Рауф Парфи Ўзтурк
КЕЙИН-КЕЙИНМИЗ...
Бас, улуғ Раббинг исмини поклаб ёд эт.
Қуръон.Воқеа сураси.
1.Алишер Навоий айтадилар: ”Эл нетиб топкай мениким, Мен ўзимни топмасам.”
Ҳазратнинг бу сўзида илоҳий фалсафа-оламча маъно бор.
Шоир ҳамма вақт сирли ҳодиса. Уни илмий истилоҳлар билан исботлаб бўлмайди, ҳар холда, мен шундай тушунаман.
Шоир дунёни ўз кўзи билан ўзича кўради,бировларга тақлид қилмайди, бировларнинг даражаларини кўзламайди. Ўзининг даражасини, Ўзини излайди.
2.Шеърият-ичкин, билгисиз тафаккур титрамаси,Табиат ва Инсоннинг уйғунликдаги сўзга айланган инъикосидир, эҳтимол.
Ватанни севмак иймондандир -дея такрорлаймиз, аммо Исломда Ватан дейилганда инсонга аталган жаннат кўзда тутилмаганми экан? У ҳолда Комил Инсоннинг манзили таъйин этилган. Бу манзилга менгзатамиз Ватанни, демак.
Жаннатни зикр этмак-Аллоҳни зикр этмакдир.
3.Дунё кундан кунга янгиланиб бораверади.Замон,Вақт ва масофа тушунчалари.Шеърият,Мусиқа ва Тасвирий дунё Санъатлари ҳам янгиланиб, ўзининг Шоирини, Бастакори ва Рассомини сўрайверади.
Шеърият-изтироб ва аламдан ,Гўзаллик ва Нафосатдан туғилган шодликдир-Муҳаббатдир.
Шоир ўзгалардан ўзга ўларак фақат кўрганлари,билганларини ,ўқиган,ўрганган нарсаларини эмас,инсоннинг ўзлигини, камолотини, ўз денгизининг тубсиз тубларини, ўз осмони чексизлигининг чегараларини илғайди, бу йўлда рангсиз нарсаларга ранг, ҳаракатсиз нарсаларга ҳаракат, исмсиз нарсаларга исм беради. Уларни нажотга чорлайди.
4.Шоир йўл аҳлидандир.Йўл туйғуси-Гўзаллик ва Нафосат туйғусини юрагидан ўтказади ва бу йўл ўзлик ва Камолот сари бориладиган олий манзил эканини чуқур идрок этади.
5.Ислом ва Шарқ асотири минг йиллардан буён бутун дунё шоирларини жалб этиб келган.Бу борада Шарқнинг донишманд шоирларини яхши биламиз.
Туркияда ҳар йили Турк Дунёси шоирларининг тавбаларидан тузилган “Муножот” мажмуи нашр этилишини ҳам биламиз.
Испанияда исломият тараққий қилганидан хабардормиз,аммо жаҳон адабиётида маълум ва машҳур бўлган буюк шоирларни ҳозир эслаб ўтсак жоиздир,деб ўйлайман.
Буюк Британияда Байрон, Шелли, Колдриж, Теннисон, Браунинг, Киплинг, Честертон, Йетс;
АҚШда Эдгар По, Эмерсон, Паунд, Элиот, Фрост;
Франсияда Гюго, Шатобриан, Нервал, Эредиа, Бодлер, Аполлинер;
Олмонияда Гёте, Гелдерлен, Платен, Шамиссо, Ҳейне, Рилке, Гесс, Брехт;
Русияда Пушкин, Лермонтов, Тютчев, Фет, Балмонт, Бунин, Блок, Брюсов, Есенин, Ахматова, Светаева, Пастернак…
Бу рўйхат шу қадар узунки санашни бас қиламан.Мен бу мавзунинг не чоғли теран,масъулиятли эканини эслатиб ўтмакчи эдим,холос.
6. “Агар инсонда тақво ва нафсни тийиш чегарасиз хуружли эҳтиросга айланиб кетса Табиат ва Инсон мувозанати бузилиши,Камолот йўлини-да тўсиб қўйиши мумкин”-деб ёзади Тҳакур.Бу сўзларни ҳам эслаб юрсак нақадар гўзал.Чунки биз бандамиз,кейин шоирмиз,кейин фониймиз,кейин-кейинмиз…
2 феврал 2001 йил.
Shoir yo’l ahlidandir.Yo’l tuyg’usi-Go’zallik va Nafosat tuyg’usini yuragidan o’tkazadi va bu yo’l o’zlik va Kamolot sari boriladigan oliy manzil ekanini chuqur idrok etadi…
Rauf Parfi O’zturk
KEYIN-KEYINMIZ…
Bas,ulug’ Rabbing ismini poklab yod et.
Qur’on.Voqea surasi.
1.Alisher Navoiy aytadilar: ”El netib topkay menikim, Men o’zimni topmasam.”
Hazratning bu so’zida ilohiy falsafa-olamcha ma’no bor.
Shoir hamma vaqt sirli hodisa. Uni ilmiy istilohlar bilan isbotlab bo’lmaydi, har xolda,men shunday tushunaman.
Shoir dunyoni o’z ko’zi bilan o’zicha ko’radi,birovlarga taqlid qilmaydi, birovlarning darajalarini ko’zlamaydi. O’zining darajasini, O’zini izlaydi.
2.She’riyat-ichkin, bilgisiz tafakkur titramasi,Tabiat va Insonning uyg’unlikdagi so’zga aylangan in’ikosidir, ehtimol.
Vatanni sevmak iymondandir -deya takrorlaymiz,ammo Islomda Vatan deyilganda insonga atalgan jannat ko’zda tutilmaganmi ekan? U holda Komil Insonning manzili ta’yin etilgan. Bu manzilga mengzatamiz Vatanni, demak.
Jannatni zikr etmak-Allohni zikr etmakdir.
3.Dunyo kundan kunga yangilanib boraveradi.Zamon,Vaqt va masofa tushunchalari.She’riyat,Musiqa va Tasviriy dunyo San’atlari ham yangilanib, o’zining Shoirini, Bastakori va Rassomini so’rayveradi.
She’riyat-iztirob va alamdan ,Go’zallik va Nafosatdan tug’ilgan shodlikdir-Muhabbatdir.
Shoir o’zgalardan o’zga o’larak faqat ko’rganlari,bilganlarini ,o’qigan,o’rgangan narsalarini emas,insonning o’zligini, kamolotini, o’z dengizining tubsiz tublarini, o’z osmoni cheksizligining chegaralarini ilg’aydi, bu yo’lda rangsiz narsalarga rang, harakatsiz narsalarga harakat, ismsiz narsalarga ism beradi. Ularni najotga chorlaydi.
4.Shoir yo’l ahlidandir.Yo’l tuyg’usi-Go’zallik va Nafosat tuyg’usini yuragidan o’tkazadi va bu yo’l o’zlik va Kamolot sari boriladigan oliy manzil ekanini chuqur idrok etadi.
5.Islom va Sharq asotiri ming yillardan buyon butun dunyo shoirlarini jalb etib kelgan.Bu borada Sharqning donishmand shoirlarini yaxshi bilamiz.
Turkiyada har yili Turk Dunyosi shoirlarining tavbalaridan tuzilgan “Munojot” majmui nashr etilishini ham bilamiz.
Ispaniyada islomiyat taraqqiy qilganidan xabardormiz,ammo jahon adabiyotida ma’lum va mashhur bo’lgan buyuk shoirlarni hozir eslab o’tsak joizdir,deb o’ylayman.
Buyuk Britaniyada Bayron, Shelli, Koldrij, Tennison, Brauning, Kipling, Chesterton, Yets;
AQSHda Edgar Po, Emerson, Paund, Eliot, Frost;
Fransiyada Gyugo, Shatobrian, Nerval, Eredia, Bodler, Apolliner;
Olmoniyada Gyote, Gelderlen, Platen, Shamisso, Heyne, Rilke, Gess, Brext;
Rusiyada Pushkin, Lermontov, Tyutchev, Fet, Balmont, Bunin, Blok, Bryusov, Yesenin, Axmatova,Svetaeva, Pasternak…
Bu ro’yxat shu qadar uzunki sanashni bas qilaman.Men bu mavzuning ne chog’li teran,mas’uliyatli ekanini eslatib o’tmakchi edim,xolos.
6.“Agar insonda taqvo va nafsni tiyish chegarasiz xurujli ehtirosga aylanib ketsa Tabiat va Inson muvozanati buzilishi,Kamolot yo’lini-da to’sib qo’yishi mumkin”-deb yozadi Thakur.Bu so’zlarni ham eslab yursak naqadar go’zal.Chunki biz bandamiz,keyin shoirmiz,keyin foniymiz,keyin-keyinmiz…
2 fevral 2001 yil
