Аслида бу ҳаёт инсоннинг кўз очиб кўргани. Унда муюлишлар, довонлар, ютуқлар ва ютқизиқлар бор. Булар кўз юмиб ўйланганда теранроқ гавдаланади. Китобимда бола тилидан айтилган шеър бор. «Ўзим қалдирғоч бўлсам, Сўзим бўлса суюнчи» деб бошланади. Бу мурғак қалбнинг Ватан ҳақида ўйлари, деганлари. Дунёни ўз қаричида ўлчаб, ўз кўзларида кўрганлари. Аммо улғайиш ҳар бир бошда бор. Ўшанда ўтган йиллар ва йўлларни қалб чиғириғидан ўтказиш, юрак тарозусида тортиб кўриш керак бўлади. Кўз юмиб кўриш аслида шу меъзонларга асосланган (Эшқобил Шукур билан суҳбатдан иқтибос).

Эшқобил Шукур
МАНЗИЛ ЙИРОҚ, УМИД СЕНДАН
Шеърлар

Салом

Капалак кулгусин, булут шарбатин
Таъмини тонгларда тотиб кўрганлар,
Ўзимдан улуғдир сизга ҳурматим,
Саломимни олиб, салом берганлар.

Бири кабутардай, бири бургутдай
Кифтида осмонни олиб юрганлар,
Кафтимда порлаган бир сиқим ўтдай,
Саломимни олиб, салом берганлар.

Иккита сўзим бор: “Салом” ва “Видо”,
Иккита лафзим бор: “Номус” ва “Ҳаёт”.
Баъзан Ассаломга ўхшар Алвидо,
Баъзан Алвидога ўхшар Барҳаёт.

Қандай алқай сизни, қандай улуғлай,
Қуёшга табассум қилиб турганлар,
Юрагим тубидан узилган чўғдай,
Саломимни олиб, салом берганлар.

Арзи ҳол

Юракда енгил бир шамол айланди,
Бошимда бошқа бир ҳилол айланди.
Шоирдан хабар ол, шу дамда менга
Билмасман заволми, камол айланди?!

Аста қўлларингга суянсам, дейман,
Қайғунинг ичидан қувонсам, дейман.
Шоирдан хабар ол, кўнглим безовта,
Кимгадир руҳимни инонсам, дейман.

Кечикиб қолдингми, синглим Қалдирғоч,
Сен-чи, ҳиммат беги бек оғам, оғоч.
Шамол қанотига узун хат ёздим,
Худойим кўнглимдан сўрганда хирож.
Юракда енгил бир шамол айланди,
Бошимда бошқа бир ҳилол айланди.
Шоирдан хабар ол, шу дамда менга
Билмасман: заволми, камол айланди?!

Зиёрат

Дунёга не бериб, нимани олдим,
Кўнглим саҳросида гуллади зорлар?!
Дилидан дин топган султондай келдим,
Туркистон пирлари ётган мозорлар.

Бу мангу ибодат – мангу ҳақиқат,
Руҳлар манзилгоҳи тилангиз омон.
Бир коса гулобдай чайқалар хилқат,
Бир оний шамолдай гувиллар замон.

Кўнгил рўзғорининг ризқини тердим,
Ажаб туйғулару ажаб озорлар…
Сизга қушлар тўла юрак келтирдим,
Туркистон пирлари ётган мозорлар.

Бир оний шамолдай гувиллар замон,
Қай бошда гултожу қай бошда дорлар.
Қай дилни етаклаб юрибди имон,
Қай дилни комига тортмоқда морлар.

Гоҳо ўрмалабман думимни судраб,
Гоҳ ҳарир қанотлар ёйибман кўркам.
Гоҳо уйғонибман тонглардай титраб,
Гоҳ баттар яшабман ўликлардан ҳам.

О, мунча залолат – беш кунлик сафар,
Инсон жилваси-ю, ҳайвон шарпаси?!
Ҳар бошда айланса то рўзи маҳшар,
Қуёш кулгуси-ю, зулмат кўлкаси.

Эй дил, қайда эдинг, қайларда қолдинг,
Кифтингда неча куз, неча баҳорлар?
Ҳол сўраб турибди маҳшардан олдин,
Туркистон пирлари ётган мозорлар.

Меҳр қизғончиғи

Ҳиммат кўчасидан ўтганмисан ҳеч,
Меҳр қизғончиғи, сўз қурумсоғи?
Энди ўзинг учун ўз тўнингни бич,
Оёғинг ерда-ю, кўкда димоғинг…

Иҳота қиласан ўзингни кун-кеч,
Содиқ қулсан кибр ғоясига сен.
Қўрқма, истасанг ҳам яшамасман ҳеч,
Сенинг шуҳратингнинг соясида мен.

Бормасман, кўнглингда менга нима бор,
Кирмасман, кўйинг ҳам ўз феълингга тенг.
Сен қанча тор бўлсанг… қанча бўлсанг тор,
Дунё шунча кенгдир, дунё шунча кенг.

Паришонман

Сирлашади дала ва шамол,
Ортимдан жим эргашар дарахт.
Фариштадай кўрсатар жамол,
Қўл ушлашиб қайғу билан бахт.

Сирлашади дала ва шамол,
Паришонман, жуда паришон.
Учрашувга кечикди хаёл
Ва недандир ичикди виждон.

Ўзин оқлаб-қоралаб кўнглим,
Тун кечага дардини ёрар.
Қоронғулик оралаб кўнглим,
Яратганни ўрганиб борар.

Саҳродаги садо

Йўлда қолган йўловчининг қўлловчиси,
Йўлсизларни равон йўлга йўлловчиси,
Қоқ саҳрода соя берган, булоқ берган,
Қумда қолган қулунларнинг сўровчиси.

Суринганда тулпорларга мадад бўлган,
Аро йўлда қақшаганга қанот бўлган,
Қора бошнинг қоронғуда қаровчиси,
Йўлда қолган йўловчининг қўлловчиси.

Манзил йироқ, умид сендан, нажот сендан,
Ўлимларнинг қуршовида ҳаёт сендан,
Жон риштасин Ҳақ нурига уловчиси,
Йўлда қолган йўловчининг қўлловчиси.

Азал куйи

Сен баҳордан олдин гуллайсан,
Жилмаясан саҳардан олдин.
Ҳар гал ойдан олдин тўлгайсан,
Жон ичида жавҳардан олдин…
Сен олдин.
Сен олдин.

Сен ёмғирдан аввал йиғлайсан,
Ёғажаксан қорлардан аввал.
Янги йилдан аввал киргайсан,
Дил тубида зорлардан аввал…
Сен аввал.
Сен аввал.

Юрагимнинг боғчаларида
Етаклайсан ўн икки ойни.
Дил дарахтин шохчаларида
Куртаклаган етмиш минг куйни
Сен чалдинг.
Сен чалдинг.

Сувдан олдин дарё жони, сен,
Сен ёрийсан чақмоқдан олдин.
Йиғлаётган булут қони, сен,
Ҳар қадаминг сўқмоқдан олдин…
Сен олдин.
Сен олдин.

Қамишзорда кечган тун

Қамишзорда кечаётир тун,
Тун.
Ой нурида ярқирайди кўл,
Кўл.
Уватларга тўкилган шудринг 
Сен.
Қамишзорни кесиб ўтган йўл 
Мен.
Қамишзорни айланар шамол,
Қол.
Куйлар куйлар кузги қамишзор…
Зор.
Минглаб найнинг танглайида бол,
Ол.
Жондай дўстим чолғувчи шамол…
Қол…

Манба: «Китоб дунёси» газетаси, 2014,май

Eshqobil Shukur
MANZIL YIROQ, UMID SENDAN
She’rlar

Salom

Kapalak kulgusin, bulut sharbatin
Ta’mini tonglarda totib ko’rganlar,
O’zimdan ulug’dir sizga hurmatim,
Salomimni olib, salom berganlar.

Biri kabutarday, biri burgutday
Kiftida osmonni olib yurganlar,
Kaftimda porlagan bir siqim o’tday,
Salomimni olib, salom berganlar.

Ikkita so’zim bor: “Salom” va “Vido”,
Ikkita lafzim bor: “Nomus” va “Hayot”.
Ba’zan Assalomga o’xshar Alvido,
Ba’zan Alvidoga o’xshar Barhayot.

Qanday alqay sizni, qanday ulug’lay,
Quyoshga tabassum qilib turganlar,
Yuragim tubidan uzilgan cho’g’day,
Salomimni olib, salom berganlar.

Arzi hol

Yurakda yengil bir shamol aylandi,
Boshimda boshqa bir hilol aylandi.
Shoirdan xabar ol, shu damda menga
Bilmasman zavolmi, kamol aylandi?!

Asta qo’llaringga suyansam, deyman,
Qayg’uning ichidan quvonsam, deyman.
Shoirdan xabar ol, ko’nglim bezovta,
Kimgadir ruhimni inonsam, deyman.

Kechikib qoldingmi, singlim Qaldirg’och,
Sen-chi, himmat begi bek og’am, og’och.
Shamol qanotiga uzun xat yozdim,
Xudoyim ko’nglimdan so’rganda xiroj.
Yurakda yengil bir shamol aylandi,
Boshimda boshqa bir hilol aylandi.
Shoirdan xabar ol, shu damda menga
Bilmasman: zavolmi, kamol aylandi?!

Ziyorat

Dunyoga ne berib, nimani oldim,
Ko’nglim sahrosida gulladi zorlar?!
Dilidan din topgan sultonday keldim,
Turkiston pirlari yotgan mozorlar.

Bu mangu ibodat – mangu haqiqat,
Ruhlar manzilgohi tilangiz omon.
Bir kosa gulobday chayqalar xilqat,
Bir oniy shamolday guvillar zamon.

Ko’ngil ro’zg’orining rizqini terdim,
Ajab tuyg’ularu ajab ozorlar…
Sizga qushlar to’la yurak keltirdim,
Turkiston pirlari yotgan mozorlar.

Bir oniy shamolday guvillar zamon,
Qay boshda gultoju qay boshda dorlar.
Qay dilni yetaklab yuribdi imon,
Qay dilni komiga tortmoqda morlar.

Goho o’rmalabman dumimni sudrab,
Goh harir qanotlar yoyibman ko’rkam.
Goho uyg’onibman tonglarday titrab,
Goh battar yashabman o’liklardan ham.

O, muncha zalolat – besh kunlik safar,
Inson jilvasi-yu, hayvon sharpasi?!
Har boshda aylansa to ro’zi mahshar,
Quyosh kulgusi-yu, zulmat ko’lkasi.

Ey dil, qayda eding, qaylarda qolding,
Kiftingda necha kuz, necha bahorlar?
Hol so’rab turibdi mahshardan oldin,
Turkiston pirlari yotgan mozorlar.

Mehr qizg’onchig’i

Himmat ko’chasidan o’tganmisan hech,
Mehr qizg’onchig’i, so’z qurumsog’i?
Endi o’zing uchun o’z to’ningni bich,
Oyog’ing yerda-yu, ko’kda dimog’ing…

Ihota qilasan o’zingni kun-kech,
Sodiq qulsan kibr g’oyasiga sen.
Qo’rqma, istasang ham yashamasman hech,
Sening shuhratingning soyasida men.

Bormasman, ko’nglingda menga nima bor,
Kirmasman, ko’ying ham o’z fe’lingga teng.
Sen qancha tor bo’lsang… qancha bo’lsang tor,
Dunyo shuncha kengdir, dunyo shuncha keng.

Parishonman

Sirlashadi dala va shamol,
Ortimdan jim ergashar daraxt.
Farishtaday ko’rsatar jamol,
Qo’l ushlashib qayg’u bilan baxt.

Sirlashadi dala va shamol,
Parishonman, juda parishon.
Uchrashuvga kechikdi xayol
Va nedandir ichikdi vijdon.

O’zin oqlab-qoralab ko’nglim,
Tun kechaga dardini yorar.
Qorong’ulik oralab ko’nglim,
Yaratganni o’rganib borar.

Sahrodagi sado

Yo’lda qolgan yo’lovchining qo’llovchisi,
Yo’lsizlarni ravon yo’lga yo’llovchisi,
Qoq sahroda soya bergan, buloq bergan,
Qumda qolgan qulunlarning so’rovchisi.

Suringanda tulporlarga madad bo’lgan,
Aro yo’lda qaqshaganga qanot bo’lgan,
Qora boshning qorong’uda qarovchisi,
Yo’lda qolgan yo’lovchining qo’llovchisi.

Manzil yiroq, umid sendan, najot sendan,
O’limlarning qurshovida hayot sendan,
Jon rishtasin Haq nuriga ulovchisi,
Yo’lda qolgan yo’lovchining qo’llovchisi.

Azal kuyi

Sen bahordan oldin gullaysan,
Jilmayasan sahardan oldin.
Har gal oydan oldin to’lgaysan,
Jon ichida javhardan oldin…
Sen oldin.
Sen oldin.

Sen yomg’irdan avval yig’laysan,
Yog’ajaksan qorlardan avval.
Yangi yildan avval kirgaysan,
Dil tubida zorlardan avval…
Sen avval.
Sen avval.

Yuragimning bog’chalarida
Yetaklaysan o’n ikki oyni.
Dil daraxtin shoxchalarida
Kurtaklagan yetmish ming kuyni
Sen chalding.
Sen chalding.

Suvdan oldin daryo joni, sen,
Sen yoriysan chaqmoqdan oldin.
Yig’layotgan bulut qoni, sen,
Har qadaming so’qmoqdan oldin…
Sen oldin.
Sen oldin.

Qamishzorda kechgan tun

Qamishzorda kechayotir tun,
Tun.
Oy nurida yarqiraydi ko’l,
Ko’l.
Uvatlarga to’kilgan shudring ?
Sen.
Qamishzorni kesib o’tgan yo’l ?
Men.
Qamishzorni aylanar shamol,
Qol.
Kuylar kuylar kuzgi qamishzor…
Zor.
Minglab nayning tanglayida bol,
Ol.
Jonday do’stim cholg’uvchi shamol…
Qol…