi og’ir,
Ozodlikning qo’lin o’pardi!

Bir ayol bo’lardi –
Shoirga hassa,
Ammo aytganiga tobe edi ul.
Qarab o’tirardi shoir she’r yozsa,
Ash’or o’qiganda some’ edi ul.

Bir yilki
shoirdan yo’q endi nishon –
Cho’zib o’tirmayin rihlat onini,
So’nggi bor ko’zida yondi-yu isyon
Shukur deb Jabborga tutdi jonini.

Yil o’tdi,
Ayoldan yo’q biror xabar,
Bilsam, sotilibdi ijara uy ham.
Balki qay yurtlarda kezar darbadar,
Ehtimol… kun ko’rar betashvish, hurram.

Ko’rsam,
Ko’cha-ko’yda uchratganim on,
Savolga tutardim darhol botinib:
«Shoirsiz yashamoq ekanmi oson,
Shoirning Oxirgi Xotini?»

Bir ayol bo’lardi – shoirga dalda,
Qani u, qay mahal ketgan qay sori?
Nahot shoir zoti o’lgan mahalda
O’lgaydir uning ham dildori?!

SEN UYG’ON

Yana uzoqlardan kelar nasiba –
Shimoliy o’lkaga to’kilar parvoz…
Tabassum-la yurtning ostonasida
Naq qirolning o’zi chiqqaydir peshvoz.

Bunda buyuklarning barchasi mezbon,
Garchand dovrug’ baland, obro’si – qadim,
Qulluq qilarkansan, “Xush kelding!” debon
Al`fred Nobel` bobo qo’ling siqadi.

Qirol saroyiga bosasan qadam,
Dimoqqa urilar ko’hna iforlar,
Sezasan, muhtaram bundagi odam,
Xayolingni bo’lar ahli kiborlar.

Kech tushmas, yosh-yalang ichra tun uyg’oq,
Ustingda uchadi erka chag’alay,
Bahaybat qayiqlar oshyoni – qirg’oq,
Haykallar soyasi boshga ag’anar…

Tasavvur ilkiga qoldirib o’zni
Tutarkansan Yerni shu mitti kaftda,
Olisda ayoling uch qorako’zni
Erkalab uxlatar sensiz bir hafta.

Onang ketganingdan topmagan xabar,
Tahorat uchun deb qaynatar qumg’on…
Azizim, men turdim, endi, bu safar
Sen uyg’on, sen uyg’on, sen uyg’on!

MEN QO’RQMAY YASHAYMAN

Men qo’rqmay yashayman, kunlarim botir,
Kuchlidir osmonni ko’zlagan xotir,
Qushdek nigohimdan uchgan xavotir,
Bir ishqning ko’ksida bitmas jabrim bor.

O’saman, oh urgan tunlarim yonar,
Tong bo’lib, dong qotgan yillar uyg’onar,
Bizning ham ko’ngillar bo’lar to’yxona,
Oyning kelgunicha kunday sabrim bor.

Jon cheksam, jonimning tillari og’rir,
So’ngsiz istaklardan qiynalar bag’rim,
Lek qo’rqmay yashayman, shukrkim, tangrim,
Dunyoning burchida bitta qabrim bor!

BIR KO’PRIKMAN

Bir ko’prikman,
O’z bilgicha
hech kim bosib o’tolmas,
Taqqa to’xtar,
ikkilanar, yetib ketib oldimga.
Manfaatni mayoq qilgan
sudraluvchi neki kas
Chin samimiy xizmatingni
chaqib ko’rar oltinga.

Aytishar-ku, toshqin daryo
asli ko’p-ko’p irmoqli,
Dovdiratib tashlamasa
ilonshakl ko’rk, bashang.
Menga sharaf eldan elga
bir xor ko’prik bo’lmoqlik!
Ostimdagi og’zin ochgan
yuholardan qo’rqmasang!

Ko’prik bo’lay,
bu zamindan uzilmasa oyog’ing,
Samolarga sachraganing
Bo’lsa gar haq ortidan.
O’tkir-o’tkir charx urilgan
Aytar so’zing – yarog’ing,
Olov-olov ruhing yonsa
Tiriklikning shartiday!

Ko’prik bo’lay!

TOMOSHABIN

Oh, shunchalar bolmi hayot,
Yurak bo’shliq aro mast.
Umid aslo bo’lmas qanot,
Orzu jonga oromas.
Boshim baland, oyoqlar lek
Uzilganmas zamindan,
Nadomatkim, milyonlardek
Bitta tomoshabinman!
Loqaydlikdan yiqilar gul,
Qon yutadi subutlar.
Oh, bag’rimga tiqilar ul
Boshi kesik umidlar…

BIR QUSH BOR

Men bir qushga o’xshar emishman,
Moslik topib har yil yil fasliga,
O’zimni ham taniyman qisman,
Endi qanot chiqqan aslida.

Lekin meni o’xshatmang, hayhot,
Quruq nomga madhiya aytib,
Shunday qush bor, etsang-da ozod
Uchib kirar qafasga qaytib.

Meni o’sha qushga o’xshatmang!

KECHIRIM

Men asli hech nima bilmagan banda,
Aqlimning so’nggida bor so’roq belgi.
Hayot – u dunyoga berilgan foyda,
Peshonangni yorib yashamoq kulgi.

Dunyo, oqshomingda bo’lmasin xatar,
Qo’rqib to’lg’onmasin sarsona tushlar.
Tongning qulog’idan tortib uyg’otar
Derazam oldida shukurli qushlar.

Men ketsam yarim bir kechda uyg’onib,
Serg’alva umrimning g’avg’osi jimjit.
Qaradim, tashvishlar ketmishdir yonib,
So’radim – ko’nglimga to’kildi umid!

Kechir, balki umrim yo’laklari tim,
Yurakka bir mehr ekkanim siyrak.
Oh, ming bor o’zingga yukinib keldim,
Faqat Sen istagan jon bo’lmadim, Haq!

Men asli hech nima bilmagan banda,
Aqlimning so’nggida bor so’roq belgi.
Hayot – u dunyoga berilgan foyda,
Peshonangni yorib yashamoq kulgi.

IJARACHI

Butun mamlakatda mingta uyi bor,
Qayga borsa topar oshu nonini.
Bir kun baxti kulib bo’lsa-da puldor,
Uy olib o’tirmas qiynab jonini.

Bu yog’i o’ttizdan oshgan, kim bilar,
Bog’lab qo’yilganmas axir umr ham.
Faqat goh jimgina dilni timdalar,
Sal-pal ezib qo’yar bitta tashvish-g’am.

Ya’ni bola-chaqa, xotin ikkovlon
Joniga tegarkan ijara turmoq,
Qachon uy bo’lar, deb qilar to’polon,
Nahot bo’laverar vatansiz yurmoq?

Balki achinardir tanishu jo’ra,
Lek u dunyo ishin qiladi kulgu.
Topgan-tutganini o’zidan ko’ra
Atrofning baxtiga sarflaydi U.

Shu taxlit yashamoq unga zo’r chiroy,
Erta boshqa uyga ko’chmoqqa shaydir.
Butun yer ustini qilib olmish joy,
Bir kun yer ostini Vatan tutgaydir!

Meniki emassan, yuragim…

Yuragim,
Meniki emassan boshqa,
Endi begonadir to’lishgan aqlim,
Bugun tinch, ne tushar ertaga boshga,
Men ham yashashgami siz kabi haqli?

Mehrim,
Ko’zlarimni ochding ummonday,
Cho’kkaning manzilda ta’na, malomat,
Dunyo ne ko’rdiki menday yomondan,
Kutganim bo’lsinmi komil halovat?

Sabrim,
Sizib kirgil tafakkurimga,
Jonimni qaqshatgan hislar chekinsa!
Koshki o’zim topgan rangsiz nurimga
Chap berib, bir zumga dildan o’kinsam!..

Ohim,
Rutubatni qo’msagan xayol,
Ikki dunyosini tutar hasratim,
Ayting, hali bor-ku topishga zavol,
Qalbxo’r shaytonlardan asrang, hazratim!

Umrim, haqqing yo’q hech so’nishga shamday,
Suya, o’z qadringni ko’tar, irodam!
Oh, qandoq baxtlidir yorug’ olamda
Aytib yig’lamoqqa do’sti bor odam!

INTIQ

Go’zal kutish bo’lsa nasibam
Milyon yil ham bo’lardim rozi.
Voh, men bunda juda g’aribman,
Zorman senga yetolmay, moziy…

Yurak ichra taloto’p, tiq-tiq,
Lang ochilgay tuynuk-daricha.
Tomga chiqib olaru intiq
Muhammadni kutar Xadicha…

Ul zot kelar… Bo’lolmas bu jon
Bir chechak, tosh yo’l, yo xushxabar…
Ko’zni yumdim, aytingiz, qachon
Tushlarimga kirar payg’ambar?

OYGUL DUOLARDA

Kuzgi ko’zgum mening, olmos parchinim,
Ruhim pardasiga sanchaverma nish,
Oydin duolarda eslashaylik jim,
Kechmish umrimizga to’qimay qarg’ish,
Sevging-ku sarg’ish…
Saratonni yodla, yozgi mezbonim,
Dimog’imda uxlar atirgul isi…
Erkli yashab bo’lmas mudom qizg’onib,
Yallo yurak uzra g’archcha tish izi –
Rashking – qirmizi…
Sen so’zli bo’lasan hali bir nafas,
Rafiqlik nahriga bo’lursan g’ariq.
Faqat bu telbadan jon qarg’ish emas,
Oygul duolaring tutmagil darig’,
Umrimiz – yorug’…

QALBMA-QALB…

Xohlagil, imkon top, kecha kundagi
Arazingni unut, dil to’ldiramiz,
Men seni sevibon do’stman, shunchaki
Yonma-yon, qalbma-qalb,
Kel, o’ltiramiz.

Na quvonch, nashirin suhbatli davra,
Bu laziz joningga ko’rolasan ep,
Har uyg’ongan kuning – eng asl bayram,
Lazzatning ko’pini rad etmoq bir zeb.

Kel, tinchlik faslida qayg’u onimas,
Tiriklikni qo’llab, qo’yib boshga bosh,
Urush deb ko’z yumgan jonning dinimas,
Insonligi uchun to’kaylik ko’zyosh.

Imkon top, jahoniy sevgi tig’i-la
Buzg’unchi nafsimiz jim o’ldiraylik.
Mayli, shodon kulib, mayli, qon yig’lab,
Yonma-yon, qalbma¬-qalb,
Kel, o’ltiraylik!