Бугун таниқли шоира Хуршида Ваҳобжон қизининг туғилган куни. «Хуршид Даврон кутубхонаси» ва барча шеъриятни севувчилар номидан шоирани қутлаймиз, узоқ умр, баракали ижод тилаймиз. Бошингиз соғ бўлсин, адашим, синглим!

Хуршида Ваҳобжон қизи
«ВАТАН МЕҲРИ» КИТОБИГА КИРГАН
мухаммаслар ва достонлар

МУХАММАСЛАР

АРЖУМАНД ЭТМАС
Алишер Навоий ғазалига мухаммас

Тазарру айларам, бошим фалакким сарбаланд этмас,
Ки ёри беқарорим кўнглини чин мустаманд этмас,
Муҳаббат дарди ҳеч дилни маним янглиғ нажанд этмас,
Мени мен истаган ўз суҳбатиға аржуманд этмас,
Мени истар кишининг суҳбатин кўнглим писанд этмас.

Фироқинг даштида қалбим нажотсиз зори бебаҳра,
Адоғсиз оҳи додимдир, топилмас заррае заҳра,
Не тонг ойина ҳам юз кўргазолмас, доғдадир чеҳра,
Не баҳра топғамен андин-ки мендин истагай баҳра,
Чу улким, баҳрае андин тилармен баҳраманд этмас.

Дедим: сен гавҳарим, дурим, тилаб маҳзан баётимға,
Сен асру ғам юкин маҳмулладинг ожиз қанотимға.
Тошар дарё сиришкимдин, лолдир тоғ саботимға,
Нетай, ҳуру пари базминки, қатлим ё қанотимға,
Аён ул заҳрчашм айлаб, ниҳон бу нўшханд этмас.

Бошим қай тошлара ургим билолмасман надоматдин,
Наҳот шунча маломатлар ёғар маҳрури роҳатдин,
Сенингким раддиянгдир, тонмағай олам саховатдин,
Керакмас ой ила кун шакликим ҳусну малоҳатдин,
Ичим ул чок-чок этмас, таним бу банд-банд этмас.

Самога етгай аммо сенга етмас оҳу зоримким,
Кўзумга тийрадур ҳажринг ила даҳри диёримким,
Висолинг ўтида ёнмоқ эрур дарди қароримким,
Керак ўз чобуки қотилваши мажнуншиоримким,
Бузуғ кўнглимдин ўзга ерда жавлони саманд этмас.

Жунунлик иштиҳоси-ла талабкаш бўлмаким охир,
Мусаллас ишқдин нўш айлабон, бас демаким, охир,
Миниб кибр отиға мулки Адамда елмаким, охир,
Кўнгул уз чарх золидин, фирибин емаким, охир,
Ажал сарриштасидин ўзга бўйнунгға каманд этмас.

Эрурким дилга дил жонбахш анжум ахтарар юлдуз,
Қамардир тунга ошиқ, шамс шайдоси эрур кундуз,
Забун Хуршида шаҳвора деёлмас лоақал дилсўз,
Ул ой ўтлуғ юзин очса, Навоий тегмасун деб кўз,
Муҳаббат тухмидин ўзга ул ўт узра сипанд этмас.

ЎЛАНДАН СЎР
Фузулий ғазалига мухаммас

Маним ҳолимни ишқ элида хор-абгор ўландан сўр,
Ки ҳижрон ўтидин хокистари мозор ўландан сўр,
Жунун саҳросида мағлули дил афгор ўландан сўр,
Шифойи васл қадрин, ҳажр ила бемор ўландан сўр,
Зулоли завқ-шавқин ташнаи дийдор ўландан сўр.

Хазон фасли каби дил боғи, сориғ гулларин терма,
Шакар ул шаҳдинга тўйдирмасанг гар қатрасин берма,
Юрак мулкида сайд айлаб, шикоринг завқини сурма,
Лабинг сиррин гелуб гуфтора бандин ўзгадин сўрма,
Бу пинҳон нуктани бир воқифи асрор ўландан сўр.

Чин ошиқ кўйи жон талвасасидин ҳам қийиндир, бил,
Таваккул айлабон дил токи бўлғай васлинга восил,
Нигоҳинг ўқи кўп, бир жонға минг хавфу хатар, жоҳил!..
Гўзи ёшлуларинг ҳолин на билсун мардуми ғофил,
Кавокиб сайрини шаб то саҳар бедор ўландан сўр.

Нечун васлинг йўлин тўсмоқ экиб тухми тиканлардан?
Юрак урмоғини бас айлагай ранжу шиканлардан,
Наҳот қасдинг – суйиб, ишқинг ила мақтул эканлардан?..
Хабарсиз ўлма фаттон гўзларинг жаврин чеканлардан,
Хабарсиз мастлар бедодини ҳушёр ўландан сўр.

Тазаллум айламасман гарчи ҳажринг маҳжули золим,
Қаро сочим қировдек, заъфарондир гул юзи олим,
На обу на ҳаво бор дилга сенсиз лаблари болим,
Ғамингдан шаъмтак ёндим, сабодин сўрма аҳволим,
Бу аҳволи шаби ҳижрон баним-ла ёр ўландан сўр.

Умидим наҳрини бесўз жавобинг айлаёлмас лим,
Жафодин даллию саргашта бўлғай сочлари толим,
Гадои бенаво кўнглимки ишқинг давлату молим,
Хароби жоми ишқам, наргиси мастинг билур ҳолим,
Харобот аҳлининг аҳволини хуммор ўландан сўр.

Зилоли чашмини меҳри-ла қучгай содиқи соҳил,
Садоқат мулкида тавф айлаганлардир кумуш кокил,
Аё, Хуршида, беҳисдин таваққуъ этмагай оқил,
Муҳаббат лаззатиндан бехабардир зоҳиди ғофил,
Фузулий ишқ завқин, завқи шавқи вор ўландан сўр.

ЎЛУМ УЙҚУСИ
Бобур ғазалига мухаммас

Йироқлаб борга-ю тан, дил фироқинг бирла озурда,
Фано даштин кезурман, Анда жоним қолди фархунда,
Муҳаббат шамси қалбимда, саодат васфи камбуда,
Ўлум уйқусиға бориб жаҳондин бўлдим осуда,
Мени истасангиз, эй дўстлар, кўргайсиз уйқуда.

Жаҳондин зор кетсам, қайтмагим тақиқ билгайсиз,
Ғазал гулзорида гул очса дил, тадбиқ билгайсиз,
Ўтинчим: кўк сари юзланмагим тадқиқ билгайсиз,
Неким тақдир бўлса, ул бўлур таҳқиқ, билгайсиз,
Эрур жангу жадал, ранжу риёзат барча беҳуда.

Садоқат гулларим эл илкида, роҳим тўсар ағёр,
Демангиз шоҳ, ғурбат мулкида ҳолим эрур абгор,
Агарким етса-ю, ҳар лаҳза ишқинг шавқидин озор,
Ўзунгни шод тутгил, ғам ема дунё учун зинҳор,
Ки бир дам ғам емакка арзимас дунёйи фарсуда.

Фалакдан сочилур кўз ёшларим, дарё, топилғайму,
Кетар бўлсам узуб кўнгулни чин дунё топилғайму,
Эрурман ишқ пайкони, манга бир ё топилғайму,
Замона аҳли ичра, эй кўнгул, оё топилғайму
Сенингдек дард паймоу, менингдек дард паймуда.

Фароғат нелигин билмам, аё, Аллоҳ ўзинг қодир,
Кўнгулга етмади э ваҳ, саодатлиғ даме зоҳир,
Жаҳон гавҳарлари ҳечдир, манга тупроқ эрур нодир,
Улусдин тинмадим умримда ҳаргиз лаҳзае Бобур,
Магар ўлсам бу олам аҳлидин бўлғаймен осуда.

____________________
Фархунда – бахтли, саодатли; Камбуда – мавжуд эмаслик, камлик, йўқлик.
Тадқиқ – синаш; Таҳқиқ – ҳақиқат; Паймуда – йўл юрмоқлик; Фарсуда – эскирган, ҳориган. Зоҳир – ёруғ;

БАҲОР АЙЁМИ
Бобур ғазалига мухаммас

Муҳаббат аҳлининг дил жандаси оҳу фиғонидур,
Садоқат гулларин гулбарги чин ошиқни қонидур!
Ишқ олий эрур, аммо ҳавас – ҳис завқи фонийдур,
Баҳор айёмидур доғи йигитликнинг авонидур,
Кетур, соқий, шароби нобким, ишрат замонидур.

Гаҳи кўк узра ой дастонидин саргаштаи мажнун,
Гаҳи сеҳру саховатдин замин парвонаи мамнун,
Гаҳи раъно тикони – хори заҳмидин тўкилмиш хун,
Гаҳи саҳро узори лола шаклидин эрур гулгун,
Гаҳи саҳни чаман гул чеҳрасидин арғувонийдур.

Наҳот олам нурафшонлиғ топур вайрона диллардин?
Таашшуқларға минг таъқибу дашном ўнгу сўллардин!
Васлдин шодланиб унгай жинон гулзори чўллардин,
Яна саҳни чаман бўлди мунаққаш ранги гуллардин,
Магарким сунънинг наққошиға ранг имтихонидур.

Тажарруд кўйида ўлсам нетай кўнгулни хунхори?
Не ғамким, сен анинг ёри, анингким кўк қадар зори!
Вужуд сандин йироқдир, руҳ-юракда ишқ зуннори,
Юзунг, эй сарв, жоним гулшанининг тоза гулзори,
Қадинг, эй гул, ҳаётим боғининг сарви равонидур.

Калом – мумидду муовин эрур ул аввал-охирнинг,
Муҳаббат – мулки олам, туҳфаи Аллоҳи қодирнинг,
Фазиҳат ўлмағай, Хуршида кўнгли ишқи соҳирнинг.
Не ерда бўлсанг, эй гул, андадур чун жони Бобурнинг,
Ғарибингға тараҳҳум айлагилким, анда жонидур.

____________________
Мумидду муовин – мадад берувчи ва ёрдамчи
Фазиҳат – расво, ёмон отлиқ

ЭҲТИЁЖ
Нодира ғазалига мухаммас

Такягоҳ излар кўнгул, топмас илож
Ки, ҳаёт ургай анинг кўксига кож –
Сўрғай ул ночор дилдин минг хирож,
Қилмағил зинҳор изҳор эҳтиёж
Ким, азиз элни қилур хор эҳтиёж.

Ахтарар ул ташна гул, иқбол эмас,
Васли ёр истайди булбул, бол эмас,
Моҳифо дунёси истиқбол эмас,
Ҳеч ким оламда фориғбол эмас,
Ҳар ким ўз миқдорича бор эҳтиёж.

Энтикар дил, бир нафас – тин бер менга,
Йўқса бедиллик саботин бер менга,
Мискинингман, далли отин бер сенга,
Ганжи ҳуснунгни закотин бер менга,
Сен ғанисан, менда бисёр эҳтиёж.

Тун билан ой-юлдузингни орзу
Айладим ўпмоқ изингни орзу…
Эслатур ризвон сўзингни орзу!..
Кўзларим айлар юзингни орзу
Ким, эрур кўзгуя дийдор эҳтиёж.

Бенавоман, сен эрурсан тожлик,
Қўй, кетурман, айлама ихрожлик,
Бунчалар даркор эмас Ҳажжожлик…
Мустаманд этди мени муҳтожлик,
Қилди ҳожатмандинг, э ёр, эҳтиёж.

Даҳри дун қилмишидин тунлар қаро,
Ёра айлаб илтижо кўксим яро –
Поймол ўлған юрак мотамсаро…
Гар тиларсен обрў аҳбоб аро,
Айлама зинҳор изҳор эҳтиёж.

Шарҳ этурман назм ила кўнгул қатин,
Кўзларим сўзлар ризолик қисматин,
Сақлама ортиқ юракда гина – кин,
Қил раво албатта ошиқ ҳожатин,
Боқмағил арз этса ағёр эҳтиёж.

Ўтмагай ғам, тун ўтар, кун ўтгуси,
Оҳ чексам Арш ҳам дарз кетгуси,
Билки, фурсат кутмагай, тарк этгуси,
Бир тараҳҳум зоҳир этсанг нетгуси,
Қилди ҳуснингга мени зор эҳтиёж.

Чўммагил шак-шубҳа наҳрига сира,
Сенга меҳрим тонгларимдай бокира,
Ноилож Хуршида ёзмиш хотира…
Ёр васлини тиларман, Нодира,
Айлади кўнглумни афгор эҳтиёж.

АРЗИМНИ АЙТДИМ
Ҳувайдо ғазалига мухаммас

Ошуфта кўнгил ишқи сафоға,
Айланди охир бир бедавоға!..
Сиррим аёндир назму навоға,
Арзимни айтдим боди сабоға,
Еткурса ҳолим ул дилрабоға.

Тунлар қародир – пинҳона ойим,
Кўк тинглагайму дарду давойим,
Гул ҳусни васли чин муддаойим!..
Қилса Худойим кўнглин мулойим
Раҳм айлағайму ман мубталоға?..

Розингни сўйла чин йўли бирла,
Жоми дилингни тут мўли бирла!..
Ё ўнги бирла, ё сўли бирла
Қилғайму хайрин ўз қўли бирла,
Борсам кўйига, мискин гадоға?

Бир сас-ла алвон, ширин забон – лаб
Кетди дудоғим, бағримни қонлаб…
Тундан сўроғлаб, кундан гумонлаб,
Деди рақиблар ёрға ёмонлаб,
Солди жудолик, найлай ароға?!..

Тасвири селдур ашки равоним,
Розим тушунмас соҳиб сухоним,
Бадтийнат элдин оҳу фиғоним!..
Кўнглумда йўқдур зарра гумоним,
Кимки ёмондур, солдим худоға.

Бирёнадир дил, жисм эрса ёнмас,
Ҳайронадирман – роҳатга қонмас,
Воҳиди даврон аҳд этса тонмас!..
Ҳолимни айтсам, ёрим инонмас,
Эмди қўюбман явмулжазоға.

Ҳолиққа холис дил нафси йўқдур,
Гар серсухандир тил – лафзи йўқдир!..
Чин ишқ ирқи ва шахси йўқдир,
Ёрсиз кишининг фирдавси йўқдир,
Суйдим санамни, қолдим балоға.

Байтулҳазан дил, ёрим ҳашамда,
Бегона бўлди ақлим бу ғамда,
Ҳолимни сўргил Қайс ушбу дамда!?..
Душманларини нозу ниамда
Парвариш айлаб, солди ғиноға.

Қасдингми кўп айт, тун шахти шамда –
Бедору беҳад ёнгай ҳарамда,
Ё сўзни қасди мушфиқ қаламда?..
Дўстини ёрим ранжу аламда
Қўйди эл ичра жавру жафоға.

Севгим, дединг, ўт, дардинг этар кул!..
Кутгил, дединг, ишқ – наҳри таҳайюл!..
Хуршида маҳзун айлаб тааммул,
Мискин Ҳувайдо, сабру таҳаммул
Айлаб, ҳамиша йиғлар худоға…

ТУН БИЛАН ЙИҒЛАБДИ БУЛБУЛ
Эркин Воҳидов ғазалига мухаммас

Асрабон пинҳона пок ишқин юрак ардоғида,
Ўртанар парвонадек ўт мисралар титроғида,
Тонггача гир айланаркан орзу гулбоғида,
Тун билан йиғлабди булбул ғунча ҳажри доғида,
Кўз ёши шабнам бўлиб қолмиш унинг япроғида.

Лабларим аста пичирлар тунга ҳамдам дил сўзим,
Осмон сирли, сочар нурини олис юлдузим.
О замин, кўксингда кўз очсин саросар илдизим,
Кўз юмар бўлсам кўзим олдида пайдо гул юзим,
Ғунча кўз очмоғи бор булбул кўзин юммоғида.

Ой секин имлаб чақирса қуш каби титрар ибо,
Икки ён торларлар ўзни икки дил оҳанрабо,
Ишқдин сўз қайдадир, гул чеҳра ғамдин каҳрабо,
Аста барг остида тинглаб ётган эрмиш шум сабо,
Ғунча булбулдан муҳаббат дарсин олган чоғида.

Чин муҳаббат йўқ деманг, ошиқ юраклар ори бор,
Гарчи ғамдан порадир, этмас вале сиррин нисор,
Лайли, Ширинлар бугун сабр элида жим, барқарор,
Севги саҳросида қолмиш неча Мажнундан ғубор,
Неча Фарҳод оҳи ётгай Бистуннинг тоғида…

…Гар насиб ўлмас юзинг, бердим дилимни қайданам,
Тафтини олганда ер, тингайми титроқдин танам?
Ҳар кеча Хуршида ишқ уммонида – кўзида нам,
Ғунчадек чеҳрангга Эркин, жон фидо этгай санам,
Қатра қонидан гул унсин то муҳаббат боғида.

БУЛ АЖАБ…
Абдулла Орипов ғазалига мухаммас

Меҳр ила ёғду сочиб кўнглим ёритди ёрлар,
Ногаҳон дил кўзима кўз солдилар маккорлар,
Минг алам, пайҳон бугун боғим аро гулзорлар,
Бул ажаб хор кимсадин имдод сўрайди хорлар,
Сиз бемор кўксига бош урмангиз эй, беморлар.

О юрак, ўртанмайин кўргаз жаҳоннинг юзини,
Кўкка анжум эт сеҳрлаб дилни пинҳон сўзини,
Аксидин юмсин бўлиб сархуш гўзал ой кўзини,
Гар фалак буржида шамс уйқуга солса ўзини,
Етди навбат бизга деб чақнар эмиш сайёрлар.

Навниҳол ўссин, маломат бирла эгма, эй рафиқ,
Шак уруғин дўстлар кўксига экма, эй рафиқ,
Оқибат тубсиз гуноҳ оҳига чўкма, эй рафиқ,
Саждага бошинг уриб фарёд чекма, эй рафиқ,
Энди сен топгаймидинг, топмабди-ку ағёрлар.

Телбадек қалбим фано даҳрида кезмиш дарбадар,
Гоҳи гардун тоқида гаҳ ер уза зеру забар,
Шону шавкат неъматига берганинг дил – бесамар.
Фозилу дониш эли қўл ювса бу дунёга гар,
Во ажаб, оққан суйин нўш айлагай хунхорлар.

Абру найсонларни тебратмиш само кезган тутун,
Осмон оламга кўрсатмиш яро кўксин бутун,
Ҳажр ила бедил муҳиб кўз ёшидан ер бағри хун,
Нафс ила дунёга дил берган фосиқлар, сиз бу кун
Яссавий хок пойидан айлаб олинг тумморлар.

Хору зор оламга сўз ганжин ўйиб солган ўзи,
Ташнаю сарсон Адам даштин кезиб толган ўзи,
Зулм ила саргашта Машраб номини олган ўзи,
Ким бериб дунёга зар, абгор ўлиб қолган ўзи,
Кимки дорни бузди гар анга қурилди дорлар.

Чекди ғам Беҳзод она юртин алишмай тиллага,
Ўз Ҳиротин бағрида бош қуйди мангу Қиблага,
Мадҳ ўқир Хуршида дил шайдойи этган шуълага,
Кимсалар, бадбин дея боқманг бугун Абдуллага,
Тингласа гоҳи юриб мозий элидин зорлар.

МЕҲР ДОСТОНИ

Агар осмон ошиқ бўлмаса,
Сийнаси бўлмасди бунчалар сафо,
Агар хуршид ошиқ бўлмаса,
Жамоли сочмасди оламга зиё.

Жалолиддин Румий

I

Муҳаббат бу – ҳурмат ва ишонч, меҳр билан пайваста туйғу, жисмгамас, юракларга хос, у – мустаҳкам иймон ва ғурур. Умидворлиғ дунёси ичра илоҳий соф нурга туташгай, йўлдан оғдиролмас хиёнат – муҳаббатсиз одам адашгай!

***
Сизда уммон қудрати мавжуд,
Менда қуёш ҳарорати бор.
Сиз бергайсиз дунёга умид,
Мен шу умид дардида бемор.

Сиз қатъият юртида шоҳсиз,
Мен ҳиссиёт мулкига қарам.
Сиз нақадар мендан йироқсиз –
Музаффарсиз, олий, мукаррам!

***
Ишонч ипларига бойланса ҳислар,
Самовий сирларга бурканса дилим.
Кўз очса кўксимда умид булоғи,
Изингизга атрин сочса ишқ гулим…

Ногоҳ узиб ишонч ришталарини,
Даштга айлантириб кўнглим гулзорин,
Ишқ йўлида сарсон хаста юракка
Жойламасмикансиз дунё озорин?..

***
Сиз бир қадам босдингиз-у,
Босолмай мен бир қадам,
Сукунатнинг йўлларида
Чекяпман ранжу алам.

Нигоҳингиз сўйласа гоҳ
Эътибору ҳурматдан,
Шеър яралар дилда ногоҳ,
Нур ёғар самоватдан.

Дил дегани бир девона,
Кашкули тўла туйғу,
Ишқ даштида кезар сарсон,
Билмаc тиним ва уйқу,

Чалар маҳзун куй – тарона,
Солар ўзин минг кўйга.
Йиғлар зарра чиқармай ун,
Тиғлар кўксин минг ўйда…

Сиз бир қадам ташланг яна,
Босмам қадам ортимга,
Бурмам юзим муҳаббатдан,
Кўнурман дил шартига?!..

***
Аршдан ёғилган соф тилакларимни
Лолу асир бўлиб тинглади дунё…
Шу тун кўзларимга келмади уйқу,
Шу тун юрагимда тунади дунё…

Меҳр риштамиздан яралди ҳайрат,
Суйиб назар қилди ҳазрати Хизр,
Сирримиз билса-да нури илоҳий,
Бизга бериб кетди тоғдайин сабр!..

***
Биламан, висолга умид йўқ сира,
Гарчи юракларда ҳислар бокира.
Хаёлот мулкидан дил изн сўрар,
Тақиқ этмасмикан Сизни суйишдан?

Дунёда неъмат йўқ туйғудан азиз,
Гарчи қолдирсак-да айро-айро из,
Ҳасрат-надоматга қул бўлмам ҳаргиз,
Мен ишқ оловида қўрқмам куйишдан!

Эҳтиром ёғилса нигоҳингиздан,
Хушкалом янграса даргоҳингизда,
Гарчи бу шаҳодат илоҳий ҳисдан,
Ортиқ журъатим йўқ шукр дейишдан…

***
Хаёлотга дил бериб бўлдим,
Беролмайсиз Сиз хаёлга дил –
Қўл узатиб турибди дунё,
Нажот тилаб Сиздан муттасил!

Мен дилимни очдим мардона,
Меҳрингиздан меҳрга тўлиб,
Гар хатога йўл қўйсам, ҳатто
Айбимни қон ювмоғин билиб!..

Минг бир савол тилди кўксимни,
Минг бир нигоҳ айлади таъқиб.
Ёқолгайми Қуёш кўксин ўт,
Бўлгайми Ой балдоғин тақиб?..

Аллалар хуш хаёллар ҳар тун,
Энг мунаввар, сирли шу лаҳза –
Мен дунёдан излаган шуур,
Мен Худо-ла сўзлашган лаҳжа!..

***
Йўқ, Ишқ оловидан қўрқаман!
Нафақат дил, куйиб битган тан –
Ахир бошдан оёғим майиб!..
Лек Ишқсиз жон бергум дафъатан!
Ҳа! Мен Ишқсизликдан қўрқаман!
Ишқсизлик бу – ҳиссизлик демак!
Яшаб бўлмас ахир бетуйғу –
Бетуйғулик бу ахир ўлмак!

***
Менга шеър ёзмагил, дегандан кўра,
Келинг, юрагимга санча қолинг тиғ!
Жисмим мансуб эса ҳам бу дунёга,
Руҳим ўзин кўкка айлаган тортиқ.

II

Балки янглишурман, балки бу фақат менинг тасаввур ва тахайюлимдир. Самовий мусаффо, мунаввар хилқат, мен тушимда кўрган боғлар сўлимдир!..

***
Тағин кирибди Ой тушимга,
Ишқи пинҳонмикан ботинда?
Ер-кўк қадар кўп масофани
Зумда босиб ўтади тунда!?

Ҳавасланар дунёлар ғариб,
Ҳайратланар хаёллар дайди,
Дилда эса аллақандай ҳис
Бу ҳол сиррин мендан сўрайди…

Тонг энтикар ажиб тўлғониб,
Кун бағрида узун хўрсиниқ,
Термулади ўғринча Қуёш,
Ойнинг юзи сутдайин тиниқ!..

Ҳаваслардан, дунё, юр нари,
Ҳайратларга тўлма, ер-фалак!
Ҳаддим сира сиғмас, Ой нури
Берса ҳамки ишқидан дарак!..

Ажаб, ул Ой тушимда гоҳ-гоҳ,
Бир инқилоб ясар руҳимда!?
Ё ростмикан, тушга кирмоғи
Сени кимдир ўйласа зимдан,
Сени кимдир севолса чиндан?..

***
Мен барибир бахтлиман, шукр,
Нигоҳингиз сири овутар.
Кўзингизга қаролмам, узр,
Нигоҳимдир ҳуркак кабутар.

Мен барибир бахтлиман, шукр,
Арзир дунё ҳавас-ла боқса –
Ва йўқотган меҳру вафосин
Иккимизнинг юракдан топса!

Мен барибир бахтлиман, шукр –
Измингизда турса-да дунё,
Илиқ меҳр офтобингиздан,
Таратасиз дилимга зиё!

Бу – ер-само излаган толе,
Бу – ой-қуёш орзу этган ҳис,
Мен барибир бахтлиман, шукр,
Гарчи айро бизлар босган из..

***
Сизга етармикан бир куни,
Ёзаётган ушбу байтларим?
Дилга илҳом бергани учун
Дилингизга бордир айтарим…

Ҳислар мисли пўртана, жондай,
Гарчи юҳо ўртада дарё,
Дил сиздан куч олаётганда
Ҳасадлардан ўртанар саҳро…

Муҳаббат – энг мусаффо орзу,
Ишончдандир юксак эҳтиром,
Мен учун бахт саналгай эзгу,
Етар бўлса сизга шу калом.

***
Сизга ҳам аёнми сиришк нелиги,
Ҳижрон нималиги, азоб нелиги?
Бегонамисиз ё ҳислар оҳидан,
Сизга намоёнми дунё кенглиги?

Воз кечолгайсизми ишқ дея жондан,
Тонгни уйғотарми тунги бедорлик?
Кўксингиз ёнарми истак авжида,
Кўзингиз ёқарми ишқи хумморлик.

Ва ё дунё ғами мендами тутқин,
Фақат менми ишқ деб келган оламга,
Минг чекавергувчи изтироб, дардин,
Жим ўтавергувчи ҳажру аламда!?..

***
Юракдан бир ғазал тўкилар ҳар тун,
Сўнгра тушларимда такрорланар байт…
Тонгги насим каби мусаффо, маъсум
Нигоҳингиз сирли сўзлаётган пайт!

Осмон узоқлиги аён ҳақиқат,
Заминнинг кафтига тушарми юлдуз?
Уммон саховатли, қуёш қудратли!
Тундай кароматли бўлолмас кундуз!

Мен англагандекман Само асрорин,
Сиз ҳам Ер сирридан эрурсиз огоҳ?
Ишқдан сўзлай билган тил лисон эмас,
Севги салтанатин султони – нигоҳ.

Ҳислардан яралгай гарчи шеър – баёт,
Туйғу оламига етмас сўз кучи,
Юрак деб аталган энг нозик хилқат
Борини тўкишга ботинмас, чўчир.

Ҳар кун нигоҳларда ёнади юлдуз,
Ашъор тўкилади ҳар тун иложсиз…
Ишқ отлиғ покиза илоҳий нурга
Биламан, сиз ҳам мен каби муҳтожсиз!?..

III

Юрагимни қамрайди ҳадик, хом хаёллармикан барчаси? Балки сокин – сукут боғида юз очолмас кўнгил ғунчаси?..

***
Ўйловдимки, сиз мени ўйлаб,
Тунлар беун чекасиз фиғон,
Фироқимда юрасиз хомуш,
Дийдорлашсак, кўнгил чароғон.

Бугун сездим, адашгандекман,
Менингсиз ҳам кўнглингиз обод!
Сиздан умид узгайман, энди
Таскиним деб юролмайман шод…

Бироқ, оғир вобаста дилга –
Кимни дегай суянчим ёлғиз?
Кимни ўйлаб кўз юмгум тунда,
Кимни ўйлаб тонгда очгум кўз?..

***
Биласизми, нигоҳингизда
Кўриб кеча бедардлик расмин,
Юрагимда музлади ҳислар,
Бўлиб қолдим ўксик, аразли.

Умидларим кўмилди ерга,
Қувончларим тарк этди дилни,
Байт битмоққа қолмади ҳожат,
Синдирди ғам ишқ берган гулни…

…Тонгда яна тилай бошладим,
Ҳақдан ўтли нигоҳингизни,
Висол насиб этмаса ҳамки,
Қайтарса деб дил оҳимизни…

Менга ётдир кулгу ва ханда,
Ҳамроҳимдир маъюс хаёлот,
Мен Худодан тиладим туйғу,
Лек Худога қилмадим фарёд.

Олажакман ишончдан мадад,
Кўкка етар ҳурматдан бошим,
Курашаман, енгмас адоват,
Синалгум етганча бардошим.

Дилда бўлса муҳаббат олий,
Сийлаб турса ғамхўр нигоҳлар,
Яқин кела олмагай қайғу,
Юз буролмас субҳи сабоҳлар…

***
Ашъор ёза олмадим кеча,
Карахт эди дилда ҳисларим,
Саболардан тиландим хуш бўй,
Қизғондилар лек наргизларим.

Она сўзи азиз, инчунун,
Унга меҳрим икки оламча,
Онам яшар фақат мен учун,
Малҳам излаб дилда ноламга…

Ватан онамдайин меҳрибон,
Бошим силар ўксиган чоғим,
Ҳижронида қийнамас суйсам,
Суйиб очар тафтли қучоғин.

Кўзларимга тўлганда кўзёш,
Она сўзи келар тилимга.
Ёлғизланиб қолганимда гоҳ,
Ватан меҳри таскин дилимга.

Аммо Сизга аталгай мудом,
Ёзганларим тунлари бедор,
Кўзингизда кўрсам ишқ ўтин,
Туғилади энг гўзал ашъор!..

Сиз Ватандай бўлолмайсиз кенг,
Онам каби тутолмайсиз жон,
Замин ётар онам пойида,
Мен Сизни деб кўкда андармон…

***
Кимларнидир қиласиз танқид:
Ишқ боғида андармон, дея,
Демак Сизни ўртамас туйғу,
Демак Сизга хосдир раддия?

Балки мендек яшаш тарзингиз:
Севмоқ мумкин, висол шарт эмас,
Дунё битта, ишқдир ягона,
Малҳамли дард асил дард эмас!

Балки бедор кутасиз тонгни,
Кунни ўтказасиз бемадор?
Муҳаббатдан бегона дилда,
Бўлармиди тоғдайин виқор!?

Оқибатдан яралгандирсиз,
Садоқатли ахир дилингиз,
Орзуйимдек олий мақомда,
Юз очгайдир орзу гулингиз?

Балки мендек куйган кўнгилсиз,
Ҳам менингдек мағрур, сабрли –
Ўзингизни тутиб бепарво,
Сездирмассиз ҳажру жабрни?

Дилда ҳислар покиза, эзгу,
Балки ишқда эрурсиз тенгсиз?
Не бўлса ҳам хуш кўрдим Сизни,
Асрагайман дилда меҳрингиз!

IV

Шеър бағрида пинҳон қўшиқлар – ойга сирдош нурафшон рўё. Қуёш ва дил – тенгсиз ошиқлар, Қуёш ва дил – чексиз ор-ҳаё!

***
— Нега жилмаясан, Қуёшжон?
— Само бағри бирам соф, мовий!
— Юрагингда туйғу, ҳаяжон!?
— Жўш урмоқда ҳисларим олий!
— Аммо Ерга сочилар меҳринг,
Само эса кутар эътибор!
— Ҳақнинг ҳукмин этяпман адо,
Замин мендан ҳақдор, умидвор.
Самога бас келолмас дилим,
Ерга тақдир боғлаган маҳкам.
Дил Само деб уриб турса ҳам,
Жисм қурбон бўлмоққа маҳкум.

***
Ой қошида сеҳр бўлгуси восил:
Сирга тўлгай ишқ олами муттасил,
Минг ҳаяжон, эҳтиросдан титрар дил,
Узр, минг бора узр!

Бунда тиллар эмас, диллар сўзлашар,
Бефарқликка баҳоналар излашар,
Ўғринча бир-бирларига қарашар,
Зўр-базўр…

Синоатли бу лаҳзалар сотқиндир –
Зоҳирни забт айлагувчи ботиндир,
Энг титроқ сўз, энг гўзал сўз отингдир –
Гавҳар, зар!

***
Олиб қўйдим, узр, сўзингиз,
Ҳазир бўлмай суҳбатингизда…
Беихтиёр бу ҳол берди юз,
Умидворман шафқатингиздан!?…

Раҳмат сўзин ўрнига беҳос,
Арзи ҳолим айтдим ботиниб,
Сиз мардларча этдингиз эъзоз,
Азиз билиб аёл зотини.

Гарчи узрим етолмас Сизга,
Арзим ерда қолмас беомон,
Гарчи бари тушса-да изга,
Кечиролмам ўзим ҳеч қачон!

***
Йиғлаб чиқди тун бўйи юрак,
Тилаклари мавҳум, яширин…
Тонгда Қуёш унга ўғринча
Ташлаб қўйган эди кўз қирин…

Умидланиб турса-да дунё,
Бир эътибор, шафқат ишқида,
Парво қилмай оламга Қуёш,
Дилга боқди бир оз рашк ила…

Ажаб, пинҳон қандайин асрор,
Балки олий ишқдан бу дарак?
Жавоб қайда, саволлар бисёр,
Дилни ҳислар айлар муборак!

Дилда сукут, сабр, шукрона,
Улуғ ҳикмат мужассам нигоҳ!
Аламдан лол зайли замона,
Армонлари титроқ иштибоҳ!

Йиғлаб ўтар тоабад юрак,
Англаёлмай Қуёшнинг сиррин!?…
Толе шулки, тонгда ўғринча
Ташлаб олган у ҳам кўз қирин!…

***
Тунда Ойнинг рухсорин тилаб,
Тонгда Қуёш нурин кутаман,
Юракдаги сирли қўшиғим
Шеър исмли қушга айтаман.

Ой рухсорин қизғонмас тунда –
Тушларимда сочади зиё,
Қуёш меҳри ёғилса дилга,
Юрагимда гуллайди дунё!

Аммо Ойнинг висоли олис,
Қуёш бағри ўтдир беаёв!
Юрак эса хокисор, маъюс,
Истакларим бежилов бедов.

Қаноатдан эгнимда либос,
Синоатдан кўксимда тўлқин,
Қуёш менга нур сочгани чоғ,
Дарёларнинг юзида ёлқин…

Қуёш нурин боғу чўл узра
Тенг сочмоғи эмасми фарзи,
Ҳасадгўйлар чоҳ қазир шундан,
Етолмагач Қуёшга арзи.

Шеър бағрида пинҳон қўшиқлар –
Ойга сирдош нурафшон рўё.
Қуёш ва дил – тенгсиз ошиқлар,
Қуёш ва дил – чексиз ор-ҳаё!

V

Китобатдир висол уйимиз, китобатдир суҳбатимиз ҳам. Фол очишар ожиз, нотовон: ўлчаб ўзин қаричи билан…

***
Кетяпман азизим, кўнгилда оғриқ,
Сезяпман Сизни-да ёқмоқда алам.
Нетай, замин паноҳ бўлолмади-ку,
Сиғдиролмади-ку бағрига олам…

Йўл олис, кўк йироқ, дарёлар сокин,
Зимистон бағрига чўккан тоғу тош,
Дунё жим, мутаржим – сукунат ҳоким,
Беҳисгина чорлар қучоғига Шош…

Қоялар бошларин эгиб битар байт,
Ёмғирлар шивирлай бошлар дафъатан:
“Азизам, кўзингнинг ёшларини арт,
Не бахт дил паноҳинг – мағрур ва ўктам!”

Ёнидан оққан сув топмаса қадр,
Ҳаддан ошса тағин ғийбату таъна,
Кетгум, қанча берманг Сиз менга меҳр,
Андижонга сиғмай қолганда танам.

***
Илиқ сўз айтибсиз менинг тўғримда,
Тилга олиб исмим қайта ва қайта…
Мен-чи дайри дунда сақлагум сукут,
Дилсўзим ҳеч кимга олмайман айта.

Қаноатда гирён эрурман, гарчи
Мен учун ишқ устун бўлса-да жондан.
Вулқонни шаштидан қайтаролмас ер,
Дил тутиб турган ҳис кучли вулқондан.

***
Яна ҳижрон, яна изтироб,
Яна қалбим ўртамиш нола.
Дил талпинар тағин ҳеч қачон
Қўлим етмас офтоб жамола.

Нигоҳ ташлар оҳиста ҳилол,
Илиқ ёғду сочади қуёш,
Мен ҳақимда сўзлар заминга,
Гарчи сиррин этмаса-да фош…

Ғариб дилда туғилар илинж:
Чин севгидан даракми нигоҳ?
Топилгайдир муҳаббатдан куч,
Ёғилгайдир самолардан оҳ!..

Мен қуёшдай эмасман ғозий,
Дилни ҳислар енгай ҳамиша…
Лек ҳеч кимга деёлмам бир сўз,
Мени асир олган андиша.

Аламларим айланар гирён,
Оламларим тўлар кўзёшга.
Умр боғим бўлса-да хазон,
Гул тутар қўл етмас қуёшга!..

***
Эътибордан ҳавойи дилни,
Қучоғига чорлайди само,
Биз ҳеч қачон сирлашолмаймиз,
Тақдир бизни сийламас асло…

Очолмайсиз кўнглингиз сира,
Сочолмайман йўлингизга гул…
Сиз азобга бўлмассиз қарам?
Ҳислар мени айлаб қўяр қул…

Армонлардан синар бардошлар,
Таъқибларга тўлар замона,
Макон ва руҳ оралиғида
Таралади маҳзун тарона.

Энтикади дил қаршингизда,
Титраб кетар ишқ салтанати…
Юрагимда пинҳон ётар сир,
Очолмайсиз сиз ҳам дил қатин!?..

***
Рўё!
Борлиғинг асли!
Ҳисларим – рўё!
Сатрим оралар фасли
Найсоний насим –
Хаёл тин олганда тушимга кириб,
Бағишлаб кетасан
Кўклам нафасин!?..

Хаёл!
Борлиғинг асли!
Борлиғим – хаёл!
Руҳим настарин исли
Хушхонни истар.
Қўй, овутма мени, эй нури ҳилол,
Айлаб кун, тун, умр –
Барисин музтар.

VI

Макон ва руҳ оралиғида байтларимни ўқибсиз бир-бир… Сирларимдан огоҳ этдими, бардошимиз синаган тақдир? Тағин ҳукм сурса сукут-ор, тағин ёзаверсам жим ашъор, айб санаманг асло, азизим, юрак урса Сиздан умидвор.

***
Ашкдан бошқасига етмайди кучим,
Аршдан бошқа дилнинг йўқдир паноҳи.
Питирлар кўксимда бенажот бир қуш –
Қоқилмас қаноти, чиқмайди оҳи!

Мен яна бу қушга жафолар қилдим –
Аросат тоғига чиқдим етаклаб,
На орт, на олдинга ташлаймиз қадам,
На ишқ, на ҳажрдан очолгаймиз лаб…

Асорат доғидан инграр умидсиз,
Кўзёшдан сўрайди туну кун имдод.
Питирлайверади ожиз ва унсиз,
Орзу осмонида қоқолмай қанот!..

***
Воқиф эрурмисиз дилдаги сирдан
Сатрлар қаъридан таралдими сас?
Қайдан паноҳ топгум, эртага, билмам,
Нигоҳларимизни боғласа ҳавас?!..

Тангри инъомидир покиза ҳислар,
Гўзал армонлардан юксалар туйғу.
Борки ошиқ аҳли висолни кўзлар,
Менинг эса ёлғиз юпанчим – орзу!

Бу бахтми, азобми, қайғуми ёки?
Бахт бўлса, юракни айлармиди зор,
Бемажол вужудни титратиб, токи
Этармиди сўнгсиз аламга дучор?

Азоб бўлса агар руҳинг аллалаб,
Қалбингни Арш томон элтарми, соҳир,
Нафис туйғуларинг ичра оралаб,
Дил лавҳинг нурларга буркарми ахир?

Қайғусиз бу дунё дунёми, айтинг,
Лек Сизга ишқ ғамин этолмам раво,
Буюк армонимдан яралган байтим
Сизга элтиб турса бас, сарин сабо!

***
Сукунат бағрида ўртанма, юрак,
Энди тутолмаймиз бефарқдай ўзни,
Сатрлар сиримиз айлаб қўйди фош,
Ҳақиқатдан бура олмаймиз юзни.

Кўп чекма ҳижолат, мардона, мағрур,
Тақдирнинг кўзига нигоҳингни тик.
Муҳаббат – энг олий иноят, ажр,
Шеърият – энг гўзал илоҳий битик!

***
Сиз ҳам яралгансиз Одам наслидан,
Сизда ҳам биргина вужуд бор холос,
Юрак – дунёнинг энг нозик хилқати,
Уни зарбалардан авайланг бир оз.

Сизни ҳам армонлар ёқар, эҳтимол,
Кимдир қазимоқчи бўлар Сизга чоҳ?
Не тонгким, кимлардир фано дайрида
Ўзгалар ўрнига тикурлар нигоҳ.

Муштдеккина юрак урар бетиним,
Сезмайсиз доим ҳам жароҳатини,
Уни зарбалардан, авайланг бир оз,
Ўйланг сал унинг ҳам фароғатини.

***
Қўлга ололмадим неча кун қалам,
Кўксимни беаёв ёқса-да алам,
Вужудимдан четга чиқолмай нолам,
Мени азобларга ошно айлади.

Орзулар кўшкида юз очди ҳилол,
Заминнинг кўксида минг битта савол,
Иштибоҳ ортига беркиниб висол,
Мени азобларга ошно айлади.

Сукунат – энг яқин ҳамроҳим бўлди,
Муҳаббат – покиза гуноҳим бўлди,
Юрак иқроримга гувоҳим бўлди,
Мени азобларга ошно айлади!

***
Сиз туғилган кун эди кеча,
Мен олисда сақладим сукут.
Фикрингизча, бефарқликдир бу,
Шундай кунни дил этган унут?

Пок ниятга буркаб заминни,
Ой нурига боғладим тилак.
Юлдузлардан йўлладим ёғду,
Руҳим эди Сиз-ла муштарак,
Руҳан Сизни этдим муборак!?..

***
Юрагимни ёқмоқда олов,
Вужудимни титратмоқда дард,
Мунча ёвқур Ишқ лашкарлари,
Бор дунёмни айлаб олди забт.

***
Буркагайман нафосатга дунёингиз,
Дил торингиз чертган бўлса сатрларим.
Мен дилимни китобатга очгум фақат,
Қалб оламим тажаллиси – тасвирларим.

Лек ҳеч қачон ерга урмам ғуруримни,
Топтамасман дил дарди деб қадрим сира,
Жоним турар сабр йўлин поёнида,
Изим қолар ишқим каби соф, бокира.

Ёзажакман дил қаърида неки бўлса,
Хастадиллар баҳра олгай сўзларимдан,
Токи дунё мавжуд яшар шеърларим ҳам,
Юрагимнинг оҳи қолган сўзларимда.

***
Шеърларимдан таралдими нур,
Илоҳий ҳис очдими сирни?
Ишқ боғининг подшоҳи – булбул
Ром этгандек ҳар гул – асирни.

Кўксингизга тўлдими ҳавас,
Меҳрингиздан яралдими ишқ?
Дилим тўккан кўзёшлар ҳаққи
Дилингиз ҳеч тўкдими сиришк?..

***
Танамда мадор йўқ, дилимда умид,
Руҳимни титратар кўксимдаги дард.
Балки Самонинг ҳам кўзлари намдир?
Балки у ҳам мендек ахтарар ҳамдард?

Билмам, сабр бизни синайди қанча,
Билмам, қачонгача синмайди ғурур?
Токай ҳижрон тиғин беаёв санчар,
Токай азоб берар юракка оғир?

Пичирлар майсалар ўйчан, бенаво,
Муаттар мушк тилар шаббода гулдан.
Олов нигоҳини олиб қочар шамс,
Титроқ ҳис мурувват кутар кўнгилдан.

Биламан, бу қисмат!
Бу тақдир!
Аммо
Ҳадиси Шарифда этилмиш баён:
Ушшоқлар бир-бирин айласа қадр,
Ишқин бир-бирига этсинлар аён!

***
Бизни сўзлаштирар фақат китобат,
Бизни овутади саркаш хаёллар.
Бизлар бирлашамиз эзгу йўлларда,
Биздан зорланади чексиз саволлар.

Бизни таъқиб этар бешафқат ғурур,
Ҳолдан толдиради фано даштлари.
Кўкдан ерга тортар руҳимиз нуқул,
Тугилган заминнинг маҳкам муштлари!

Боғлар қанотимиз тонгги насимлар,
Бизга висол уйин ваъда қилар ой.
Фарёд чекмагаймиз ҳижрон ғамидан,
Бизлар юлдузлардан ахтарамиз жой.

Бизни сўзлаштирар сирри самоват,
Биздан ибрат олар сабри қаноат.

***
Ҳаққимиз бор бизнинг бир-биримизда,
Меҳр отлиғ олий ҳис олдида ҳам!
Сизга бағишладим дилбар сатрлар,
Сиз менга бердингиз илоҳий илҳом!

Оҳимиз бор бизнинг замиримизда,
Бесўроқ дил кезган ишқ бағрида ҳам!
Мурувват аҳлидан ётсирар юрак,
Сўролмас заррача висолдан малҳам!?..

Ҳаддимиз йўқ аввал-охиримизда –
На шодлик, на қайғу, на ташвиш, на сас!
Ташна ишқ гулимиз армон чўлида,
Борлиғимиз селга боғлайди ҳавас.

VII

Яширмоққа бормикан ҳожат, сирин ичга жойлайди кўнгил, умид чашмасига кўз тикиб, изҳори дил айлайди кўнгил…

***
Сизни сўроқладим гуллардан,
Дилга хушбўй ифор таралди.
Нур тиландим ой-юлдузлардан,
Орзулардан ашъор яралди.

Саболардан йўлладим тилак,
Наволарга боғланди қанот.
Самолардан сочилди меҳр,
Жилоланди, рангланди ҳаёт.

Уриб турса ошиқ юраклар,
Мадад олса ишқдан умидвор,
Муҳаббатга айланар дунё,
Муҳаббатга бурканар ашъор.

***
Сизга атаб шеър ёзганим рост,
Чекканим рост Сиз дея фиғон,
Юрагимдан сирли ришталар
Тортилгани ростдир Сиз томон.

Гулга кўмганим рост дунёмни,
Нурга чўмилганим бегумон,
Ҳажр саҳросида кўнгилни
Узмаганим рост Сиздан ҳамон.

Сизга тутганим рост меҳримни,
Сиздан олганим рост таскин, куч,
Сизга қўйганлигим чин ихлос,
Сиздан кутганлигим бир овунч…

Лекин…
Сир бой бермаганим рост
Ва ҳеч қачон айтмаслигим роз…

***
Сизга қийин!
Осон эмас менга ҳам!
Нетардик,
Ўртада тоғлар сарбаланд,
Дарёлар бежилов,
Саҳро бенажот!
Нетардик, юракни минг ўртаса дард!

Бизга қийин!
Осон эмас Ишққа ҳам!
Нетардик ўртада турса бир қадам!
Орият ёнида ҳаваслар ожиз,
Нафаслар туташган бино муҳташам!
Маҳкум этса мангу сукутга бу ғам!

Кунга қийин,
Осон эмас тунга ҳам!
Жонни бермаса-да бақога азоб,
Ҳислар қилсалар-да бетиним исён!
Осмон йиғласа-да бизга қўшилиб,
Замин титраса-да биз босган издан,
Замон боқмаса-да биз унга боқиб,
Яшаймиз, минг нигоҳ этса-да таъқиб,
Фанога соф, буюк ҳис қолар биздан!

***
Нетай, жоним гаров бўлса муҳаббатга,
Нетай, таннинг мадорини олса ҳижрон,
Нетай, тақдир қарорига бўйсунса дил,
Нетай, зор-зор йиғлайверса ҳис безабон?

Тақдир менга Ишқ деб ҳажру фироқ берди,
Бир оҳ дея кўксимга минг титроқ берди,
Жавобсиз ҳам ниҳоясиз сўроқ берди,
Нетай зор-зор йиғлайверса ҳис безабон?

***
Бедор кўзларимдан тўкилмиш сиришк,
Хаста юрагимни қамраб олмиш ғам.
Ўртар ситамлари бениҳоя ишқ,
Унсизлик қаърида инграйди алам.

Мендан ранжиманг ҳеч, мени мен эмас,
Орияти осмон руҳим бошқарар.
Сиздан беихтиёр йироқлагайман,
Сизга ихтиёрин берса бошқалар.

Тотли, изтиробли бу ишқ ниҳоят
Қай манзилга элтар туйғуларимиз?
Сиздан ранжимам, ҳеч мендан ранжиманг,
Рўшнолик кўрмаса орзуларимиз.

Ғайрат-шижоатдан матонатингиз
Камол топган бўлса тугал, синашта,
Ишқ азобин унсиз ютмоқ бобида
Менга етолмагай ҳуру фаришта.

Жисмимиз осмону ер каби айро,
Руҳимиз илоҳий нур билан туташ,
Ҳиссимиз ловуллар ўт-олов ичра.
Ишқимиз тўлғонар булутга уйқаш.

***
Туйғулар оламин тарк этмоқ оғир,
Туйғусиз ҳаётнинг бўларми файзи,
Туйғуларсиз само қолар мунғайиб,
Замин санча бошлар юракка найза.

Руҳинг қамраб турса гўзал туйғулар,
Безовта этолмас дунё ғамлари,
Минг оҳдан яралган рўёлар ҳаққи
Тунлар артиб қўяр кўзинг намларин.

***
Менда йўқ Сиздаги жасорат, мадор,
Менда топилмайди Сиздаги ғайрат,
Яшаб юрибман-да имконим қадар,
Саргашта дил, сарсон суврату сийрат.

Сизни кўриб турмоқ – энг олий неъмат,
Овозингиз тинглаб, баҳра олмоқ – бахт,
Унут бўлгани йўқ бир дийдор учун
Ўлим ёқасида қолганим бир пайт.

Бундан зиёдасин сўролмам Ҳақдан,
Бундан ортиғига сиғмайди ҳаддим,
Дилни эзса ҳамки беаёв туйғу,
Қаршингизда расо тутгайман қаддим.

***
Ҳар тонг барвақт мени уйғотиб ҳислар,
Жисмим торта бошлар ер томон қайта.
Қаддим эгар гулдек, метин сабримдан
Имдод ахтараман исмингни айта.

Аста қўлларимдан тутади қалам,
Ёзила бошлайди умидвор назм,
Зилдай юрагимни кўтарар кўкка,
Хаста руҳимга ўт ёқар ҳавасим.

Полапони мадад сўргандек қушдан,
Забоним куч тилаб шивирлар исминг,
Илинж изларини босмоқ ўйида,
Сен томон судралар шикаста жисмим.

Ожиз қўлларимни бўшатар қалам,
Инграр йўлларимда армон ва алам…

***
Исмингни шивирлаб оҳиста,
Уйқуга илинар кўзларим,
Ўнгимда, сўлимда фаришта,
Тушларим ёндирар ҳисларим…

Сервиқор, хушсуврат, барваста,
Самодан тушасан мисли нур…
Кундуз ҳисларимиз саргашта,
Тунда бахш этасан бахт-шуур!..

Хўрсиниб қўяр дил шикаста,
Руҳим кўк бағрига ўрлайди.
Уйғониб кетаман бехосдан,
Кўксимни нимадир тирнайди…

***
Маҳзун қўшиқларинг куйлайверма, дил,
Барибир дардингга топилмас даво,
Ким айтди, олис кўк бағрига интил,
Ўзингга ўзинг бич армондан ридо!?

Жиндек мадоримни кўп симирма, ишқ,
Дайди ҳисларимга қўним бер, замин,
Тош каби қот дийдам, бас, тўкма сиришк,
Тарк эт вужудимни, эй дунё ғами!

VIII

Уйғониш айёми уйғотар умид…

***
Келди дилга умид бахш этиб баҳор,
Ифор таратмоқда гулбоғлар ажиб,
Исмингни энг латиф сўзларга ўраб,
Аста пичирлайман беҳол, музтариб.

Сенга етолмайди тилакларим хуш,
Сендан кетолмайди маҳзун хаёлим,
Қушлар беролмайди юракка таскин,
Сенсиз сайри боғлар ғариб, малолли.

Баҳор бу – дунёга улашгувчи нур,
Ишқ куйин чалгувчи юрак тори-ла…
Энг мушкул савдо бу – кўнгил изҳори,
Дил муқим бешафқат сукут бағрида…

Ғунчалайверса-ю, очолмаса гул,
Висол не билмаса муҳаббат боғи!?
Борлиққа меҳрини сочганда баҳор,
Юракни тирнаса ҳажр фироғи…

Уйғониш айёми уйғотар умид,
Тўлдирар юракка туйғу, эҳтирос,
Мен азиз исмингни гулларга ўраб,
Бағримга босмоққа ҳақлиман, холос.

***
Ётиб қолдим беҳол, бенажот,
Юрагимни кемирди алам.
Дунё ғариб, дунё бедаво,
Дил ярамга тополмас малҳам?

Айт-чи, менда бор нима айб,
Сенмасмидинг олган дилимни,
Этмабмидинг ўзингга шайдо,
Парваришлаб кўнгил гулимни?..

Айт-чи, менда борми бир илинж,
Ер ҳеч замон етгайми кўкка?
Забт айлабон аввал юракни,
Ташладингу қўйдинг-ку якка?..

Нотовон дил қайсар ва ожиз –
Ишқсизликда айланар лошга,
Минг синов, минг иштибоҳ билан
Кўнгил қўйса, қўяр қуёшга!..

Билмам!
Қачонгача юракни
Айлагай Ишқ минг пора-пора?..
Дунё ғариб, дунё бедаво –
Хасталаниб борар тобора.

***
Мақсадинг не эди,
Тикиб нигоҳинг,
Кўнглинг истагини қилдинг намоён?..
Минглаб санамларнинг ичидан менга
Лутфу карамингни этдинг армуғон.

Бунда не маъною хислат яширин,
Фикри ожизимда қарор йўқ тугал,
Ниҳоят дилимни айлаб асиранг,
Аро йўлга солдинг чалкаш ва чигал.

Ундан бери мана,
Ўтмоқда йиллар…
Ҳамон ўша нигоҳ, ўша эътибор!?..
Қалбин ишқ емирган хаста шоирнинг
Кўксига солмоғинг шартмиди шарор!?

Сен мағрур ва ғолиб яшайверарсан,
Дунё тутаверар неъматин менсиз!
Ишқ мени заминдан айиргай тамом,
Ишқ мени жонсиз тан этмоқда сенсиз.

Малол келар дунё қувонч-шодлиги,
Сенсиз кўнгилга нур сочолмас ҳеч ким,
Мен нетайки шундай яралган бўлсам,
Мен-чун дунё бир-у, бир эрур ишқим!

Мақсадинг…
Мақсадинг биламан, аммо
Унга етмоқ йўлинг йўқлигини ҳам,
Дард чеколмаслигинг менчалик оғир,
Ўпа олмаслигин кўзларинг шабнам…

Девори темиру, қилдан-да нозик
Дилимга кирган ҳис чиқолмас сира.
Сен қандай шоҳсанки, мурувват билмас,
Ташна, оч зиндонбанд этсанг асиранг!?..

***
Ғам нима билмассиз, дарду ҳижронга
Ҳеч қачон бўлмассиз тобе ва қарам,
Куну тунингиз ёт оҳу фиғонга,
Шикаста дилларга этмассиз карам –
Башорат айлаган эдим мен шундай,
Заҳил тортгандайин бироз юзингиз,
Туйғулар жангида ҳорган жангчидай
Ўйчан ва бенажот боқар кўзингиз?

***
Сизни яхши кўради олам,
Туш кўради нақшу нигор ҳам.
Мени яхши кўради алам,
Хуш кўради Парвардигор ҳам.

Юрагимни эзар ҳасратим,
Дунёмни сув босади гўё,
Кўрган сари ошар ҳайратим,
Ой юзингиз таратар зиё.

Сизни яхши кўради само,
Замин суяр босган изингиз,
Мени яхши кўрарсиз, зеро
Аён этиб қўяр кўзингиз!?..

Туйғуларнинг борми нисбати,
Иштибоҳдан ўртанар дунё,
Ишқ оламин олий ҳимматин
Қизғонади бизлардан ҳаёт!?..

***
Қалбимдан ёғилгай эзгу тилаклар,
Дилимда саф тортар дурдона сўзлар,
Ҳисларим қоғоз-ла тутинар ошно,
Ортингиздан боқар мастона кўзлар.

Сервиқор, ораста ўтасиз мағрур,
Бошлари эгилгай аҳли киборнинг,
Беминнат қалбингиз меҳр уммони
Дунёмни даҳлсиз айлар ғубордан!

***
Баҳор фасли!
Муҳаббат фасли!
Сизни кўриб қолдим баногоҳ!
Автоулов тепкисин босдим,
Йироқладим аста чекиб оҳ!

Келиб яна юкиндим шеърга –
Сатрларни юваркан кўзёш,
Сизнинг юпанч ҳақда ўйладим,
Сиз қаердан топасиз бардош?

***
Гоҳ унсиз, гоҳ секин пичирлаб кун-тун,
Исмингни милён бор айлагум такбир.
Айт, бошқа нимадан куч олмоқ мумкин,
Аён-ку, бизларни боғламас тақдир…

Боумид, шукрона айтиб, юракда
Улуғ ишқингни жим кўтариб юрмоқ,
Кун сайин дардимга минг дард қўшмоқда –
Қаршингда беҳисдек жилмайиб турмоқ…

***
Қизиқ, қачонгача шундай:
Сўз билан
Сўзлашиб ўтаркин кун-туним?
Сиз билан мунаввар юз билан
Юзлашиб қолганда тунд тилим!

Билмам!
Нимани ва қачонни кўзлаб,
Сиримни рамзга ўрайман?
Истиқболда хазонгир кузлар,
Мен эса ортимга қарайман.

Ўзимча узатмам Ойга қўл!
Минг бора мастона боққан – у!
Вафо, ишонч мулкидан минг йил,
Дилимга шамчироқ ёққан – у!

Қизиқ!
Осонликча ҳис-туйғу
Этолмасди дилимни асир,
Қачон, қай вақт Ҳақнинг ҳукми-ла
Айлаб қўйдинг кўзимни басир?

***
Сизга атаб шеър ёзмай қўйдим,
Суҳбатлашмай қўйдим хаёлан,
Юрагингиз товушларини
Илғаёлмай қолгач тамоман.

Ҳаммасини биламан аниқ,
Висол они ўлимдан йироқ,
Кифоядир хаёл мен учун,
Ва кутмоқлик васлингиз муштоқ.

Гар бу истак қўйса мени тинч,
Энтикишдан толса юрагим,
Билмай қолсам не ғам, не севинч,
Тирикликдан бўлгайми маъни?

Юрагингиз товушларини
Илғаёлмай қолсам тамоман,
Сизга атаб шеър ёзмай қўйгум,
Суҳбатлашмай қўйгум хаёлан.

Майдалашиб кетар ташвишлар,
Юз очади ниқобли дунё,
Дилга таҳдид сола бошлайди,
Кимни беайб кўрсатган риё.

Сийқалашиб қолар дунёлар,
Ғарибликдан уялар ер-кўк,
Ишқ – зиё, ишқ – нафосат, инжу,
Ишқсиз олам билмас сира кўрк.

Дилларимиз истакларини
Турмоғимиз шарт ахир илғаб,
Бахш этинг сиз менга ҳаяжон,
Шеър ёзай мен Сизга бағишлаб.

***
Кўнглингиздан кечади нелар,
Юрагингиз қўмсайди кимни,
Балки мендек тунлари бедор
Қаршиларсиз азобда кунни?

Билмайман!
О, шунинг-чун хиёл
Сокинлашиб бормоқда йиллар,
Учқурликдан тонмоқда хаёл,
Асирликдан толмоқда диллар.

Тин олгандек тобора ҳислар,
Ёлғизликка кўнгандек юрак,
Ўчгандайин биз босган излар,
Чекингандек орзу ва тилак…

Худди бошқа оламда қайта
Яралгандек туюлар жисмим,
Ҳажру ғамдан дил битмас байтлар,
Зикр айламас кимнингдир исмин.

***
Сизни гумонлардан асрамоқ даркор,
Сизга юқтирмаслик керак зарра гард,
Сизни замонларнинг нигоҳи алқар,
Сиз деб чекса арзир минг санам минг дард.

Атрофда изғиган иғво, ҳасадлар
Фол очишар ўлчаб ўз қаричи-ла,
Сиз ва менинг дунём олдида ахир,
Бу дунё ғарибдан ғариб қанчалар.

Сизни фақат дуо айламоқ жоиз,
Сизга фақат эзгу тилак йўлламоқ,
Меҳр нуримизнинг қошида ожиз,
Кўкда юлдуз, қуёш ва мастона моҳ.

Сизга нигоҳ тикмоқ нақадар мушкул,
Сизга атаб ашъор битмоқ – ёқимли,
Сизни тингламоқлик мумкиндир фақат,
Бизга тилмоч эрур сукунат – жимлик.

***
Сизни яхши кўраман, сиз ҳам
Мени яхши кўрасиз, раҳмат!
Бунга далил: ўртамиздаги
Самимий ва чин муносабат.

Мен эзгулик уйида собит,
Сиз эзгулик йўлида ҳалак,
Синоатли оламимизда
Илиқ ва соф ҳислар муштарак.

Ғурур сиздан олади сабоқ,
Ғурур мендан олар андоза.
Сирримизни сақлайди омон
Она замин, ос(и)мон тоза.

Дилларга хос меҳр-эътибор,
Тилларга хос сукут, инчунун,
Сизни яхши кўраман дилдан,
Мени яхши кўрганингиз-чун!..

***
Менга қаттиқ гапирманг, қўйинг,
Шеър – илоҳий инъом, туҳфадир,
Музлаб қолар дилдаги меҳр,
Маҳв этасиз руҳлар суҳбатин.

Менга қаттиқ гапирманг, қўйинг,
Тасаввурга путур етмасин,
Орзуларга ошино юрак
Надоматдан ашъор битмасин.

Менга қаттиқ гапирманг, қўйинг,
Етарлидир бесуяк тиллар…
Қаттиқ гапни кўтаролмайди
Шеъриятга пайваста диллар…

IX

Хотимаcи маҳзун келди достонимнинг: дардингизни сўйлади Арш кенг оламга, сабр остонаси синиб кетди буткул, ғурур қасрин ёқди беҳис ўт-аланга.

***
Соч оқарди, юзимни қопламоқда ажинлар,
Кексалик дарвозаси аста-секин ғичирлар.

Гоҳ эҳтирос нелиги унут бўлар юракдан,
Гоҳ Сизни чорлар кўнгил унсизгина йироқдан.

Сиз айтгандек дил ҳамон ашъор ила овора,
Меҳр гулларим сўлиб борса ҳамки тобора.

Йиллар ўтди орадан, сувлар оқиб ўтдилар,
Ҳис-туйғулар биз билан хайрлашмай кетдилар.

Аросатда қолди ишқ, аросат қолди жон ҳам,
Ёлғизлик саҳросида муз қотиб тутар мотам.

Ҳаққа етишмоқ они яқинлашар кун сайин,
Эзгу сўзларим Сизга қачон, қандай айтайин?

Бу меҳрданми дарак, ё муҳаббат розими?
Бир учрашсак, сўнг абад видолашсак розиман!?..

***
Илҳом мени тарк этди Сизсиз,
Қувватимни йўқотдим анча.
Суянгувчи устуни йўқ деб,
Тош отдилар кўксимга қанча.

Курашларда Худо ёр бўлди,
Бардошимдан олдим куч-мадад,
Мунавварлиғ остонасидан
Топганим шу – байтул ҳикоят.

Сиз матонат салтанатининг
Дур, гавҳари эдингиз, эссиз,
Сувда чўкмас, оловда ёнмас
Самандари эдингиз, эссиз…

Наҳот Сизга кўз теккани рост,
Наҳот бирдек эрурмиз ожиз?
Балки чархи кажрафтор аро
Учрашармиз энди иккимиз?..

***
Енгар соғинч ҳисси, азизим,
Йиллар бўлди кўрмаганимга.
Араз қўйган тўсиқ туфайли
Бой бердимми Сизни ғанимга?

Надоматда қолди бу юрак,
Вужудимни оғирлатар ишқ,
Ҳол сўролмай ўртанар кўнгил,
Юзларимни ювса-да сиришк.

Юрагимга оғир-оғир мушт
Қайдан тушаяпти, ҳайронман?
Дунёмни забт этиб андиша,
Ҳаддан ошаяпти, ҳайронман!..

Дуо нурли манзилга томон
Элтган эди ёруғ юз билан,
Тошлигини қилди-ю замон,
Ошно этди сизни куз билан.

Зоримиз бор, зор-зор, нетамиз,
Суянч бўлгай сукут ва сабр…
Ёмонларни топсин-у Худо,
Ёмонлар ҳам кўрсинлар жабр.

Соғинч енгмоқдадир, азизим,
Омонликда кўришгунча то,
Сизни ожиз сўзларим ҳаққи
Асраб турсин меҳрибон Аллоҳ!

***
Ёлғиз эдим анчадан буён,
Ҳақнинг ёди билан овундим.
Сиз йироқлаб кетган лаҳзадан
Туйғусиз ҳам яшашга кўндим.

Шаҳарнинг ҳар иморатлари
Сизни эслаб кўзин ёшлади,
Аро йўлда қолди деб болам,
Унсиз йўқловини бошлади…

Дилда ишонч, дилда чин ихлос,
Дилда ҳамон покиза меҳр.
Бу улуғ ишқ коинотга хос,
Бу улуғ ҳис – тоза сипеҳр.

Гарчи шафқат билмас ғам-алам,
Нажот излар азми қарорим.
Сизга омонликлар тилашдан
Йўқдир ўзга иложим, зорим.

***
Мен сўзлардан сўрадим кўмак,
Тутқаздилар бор бисотини.
Сизга атаб яратдим достон,
Меҳр қўйдим унинг отини.

Саболардан сўрадим кўмак,
Саломимни элтдими Сизга?
Унсиз соғинчимни фақат у
Билар эди, айтдими Сизга?

Ҳолингиздан хабар олгани
Истасам-да боролмагайман,
Сиз менга кор келганингиздек,
Корингизга яролмагайман…
***
Баҳор келди, мана, азизим,
Юракларга илиқлик инди.
Ортда қолди изғирин кунлар,
Кўнгиллар нур сипқорар энди.

Баҳор келди, қаранг, азизим,
Эпкинлари ёқимли, майин,
Ёмғирлари дардларингизни
Аста ювиб кетмоғи тайин…

Баҳор – ярим давлат, ризқи-рўз,
Оромингиз бузмасин алам.
Ой ўн беши қоронғу бўлса,
Ўн бешида ёришар олам!..

Баҳор келди, кулиб қаршиланг,
Сизга қовоқ уйса-да риё,
Одам Ато, Момо Ҳаводан
Мерос ахир бевафо дунё.

Баҳор келди, кўкламга етдик,
Шунинг ўзи шукроналикдир,
Синайди-да сабримиз бир-бир,
Бу имтиҳон дайрида тақдир!..

***
Мен қуёшга бердим меҳр,
Боғладим ойга ҳавас,
Булутларга қурдим ошён,
Ёмғирларга басма-бас.

Мен заминда айлаб фиғон,
Қилдим самога парвоз,
Хазонларга очдим юрак,
Унга айтолмайин роз.

Кўксимга ишқ отди тошлар,
Қазиди жисмимга чоҳ,
Дил энтикиб олар нафас,
Чекади пинҳона оҳ.

Маъюсликка бўлма ҳамроҳ,
Ишқингдан кеч, дер замин,
Дунё гўзал, дунё зебо,
Шаробин ич, дер замин.

Кечолмадим эътиқоддан,
Фироқдан бурмадим юз,
Кўкда учгай руҳим ҳамон,
Ер тортар жисмим ҳануз.

***
Баҳор, сени кутдим орзиқиб,
Мана, келдинг меҳрингни сочиб.
Олам янгиланар сеҳрингдан,
Бўлмаса-да тақдирдан қочиб!

Жаллод дунё касбига содиқ:
Кимни ерга тиқар аямай,
Тириклайин кимнингдир эса
Жонин суғуради сўрамай.

Яқинлашиб бўлмайди шамсга,
Кул қилади бору йўғингни,
Каззоб дунё касбига содиқ:
Нишонига олар тўғрини.

Синовларда қоқилтирмайин,
Тангрим, ёр бўл аҳли ожизга.
Меҳнат улуғлаган бандангнинг
Шўр қисматин ўзинг сол изга!

Ёмонлардан сақлагин элни,
Келажакни асра хатардан.
Янаги шу кунга етайлик,
Хато бўлмай сира қатордан.

2010-2016

САМОЙИНУР
Изтироб достони

Зоҳид бўлма, обид бўлма, ошиқ бўлғил…
Хожа Аҳмад Яссавий

Ҳар киро жома зи ишқе чок шуд,
Ў зи ҳирсу жумла айбе пок шуд.*

***
Ошиқи пайдост аз зории дил,
Нест бемори чу бемории дил.**
Жалолиддин Румий

ЭСКИ НОМА

Сен ҳақингда фақат хотира,
Сен ҳақингда фақат хаёл бор!..
Сен – дунёнинг тенгсиз нодири,
Деб билгувчи ёлғиз аёл бор!..

Яшаймизу биз бир шаҳарда,
Тақдир бир бор учраштирмайди…
Юрак йиғлар шому саҳарда,
Васлинг тилаб, кўксим тирнайди…

Лутфимга зор неча юз-юзлаб
Дўстлар тафтин сезмай музлайман,
Нигоҳимга тикилган кўзлар
Қароғидан сени излайман?!..

Сен ҳақингда ширин хотира,
Сен ҳақингда нурли хаёл бор!..
Қайлардасан, тенгсиз бокирам,
Қайлардасан, сирли савол бор?

Яшаб ўтсак биз бир шаҳарда,
Тақдир бир бор учраштирмайин.
Сенсиз жонсиз жисмим Маҳшарда
Жаннатдан юз бурмоғи тайин?!..
—————————————————
* Кимса эгни ишқдин гар чокдир,
Покдир у, ҳирсу айбдин покдир.
** Ишқ пайдодир кўнгил оҳ-зоридан,
Йўқ эрур бемор кўнгил беморидай.

***
Мен сени соғиниб, кутиб яшадим,
Умидларим унсиз ютиб яшадим.
Рухсорингни минг бор тасвир айлабон,
Оқ қоғозни шунча йиртиб яшадим…
Дармоним сен эдинг, дардим сен эдинг,
Жонсиз бу танни тик тутиб яшадим,
Орзум: пойингга бош қўймоқ эди-ю,
Номингга раддия айтиб яшадим…

Ногоҳоний нур – умиддан ҳажрга,
сабрдан ҳидоятга қадар йўл номалари

***
…Сендан миннатдор дил,
Сендан рози дил!
Балки нур висолинг бўлмагай насиб,
Бизни этмаса гар Аллоҳ муносиб?..
Умидлар руҳимни йўқлади!
Даҳл
Этдим яна ёруғ дунёларига!
Халос қилдинг кўзим гирёнларидан!
Сендан миннатдор дил,
Сендан рози дил!
Балки айтолмайин кетгум розидил?
Ҳатто жамолинг бир кўрмоғим гумон,
Бир бор суҳбатингдан бенасиб, бежон,
Эҳтирос, иштибоҳ-ла беихтиёр
Ўшал дунёларга қилурман сафар?
Аммо рози кетгум бугунги кундан,
Муродбахш, ҳаётбахш умидли кундан!

***

Умид қандай яхши,
Умид қандай соз!
Кўзга нур, дилга қўр бергувчи рўё,
Умид борки, танда айланади қон,
Умид борки, юздан таралур зиё.
Наботот қуёшга интилган каби,
Уммонга қўшилмоқ дарё матлаби,
Умидсиз манзилга етолмас инсон,
Умиддан яралар ҳаёт мактаби.
Бедаво дардларни енгмоқлик мумкин,
Текса юракларга умидвор эпкин,
Умид бор, яшайди муҳаббат, орзу,
Умид бор, дил нафас олади эркин.

***

Умидим узайми, қандай узайин,
Ахир боғланган-ку жуда олисдан.
Амрингга итоат этай деб мана,
Бошим кўтаролмай қолдим болишдан.

Алам ютавериб, ишқ кутавериб,
Чарчадим бир умр куйиб-ёнишдан,
Армон, ҳижрон, соғинч, ашкка зеб бериб,
Ашъор битавериб толдим хонишдан.

Сенга гулларимни тутсам гар сара,
Наҳот бош тортасан уни олишдан?
Висол орзусига гарчи йўқ тараф,
Қўрқаман умиддан айро қолишдан!..

***

Наҳот, сени топмай туриб йўқотдим?
Ор, ғурур деб ишқ қошида лол қотдим!
Ўз-ўзимни надоматга қул этиб,
Ўз бошимга маломат тошин отдим!

Ишқ ва юрак жанги кетмиш кўксимда,
Аҳли сипоҳ ранги кетмиш кўксимдай –
Жанг майдони қаро қонга бўялган,
Юрак ҳоли танг –
У кетмиш кўксимдан!

Ишқ ғозий!
Сувор, отлар дупури,
Баронғору жавонғорлар сурури!
Зеру забар бунда юрак лашкари,
Сабр келди ёрдамга тез югуриб –

Сабр амри вожиб, вужуд – бемажол,
Дил қонини ичар сабр бемалол.
Яро юрак ва ниҳоят жанггоҳда
Илма-тешик ҳолатда топмиш завол.

***

Бутун дунёлардан тополмай меҳр,
Аста дил эшигинг чертдим тортиниб,
Нафис сас таралди, ёруғ сипеҳр –
Умидим бойладим унга ботиниб…

Нечун дунё шундай ғирром яралган,
Нечун ўйларингга ўйим боғлиғ-у,
Сарв бўйларингга бўйим муносиб
Келмади!
Ёнмоқда эҳтирос, туйғу!

Бутун дунёлардан ёғилди меҳр,
Баридан юз бурдим сенга илиниб,
Осмон юрагингдан минг бор ялиниб,
Ҳарорат истадим, изладим сеҳр!

Менга ноаёндир дилингдаги ҳис,
Менга қоронғудир истак-хоҳишинг!?
Кўрсанг раҳму рифъат этардинг шаксиз,
Ашк ўрнида юрак қоним оқишин…

***

Юрагимни кемирмоқда аламлар,
Вужудимни ер тортмоқда қаърига!
Руҳим самоларда сарсон, излаб жой,
Мен жим бардош қилмоқдаман барига!

Ахтараман ожиз дилга йўқ нажот,
Сендан ўзга ололмас хор кўнглимни,
Тун хўмраяр, ҳижрон кулар устимдан,
Кўриб ҳар тонг сенга терган гулимни.

Сенсиз дарёларнинг бўлдим ҳамроҳи,
Корим булутлар-ла бўлди муштарак,
Сенсиз бедардларга айтдим дардимни,
Қайда жойлашганин унутди юрак.

Дунё ачинди-ю, очди бағрини,
Зиё таратмоқчи бўлди қалбингдан,
Сен бўйингни самоларга тенг қилиб,
Томошабин бўлдинг киборли, зимдан.

***

Қорадарё, Қорадарё,
Юрагимга қара, дарё!
Қон оқар қоп-қора, дарё.
Қорадарё, Қорадарё,
Ўзинг ҳолим сўра, дарё,
Номардларга зор айламай,
Дардимга топ чора, дарё!
Қорадарё, Қорадарё,
Умидларим экан рўё,
Сенинг бағринг тўлар, дарё,
Йиғласам зор, зора, дарё?
Қорадарё, Қорадарё,
Севги мунча хор-а, дарё?
Мунча макру хиёнатдан
Ясалган кўп дор-а, дарё?
Сен кўзёшим таъмин тотдинг,
Қара, қандай шўр-а, дарё,
Ажабланма рангин кўриб,
Бағрим тўла яра, дарё.
Умидларим сўнмиш бугун,
Ишқим эди сара, дарё,
Мен ҳеч нега ярамайман,
Сен коримга яра, дарё!

***

Осмон, қуёш, гулзор,
Дарё – жилвакор…
Мендан кўнгил сўраб чирқиллар қушлар…
Сабо юзларимни силар авайлаб,
Япроқлар пойимга пойандоз тўшар.

Борки мавжудотдан тиланмоқ шафқат,
Меҳр излаб топмоқ мумкиндир, аммо,
Сенинг юрагингнинг тафтини туймоқ,
Сенинг тилагингни билмоқ – муаммо!?

***

Сен мени бир тафтга айладинг муҳтож,
Ғурур тоғин ошиб, ашк наҳрин кечиб,
Дил дардимга ожиз изладим илож,
Ёлғизлик шаробин мардона ичиб…

…Гўё минг йил бурун кўргандим уни,
Энг ҳарир, энг латиф парда ортидан.
Ой юзидан сим-сим ёғиларди нур,
Тенгсиз мўъжизадек эди сиртидан.

Сенсиз уни излаб дарёга бордим,
Дарёдилмасларни билмам, деди у.
Қуёшга ёлвордим, қайда, кўрсат, деб,
Бемеҳр касларни билмам, деди у.

Дарахт ковагига айтдим сиримни,
Туну кун шивирлаб оламга сочди,
Кўзёшларим ичган тупроқ ниҳоят
Мендан қарздор каби бағрини очди?!..

***

Менга бедардликдан сабоқ берингиз,
Ё юрак торларим узингиз ишқдан!
Меҳр дарёсининг қирғоқларида
Юравермай ҳамон тинмай сиришкдан!

Бешафқатлик ҳиссин кўксимга кўминг,
Дийдам билмай қолсин кўзёш нелигин,
Кибр фанини ҳам қўшиб ўргатинг,
Қаддим расо тутай, бўлмайин нигун.

Худбинликдан бироз дарс беринг, токи,
Хаста дил ғамини тинглай бир бора,
Бедор юрагимга ором илинай,
Бир бор унинг учун қидирай чора!

***

Мени ютиб юбормоқда ёлғизлик,
Михлаб ташламоқда тўшакка!
Мезон – сирдошимдир хазонрезгилик,
Дил ғашланар ҳар гал гўшакдан…

Кимнинг сўзи янграр назм боғида,
Кимдир коинотга қадам қўйган он –
Кимдир само сиррин очган чоғида,
Мен-чи чекмоқдаман ишқ, дея афғон!..

***

Етар, ғуруримни урмайман ерга,
Етар, тиланмайман сендан шафоат,
Майли асрий умид-армонларимни
Тинмай талаб ётсин афсус-надомат.

Бас, азиз бошимни хам, нигун ҳолда
Кўрмайдилар энди аҳли жамоат.
Энг сара, энг инжу тилакларимни
Эшитгуси фақат олис самоват.

Айтгум бардошимнинг синовларига,
Амри киборингга этмас итоат,
Сенга етишмоқлик чин иқбол дердим,
Асли етишмаслик экан саодат!

***

Кўзларим ювмоқда алам ёшлари,
Болишларга ботиб кетди бошларим,
Келмайсанми бардош, кетмайсанми ғам,
Дилни бўлмаяпти бошқариб!?..

***

Умр поёнига етар ҳам бир кун,
Жунун вужудни тарк этар ҳам бир кун…
Шеърим хотимаси битар ҳам бир кун,
Ўшанда тупроқдан тилангум тафтлар!..

Суякларим қалам бўлиб тупроққа
Ёзса гар исмингни минг бир титроқда,
Руҳим куяверса тағин фироқда,
Унга бағишла бир сураи софлар!

Самодан ёғилса мен чеккан оҳлар,
Сен мунаввар нурга бурканган чоғлар,
Мени ютиб ётган оғзи берк чоҳда
Сенинг ғалабангга айтгум шарафлар!

***
Ишқ оғир, дард оғир, юрак кўп оғир,
Бахт йироқ, кўк йироқ, қаттиқ ер-бағир,
Теграмда минг қалбда ҳаяжон, титроқ,
Сезмайман!
Дил сенсиз сезгидан йироқ!

Ҳаёт бирам оғир, тириклик оғир,
Зиммамда: лутф, карам – бўлмоқ кенг бағир,
Матонат ва сабр – бесўз, бесўроқ,
Нур сочмоқ – дилда йўқ эрса-да чироқ!

Кўп оғир, табассум, тажассум оғир,
Елкамда муаззам юк – босим оғир!
Интилмоқ ва етмоқ мумкиндир, бироқ
Бахтдан тарк этмаса жон танни шу чоқ!?

***

– Нурга чўмилтириб овозларингни,
Кимга сўйлаяпсан дилрозларингни,
Қайга шайлаяпсан парвозларингни?

– Аршга йўллаяпман тилакларимни,
Юлдузлар эшитиб эртакларимни,
Ростга тўлдирмоқда этакларимни!

– Кимга асраяпсан ишқ-бисотингни,
Зикри хуфя этиб тун-кун отини,
Зоҳиринг заъфарон, гирён ботининг?

– Ҳур деб атаганим – самовий висол
Тупроққа беланиб топмоқда завол,
Зарра меҳр тансиқ, минг нола увол!

– Ўксима, ўртанма, ишқдан тортиниб,
Кимки ҳазил қилди сенга ботиниб,
Аллоҳ Ўзи топгай дилинг қотилин!

***
Гарчи дунё бағри кенг, азим, лекин,
Сен, мен яшаётган шаҳар тор, ихчам –
Бир кун учраштирса йўллар дафъатан,
Кўриб олгум сени узоқдан секин.

Шунга шунча ўтинч, илтижо шартми,
Кўз – маним, йўл – умум, хоҳ қоч, хоҳ беркин!
Бу фано даҳрида хусумат нечун,
Нечун кибру ҳаво, нечун гина-кин?

Атрофингда ҳар кун сонсиз одамлар,
Улар-ла мулоқот, машварат мумкин?!
Бир дилни бу истак маҳв этмоқда-ю,
Таъқиқ айлармиди инсонпарвар дин?

***

Аввал гулларимни ол-чи, қўлингга,
Ёқмаса кетарсан ташлаб йўлингга,
Олгин, сўнг борайин рози ўлимга!
Дилни хору хасдан бино, демагил!

Бир бор билагимга бойла билагинг,
Томирим шахтидан ўйнар юрагинг!
Қара, назар сол-у, ўтинч, тилагим –
Мунча бағри дилинг хино, демагил!

Само синамоқда ғурур-оримни,
Замин симирмоқда куч-мадоримни,
Гулларимни ол-у, қургил дорингни,
Вале ичгил жоми фано, демагил!

Шафқат тилайверар дилдан яхшилар,
Шавкат тиловчилар гулдан бахс қилар,
Гулларим бир сендан парвариш тилар,
Олақол, бунда не маъно демагил!

***

Ишқ куйи янграса, янграбди,
Бир юрак яйраса, яйрабди,
Бахт сўзин англаса, англабди –
Назар сол, менга бир, ё Раббим!

Кўзимдан нур олсин юлдузлар,
Юзимдан тафтлансин кундузлар,
Ортимдан ҳавасманд ой юзлар
Эргашсин, сўзим – дур, ё Раббим!

Ҳаволар етказгин юракка,
Наволар бойлансин тилакка,
Кўнмас дил ундан ҳеч бўлакка,
Бир бора учраштир, ё Раббим!

Сеҳр бер, сен томон юзланай –
Аксингдан тус олай, кўзланай!
Имкон бер, унга бир сўзланай!
Бас, зиқна, шум тақдир, ё Раббим!

***

Менга, сабр, дединг, то қабр, дединг,
Каломдан сўнг сенинг сўзинг, дедим мен,
Сен ва мен висолга етган тун тонгла
Маҳшар воқе бўлур ўзи, дедим мен!?..

Севги надир, дединг, ишқ – ҳазил, дединг,
Беишқ қолсам, жоним, узил, дедим мен!
Туни Қадр, дедим, оққушингга айт,
Минг тунлик тилагим – асл, дедим мен!

Меърожим – тушимга сен кирган кеча,
Ибодатимсан тўрт фасл, дедим мен!
Ушшоқ юрагимдан тўкилган такбир,
Пулсирот ипига тизил, дедим мен!
***

Менга шарт қўйишдан аввал, азизим,
Ўзингнинг эртангни қанийди кўрсанг!
Аввал мен томон бир қадам босиб кўр,
Пойинг ўпган чўғдан куяди кўксинг!

Менсиз ҳолинг оғир кечса нетарсан,
Дея ташвишимни қилмагин сира,
Мендан кечгувчини туғмаган дунё,
Асли эртанг учун сен қидир чора!

Аввал мен томонга қадам босиб кўр!

***

Тафтингдан қўрқаман, танамни
Ёқиб юбормасми, ўшал кун?!
Минг жунун, савдойинг кам, дея
Жонимни бадалга тўшар тун?

Васлингдан қўрқаман, наслимда
Муродга етмаган ҳеч санам!
Умидлар дояси – ер-фалак
Камолга етказди ишқни ҳам –

Бир висол, сўнг завол, дер юрак!

***

Изингдан ихтиёр – иқрор истадим,
Дилингдан изтироб – изҳор истадим,
Ғанимдан ижтиноб бисёр истадим,
Топдимми, топмадим, билмадим!?

Сўзингдан мажозий қарор истадим,
Юзингдан самовий шарор истадим,
Бағрингдан баҳорий ифор истадим,
Топдим-у, тутдинг-у, олмадим –
Самодан ижозат бўлмади!

***

Елга ишонмайман, келмайди!
Гулга ишонмайман, кулмайди!
Дилга ишонаман, ўлмайди!
Келгин, ишонайин сенга сўнг!

Селдан нолимайман, савалар,
Не қилсам Ой мени қувалар?
Кўзни сувласам сўз қувонар,
Дилга тордир дунё, гилга кенг!

Қуёш, ўтмадинг ҳеч бошимдан,
Эй тош, чиқаверма ошимдан,
Бардош, ҳайдагин сен лошимдан –
Таъқиб, таҳқир, туҳмат турса чўнг!

Наво, таралиб тур йироқдан,
Сабо, қутқар мени фироқдан,
Худо, яратдинг-ку, тупроқдан!
Сўзим ҳаволарга қилма тенг!

***

Менга боқмаяпти бу замон,
Селга боғлаяпти дилимни,
Бир бор ҳидлат менга, хиромон –
Меҳр исмли тоғ гулимни.

Кенгга кенг, деб дарёдек оқдим,
Саҳролар тўйганин айтмади.
Тенгга тенг, деб шайдойи боқдим,
Шайдойим суйганин айтмади,

Шайдойи у кунлар қайтмади!

***

Майли, висолига етказма, унинг,
Лайли аҳволидан бўлсам-да хароб,
Майнинг заволига тутқазма мени,
Зайлинг шундай, дея замонга қараб!

Найни узоқроқ чал, мутриби муҳиб,
Айни жўр бўлмоқда қудратли нидо!
Ойни сенга бергум, келақол, мурид,
Жойни кўрсатақол, сен менга Худо!

***

– Айт, ҳаётдан нолиб нетасан?
– Ишқсиз урмай қўймоқда юрак,
Бақога ишқ излаб кетаман!
– Сабр қилсанг кўниб кетасан!?
– Қирқ йил қилган сабрим – бесамар!
– Самолардан келмиш хушхабар:
“Муродингга энди етасан!”

***

Сенга беролмасам ишқ гулларимни,
Куйлаб бўлгач барча қўшиқларимни,
Кетавергум, майли, ёлғон дунёдан…
…Пок либослар кийиб зару зиёдан,
Юрак-ла саралаб равза гулларин,
Лол этиб жаннатнинг ийни ҳурларин,
Энг аввали пешвоз чиқиб йўлингга,
Тутқазгум гулларим аста қўлингга!

Мурод хосил бўлур бормоқларимда:
Гул ҳиди уфурган бармоқларим-ла
Бармоғингга тақиб қўяман секин,
Нурдан ясалган чин никоҳ узугин!..

***

Қачондир бир куни Буроқ отида,
Еттинчи фалакка олиб чиқса ишқ,
Йўлда очгум сенга сирри ботиним,
Бохабар еру кўк тўкади сиришк!..

Қачондир бир куни шафқат охири,
Қўлингдан об-ҳаёт тутқазса ҳалол,
Равшан тортардики, шундай зоҳирим,
Икки дун дўзахи топарди завол!

***

Сўзни тушунмадинг!
Сўзимдан олам
Қўкси қалқиб-қалқиб ларзага тушди!
Шеърга ишонмадинг,
зоҳиди Адам,
унутма, Калом шеър тарзида тушди!

Дилга ачинмадинг!
Аллоҳи Карим
мен – гадо кўксига жойлаб ишқ – ганжин,
сен – ғаний пойингга отганди атай,
Дилда Ўзи пинҳон бўлди тиланчи!
Зикри сир этолмай тепалаб ўтдинг!

– Меҳр! –
умидвор дил тутиб тиландик,
– Шафқат! –
сабр билан кутиб тиландик,
охир тавалло – шеър айтиб тиландик,
доҳил бир сўзни минг қайтиб тиландик –
Бизни менсимайин тақвога кетдинг!
Шавқ шаробин тилаб уқбога кетдинг?!..

***

Дил – фано дайрида бир дайди тайр –
На бордир ватани, на ном-нишони,
На уммон, на тоғдан олади хайр,
На гул сочар унга анбарафшонин.

Тинмай куйлайверар сирли бир қўшиқ,
Уни тушунади на ер, на само,
Найзаларга тўлиб кетгандир тўши,
Куйламоқда парво қилмай у ҳамон!
Дил – фано дайрида бир дайди тайр!

***

Бўйим етмаяпти бўйларингизга,
Қўлим етмаяпти қўлларингизга,
Фикрим кетмаяпти ўйларингиздан,
Зикрим қайтмаяпти йўлларингиздан.

Тақдир босмаяпти кўксига бизни,
Бағир қўмсаса-да у солган ҳисни.
Охирлаб қолди-ку умрнинг кузи,
Оний дийдорга ҳам йўқмикан изн?

***

Қор учқунлаб қолди…
То дийдор
Йўл тағин мушкулроқ, эҳтимол?
Дил қушим тин олди…
То баҳор
Фанодан топмасми интиқол?
Зор, чирқиллаб кетса
бевисол,
қонидан унса ол-лолалар,
Бир дийдор ҳаққига соф, зилол
Дуога қўшиб тўк жолалар!?
***

Ёронлар, йиғлашни ташладим,
Бедардлик қўшиғин бошладим!
Эгнимда яп-янги оқ либос,
Дастимда – ҳазми соз ошларим!

Юлдузлар кўз қисиб қўймоқда,
Ой сокин дийдорга тўймоқда,
Шамоллар булутлар бағрини
Қуёшнинг тийғи-ла ўймоқда!

Бўйлари чўзилмиш йилларнинг,
Кенг экан ишқсизлик йўллари,
Серҳашам бир қасри бор экан,
Сайргоҳ экан ўнг-сўллари!

Қарғалар боқаркан мастона,
Ким беҳис, қаршилар остона,
Бахт сўзи осилган пештоқда,
Кулгудан безалган кошона!

Осмонлар ўпаркан бошини,
Жаранги биллурдай тошининг,
Ҳиссизлик куйига рақс этар,
Шўх қизлар сар-пойи кошинли!?

– Кел, бунда яшашни бошлагил! –
Ногоҳон кимдир сўз ташлади.
– Йўқ менда кулгуга маҳорат,
Яхшиси, йиғлашни бошлагум!

***
– Кўзёш, сабр, сукут…
Бошқа йўқ чора!?..
– Унут, барин унут!
Айла наззора –
Тунда ой нурлари руҳинг овутар,
Юлдузлар кўзингдан аритар жоланг!

Кутгинг келяптими?
Кут, майли, кутсанг –
Тоғлар бағридаги баҳайбат ҳарсанг
Қор-бўронга чидам дарсин ўргатар,
Бедор ўрмон алла айтади ҳорсанг!

– Уйқум келмаяпти!
– Ором ол, пича,
Қон дилинг тун рангин олмасин ичиб,
Сўкиб қўйса тонгнинг чокин кипригинг,
Осмон Хуршидадан кетмасин кечиб!?..
Умид, фақат умид – даво бемора!

***
Ҳуснинг яратганга шукр,
Нурдек таратганга шукр!
Хок исмимни Хуршида деб,
Сенга қаратганга шукр!

Яралганим ҳақ бўлса-ю,
Дилда ишқ барҳақ бўлса-ю,
Сенингсиз беэга кўнглим
Азозилга нақ бўлса-ю,
Ундан айритганга шукр,
Ишқ деб сайратганга шукр,
Куйдириб ўтингда жисмим,
Руҳим яйратганга шукр!

… Кўзимга тупроқ тўлса-ю,
Сўзингда сўроқ қолса-ю,
Менга буюрмаган чўғни
Лабингдан титроқ олса-ю –
Ҳиссинг уйғотганга шукр –
Охир тонг отганга шукр –
Турбат ичра таскин топиб,
Бахтиёр ётганга шукр!?..

***
Мендан сабр, мендан шукр,
Сен онамга бергил умр,
Бадал айлай ишқим – фузун,
Сен боламга бахш эт сурур!

Пойин ўпай садоқатнинг,
Дил ноламга шайла қабр,
Маҳрамимга саодатлиғ,
Муяссар эт юксак қадр!

Ўлсин ҳавас, синсин ғурур,
Истиқболдан кетсин жабр!
Девоналиғ мақомимдан
Айирма сен ҳиссиз тавр!

Мендан сабр, мендан шукр,
Сен онамга бахш эт сурур,
Жоним бўлсин ниёз-назр,
Сен боламга бергил умр!

***

Басдир шунча ҳаяжон, титроқ,
Айтаримни айтдим сувларга,
Қайтаримни буюрди қирғоқ,
Ҳожат йўқ деб энди қувларга!

Раҳмат, сенга, эй оқар булоқ,
Сирларимни ортиб сийнангга,
Малолидан тутса-да тўлғоқ,
Сездирмадинг мен – кўзи намга.

Ялдо туни ҳорғин ва мудроқ,
Сокин наво чалди муҳаббат,
Ташна дилга ачиндинг, бироқ
Тилаб кетдинг сабр ва тоқат!

***

Бахтнинг рангларини кўра бошладим,
Бири ойда экан, бири қуёшда!
Кулгу жарангини илғаб оляпман,
Гоҳо сойдан келса, гоҳида тошдан!

Ялдо кечасининг яғмоларидан
Савти наво топдим ўйу ҳавас-ла,
Лайло бўлиб бориб ишқ саҳросига,
Висол завқин туйдим Мажнуннафасдан.

Умр авроқида яйраш сирларин
Беқарор, безавол еллар ўргатди,
Туҳмат тошларини емирмоқ илмин
Хазонгир фаслимда селлар ўргатди.

Бахт рангин энди сал англаяпман-у,
Ўзимдек зорларга келар ўргатгим!

***

Илк ҳабиб айлаган назми қаламга,
Самовий сирларга тўлдирган дилим,
Раҳмоний нурларга чўмилган гулим –
Яйраб сайр этмаган нозу ниамда.
Сенга мурувватлиғ бўлмадим, кечир,
Майли, энди қасос оғусин ичир!

Руҳлар сарҳад билмай кўкда учганда,
Юрак икки дунё дардин қучганда,
Тилак икки танга кафан бичганда,
Сен не, ўзимга ҳам куймадим, кечир,
Майли, энди армон оғусин ичир!

***

Сендан ранжимоққа бор менда асос,
Селдан ранжимоққа ҳаққим бор пича,
Йўлимга сен тортган таъқиқ чизиғин,
Ювмай сел кўз ёшим қўймоқда ичиб…

***

Висол борми то Маҳшар,
Хаёл борми мунаввар?
Ҳақдин шафқат муқаррар,
Хастаман, йўқла, савоб!

Ёшим ўтдими ишқдан,
Бир бор жой кўрмай кўшкдан,
Нечун толмам сиришкдан,
Нечун ўтмас изтироб?

Муродга етганмидинг,
Бахтинг бут этганмидинг,
Заволим кутганмидинг,
Меҳримга шуми жавоб?

***

Менга зарра умид бер, бас,
Оламни шеърга тўлдирай,
Даламни гулга тўлдирай,
Аламни гилга кўмиб, ой
Ҳуснингга боғлай ҳавас!
Менга қайта умид, бер, бас!

***
Бугун мен дунёдан четдаман,
Бугун дил мавҳум бир элларда.
Кўксимда яшнаган боғ-чаман
Қоп-қора қонларга беланган.

Елларни кутган гул интизор,
Селларга тутилди оқибат.
Кезмоқда бетайин оҳу зор,
Эзмоқда бемисл уқубат.

Ҳа, ҳеч ким тушунмас бу шеърни,
Дер балки бу – қуруқ сафсата!
Орзулаб ўтмоқда дил ерни,
Осмонга сиғмаган лаҳзада,
Осмондай йиғлаган лаҳзада…

***

Менинг кимлигимни билмадинг, осмон!
Мен сенинг остингда хору зор –
Муштарий ҳуснига интизор,
Қадрсизлик ёмон, осмон!

Менинг кимлигимни билмайсан, замин!
Оёғим варракнинг ипидай –
Сен уни минг маҳкам тутмагин,
Осмонга талпинар дил тинмай.

Менинг кимлигим сен биларсан, уммон?
Қанча кўзёш тўкдим бағрингга,
Тўлқинлар кўксимга тўлганда
Юрагим қанчалар оғриган…
Малҳамим бермаган осмон!..

***

Баҳоримдан йўқ дарак,
Наҳоримда тилаклар.
Чорлов куйини чалиб,
Толмиш нозик билаклар…

Лайлаклар келмиш учиб,
Турналар тушмиш ўйин.
Қалдирғочлар кимнингдир
Нурга буркамиш уйин.

Қор ёққан бошларимда
Ўрик гули парвона,
Булбуллар юрагимдан
Ошён истаб гирёна.

Ранг қидирар майсалар
Кўнглим кенгликларидан,
Лоладек дил қонимни
Ичмоқда боларилар.

Маҳзун-маҳзун қўшиқлар
Янграмоқда юракдан,
Баҳоримдан бер дарак –
Наҳоримда тилаклар…

***

Нега дилгоҳингдан жой кўрсатдинг-у,
Борай десам ёпдинг даричаларни?
Нега нигоҳимга кўз ташлайсан-у,
Боқай десам бирдан кетасан нари?

Қуёш каби порлаб кўксим ёқасан,
Ой бўлиб аллалай бошлайсан ҳар тун,
Тушларимни қучиб йиғлаб оламан,
Илинж уйғотганда кипригим туртиб…

***

– Сен ишқ ҳақида шеър ёздинг!
– Ҳа, ёздим!
– Ой висолин орзу этдинг!
– Тонмайман!
– Ҳисларинг ортидан дунёдан чиқдинг!
– Бу руҳнинг иши!
Тутқин эди жисм вафога, жон эса руҳга,
Англолмаслар ҳислар илоҳиётин
умидландилар!
Қочдим. Ишқ қидириб топганим шу шеър!
Эришганим – висол – шеър бўлди холос!..

***

Сени бир кўришни истадим,
Ва буни сўрадим худодан.
Ҳақ деди: майлига кўролсанг,
Кўрақол, бўлса гар у одам!?

Мен сени гуллардан сўрадим,
Қушлар чуғуридан кутдим сўз.
Дарахтлар шивирин тинглаб жим,
Сенинг таърифингга йиғдим сўз.

Тошларнинг кўксига бош қўйиб,
Тонгларни оттирдим неча йил,
Самандар эдим, ўт ахтариб,
Топганим бир ҳилқат – мўътадил.

Мен сени самодан ахтардим,
Заминга қарашни хоҳламай.
Кўксимда умидвор саман от
Чопди, чопаверди тўхтамай…
Ҳамон чопмоқда у тўхтамай…

Илк қатра нурбахш куннома

***
Уйғонолмаяпман ишқ уйқусидан,
Ул шириннафасни олиб кел, сабо,
Ғарқ эт дилим висол наҳрига, майли
Ўт вужудим айла селга мубтало.

Англаёлмаяпман, розимни айтсам,
Сабо, элтсанг агар шириннафасга,
Аҳдидан тонмасми, олмасми малол,
Дил қушим солмасми олтин қафасга ?

***

Самодан нур ёғилди сим-сим,
Хаста замин меҳрга чўмди.
Баҳоримни кузга берган ишқ
Кузим алвон гулларга кўмди.

Атиргуллар юзлари ял-ял,
Ғунчаларнинг лабида ханда,
Тоғрайҳоннинг ифоридан маст
Буюк бир ҳис масрур чаманда…

Қуёш олов нигоҳин тиккан,
Уйғонган кенг дунё ғафлатдан,
Энтикади гувоҳ – ер-само
Ишқ тиланар Жавзо Ақрабдан…

***

Кипригимдан тўкилма, сиришк,
Вужудимни ёқманг, оловлар!
Не тонг, кўкдан ёғилмоқда ишқ,
Юз кўрсатмиш оҳанраболар.

Мадоримни қайтиб бер, алам,
Асроримни очманг, наволар,
Илк бор жилмаймоқда тунд олам,
Дилга тўлмиш тоза ҳаволар!

Юрагимни ёқманг, оловлар!

***

Тоғ, дарё, сўлим, хуш ҳаво…
Дўстлар дийдоридан шодланар дунё,
Парвонадир минг бир эътибор, аммо,
Маҳзун дилим куйлар сен ҳақда наво…

***

Кўзимга нур бағишладинг,
Дилимга бердинг илинж.
Лабларимда ним табассум,
Руҳим қамради севинч.

Висол ваъда айлаган тун
Вафо қиларми сўзга?..
Дил нолимас кулмаса кун,
Етолмаса юлдузга…

Шоҳ лаҳза деб ёзар умр
Дафтарин сар лавҳига,
Шукрилиллоҳ, барҳам берди
Шу он ўлим ҳавфига…

Видо номалари

***
Дунё, сендан хафаман:
Вужуд гарчи тупроқдир,
Қадр энг буюк тоғдир,
Тоғни бўлмайди янчиб!

Само, сендан хафаман:
Кўнгил балки бир оҳдир,
Дил берганим – нур – моҳдир,
Нурни бўлмас-ку қучиб?!

Худо, сендан хафаман:
Кўндир, дедим, мутаассир
Кўзим айладинг басир,
Энди бўлгайми очиб?

***

Куйлашдан толма, дилим,
Нурларга қилма парво,
Сен тупроқсан хокисор,
Уларнинг кўнгли осмон!

Йиғлама, бас, самога
Жилмайиб қўй бир бора,
Дунё ҳайратда қолсин,
Куйла бир шўх тарона!

***

Сочсам сочибман-да, йўлларингга гул,
Ёзсам ёзибман-да, орзунгда ашъор.
Сара, дур сўзларга тўлса бу кўнгил,
Менда нима гуноҳ, менда не айб бор?

Ёнса ёнибди-да, бу юрак ишқ деб,
Тонсанг тонибсан-да, сен муҳаббатдан,
Гул йўлаклар сенга келмаса гар эп,
Қолсанг қолибсан-да, мангу ғафлатда.

***

Аё, дил қушларим, қайтингиз йўлдан,
Ва ё олиб кетинг умидим дилдан!
Бино бўлганман-ку бор-йўғи гилдан,
Само, қучоғингда нима бор менга?

Дунё, кулаверма ҳадеб ҳолимга,
Бирён этма қулоқ тутмай ноламга –
Ўт қўйиб юборгум бутун оламга,
Чўғсиз ўчоғингда нима бор менга?

***

Қанча умрим қолди сарсари…
Ишқ – худонинг нодир гавҳари!
Мурожаатим – муножот бари!
Қиёмат кун сўргумми лабзинг?

Инсон дили тошдан биномас,
Борки юрак хоки – хиноваш!
Ишқ Ҳақ эса висол – гуноҳмас!
Қани ишққа, зоҳидо, назринг?

Ғурур бўлсанг, хокисор – менми?
Бир лутфингга жон нисор – менми?
Самомисан, ой, қуёш – сенми?
Етмайдими сенга ер арзи?

Муҳаббат – Ҳақ!
Муҳаббат – Худо!
Муҳаббатдан яралган дунё –
Муҳаббатга қилса ким жафо
Адо бўлмас гуноҳу қарзи!?

***

Йил ўтди…
Ўтган йил шу аснода мен
Орзу-умид отин жиловин тутиб,
Арш қадар юксалган туйғуларимдан
Сатрлар ясаган эдим саноқсиз…
Улар китоб бўлди!
Мен-чи, бетайин
Орзу-умид отин ортидан қувиб,
Тупроққа беланган туйғуларим-ла
Кузги хазонлардек ҳорғин, яроқсиз!
Ҳамон Қорадарё оқмоқда сокин,
Ҳамон ҳаволанар самода қушлар,
Ҳамон гуллаб-яшнаб ётибди дунё,
Ҳамон капалаклар ўз кўнглин хушлар…
Менинг дилим фақат нурсиз – чироқсиз…

***

Руҳ самони қучмайдими,
Жисм тупроқ бўлмай туриб?..
Кетди десам ишқ дайдими,
Келди яна бошин уриб!?

Рўё!
Гўзал висол вальси,
Орзуларимнинг дояси.
Хаста юрак толса ишқдан,
Умид сочар шалоласи!

Рўё!
Рангин камалак у –
Ишқ ёмғирин акс, жилоси,
Кўнгил гирёнлиги ҳаққи,
Ижобат дил муддаоси!?..

Шукр, ё раб, минг бор шукр,
Соҳир висол – рўё учун!
Кетказмайин ишқим йироқ,
Дилга яна ёқди учқун!

***

Майли дунё бўлсин тескари,
Майли кетсин умидлар нари,
Солса ҳам ишқ бўйнимга дорин,
Сендан асло узолмам кўнгил.

Майли ғам бер – изтироб бергил,
Ҳақ тилансам, туш – сароб бергил,
Оғу қўшиб май – шароб бергил,
Сендан аммо узолмам кўнгил…

***

Ҳар тун пичирлайман исмингни,
Олис даштда қумга ботган най
Овозимга жўр бўлиб соҳир
Хаёл куйин шундай чалсаю
Кўзларимга уйқу инса деб!..

Ҳар тонг пичирлайман исмингни,
Олис Аршда ғамга ботган ой
Юлдузларни ерга отсаю,
Юзларимга ёғду инса деб…

***

Ойдин хаёлимда асрайман сени,
Васлинг орзусига, бас, сиғмас ҳаддим,
Хазон япроғидек эй титроқ дилим,
Тақдир қўшиғига жўр бўлгил қадим.

***
Мен англаб етдимки, нури илоҳий
Қалбингдан юзингга акс этган моҳдир!
Руҳим кўкка элтган беадад туйғу,
Кўксим ерга тортган беаёв қайғу,
Тангри ҳижронидан чекилган оҳдир!
Туғилмасдан аввал уники эдим,
Ҳаёт чоғим қайта деб қучмоқ истадим,
Ҳали англолмасдим недан бу тилак:
Сенга дуч этган чоғ қочмоқ истадим.
Юрак фарёд чекиб кимни истади,
Ҳақ берди олмадим, нени истадим?
Дундан кетдим вале Сендан кетмадим,
Дилдан кетди мадор, диндан кетмадим.
Тан олгани фақат Сен эдинг дилнинг,
Танлагани фақат Сен эдинг дилнинг,
Бугун англадимки, Сен – Ҳақ экансан!

***
Афсус, энди Сен ҳақингда ёзолмайман бирор сўз,
Юрак ўтли муҳаббатдан айтолмагай такрор сўз.

Тўлқин-тўлқин жилоланди ишқ дарёсин сувлари,
Бир бор юзим ювай десам, оқиб кетди тескари,

Самоларни яқин қилди, ерни этди мунтазир,
Фарёдимни ичга ютсам, ич-этим тирнайди сир…

Юлдузларга ҳасратимдан осмон йиғлаб эгди бош,
Булбуллардан юз ўгирсам гул кўксимга тегди тош.

Тўлқин-тўлқин жилоланди ишқ дарёси дилимда,
Жўшқин-жўшқин куй яралди, муддаоси – дилимда.

Олий дея муҳаббатни, олий дея армонни,
Ҳажринг тийғи бирла тилдим беайб бу жаҳонни.

Ором билмай тупроқларни кечаверди сўзларим,
Шаробдан юз буриб оғу ичаверди сўзларим.

Ҳайронлигу сарсонликка бўлди умрим қул-асир,
Гарчи рўё – зори ишқдан шеър яралди беназир.

2008 – 2010

 

Bugun taniqli shoira Xurshida Vahobjon qizining tug‘ilgan kuni. «Xurshid Davron kutubxonasi» va barcha she’riyatni sevuvchilar nomidan shoirani qutlaymiz, uzoq umr, barakali ijod tilaymiz. Boshingiz sog‘ bo‘lsin, adashim, singlim!

Xurshida Vahobjon qizi
«VATAN MЕHRI» KITOBIGA KIRGAN
muxammaslar va dostonlar

---

MUXAMMASLAR

ARJUMAND ETMAS
Alisher Navoiy g‘azaliga muxammas

Tazarru aylaram, boshim falakkim sarbaland etmas,
Ki yori beqarorim ko‘nglini chin mustamand etmas,
Muhabbat dardi hech dilni manim yanglig‘ najand etmas,
Meni men istagan o‘z suhbatig‘a arjumand etmas,
Meni istar kishining suhbatin ko‘nglim pisand etmas.

Firoqing dashtida qalbim najotsiz zori bebahra,
Adog‘siz ohi dodimdir, topilmas zarraye zahra,
Ne tong oyina ham yuz ko‘rgazolmas, dog‘dadir chehra,
Ne bahra topg‘amen andin-ki mendin istagay bahra,
Chu ulkim, bahraye andin tilarmen bahramand etmas.

Dedim: sen gavharim, durim, tilab mahzan bayotimg‘a,
Sen asru g‘am yukin mahmullading ojiz qanotimg‘a.
Toshar daryo sirishkimdin, loldir tog‘ sabotimg‘a,
Netay, huru pari bazminki, qatlim yo qanotimg‘a,
Ayon ul zahrchashm aylab, nihon bu no‘shxand etmas.

Boshim qay toshlara urgim bilolmasman nadomatdin,
Nahot shuncha malomatlar yog‘ar mahruri rohatdin,
Seningkim raddiyangdir, tonmag‘ay olam saxovatdin,
Kerakmas oy ila kun shaklikim husnu malohatdin,
Ichim ul chok-chok etmas, tanim bu band-band etmas.

Samoga yetgay ammo senga yetmas ohu zorimkim,
Ko‘zumga tiyradur hajring ila dahri diyorimkim,
Visoling o‘tida yonmoq erur dardi qarorimkim,
Kerak o‘z chobuki qotilvashi majnunshiorimkim,
Buzug‘ ko‘nglimdin o‘zga yerda javloni samand etmas.

Jununlik ishtihosi-la talabkash bo‘lmakim oxir,
Musallas ishqdin no‘sh aylabon, bas demakim, oxir,
Minib kibr otig‘a mulki Adamda yelmakim, oxir,
Ko‘ngul uz charx zolidin, firibin yemakim, oxir,
Ajal sarrishtasidin o‘zga bo‘ynungg‘a kamand etmas.

Erurkim dilga dil jonbaxsh anjum axtarar yulduz,
Qamardir tunga oshiq, shams shaydosi erur kunduz,
Zabun Xurshida shahvora deyolmas loaqal dilso‘z,
Ul oy o‘tlug‘ yuzin ochsa, Navoiy tegmasun deb ko‘z,
Muhabbat tuxmidin o‘zga ul o‘t uzra sipand etmas.

O‘LANDAN SO‘R
Fuzuliy g‘azaliga muxammas

Manim holimni ishq elida xor-abgor o‘landan so‘r,
Ki hijron o‘tidin xokistari mozor o‘landan so‘r,
Junun sahrosida mag‘luli dil afgor o‘landan so‘r,
Shifoyi vasl qadrin, hajr ila bemor o‘landan so‘r,
Zuloli zavq-shavqin tashnai diydor o‘landan so‘r.

Xazon fasli kabi dil bog‘i, sorig‘ gullarin terma,
Shakar ul shahdinga to‘ydirmasang gar qatrasin berma,
Yurak mulkida sayd aylab, shikoring zavqini surma,
Labing sirrin gelub guftora bandin o‘zgadin so‘rma,
Bu pinhon nuktani bir voqifi asror o‘landan so‘r.

Chin oshiq ko‘yi jon talvasasidin ham qiyindir, bil,
Tavakkul aylabon dil toki bo‘lg‘ay vaslinga vosil,
Nigohing o‘qi ko‘p, bir jong‘a ming xavfu xatar, johil!..
Go‘zi yoshlularing holin na bilsun mardumi g‘ofil,
Kavokib sayrini shab to sahar bedor o‘landan so‘r.

Nechun vasling yo‘lin to‘smoq ekib tuxmi tikanlardan?
Yurak urmog‘ini bas aylagay ranju shikanlardan,
Nahot qasding – suyib, ishqing ila maqtul ekanlardan?..
Xabarsiz o‘lma fatton go‘zlaring javrin chekanlardan,
Xabarsiz mastlar bedodini hushyor o‘landan so‘r.

Tazallum aylamasman garchi hajring mahjuli zolim,
Qaro sochim qirovdek, za’farondir gul yuzi olim,
Na obu na havo bor dilga sensiz lablari bolim,
G‘amingdan sha’mtak yondim, sabodin so‘rma ahvolim,
Bu ahvoli shabi hijron banim-la yor o‘landan so‘r.

Umidim nahrini beso‘z javobing aylayolmas lim,
Jafodin dalliyu sargashta bo‘lg‘ay sochlari tolim,
Gadoi benavo ko‘nglimki ishqing davlatu molim,
Xarobi jomi ishqam, nargisi masting bilur holim,
Xarobot ahlining ahvolini xummor o‘landan so‘r.

Ziloli chashmini mehri-la quchgay sodiqi sohil,
Sadoqat mulkida tavf aylaganlardir kumush kokil,
Ayo, Xurshida, behisdin tavaqqu’ etmagay oqil,
Muhabbat lazzatindan bexabardir zohidi g‘ofil,
Fuzuliy ishq zavqin, zavqi shavqi vor o‘landan so‘r.

O‘LUM UYQUSI
Bobur g‘azaliga muxammas

Yiroqlab borga-yu tan, dil firoqing birla ozurda,
Fano dashtin kezurman, Anda jonim qoldi farxunda,
Muhabbat shamsi qalbimda, saodat vasfi kambuda,
O‘lum uyqusig‘a borib jahondin bo‘ldim osuda,
Meni istasangiz, ey do‘stlar, ko‘rgaysiz uyquda.

Jahondin zor ketsam, qaytmagim taqiq bilgaysiz,
G‘azal gulzorida gul ochsa dil, tadbiq bilgaysiz,
O‘tinchim: ko‘k sari yuzlanmagim tadqiq bilgaysiz,
Nekim taqdir bo‘lsa, ul bo‘lur tahqiq, bilgaysiz,
Erur jangu jadal, ranju riyozat barcha behuda.

Sadoqat gullarim el ilkida, rohim to‘sar ag‘yor,
Demangiz shoh, g‘urbat mulkida holim erur abgor,
Agarkim yetsa-yu, har lahza ishqing shavqidin ozor,
O‘zungni shod tutgil, g‘am yema dunyo uchun zinhor,
Ki bir dam g‘am yemakka arzimas dunyoyi farsuda.

Falakdan sochilur ko‘z yoshlarim, daryo, topilg‘aymu,
Ketar bo‘lsam uzub ko‘ngulni chin dunyo topilg‘aymu,
Erurman ishq paykoni, manga bir yo topilg‘aymu,
Zamona ahli ichra, ey ko‘ngul, oyo topilg‘aymu
Seningdek dard paymou, meningdek dard paymuda.

Farog‘at neligin bilmam, ayo, Alloh o‘zing qodir,
Ko‘ngulga yetmadi e vah, saodatlig‘ dame zohir,
Jahon gavharlari hechdir, manga tuproq erur nodir,
Ulusdin tinmadim umrimda hargiz lahzaye Bobur,
Magar o‘lsam bu olam ahlidin bo‘lg‘aymen osuda.

Farxunda – baxtli, saodatli; Kambuda – mavjud emaslik, kamlik, yo‘qlik.
Tadqiq – sinash; Tahqiq – haqiqat; Paymuda – yo‘l yurmoqlik; Farsuda – eskirgan, horigan. Zohir – yorug‘;

BAHOR AYYOMI
Bobur g‘azaliga muxammas

Muhabbat ahlining dil jandasi ohu fig‘onidur,
Sadoqat gullarin gulbargi chin oshiqni qonidur!
Ishq oliy erur, ammo havas – his zavqi foniydur,
Bahor ayyomidur dog‘i yigitlikning avonidur,
Ketur, soqiy, sharobi nobkim, ishrat zamonidur.

Gahi ko‘k uzra oy dastonidin sargashtai majnun,
Gahi sehru saxovatdin zamin parvonai mamnun,
Gahi ra’no tikoni – xori zahmidin to‘kilmish xun,
Gahi sahro uzori lola shaklidin erur gulgun,
Gahi sahni chaman gul chehrasidin arg‘uvoniydur.

Nahot olam nurafshonlig‘ topur vayrona dillardin?
Taashshuqlarg‘a ming ta’qibu dashnom o‘ngu so‘llardin!
Vasldin shodlanib ungay jinon gulzori cho‘llardin,
Yana sahni chaman bo‘ldi munaqqash rangi gullardin,
Magarkim sun’ning naqqoshig‘a rang imtixonidur.

Tajarrud ko‘yida o‘lsam netay ko‘ngulni xunxori?
Ne g‘amkim, sen aning yori, aningkim ko‘k qadar zori!
Vujud sandin yiroqdir, ruh-yurakda ishq zunnori,
Yuzung, ey sarv, jonim gulshanining toza gulzori,
Qading, ey gul, hayotim bog‘ining sarvi ravonidur.

Kalom – mumiddu muovin erur ul avval-oxirning,
Muhabbat – mulki olam, tuhfai Allohi qodirning,
Fazihat o‘lmag‘ay, Xurshida ko‘ngli ishqi sohirning.
Ne yerda bo‘lsang, ey gul, andadur chun joni Boburning,
G‘aribingg‘a tarahhum aylagilkim, anda jonidur.

____________________
Mumiddu muovin – madad beruvchi va yordamchi
Fazihat – rasvo, yomon otliq

EHTIYOJ
Nodira g‘azaliga muxammas

Takyagoh izlar ko‘ngul, topmas iloj
Ki, hayot urgay aning ko‘ksiga koj –
So‘rg‘ay ul nochor dildin ming xiroj,
Qilmag‘il zinhor izhor ehtiyoj
Kim, aziz elni qilur xor ehtiyoj.

Axtarar ul tashna gul, iqbol emas,
Vasli yor istaydi bulbul, bol emas,
Mohifo dunyosi istiqbol emas,
Hech kim olamda forig‘bol emas,
Har kim o‘z miqdoricha bor ehtiyoj.

Entikar dil, bir nafas – tin ber menga,
Yo‘qsa bedillik sabotin ber menga,
Miskiningman, dalli otin ber senga,
Ganji husnungni zakotin ber menga,
Sen g‘anisan, menda bisyor ehtiyoj.

Tun bilan oy-yulduzingni orzu
Ayladim o‘pmoq izingni orzu…
Eslatur rizvon so‘zingni orzu!..
Ko‘zlarim aylar yuzingni orzu
Kim, erur ko‘zguya diydor ehtiyoj.

Benavoman, sen erursan tojlik,
Qo‘y, keturman, aylama ixrojlik,
Bunchalar darkor emas Hajjojlik…
Mustamand etdi meni muhtojlik,
Qildi hojatmanding, e yor, ehtiyoj.

Dahri dun qilmishidin tunlar qaro,
Yora aylab iltijo ko‘ksim yaro –
Poymol o‘lg‘an yurak motamsaro…
Gar tilarsen obro‘ ahbob aro,
Aylama zinhor izhor ehtiyoj.

Sharh eturman nazm ila ko‘ngul qatin,
Ko‘zlarim so‘zlar rizolik qismatin,
Saqlama ortiq yurakda gina – kin,
Qil ravo albatta oshiq hojatin,
Boqmag‘il arz etsa ag‘yor ehtiyoj.

O‘tmagay g‘am, tun o‘tar, kun o‘tgusi,
Oh cheksam Arsh ham darz ketgusi,
Bilki, fursat kutmagay, tark etgusi,
Bir tarahhum zohir etsang netgusi,
Qildi husningga meni zor ehtiyoj.

Cho‘mmagil shak-shubha nahriga sira,
Senga mehrim tonglarimday bokira,
Noiloj Xurshida yozmish xotira…
Yor vaslini tilarman, Nodira,
Ayladi ko‘nglumni afgor ehtiyoj.

ARZIMNI AYTDIM
Huvaydo g‘azaliga muxammas

Oshufta ko‘ngil ishqi safog‘a,
Aylandi oxir bir bedavog‘a!..
Sirrim ayondir nazmu navog‘a,
Arzimni aytdim bodi sabog‘a,
Yetkursa holim ul dilrabog‘a.

Tunlar qarodir – pinhona oyim,
Ko‘k tinglagaymu dardu davoyim,
Gul husni vasli chin muddaoyim!..
Qilsa Xudoyim ko‘nglin muloyim
Rahm aylag‘aymu man mubtalog‘a?..

Rozingni so‘yla chin yo‘li birla,
Jomi dilingni tut mo‘li birla!..
Yo o‘ngi birla, yo so‘li birla
Qilg‘aymu xayrin o‘z qo‘li birla,
Borsam ko‘yiga, miskin gadog‘a?

Bir sas-la alvon, shirin zabon – lab
Ketdi dudog‘im, bag‘rimni qonlab…
Tundan so‘rog‘lab, kundan gumonlab,
Dedi raqiblar yorg‘a yomonlab,
Soldi judolik, naylay arog‘a?!..

Tasviri seldur ashki ravonim,
Rozim tushunmas sohib suxonim,
Badtiynat eldin ohu fig‘onim!..
Ko‘nglumda yo‘qdur zarra gumonim,
Kimki yomondur, soldim xudog‘a.

Biryonadir dil, jism ersa yonmas,
Hayronadirman – rohatga qonmas,
Vohidi davron ahd etsa tonmas!..
Holimni aytsam, yorim inonmas,
Emdi qo‘yubman yavmuljazog‘a.

Holiqqa xolis dil nafsi yo‘qdur,
Gar sersuxandir til – lafzi yo‘qdir!..
Chin ishq irqi va shaxsi yo‘qdir,
Yorsiz kishining firdavsi yo‘qdir,
Suydim sanamni, qoldim balog‘a.

Baytulhazan dil, yorim hashamda,
Begona bo‘ldi aqlim bu g‘amda,
Holimni so‘rgil Qays ushbu damda!?..
Dushmanlarini nozu niamda
Parvarish aylab, soldi g‘inog‘a.

Qasdingmi ko‘p ayt, tun shaxti shamda –
Bedoru behad yongay haramda,
Yo so‘zni qasdi mushfiq qalamda?..
Do‘stini yorim ranju alamda
Qo‘ydi el ichra javru jafog‘a.

Sevgim, deding, o‘t, darding etar kul!..
Kutgil, deding, ishq – nahri tahayyul!..
Xurshida mahzun aylab taammul,
Miskin Huvaydo, sabru tahammul
Aylab, hamisha yig‘lar xudog‘a…

TUN BILAN YIG‘LABDI BULBUL
Erkin Vohidov g‘azaliga muxammas

Asrabon pinhona pok ishqin yurak ardog‘ida,
O‘rtanar parvonadek o‘t misralar titrog‘ida,
Tonggacha gir aylanarkan orzu gulbog‘ida,
Tun bilan yig‘labdi bulbul g‘uncha hajri dog‘ida,
Ko‘z yoshi shabnam bo‘lib qolmish uning yaprog‘ida.

Lablarim asta pichirlar tunga hamdam dil so‘zim,
Osmon sirli, sochar nurini olis yulduzim.
O zamin, ko‘ksingda ko‘z ochsin sarosar ildizim,
Ko‘z yumar bo‘lsam ko‘zim oldida paydo gul yuzim,
G‘uncha ko‘z ochmog‘i bor bulbul ko‘zin yummog‘ida.

Oy sekin imlab chaqirsa qush kabi titrar ibo,
Ikki yon torlarlar o‘zni ikki dil ohanrabo,
Ishqdin so‘z qaydadir, gul chehra g‘amdin kahrabo,
Asta barg ostida tinglab yotgan ermish shum sabo,
G‘uncha bulbuldan muhabbat darsin olgan chog‘ida.

Chin muhabbat yo‘q demang, oshiq yuraklar ori bor,
Garchi g‘amdan poradir, etmas vale sirrin nisor,
Layli, Shirinlar bugun sabr elida jim, barqaror,
Sevgi sahrosida qolmish necha Majnundan g‘ubor,
Necha Farhod ohi yotgay Bistunning tog‘ida…

…Gar nasib o‘lmas yuzing, berdim dilimni qaydanam,
Taftini olganda yer, tingaymi titroqdin tanam?
Har kecha Xurshida ishq ummonida – ko‘zida nam,
G‘unchadek chehrangga Erkin, jon fido etgay sanam,
Qatra qonidan gul unsin to muhabbat bog‘ida.

BUL AJAB…
Abdulla Oripov g‘azaliga muxammas

Mehr ila yog‘du sochib ko‘nglim yoritdi yorlar,
Nogahon dil ko‘zima ko‘z soldilar makkorlar,
Ming alam, payhon bugun bog‘im aro gulzorlar,
Bul ajab xor kimsadin imdod so‘raydi xorlar,
Siz bemor ko‘ksiga bosh urmangiz ey, bemorlar.

O yurak, o‘rtanmayin ko‘rgaz jahonning yuzini,
Ko‘kka anjum et sehrlab dilni pinhon so‘zini,
Aksidin yumsin bo‘lib sarxush go‘zal oy ko‘zini,
Gar falak burjida shams uyquga solsa o‘zini,
Yetdi navbat bizga deb chaqnar emish sayyorlar.

Navnihol o‘ssin, malomat birla egma, ey rafiq,
Shak urug‘in do‘stlar ko‘ksiga ekma, ey rafiq,
Oqibat tubsiz gunoh ohiga cho‘kma, ey rafiq,
Sajdaga boshing urib faryod chekma, ey rafiq,
Endi sen topgaymiding, topmabdi-ku ag‘yorlar.

Telbadek qalbim fano dahrida kezmish darbadar,
Gohi gardun toqida gah yer uza zeru zabar,
Shonu shavkat ne’matiga berganing dil – besamar.
Fozilu donish eli qo‘l yuvsa bu dunyoga gar,
Vo ajab, oqqan suyin no‘sh aylagay xunxorlar.

Abru naysonlarni tebratmish samo kezgan tutun,
Osmon olamga ko‘rsatmish yaro ko‘ksin butun,
Hajr ila bedil muhib ko‘z yoshidan yer bag‘ri xun,
Nafs ila dunyoga dil bergan fosiqlar, siz bu kun
Yassaviy xok poyidan aylab oling tummorlar.

Xoru zor olamga so‘z ganjin o‘yib solgan o‘zi,
Tashnayu sarson Adam dashtin kezib tolgan o‘zi,
Zulm ila sargashta Mashrab nomini olgan o‘zi,
Kim berib dunyoga zar, abgor o‘lib qolgan o‘zi,
Kimki dorni buzdi gar anga qurildi dorlar.

Chekdi g‘am Behzod ona yurtin alishmay tillaga,
O‘z Hirotin bag‘rida bosh quydi mangu Qiblaga,
Madh o‘qir Xurshida dil shaydoyi etgan shu’laga,
Kimsalar, badbin deya boqmang bugun Abdullaga,
Tinglasa gohi yurib moziy elidin zorlar.

MEHR DOSTONI

Agar osmon oshiq bo‘lmasa,
Siynasi bo‘lmasdi bunchalar safo,
Agar xurshid oshiq bo‘lmasa,
Jamoli sochmasdi olamga ziyo.

Jaloliddin Rumiy

I

Muhabbat bu – hurmat va ishonch, mehr bilan payvasta tuyg‘u, jismgamas, yuraklarga xos, u – mustahkam iymon va g‘urur. Umidvorlig‘ dunyosi ichra ilohiy sof nurga tutashgay, yo‘ldan og‘dirolmas xiyonat – muhabbatsiz odam adashgay!

***
Sizda ummon qudrati mavjud,
Menda quyosh harorati bor.
Siz bergaysiz dunyoga umid,
Men shu umid dardida bemor.

Siz qatʼiyat yurtida shohsiz,
Men hissiyot mulkiga qaram.
Siz naqadar mendan yiroqsiz –
Muzaffarsiz, oliy, mukarram!

***
Ishonch iplariga boylansa hislar,
Samoviy sirlarga burkansa dilim.
Ko‘z ochsa ko‘ksimda umid bulog‘i,
Izingizga atrin sochsa ishq gulim…

Nogoh uzib ishonch rishtalarini,
Dashtga aylantirib ko‘nglim gulzorin,
Ishq yo‘lida sarson xasta yurakka
Joylamasmikansiz dunyo ozorin?..

***
Siz bir qadam bosdingiz-u,
Bosolmay men bir qadam,
Sukunatning yo‘llarida
Chekyapman ranju alam.

Nigohingiz so‘ylasa goh
Eʼtiboru hurmatdan,
Sheʼr yaralar dilda nogoh,
Nur yog‘ar samovatdan.

Dil degani bir devona,
Kashkuli to‘la tuyg‘u,
Ishq dashtida kezar sarson,
Bilmac tinim va uyqu,

Chalar mahzun kuy – tarona,
Solar o‘zin ming ko‘yga.
Yig‘lar zarra chiqarmay un,
Tig‘lar ko‘ksin ming o‘yda…

Siz bir qadam tashlang yana,
Bosmam qadam ortimga,
Burmam yuzim muhabbatdan,
Ko‘nurman dil shartiga?!..

***
Arshdan yog‘ilgan sof tilaklarimni
Lolu asir bo‘lib tingladi dunyo…
Shu tun ko‘zlarimga kelmadi uyqu,
Shu tun yuragimda tunadi dunyo…

Mehr rishtamizdan yaraldi hayrat,
Suyib nazar qildi hazrati Xizr,
Sirrimiz bilsa-da nuri ilohiy,
Bizga berib ketdi tog‘dayin sabr!..

***
Bilaman, visolga umid yo‘q sira,
Garchi yuraklarda hislar bokira.
Xayolot mulkidan dil izn so‘rar,
Taqiq etmasmikan Sizni suyishdan?

Dunyoda neʼmat yo‘q tuyg‘udan aziz,
Garchi qoldirsak-da ayro-ayro iz,
Hasrat-nadomatga qul bo‘lmam hargiz,
Men ishq olovida qo‘rqmam kuyishdan!

Ehtirom yog‘ilsa nigohingizdan,
Xushkalom yangrasa dargohingizda,
Garchi bu shahodat ilohiy hisdan,
Ortiq jurʼatim yo‘q shukr deyishdan…

***
Xayolotga dil berib bo‘ldim,
Berolmaysiz Siz xayolga dil –
Qo‘l uzatib turibdi dunyo,
Najot tilab Sizdan muttasil!

Men dilimni ochdim mardona,
Mehringizdan mehrga to‘lib,
Gar xatoga yo‘l qo‘ysam, hatto
Aybimni qon yuvmog‘in bilib!..

Ming bir savol tildi ko‘ksimni,
Ming bir nigoh ayladi taʼqib.
Yoqolgaymi Quyosh ko‘ksin o‘t,
Bo‘lgaymi Oy baldog‘in taqib?..

Allalar xush xayollar har tun,
Eng munavvar, sirli shu lahza –
Men dunyodan izlagan shuur,
Men Xudo-la so‘zlashgan lahja!..

***
Yo‘q, Ishq olovidan qo‘rqaman!
Nafaqat dil, kuyib bitgan tan –
Axir boshdan oyog‘im mayib!..
Lek Ishqsiz jon bergum dafʼatan!
Ha! Men Ishqsizlikdan qo‘rqaman!
Ishqsizlik bu – hissizlik demak!
Yashab bo‘lmas axir betuyg‘u –
Betuyg‘ulik bu axir o‘lmak!

***
Menga sheʼr yozmagil, degandan ko‘ra,
Keling, yuragimga sancha qoling tig‘!
Jismim mansub esa ham bu dunyoga,
Ruhim o‘zin ko‘kka aylagan tortiq.

II

Balki yanglishurman, balki bu faqat mening tasavvur va taxayyulimdir. Samoviy musaffo, munavvar xilqat, men tushimda ko‘rgan bog‘lar so‘limdir!..

***
Tag‘in kiribdi Oy tushimga,
Ishqi pinhonmikan botinda?
Yer-ko‘k qadar ko‘p masofani
Zumda bosib o‘tadi tunda!?

Havaslanar dunyolar g‘arib,
Hayratlanar xayollar daydi,
Dilda esa allaqanday his
Bu hol sirrin mendan so‘raydi…

Tong entikar ajib to‘lg‘onib,
Kun bag‘rida uzun xo‘rsiniq,
Termuladi o‘g‘rincha Quyosh,
Oyning yuzi sutdayin tiniq!..

Havaslardan, dunyo, yur nari,
Hayratlarga to‘lma, yer-falak!
Haddim sira sig‘mas, Oy nuri
Bersa hamki ishqidan darak!..

Ajab, ul Oy tushimda goh-goh,
Bir inqilob yasar ruhimda!?
Yo rostmikan, tushga kirmog‘i
Seni kimdir o‘ylasa zimdan,
Seni kimdir sevolsa chindan?..

***
Men baribir baxtliman, shukr,
Nigohingiz siri ovutar.
Ko‘zingizga qarolmam, uzr,
Nigohimdir hurkak kabutar.

Men baribir baxtliman, shukr,
Arzir dunyo havas-la boqsa –
Va yo‘qotgan mehru vafosin
Ikkimizning yurakdan topsa!

Men baribir baxtliman, shukr –
Izmingizda tursa-da dunyo,
Iliq mehr oftobingizdan,
Taratasiz dilimga ziyo!

Bu – yer-samo izlagan tole,
Bu – oy-quyosh orzu etgan his,
Men baribir baxtliman, shukr,
Garchi ayro bizlar bosgan iz..

***
Sizga yetarmikan bir kuni,
Yozayotgan ushbu baytlarim?
Dilga ilhom bergani uchun
Dilingizga bordir aytarim…

Hislar misli po‘rtana, jonday,
Garchi yuho o‘rtada daryo,
Dil sizdan kuch olayotganda
Hasadlardan o‘rtanar sahro…

Muhabbat – eng musaffo orzu,
Ishonchdandir yuksak ehtirom,
Men uchun baxt sanalgay ezgu,
Yetar bo‘lsa sizga shu kalom.

***
Sizga ham ayonmi sirishk neligi,
Hijron nimaligi, azob neligi?
Begonamisiz yo hislar ohidan,
Sizga namoyonmi dunyo kengligi?

Voz kecholgaysizmi ishq deya jondan,
Tongni uyg‘otarmi tungi bedorlik?
Ko‘ksingiz yonarmi istak avjida,
Ko‘zingiz yoqarmi ishqi xummorlik.

Va yo dunyo g‘ami mendami tutqin,
Faqat menmi ishq deb kelgan olamga,
Ming chekaverguvchi iztirob, dardin,
Jim o‘taverguvchi hajru alamda!?..

***
Yurakdan bir g‘azal to‘kilar har tun,
So‘ngra tushlarimda takrorlanar bayt…
Tonggi nasim kabi musaffo, maʼsum
Nigohingiz sirli so‘zlayotgan payt!

Osmon uzoqligi ayon haqiqat,
Zaminning kaftiga tusharmi yulduz?
Ummon saxovatli, quyosh qudratli!
Tunday karomatli bo‘lolmas kunduz!

Men anglagandekman Samo asrorin,
Siz ham Yer sirridan erursiz ogoh?
Ishqdan so‘zlay bilgan til lison emas,
Sevgi saltanatin sultoni – nigoh.

Hislardan yaralgay garchi sheʼr – bayot,
Tuyg‘u olamiga yetmas so‘z kuchi,
Yurak deb atalgan eng nozik xilqat
Borini to‘kishga botinmas, cho‘chir.

Har kun nigohlarda yonadi yulduz,
Ashʼor to‘kiladi har tun ilojsiz…
Ishq otlig‘ pokiza ilohiy nurga
Bilaman, siz ham men kabi muhtojsiz!?..

III

Yuragimni qamraydi hadik, xom xayollarmikan barchasi? Balki sokin – sukut bog‘ida yuz ocholmas ko‘ngil g‘unchasi?..

***
O‘ylovdimki, siz meni o‘ylab,
Tunlar beun chekasiz fig‘on,
Firoqimda yurasiz xomush,
Diydorlashsak, ko‘ngil charog‘on.

Bugun sezdim, adashgandekman,
Meningsiz ham ko‘nglingiz obod!
Sizdan umid uzgayman, endi
Taskinim deb yurolmayman shod…

Biroq, og‘ir vobasta dilga –
Kimni degay suyanchim yolg‘iz?
Kimni o‘ylab ko‘z yumgum tunda,
Kimni o‘ylab tongda ochgum ko‘z?..

***
Bilasizmi, nigohingizda
Ko‘rib kecha bedardlik rasmin,
Yuragimda muzladi hislar,
Bo‘lib qoldim o‘ksik, arazli.

Umidlarim ko‘mildi yerga,
Quvonchlarim tark etdi dilni,
Bayt bitmoqqa qolmadi hojat,
Sindirdi g‘am ishq bergan gulni…

…Tongda yana tilay boshladim,
Haqdan o‘tli nigohingizni,
Visol nasib etmasa hamki,
Qaytarsa deb dil ohimizni…

Menga yotdir kulgu va xanda,
Hamrohimdir maʼyus xayolot,
Men Xudodan tiladim tuyg‘u,
Lek Xudoga qilmadim faryod.

Olajakman ishonchdan madad,
Ko‘kka yetar hurmatdan boshim,
Kurashaman, yengmas adovat,
Sinalgum yetgancha bardoshim.

Dilda bo‘lsa muhabbat oliy,
Siylab tursa g‘amxo‘r nigohlar,
Yaqin kela olmagay qayg‘u,
Yuz burolmas subhi sabohlar…

***
Ashʼor yoza olmadim kecha,
Karaxt edi dilda hislarim,
Sabolardan tilandim xush bo‘y,
Qizg‘ondilar lek nargizlarim.

Ona so‘zi aziz, inchunun,
Unga mehrim ikki olamcha,
Onam yashar faqat men uchun,
Malham izlab dilda nolamga…

Vatan onamdayin mehribon,
Boshim silar o‘ksigan chog‘im,
Hijronida qiynamas suysam,
Suyib ochar taftli quchog‘in.

Ko‘zlarimga to‘lganda ko‘zyosh,
Ona so‘zi kelar tilimga.
Yolg‘izlanib qolganimda goh,
Vatan mehri taskin dilimga.

Ammo Sizga atalgay mudom,
Yozganlarim tunlari bedor,
Ko‘zingizda ko‘rsam ishq o‘tin,
Tug‘iladi eng go‘zal ashʼor!..

Siz Vatanday bo‘lolmaysiz keng,
Onam kabi tutolmaysiz jon,
Zamin yotar onam poyida,
Men Sizni deb ko‘kda andarmon…

***
Kimlarnidir qilasiz tanqid:
Ishq bog‘ida andarmon, deya,
Demak Sizni o‘rtamas tuyg‘u,
Demak Sizga xosdir raddiya?

Balki mendek yashash tarzingiz:
Sevmoq mumkin, visol shart emas,
Dunyo bitta, ishqdir yagona,
Malhamli dard asil dard emas!

Balki bedor kutasiz tongni,
Kunni o‘tkazasiz bemador?
Muhabbatdan begona dilda,
Bo‘larmidi tog‘dayin viqor!?

Oqibatdan yaralgandirsiz,
Sadoqatli axir dilingiz,
Orzuyimdek oliy maqomda,
Yuz ochgaydir orzu gulingiz?

Balki mendek kuygan ko‘ngilsiz,
Ham meningdek mag‘rur, sabrli –
O‘zingizni tutib beparvo,
Sezdirmassiz hajru jabrni?

Dilda hislar pokiza, ezgu,
Balki ishqda erursiz tengsiz?
Ne bo‘lsa ham xush ko‘rdim Sizni,
Asragayman dilda mehringiz!

IV

Sheʼr bag‘rida pinhon qo‘shiqlar – oyga sirdosh nurafshon ro‘yo. Quyosh va dil – tengsiz oshiqlar, Quyosh va dil – cheksiz or-hayo!

***
— Nega jilmayasan, Quyoshjon?
— Samo bag‘ri biram sof, moviy!
— Yuragingda tuyg‘u, hayajon!?
— Jo‘sh urmoqda hislarim oliy!
— Ammo Yerga sochilar mehring,
Samo esa kutar eʼtibor!
— Haqning hukmin etyapman ado,
Zamin mendan haqdor, umidvor.
Samoga bas kelolmas dilim,
Yerga taqdir bog‘lagan mahkam.
Dil Samo deb urib tursa ham,
Jism qurbon bo‘lmoqqa mahkum.

***
Oy qoshida sehr bo‘lgusi vosil:
Sirga to‘lgay ishq olami muttasil,
Ming hayajon, ehtirosdan titrar dil,
Uzr, ming bora uzr!

Bunda tillar emas, dillar so‘zlashar,
Befarqlikka bahonalar izlashar,
O‘g‘rincha bir-birlariga qarashar,
Zo‘r-bazo‘r…

Sinoatli bu lahzalar sotqindir –
Zohirni zabt aylaguvchi botindir,
Eng titroq so‘z, eng go‘zal so‘z otingdir –
Gavhar, zar!

***
Olib qo‘ydim, uzr, so‘zingiz,
Hazir bo‘lmay suhbatingizda…
Beixtiyor bu hol berdi yuz,
Umidvorman shafqatingizdan!?…

Rahmat so‘zin o‘rniga behos,
Arzi holim aytdim botinib,
Siz mardlarcha etdingiz eʼzoz,
Aziz bilib ayol zotini.

Garchi uzrim yetolmas Sizga,
Arzim yerda qolmas beomon,
Garchi bari tushsa-da izga,
Kechirolmam o‘zim hech qachon!

***
Yig‘lab chiqdi tun bo‘yi yurak,
Tilaklari mavhum, yashirin…
Tongda Quyosh unga o‘g‘rincha
Tashlab qo‘ygan edi ko‘z qirin…

Umidlanib tursa-da dunyo,
Bir eʼtibor, shafqat ishqida,
Parvo qilmay olamga Quyosh,
Dilga boqdi bir oz rashk ila…

Ajab, pinhon qandayin asror,
Balki oliy ishqdan bu darak?
Javob qayda, savollar bisyor,
Dilni hislar aylar muborak!

Dilda sukut, sabr, shukrona,
Ulug‘ hikmat mujassam nigoh!
Alamdan lol zayli zamona,
Armonlari titroq ishtiboh!

Yig‘lab o‘tar toabad yurak,
Anglayolmay Quyoshning sirrin!?…
Tole shulki, tongda o‘g‘rincha
Tashlab olgan u ham ko‘z qirin!…

***
Tunda Oyning ruxsorin tilab,
Tongda Quyosh nurin kutaman,
Yurakdagi sirli qo‘shig‘im
Sheʼr ismli qushga aytaman.

Oy ruxsorin qizg‘onmas tunda –
Tushlarimda sochadi ziyo,
Quyosh mehri yog‘ilsa dilga,
Yuragimda gullaydi dunyo!

Ammo Oyning visoli olis,
Quyosh bag‘ri o‘tdir beayov!
Yurak esa xokisor, maʼyus,
Istaklarim bejilov bedov.

Qanoatdan egnimda libos,
Sinoatdan ko‘ksimda to‘lqin,
Quyosh menga nur sochgani chog‘,
Daryolarning yuzida yolqin…

Quyosh nurin bog‘u cho‘l uzra
Teng sochmog‘i emasmi farzi,
Hasadgo‘ylar choh qazir shundan,
Yetolmagach Quyoshga arzi.

Sheʼr bag‘rida pinhon qo‘shiqlar –
Oyga sirdosh nurafshon ro‘yo.
Quyosh va dil – tengsiz oshiqlar,
Quyosh va dil – cheksiz or-hayo!

V

Kitobatdir visol uyimiz, kitobatdir suhbatimiz ham. Fol ochishar ojiz, notovon: o‘lchab o‘zin qarichi bilan…

***
Ketyapman azizim, ko‘ngilda og‘riq,
Sezyapman Sizni-da yoqmoqda alam.
Netay, zamin panoh bo‘lolmadi-ku,
Sig‘dirolmadi-ku bag‘riga olam…

Yo‘l olis, ko‘k yiroq, daryolar sokin,
Zimiston bag‘riga cho‘kkan tog‘u tosh,
Dunyo jim, mutarjim – sukunat hokim,
Behisgina chorlar quchog‘iga Shosh…

Qoyalar boshlarin egib bitar bayt,
Yomg‘irlar shivirlay boshlar dafʼatan:
“Azizam, ko‘zingning yoshlarini art,
Ne baxt dil panohing – mag‘rur va o‘ktam!”

Yonidan oqqan suv topmasa qadr,
Haddan oshsa tag‘in g‘iybatu taʼna,
Ketgum, qancha bermang Siz menga mehr,
Andijonga sig‘may qolganda tanam.

***
Iliq so‘z aytibsiz mening to‘g‘rimda,
Tilga olib ismim qayta va qayta…
Men-chi dayri dunda saqlagum sukut,
Dilso‘zim hech kimga olmayman ayta.

Qanoatda giryon erurman, garchi
Men uchun ishq ustun bo‘lsa-da jondan.
Vulqonni shashtidan qaytarolmas yer,
Dil tutib turgan his kuchli vulqondan.

***
Yana hijron, yana iztirob,
Yana qalbim o‘rtamish nola.
Dil talpinar tag‘in hech qachon
Qo‘lim yetmas oftob jamola.

Nigoh tashlar ohista hilol,
Iliq yog‘du sochadi quyosh,
Men haqimda so‘zlar zaminga,
Garchi sirrin etmasa-da fosh…

G‘arib dilda tug‘ilar ilinj:
Chin sevgidan darakmi nigoh?
Topilgaydir muhabbatdan kuch,
Yog‘ilgaydir samolardan oh!..

Men quyoshday emasman g‘oziy,
Dilni hislar yengay hamisha…
Lek hech kimga deyolmam bir so‘z,
Meni asir olgan andisha.

Alamlarim aylanar giryon,
Olamlarim to‘lar ko‘zyoshga.
Umr bog‘im bo‘lsa-da xazon,
Gul tutar qo‘l yetmas quyoshga!..

***
Eʼtibordan havoyi dilni,
Quchog‘iga chorlaydi samo,
Biz hech qachon sirlasholmaymiz,
Taqdir bizni siylamas aslo…

Ocholmaysiz ko‘nglingiz sira,
Socholmayman yo‘lingizga gul…
Siz azobga bo‘lmassiz qaram?
Hislar meni aylab qo‘yar qul…

Armonlardan sinar bardoshlar,
Taʼqiblarga to‘lar zamona,
Makon va ruh oralig‘ida
Taraladi mahzun tarona.

Entikadi dil qarshingizda,
Titrab ketar ishq saltanati…
Yuragimda pinhon yotar sir,
Ocholmaysiz siz ham dil qatin!?..

***
Ro‘yo!
Borlig‘ing asli!
Hislarim – ro‘yo!
Satrim oralar fasli
Naysoniy nasim –
Xayol tin olganda tushimga kirib,
Bag‘ishlab ketasan
Ko‘klam nafasin!?..

Xayol!
Borlig‘ing asli!
Borlig‘im – xayol!
Ruhim nastarin isli
Xushxonni istar.
Qo‘y, ovutma meni, ey nuri hilol,
Aylab kun, tun, umr –
Barisin muztar.

VI

Makon va ruh oralig‘ida baytlarimni o‘qibsiz bir-bir… Sirlarimdan ogoh etdimi, bardoshimiz sinagan taqdir? Tag‘in hukm sursa sukut-or, tag‘in yozaversam jim ashʼor, ayb sanamang aslo, azizim, yurak ursa Sizdan umidvor.

***
Ashkdan boshqasiga yetmaydi kuchim,
Arshdan boshqa dilning yo‘qdir panohi.
Pitirlar ko‘ksimda benajot bir qush –
Qoqilmas qanoti, chiqmaydi ohi!

Men yana bu qushga jafolar qildim –
Arosat tog‘iga chiqdim yetaklab,
Na ort, na oldinga tashlaymiz qadam,
Na ishq, na hajrdan ocholgaymiz lab…

Asorat dog‘idan ingrar umidsiz,
Ko‘zyoshdan so‘raydi tunu kun imdod.
Pitirlayveradi ojiz va unsiz,
Orzu osmonida qoqolmay qanot!..

***
Voqif erurmisiz dildagi sirdan
Satrlar qaʼridan taraldimi sas?
Qaydan panoh topgum, ertaga, bilmam,
Nigohlarimizni bog‘lasa havas?!..

Tangri inʼomidir pokiza hislar,
Go‘zal armonlardan yuksalar tuyg‘u.
Borki oshiq ahli visolni ko‘zlar,
Mening esa yolg‘iz yupanchim – orzu!

Bu baxtmi, azobmi, qayg‘umi yoki?
Baxt bo‘lsa, yurakni aylarmidi zor,
Bemajol vujudni titratib, toki
Etarmidi so‘ngsiz alamga duchor?

Azob bo‘lsa agar ruhing allalab,
Qalbingni Arsh tomon eltarmi, sohir,
Nafis tuyg‘ularing ichra oralab,
Dil lavhing nurlarga burkarmi axir?

Qayg‘usiz bu dunyo dunyomi, ayting,
Lek Sizga ishq g‘amin etolmam ravo,
Buyuk armonimdan yaralgan baytim
Sizga eltib tursa bas, sarin sabo!

***
Sukunat bag‘rida o‘rtanma, yurak,
Endi tutolmaymiz befarqday o‘zni,
Satrlar sirimiz aylab qo‘ydi fosh,
Haqiqatdan bura olmaymiz yuzni.

Ko‘p chekma hijolat, mardona, mag‘rur,
Taqdirning ko‘ziga nigohingni tik.
Muhabbat – eng oliy inoyat, ajr,
Sheʼriyat – eng go‘zal ilohiy bitik!

***
Siz ham yaralgansiz Odam naslidan,
Sizda ham birgina vujud bor xolos,
Yurak – dunyoning eng nozik xilqati,
Uni zarbalardan avaylang bir oz.

Sizni ham armonlar yoqar, ehtimol,
Kimdir qazimoqchi bo‘lar Sizga choh?
Ne tongkim, kimlardir fano dayrida
O‘zgalar o‘rniga tikurlar nigoh.

Mushtdekkina yurak urar betinim,
Sezmaysiz doim ham jarohatini,
Uni zarbalardan, avaylang bir oz,
O‘ylang sal uning ham farog‘atini.

***
Qo‘lga ololmadim necha kun qalam,
Ko‘ksimni beayov yoqsa-da alam,
Vujudimdan chetga chiqolmay nolam,
Meni azoblarga oshno ayladi.

Orzular ko‘shkida yuz ochdi hilol,
Zaminning ko‘ksida ming bitta savol,
Ishtiboh ortiga berkinib visol,
Meni azoblarga oshno ayladi.

Sukunat – eng yaqin hamrohim bo‘ldi,
Muhabbat – pokiza gunohim bo‘ldi,
Yurak iqrorimga guvohim bo‘ldi,
Meni azoblarga oshno ayladi!

***
Siz tug‘ilgan kun edi kecha,
Men olisda saqladim sukut.
Fikringizcha, befarqlikdir bu,
Shunday kunni dil etgan unut?

Pok niyatga burkab zaminni,
Oy nuriga bog‘ladim tilak.
Yulduzlardan yo‘lladim yog‘du,
Ruhim edi Siz-la mushtarak,
Ruhan Sizni etdim muborak!?..

***
Yuragimni yoqmoqda olov,
Vujudimni titratmoqda dard,
Muncha yovqur Ishq lashkarlari,
Bor dunyomni aylab oldi zabt.

***
Burkagayman nafosatga dunyoingiz,
Dil toringiz chertgan bo‘lsa satrlarim.
Men dilimni kitobatga ochgum faqat,
Qalb olamim tajallisi – tasvirlarim.

Lek hech qachon yerga urmam g‘ururimni,
Toptamasman dil dardi deb qadrim sira,
Jonim turar sabr yo‘lin poyonida,
Izim qolar ishqim kabi sof, bokira.

Yozajakman dil qaʼrida neki bo‘lsa,
Xastadillar bahra olgay so‘zlarimdan,
Toki dunyo mavjud yashar sheʼrlarim ham,
Yuragimning ohi qolgan so‘zlarimda.

***
Sheʼrlarimdan taraldimi nur,
Ilohiy his ochdimi sirni?
Ishq bog‘ining podshohi – bulbul
Rom etgandek har gul – asirni.

Ko‘ksingizga to‘ldimi havas,
Mehringizdan yaraldimi ishq?
Dilim to‘kkan ko‘zyoshlar haqqi
Dilingiz hech to‘kdimi sirishk?..

***
Tanamda mador yo‘q, dilimda umid,
Ruhimni titratar ko‘ksimdagi dard.
Balki Samoning ham ko‘zlari namdir?
Balki u ham mendek axtarar hamdard?

Bilmam, sabr bizni sinaydi qancha,
Bilmam, qachongacha sinmaydi g‘urur?
Tokay hijron tig‘in beayov sanchar,
Tokay azob berar yurakka og‘ir?

Pichirlar maysalar o‘ychan, benavo,
Muattar mushk tilar shabboda guldan.
Olov nigohini olib qochar shams,
Titroq his muruvvat kutar ko‘ngildan.

Bilaman, bu qismat!
Bu taqdir!
Ammo
Hadisi Sharifda etilmish bayon:
Ushshoqlar bir-birin aylasa qadr,
Ishqin bir-biriga etsinlar ayon!

***
Bizni so‘zlashtirar faqat kitobat,
Bizni ovutadi sarkash xayollar.
Bizlar birlashamiz ezgu yo‘llarda,
Bizdan zorlanadi cheksiz savollar.

Bizni taʼqib etar beshafqat g‘urur,
Holdan toldiradi fano dashtlari.
Ko‘kdan yerga tortar ruhimiz nuqul,
Tugilgan zaminning mahkam mushtlari!

Bog‘lar qanotimiz tonggi nasimlar,
Bizga visol uyin vaʼda qilar oy.
Faryod chekmagaymiz hijron g‘amidan,
Bizlar yulduzlardan axtaramiz joy.

Bizni so‘zlashtirar sirri samovat,
Bizdan ibrat olar sabri qanoat.

***
Haqqimiz bor bizning bir-birimizda,
Mehr otlig‘ oliy his oldida ham!
Sizga bag‘ishladim dilbar satrlar,
Siz menga berdingiz ilohiy ilhom!

Ohimiz bor bizning zamirimizda,
Beso‘roq dil kezgan ishq bag‘rida ham!
Muruvvat ahlidan yotsirar yurak,
So‘rolmas zarracha visoldan malham!?..

Haddimiz yo‘q avval-oxirimizda –
Na shodlik, na qayg‘u, na tashvish, na sas!
Tashna ishq gulimiz armon cho‘lida,
Borlig‘imiz selga bog‘laydi havas.

VII

Yashirmoqqa bormikan hojat, sirin ichga joylaydi ko‘ngil, umid chashmasiga ko‘z tikib, izhori dil aylaydi ko‘ngil…

***
Sizni so‘roqladim gullardan,
Dilga xushbo‘y ifor taraldi.
Nur tilandim oy-yulduzlardan,
Orzulardan ashʼor yaraldi.

Sabolardan yo‘lladim tilak,
Navolarga bog‘landi qanot.
Samolardan sochildi mehr,
Jilolandi, ranglandi hayot.

Urib tursa oshiq yuraklar,
Madad olsa ishqdan umidvor,
Muhabbatga aylanar dunyo,
Muhabbatga burkanar ashʼor.

***
Sizga atab sheʼr yozganim rost,
Chekkanim rost Siz deya fig‘on,
Yuragimdan sirli rishtalar
Tortilgani rostdir Siz tomon.

Gulga ko‘mganim rost dunyomni,
Nurga cho‘milganim begumon,
Hajr sahrosida ko‘ngilni
Uzmaganim rost Sizdan hamon.

Sizga tutganim rost mehrimni,
Sizdan olganim rost taskin, kuch,
Sizga qo‘yganligim chin ixlos,
Sizdan kutganligim bir ovunch…

Lekin…
Sir boy bermaganim rost
Va hech qachon aytmasligim roz…

***
Sizga qiyin!
Oson emas menga ham!
Netardik,
O‘rtada tog‘lar sarbaland,
Daryolar bejilov,
Sahro benajot!
Netardik, yurakni ming o‘rtasa dard!

Bizga qiyin!
Oson emas Ishqqa ham!
Netardik o‘rtada tursa bir qadam!
Oriyat yonida havaslar ojiz,
Nafaslar tutashgan bino muhtasham!
Mahkum etsa mangu sukutga bu g‘am!

Kunga qiyin,
Oson emas tunga ham!
Jonni bermasa-da baqoga azob,
Hislar qilsalar-da betinim isyon!
Osmon yig‘lasa-da bizga qo‘shilib,
Zamin titrasa-da biz bosgan izdan,
Zamon boqmasa-da biz unga boqib,
Yashaymiz, ming nigoh etsa-da taʼqib,
Fanoga sof, buyuk his qolar bizdan!

***
Netay, jonim garov bo‘lsa muhabbatga,
Netay, tanning madorini olsa hijron,
Netay, taqdir qaroriga bo‘ysunsa dil,
Netay, zor-zor yig‘layversa his bezabon?

Taqdir menga Ishq deb hajru firoq berdi,
Bir oh deya ko‘ksimga ming titroq berdi,
Javobsiz ham nihoyasiz so‘roq berdi,
Netay zor-zor yig‘layversa his bezabon?

***
Bedor ko‘zlarimdan to‘kilmish sirishk,
Xasta yuragimni qamrab olmish g‘am.
O‘rtar sitamlari benihoya ishq,
Unsizlik qaʼrida ingraydi alam.

Mendan ranjimang hech, meni men emas,
Oriyati osmon ruhim boshqarar.
Sizdan beixtiyor yiroqlagayman,
Sizga ixtiyorin bersa boshqalar.

Totli, iztirobli bu ishq nihoyat
Qay manzilga eltar tuyg‘ularimiz?
Sizdan ranjimam, hech mendan ranjimang,
Ro‘shnolik ko‘rmasa orzularimiz.

G‘ayrat-shijoatdan matonatingiz
Kamol topgan bo‘lsa tugal, sinashta,
Ishq azobin unsiz yutmoq bobida
Menga yetolmagay huru farishta.

Jismimiz osmonu yer kabi ayro,
Ruhimiz ilohiy nur bilan tutash,
Hissimiz lovullar o‘t-olov ichra.
Ishqimiz to‘lg‘onar bulutga uyqash.

***
Tuyg‘ular olamin tark etmoq og‘ir,
Tuyg‘usiz hayotning bo‘larmi fayzi,
Tuyg‘ularsiz samo qolar mung‘ayib,
Zamin sancha boshlar yurakka nayza.

Ruhing qamrab tursa go‘zal tuyg‘ular,
Bezovta etolmas dunyo g‘amlari,
Ming ohdan yaralgan ro‘yolar haqqi
Tunlar artib qo‘yar ko‘zing namlarin.

***
Menda yo‘q Sizdagi jasorat, mador,
Menda topilmaydi Sizdagi g‘ayrat,
Yashab yuribman-da imkonim qadar,
Sargashta dil, sarson suvratu siyrat.

Sizni ko‘rib turmoq – eng oliy neʼmat,
Ovozingiz tinglab, bahra olmoq – baxt,
Unut bo‘lgani yo‘q bir diydor uchun
O‘lim yoqasida qolganim bir payt.

Bundan ziyodasin so‘rolmam Haqdan,
Bundan ortig‘iga sig‘maydi haddim,
Dilni ezsa hamki beayov tuyg‘u,
Qarshingizda raso tutgayman qaddim.

***
Har tong barvaqt meni uyg‘otib hislar,
Jismim torta boshlar yer tomon qayta.
Qaddim egar guldek, metin sabrimdan
Imdod axtaraman ismingni ayta.

Asta qo‘llarimdan tutadi qalam,
Yozila boshlaydi umidvor nazm,
Zilday yuragimni ko‘tarar ko‘kka,
Xasta ruhimga o‘t yoqar havasim.

Polaponi madad so‘rgandek qushdan,
Zabonim kuch tilab shivirlar isming,
Ilinj izlarini bosmoq o‘yida,
Sen tomon sudralar shikasta jismim.

Ojiz qo‘llarimni bo‘shatar qalam,
Ingrar yo‘llarimda armon va alam…

***
Ismingni shivirlab ohista,
Uyquga ilinar ko‘zlarim,
O‘ngimda, so‘limda farishta,
Tushlarim yondirar hislarim…

Serviqor, xushsuvrat, barvasta,
Samodan tushasan misli nur…
Kunduz hislarimiz sargashta,
Tunda baxsh etasan baxt-shuur!..

Xo‘rsinib qo‘yar dil shikasta,
Ruhim ko‘k bag‘riga o‘rlaydi.
Uyg‘onib ketaman bexosdan,
Ko‘ksimni nimadir tirnaydi…

***
Mahzun qo‘shiqlaring kuylayverma, dil,
Baribir dardingga topilmas davo,
Kim aytdi, olis ko‘k bag‘riga intil,
O‘zingga o‘zing bich armondan rido!?

Jindek madorimni ko‘p simirma, ishq,
Daydi hislarimga qo‘nim ber, zamin,
Tosh kabi qot diydam, bas, to‘kma sirishk,
Tark et vujudimni, ey dunyo g‘ami!

VIII

Uyg‘onish ayyomi uyg‘otar umid…

***
Keldi dilga umid baxsh etib bahor,
Ifor taratmoqda gulbog‘lar ajib,
Ismingni eng latif so‘zlarga o‘rab,
Asta pichirlayman behol, muztarib.

Senga yetolmaydi tilaklarim xush,
Sendan ketolmaydi mahzun xayolim,
Qushlar berolmaydi yurakka taskin,
Sensiz sayri bog‘lar g‘arib, malolli.

Bahor bu – dunyoga ulashguvchi nur,
Ishq kuyin chalguvchi yurak tori-la…
Eng mushkul savdo bu – ko‘ngil izhori,
Dil muqim beshafqat sukut bag‘rida…

G‘unchalayversa-yu, ocholmasa gul,
Visol ne bilmasa muhabbat bog‘i!?
Borliqqa mehrini sochganda bahor,
Yurakni tirnasa hajr firog‘i…

Uyg‘onish ayyomi uyg‘otar umid,
To‘ldirar yurakka tuyg‘u, ehtiros,
Men aziz ismingni gullarga o‘rab,
Bag‘rimga bosmoqqa haqliman, xolos.

***
Yotib qoldim behol, benajot,
Yuragimni kemirdi alam.
Dunyo g‘arib, dunyo bedavo,
Dil yaramga topolmas malham?

Ayt-chi, menda bor nima ayb,
Senmasmiding olgan dilimni,
Etmabmiding o‘zingga shaydo,
Parvarishlab ko‘ngil gulimni?..

Ayt-chi, menda bormi bir ilinj,
Yer hech zamon yetgaymi ko‘kka?
Zabt aylabon avval yurakni,
Tashladingu qo‘yding-ku yakka?..

Notovon dil qaysar va ojiz –
Ishqsizlikda aylanar loshga,
Ming sinov, ming ishtiboh bilan
Ko‘ngil qo‘ysa, qo‘yar quyoshga!..

Bilmam!
Qachongacha yurakni
Aylagay Ishq ming pora-pora?..
Dunyo g‘arib, dunyo bedavo –
Xastalanib borar tobora.

***
Maqsading ne edi,
Tikib nigohing,
Ko‘ngling istagini qilding namoyon?..
Minglab sanamlarning ichidan menga
Lutfu karamingni etding armug‘on.

Bunda ne maʼnoyu xislat yashirin,
Fikri ojizimda qaror yo‘q tugal,
Nihoyat dilimni aylab asirang,
Aro yo‘lga solding chalkash va chigal.

Undan beri mana,
O‘tmoqda yillar…
Hamon o‘sha nigoh, o‘sha eʼtibor!?..
Qalbin ishq yemirgan xasta shoirning
Ko‘ksiga solmog‘ing shartmidi sharor!?

Sen mag‘rur va g‘olib yashayverarsan,
Dunyo tutaverar neʼmatin mensiz!
Ishq meni zamindan ayirgay tamom,
Ishq meni jonsiz tan etmoqda sensiz.

Malol kelar dunyo quvonch-shodligi,
Sensiz ko‘ngilga nur socholmas hech kim,
Men netayki shunday yaralgan bo‘lsam,
Men-chun dunyo bir-u, bir erur ishqim!

Maqsading…
Maqsading bilaman, ammo
Unga yetmoq yo‘ling yo‘qligini ham,
Dard chekolmasliging menchalik og‘ir,
O‘pa olmasligin ko‘zlaring shabnam…

Devori temiru, qildan-da nozik
Dilimga kirgan his chiqolmas sira.
Sen qanday shohsanki, muruvvat bilmas,
Tashna, och zindonband etsang asirang!?..

***
G‘am nima bilmassiz, dardu hijronga
Hech qachon bo‘lmassiz tobe va qaram,
Kunu tuningiz yot ohu fig‘onga,
Shikasta dillarga etmassiz karam –
Bashorat aylagan edim men shunday,
Zahil tortgandayin biroz yuzingiz,
Tuyg‘ular jangida horgan jangchiday
O‘ychan va benajot boqar ko‘zingiz?

***
Sizni yaxshi ko‘radi olam,
Tush ko‘radi naqshu nigor ham.
Meni yaxshi ko‘radi alam,
Xush ko‘radi Parvardigor ham.

Yuragimni ezar hasratim,
Dunyomni suv bosadi go‘yo,
Ko‘rgan sari oshar hayratim,
Oy yuzingiz taratar ziyo.

Sizni yaxshi ko‘radi samo,
Zamin suyar bosgan izingiz,
Meni yaxshi ko‘rarsiz, zero
Ayon etib qo‘yar ko‘zingiz!?..

Tuyg‘ularning bormi nisbati,
Ishtibohdan o‘rtanar dunyo,
Ishq olamin oliy himmatin
Qizg‘onadi bizlardan hayot!?..

***
Qalbimdan yog‘ilgay ezgu tilaklar,
Dilimda saf tortar durdona so‘zlar,
Hislarim qog‘oz-la tutinar oshno,
Ortingizdan boqar mastona ko‘zlar.

Serviqor, orasta o‘tasiz mag‘rur,
Boshlari egilgay ahli kiborning,
Beminnat qalbingiz mehr ummoni
Dunyomni dahlsiz aylar g‘ubordan!

***
Bahor fasli!
Muhabbat fasli!
Sizni ko‘rib qoldim banogoh!
Avtoulov tepkisin bosdim,
Yiroqladim asta chekib oh!

Kelib yana yukindim sheʼrga –
Satrlarni yuvarkan ko‘zyosh,
Sizning yupanch haqda o‘yladim,
Siz qayerdan topasiz bardosh?

***
Goh unsiz, goh sekin pichirlab kun-tun,
Ismingni milyon bor aylagum takbir.
Ayt, boshqa nimadan kuch olmoq mumkin,
Ayon-ku, bizlarni bog‘lamas taqdir…

Boumid, shukrona aytib, yurakda
Ulug‘ ishqingni jim ko‘tarib yurmoq,
Kun sayin dardimga ming dard qo‘shmoqda –
Qarshingda behisdek jilmayib turmoq…

***
Qiziq, qachongacha shunday:
So‘z bilan
So‘zlashib o‘tarkin kun-tunim?
Siz bilan munavvar yuz bilan
Yuzlashib qolganda tund tilim!

Bilmam!
Nimani va qachonni ko‘zlab,
Sirimni ramzga o‘rayman?
Istiqbolda xazongir kuzlar,
Men esa ortimga qarayman.

O‘zimcha uzatmam Oyga qo‘l!
Ming bora mastona boqqan – u!
Vafo, ishonch mulkidan ming yil,
Dilimga shamchiroq yoqqan – u!

Qiziq!
Osonlikcha his-tuyg‘u
Etolmasdi dilimni asir,
Qachon, qay vaqt Haqning hukmi-la
Aylab qo‘yding ko‘zimni basir?

***
Sizga atab sheʼr yozmay qo‘ydim,
Suhbatlashmay qo‘ydim xayolan,
Yuragingiz tovushlarini
Ilg‘ayolmay qolgach tamoman.

Hammasini bilaman aniq,
Visol oni o‘limdan yiroq,
Kifoyadir xayol men uchun,
Va kutmoqlik vaslingiz mushtoq.

Gar bu istak qo‘ysa meni tinch,
Entikishdan tolsa yuragim,
Bilmay qolsam ne g‘am, ne sevinch,
Tiriklikdan bo‘lgaymi maʼni?

Yuragingiz tovushlarini
Ilg‘ayolmay qolsam tamoman,
Sizga atab sheʼr yozmay qo‘ygum,
Suhbatlashmay qo‘ygum xayolan.

Maydalashib ketar tashvishlar,
Yuz ochadi niqobli dunyo,
Dilga tahdid sola boshlaydi,
Kimni beayb ko‘rsatgan riyo.

Siyqalashib qolar dunyolar,
G‘ariblikdan uyalar yer-ko‘k,
Ishq – ziyo, ishq – nafosat, inju,
Ishqsiz olam bilmas sira ko‘rk.

Dillarimiz istaklarini
Turmog‘imiz shart axir ilg‘ab,
Baxsh eting siz menga hayajon,
Sheʼr yozay men Sizga bag‘ishlab.

***
Ko‘nglingizdan kechadi nelar,
Yuragingiz qo‘msaydi kimni,
Balki mendek tunlari bedor
Qarshilarsiz azobda kunni?

Bilmayman!
O, shuning-chun xiyol
Sokinlashib bormoqda yillar,
Uchqurlikdan tonmoqda xayol,
Asirlikdan tolmoqda dillar.

Tin olgandek tobora hislar,
Yolg‘izlikka ko‘ngandek yurak,
O‘chgandayin biz bosgan izlar,
Chekingandek orzu va tilak…

Xuddi boshqa olamda qayta
Yaralgandek tuyular jismim,
Hajru g‘amdan dil bitmas baytlar,
Zikr aylamas kimningdir ismin.

***
Sizni gumonlardan asramoq darkor,
Sizga yuqtirmaslik kerak zarra gard,
Sizni zamonlarning nigohi alqar,
Siz deb cheksa arzir ming sanam ming dard.

Atrofda izg‘igan ig‘vo, hasadlar
Fol ochishar o‘lchab o‘z qarichi-la,
Siz va mening dunyom oldida axir,
Bu dunyo g‘aribdan g‘arib qanchalar.

Sizni faqat duo aylamoq joiz,
Sizga faqat ezgu tilak yo‘llamoq,
Mehr nurimizning qoshida ojiz,
Ko‘kda yulduz, quyosh va mastona moh.

Sizga nigoh tikmoq naqadar mushkul,
Sizga atab ashʼor bitmoq – yoqimli,
Sizni tinglamoqlik mumkindir faqat,
Bizga tilmoch erur sukunat – jimlik.

***
Sizni yaxshi ko‘raman, siz ham
Meni yaxshi ko‘rasiz, rahmat!
Bunga dalil: o‘rtamizdagi
Samimiy va chin munosabat.

Men ezgulik uyida sobit,
Siz ezgulik yo‘lida halak,
Sinoatli olamimizda
Iliq va sof hislar mushtarak.

G‘urur sizdan oladi saboq,
G‘urur mendan olar andoza.
Sirrimizni saqlaydi omon
Ona zamin, os(i)mon toza.

Dillarga xos mehr-eʼtibor,
Tillarga xos sukut, inchunun,
Sizni yaxshi ko‘raman dildan,
Meni yaxshi ko‘rganingiz-chun!..

***
Menga qattiq gapirmang, qo‘ying,
Sheʼr – ilohiy inʼom, tuhfadir,
Muzlab qolar dildagi mehr,
Mahv etasiz ruhlar suhbatin.

Menga qattiq gapirmang, qo‘ying,
Tasavvurga putur yetmasin,
Orzularga oshino yurak
Nadomatdan ashʼor bitmasin.

Menga qattiq gapirmang, qo‘ying,
Yetarlidir besuyak tillar…
Qattiq gapni ko‘tarolmaydi
Sheʼriyatga payvasta dillar…

IX

Xotimaci mahzun keldi dostonimning: dardingizni so‘yladi Arsh keng olamga, sabr ostonasi sinib ketdi butkul, g‘urur qasrin yoqdi behis o‘t-alanga.

***
Soch oqardi, yuzimni qoplamoqda ajinlar,
Keksalik darvozasi asta-sekin g‘ichirlar.

Goh ehtiros neligi unut bo‘lar yurakdan,
Goh Sizni chorlar ko‘ngil unsizgina yiroqdan.

Siz aytgandek dil hamon ashʼor ila ovora,
Mehr gullarim so‘lib borsa hamki tobora.

Yillar o‘tdi oradan, suvlar oqib o‘tdilar,
His-tuyg‘ular biz bilan xayrlashmay ketdilar.

Arosatda qoldi ishq, arosat qoldi jon ham,
Yolg‘izlik sahrosida muz qotib tutar motam.

Haqqa yetishmoq oni yaqinlashar kun sayin,
Ezgu so‘zlarim Sizga qachon, qanday aytayin?

Bu mehrdanmi darak, yo muhabbat rozimi?
Bir uchrashsak, so‘ng abad vidolashsak roziman!?..

***
Ilhom meni tark etdi Sizsiz,
Quvvatimni yo‘qotdim ancha.
Suyanguvchi ustuni yo‘q deb,
Tosh otdilar ko‘ksimga qancha.

Kurashlarda Xudo yor bo‘ldi,
Bardoshimdan oldim kuch-madad,
Munavvarlig‘ ostonasidan
Topganim shu – baytul hikoyat.

Siz matonat saltanatining
Dur, gavhari edingiz, essiz,
Suvda cho‘kmas, olovda yonmas
Samandari edingiz, essiz…

Nahot Sizga ko‘z tekkani rost,
Nahot birdek erurmiz ojiz?
Balki charxi kajraftor aro
Uchrasharmiz endi ikkimiz?..

***
Yengar sog‘inch hissi, azizim,
Yillar bo‘ldi ko‘rmaganimga.
Araz qo‘ygan to‘siq tufayli
Boy berdimmi Sizni g‘animga?

Nadomatda qoldi bu yurak,
Vujudimni og‘irlatar ishq,
Hol so‘rolmay o‘rtanar ko‘ngil,
Yuzlarimni yuvsa-da sirishk.

Yuragimga og‘ir-og‘ir musht
Qaydan tushayapti, hayronman?
Dunyomni zabt etib andisha,
Haddan oshayapti, hayronman!..

Duo nurli manzilga tomon
Eltgan edi yorug‘ yuz bilan,
Toshligini qildi-yu zamon,
Oshno etdi sizni kuz bilan.

Zorimiz bor, zor-zor, netamiz,
Suyanch bo‘lgay sukut va sabr…
Yomonlarni topsin-u Xudo,
Yomonlar ham ko‘rsinlar jabr.

Sog‘inch yengmoqdadir, azizim,
Omonlikda ko‘rishguncha to,
Sizni ojiz so‘zlarim haqqi
Asrab tursin mehribon Alloh!

***
Yolg‘iz edim anchadan buyon,
Haqning yodi bilan ovundim.
Siz yiroqlab ketgan lahzadan
Tuyg‘usiz ham yashashga ko‘ndim.

Shaharning har imoratlari
Sizni eslab ko‘zin yoshladi,
Aro yo‘lda qoldi deb bolam,
Unsiz yo‘qlovini boshladi…

Dilda ishonch, dilda chin ixlos,
Dilda hamon pokiza mehr.
Bu ulug‘ ishq koinotga xos,
Bu ulug‘ his – toza sipehr.

Garchi shafqat bilmas g‘am-alam,
Najot izlar azmi qarorim.
Sizga omonliklar tilashdan
Yo‘qdir o‘zga ilojim, zorim.

***
Men so‘zlardan so‘radim ko‘mak,
Tutqazdilar bor bisotini.
Sizga atab yaratdim doston,
Mehr qo‘ydim uning otini.

Sabolardan so‘radim ko‘mak,
Salomimni eltdimi Sizga?
Unsiz sog‘inchimni faqat u
Bilar edi, aytdimi Sizga?

Holingizdan xabar olgani
Istasam-da borolmagayman,
Siz menga kor kelganingizdek,
Koringizga yarolmagayman…
***
Bahor keldi, mana, azizim,
Yuraklarga iliqlik indi.
Ortda qoldi izg‘irin kunlar,
Ko‘ngillar nur sipqorar endi.

Bahor keldi, qarang, azizim,
Epkinlari yoqimli, mayin,
Yomg‘irlari dardlaringizni
Asta yuvib ketmog‘i tayin…

Bahor – yarim davlat, rizqi-ro‘z,
Oromingiz buzmasin alam.
Oy o‘n beshi qorong‘u bo‘lsa,
O‘n beshida yorishar olam!..

Bahor keldi, kulib qarshilang,
Sizga qovoq uysa-da riyo,
Odam Ato, Momo Havodan
Meros axir bevafo dunyo.

Bahor keldi, ko‘klamga yetdik,
Shuning o‘zi shukronalikdir,
Sinaydi-da sabrimiz bir-bir,
Bu imtihon dayrida taqdir!..

***
Men quyoshga berdim mehr,
Bog‘ladim oyga havas,
Bulutlarga qurdim oshyon,
Yomg‘irlarga basma-bas.

Men zaminda aylab fig‘on,
Qildim samoga parvoz,
Xazonlarga ochdim yurak,
Unga aytolmayin roz.

Ko‘ksimga ishq otdi toshlar,
Qazidi jismimga choh,
Dil entikib olar nafas,
Chekadi pinhona oh.

Maʼyuslikka bo‘lma hamroh,
Ishqingdan kech, der zamin,
Dunyo go‘zal, dunyo zebo,
Sharobin ich, der zamin.

Kecholmadim eʼtiqoddan,
Firoqdan burmadim yuz,
Ko‘kda uchgay ruhim hamon,
Yer tortar jismim hanuz.

***
Bahor, seni kutdim orziqib,
Mana, kelding mehringni sochib.
Olam yangilanar sehringdan,
Bo‘lmasa-da taqdirdan qochib!

Jallod dunyo kasbiga sodiq:
Kimni yerga tiqar ayamay,
Tiriklayin kimningdir esa
Jonin sug‘uradi so‘ramay.

Yaqinlashib bo‘lmaydi shamsga,
Kul qiladi boru yo‘g‘ingni,
Kazzob dunyo kasbiga sodiq:
Nishoniga olar to‘g‘rini.

Sinovlarda qoqiltirmayin,
Tangrim, yor bo‘l ahli ojizga.
Mehnat ulug‘lagan bandangning
Sho‘r qismatin o‘zing sol izga!

Yomonlardan saqlagin elni,
Kelajakni asra xatardan.
Yanagi shu kunga yetaylik,
Xato bo‘lmay sira qatordan.

2010-2016

SAMOYINUR
Iztirob dostoni

Zohid bo‘lma, obid bo‘lma, oshiq bo‘lg‘il…
Xoja Ahmad Yassaviy

Har kiro joma zi ishqe chok shud,
O‘ zi hirsu jumla aybe pok shud.*

***
Oshiqi paydost az zorii dil,
Nest bemori chu bemorii dil.**
Jaloliddin Rumiy

ESKI NOMA

Sen haqingda faqat xotira,
Sen haqingda faqat xayol bor!..
Sen – dunyoning tengsiz nodiri,
Deb bilguvchi yolg‘iz ayol bor!..

Yashaymizu biz bir shaharda,
Taqdir bir bor uchrashtirmaydi…
Yurak yig‘lar shomu saharda,
Vasling tilab, ko‘ksim tirnaydi…

Lutfimga zor necha yuz-yuzlab
Do‘stlar taftin sezmay muzlayman,
Nigohimga tikilgan ko‘zlar
Qarog‘idan seni izlayman?!..

Sen haqingda shirin xotira,
Sen haqingda nurli xayol bor!..
Qaylardasan, tengsiz bokiram,
Qaylardasan, sirli savol bor?

Yashab o‘tsak biz bir shaharda,
Taqdir bir bor uchrashtirmayin.
Sensiz jonsiz jismim Mahsharda
Jannatdan yuz burmog‘i tayin?!..
—————————————————
* Kimsa egni ishqdin gar chokdir,
Pokdir u, hirsu aybdin pokdir.
** Ishq paydodir ko‘ngil oh-zoridan,
Yo‘q erur bemor ko‘ngil bemoriday.

***
Men seni sog‘inib, kutib yashadim,
Umidlarim unsiz yutib yashadim.
Ruxsoringni ming bor tasvir aylabon,
Oq qog‘ozni shuncha yirtib yashadim…
Darmonim sen eding, dardim sen eding,
Jonsiz bu tanni tik tutib yashadim,
Orzum: poyingga bosh qo‘ymoq edi-yu,
Nomingga raddiya aytib yashadim…

Nogohoniy nur – umiddan hajrga,
sabrdan hidoyatga qadar yo‘l nomalari

***
…Sendan minnatdor dil,
Sendan rozi dil!
Balki nur visoling bo‘lmagay nasib,
Bizni etmasa gar Alloh munosib?..
Umidlar ruhimni yo‘qladi!
Dahl
Etdim yana yorug‘ dunyolariga!
Xalos qilding ko‘zim giryonlaridan!
Sendan minnatdor dil,
Sendan rozi dil!
Balki aytolmayin ketgum rozidil?
Hatto jamoling bir ko‘rmog‘im gumon,
Bir bor suhbatingdan benasib, bejon,
Ehtiros, ishtiboh-la beixtiyor
O‘shal dunyolarga qilurman safar?
Ammo rozi ketgum bugungi kundan,
Murodbaxsh, hayotbaxsh umidli kundan!

***

Umid qanday yaxshi,
Umid qanday soz!
Ko‘zga nur, dilga qo‘r berguvchi ro‘yo,
Umid borki, tanda aylanadi qon,
Umid borki, yuzdan taralur ziyo.
Nabotot quyoshga intilgan kabi,
Ummonga qo‘shilmoq daryo matlabi,
Umidsiz manzilga yetolmas inson,
Umiddan yaralar hayot maktabi.
Bedavo dardlarni yengmoqlik mumkin,
Teksa yuraklarga umidvor epkin,
Umid bor, yashaydi muhabbat, orzu,
Umid bor, dil nafas oladi erkin.

***

Umidim uzaymi, qanday uzayin,
Axir bog‘langan-ku juda olisdan.
Amringga itoat etay deb mana,
Boshim ko‘tarolmay qoldim bolishdan.

Alam yutaverib, ishq kutaverib,
Charchadim bir umr kuyib-yonishdan,
Armon, hijron, sog‘inch, ashkka zeb berib,
Ashʼor bitaverib toldim xonishdan.

Senga gullarimni tutsam gar sara,
Nahot bosh tortasan uni olishdan?
Visol orzusiga garchi yo‘q taraf,
Qo‘rqaman umiddan ayro qolishdan!..

***

Nahot, seni topmay turib yo‘qotdim?
Or, g‘urur deb ishq qoshida lol qotdim!
O‘z-o‘zimni nadomatga qul etib,
O‘z boshimga malomat toshin otdim!

Ishq va yurak jangi ketmish ko‘ksimda,
Ahli sipoh rangi ketmish ko‘ksimday –
Jang maydoni qaro qonga bo‘yalgan,
Yurak holi tang –
U ketmish ko‘ksimdan!

Ishq g‘oziy!
Suvor, otlar dupuri,
Barong‘oru javong‘orlar sururi!
Zeru zabar bunda yurak lashkari,
Sabr keldi yordamga tez yugurib –

Sabr amri vojib, vujud – bemajol,
Dil qonini ichar sabr bemalol.
Yaro yurak va nihoyat janggohda
Ilma-teshik holatda topmish zavol.

***

Butun dunyolardan topolmay mehr,
Asta dil eshiging chertdim tortinib,
Nafis sas taraldi, yorug‘ sipehr –
Umidim boyladim unga botinib…

Nechun dunyo shunday g‘irrom yaralgan,
Nechun o‘ylaringga o‘yim bog‘lig‘-u,
Sarv bo‘ylaringga bo‘yim munosib
Kelmadi!
Yonmoqda ehtiros, tuyg‘u!

Butun dunyolardan yog‘ildi mehr,
Baridan yuz burdim senga ilinib,
Osmon yuragingdan ming bor yalinib,
Harorat istadim, izladim sehr!

Menga noayondir dilingdagi his,
Menga qorong‘udir istak-xohishing!?
Ko‘rsang rahmu rifʼat etarding shaksiz,
Ashk o‘rnida yurak qonim oqishin…

***

Yuragimni kemirmoqda alamlar,
Vujudimni yer tortmoqda qaʼriga!
Ruhim samolarda sarson, izlab joy,
Men jim bardosh qilmoqdaman bariga!

Axtaraman ojiz dilga yo‘q najot,
Sendan o‘zga ololmas xor ko‘nglimni,
Tun xo‘mrayar, hijron kular ustimdan,
Ko‘rib har tong senga tergan gulimni.

Sensiz daryolarning bo‘ldim hamrohi,
Korim bulutlar-la bo‘ldi mushtarak,
Sensiz bedardlarga aytdim dardimni,
Qayda joylashganin unutdi yurak.

Dunyo achindi-yu, ochdi bag‘rini,
Ziyo taratmoqchi bo‘ldi qalbingdan,
Sen bo‘yingni samolarga teng qilib,
Tomoshabin bo‘lding kiborli, zimdan.

***

Qoradaryo, Qoradaryo,
Yuragimga qara, daryo!
Qon oqar qop-qora, daryo.
Qoradaryo, Qoradaryo,
O‘zing holim so‘ra, daryo,
Nomardlarga zor aylamay,
Dardimga top chora, daryo!
Qoradaryo, Qoradaryo,
Umidlarim ekan ro‘yo,
Sening bag‘ring to‘lar, daryo,
Yig‘lasam zor, zora, daryo?
Qoradaryo, Qoradaryo,
Sevgi muncha xor-a, daryo?
Muncha makru xiyonatdan
Yasalgan ko‘p dor-a, daryo?
Sen ko‘zyoshim taʼmin totding,
Qara, qanday sho‘r-a, daryo,
Ajablanma rangin ko‘rib,
Bag‘rim to‘la yara, daryo.
Umidlarim so‘nmish bugun,
Ishqim edi sara, daryo,
Men hech nega yaramayman,
Sen korimga yara, daryo!

***

Osmon, quyosh, gulzor,
Daryo – jilvakor…
Mendan ko‘ngil so‘rab chirqillar qushlar…
Sabo yuzlarimni silar avaylab,
Yaproqlar poyimga poyandoz to‘shar.

Borki mavjudotdan tilanmoq shafqat,
Mehr izlab topmoq mumkindir, ammo,
Sening yuragingning taftini tuymoq,
Sening tilagingni bilmoq – muammo!?

***

Sen meni bir taftga aylading muhtoj,
G‘urur tog‘in oshib, ashk nahrin kechib,
Dil dardimga ojiz izladim iloj,
Yolg‘izlik sharobin mardona ichib…

…Go‘yo ming yil burun ko‘rgandim uni,
Eng harir, eng latif parda ortidan.
Oy yuzidan sim-sim yog‘ilardi nur,
Tengsiz mo‘jizadek edi sirtidan.

Sensiz uni izlab daryoga bordim,
Daryodilmaslarni bilmam, dedi u.
Quyoshga yolvordim, qayda, ko‘rsat, deb,
Bemehr kaslarni bilmam, dedi u.

Daraxt kovagiga aytdim sirimni,
Tunu kun shivirlab olamga sochdi,
Ko‘zyoshlarim ichgan tuproq nihoyat
Mendan qarzdor kabi bag‘rini ochdi?!..

***

Menga bedardlikdan saboq beringiz,
Yo yurak torlarim uzingiz ishqdan!
Mehr daryosining qirg‘oqlarida
Yuravermay hamon tinmay sirishkdan!

Beshafqatlik hissin ko‘ksimga ko‘ming,
Diydam bilmay qolsin ko‘zyosh neligin,
Kibr fanini ham qo‘shib o‘rgating,
Qaddim raso tutay, bo‘lmayin nigun.

Xudbinlikdan biroz dars bering, toki,
Xasta dil g‘amini tinglay bir bora,
Bedor yuragimga orom ilinay,
Bir bor uning uchun qidiray chora!

***

Meni yutib yubormoqda yolg‘izlik,
Mixlab tashlamoqda to‘shakka!
Mezon – sirdoshimdir xazonrezgilik,
Dil g‘ashlanar har gal go‘shakdan…

Kimning so‘zi yangrar nazm bog‘ida,
Kimdir koinotga qadam qo‘ygan on –
Kimdir samo sirrin ochgan chog‘ida,
Men-chi chekmoqdaman ishq, deya afg‘on!..

***

Yetar, g‘ururimni urmayman yerga,
Yetar, tilanmayman sendan shafoat,
Mayli asriy umid-armonlarimni
Tinmay talab yotsin afsus-nadomat.

Bas, aziz boshimni xam, nigun holda
Ko‘rmaydilar endi ahli jamoat.
Eng sara, eng inju tilaklarimni
Eshitgusi faqat olis samovat.

Aytgum bardoshimning sinovlariga,
Amri kiboringga etmas itoat,
Senga yetishmoqlik chin iqbol derdim,
Asli yetishmaslik ekan saodat!

***

Ko‘zlarim yuvmoqda alam yoshlari,
Bolishlarga botib ketdi boshlarim,
Kelmaysanmi bardosh, ketmaysanmi g‘am,
Dilni bo‘lmayapti boshqarib!?..

***

Umr poyoniga yetar ham bir kun,
Junun vujudni tark etar ham bir kun…
Sheʼrim xotimasi bitar ham bir kun,
O‘shanda tuproqdan tilangum taftlar!..

Suyaklarim qalam bo‘lib tuproqqa
Yozsa gar ismingni ming bir titroqda,
Ruhim kuyaversa tag‘in firoqda,
Unga bag‘ishla bir surai soflar!

Samodan yog‘ilsa men chekkan ohlar,
Sen munavvar nurga burkangan chog‘lar,
Meni yutib yotgan og‘zi berk chohda
Sening g‘alabangga aytgum sharaflar!

***
Ishq og‘ir, dard og‘ir, yurak ko‘p og‘ir,
Baxt yiroq, ko‘k yiroq, qattiq yer-bag‘ir,
Tegramda ming qalbda hayajon, titroq,
Sezmayman!
Dil sensiz sezgidan yiroq!

Hayot biram og‘ir, tiriklik og‘ir,
Zimmamda: lutf, karam – bo‘lmoq keng bag‘ir,
Matonat va sabr – beso‘z, beso‘roq,
Nur sochmoq – dilda yo‘q ersa-da chiroq!

Ko‘p og‘ir, tabassum, tajassum og‘ir,
Yelkamda muazzam yuk – bosim og‘ir!
Intilmoq va yetmoq mumkindir, biroq
Baxtdan tark etmasa jon tanni shu choq!?

***

– Nurga cho‘miltirib ovozlaringni,
Kimga so‘ylayapsan dilrozlaringni,
Qayga shaylayapsan parvozlaringni?

– Arshga yo‘llayapman tilaklarimni,
Yulduzlar eshitib ertaklarimni,
Rostga to‘ldirmoqda etaklarimni!

– Kimga asrayapsan ishq-bisotingni,
Zikri xufya etib tun-kun otini,
Zohiring zaʼfaron, giryon botining?

– Hur deb ataganim – samoviy visol
Tuproqqa belanib topmoqda zavol,
Zarra mehr tansiq, ming nola uvol!

– O‘ksima, o‘rtanma, ishqdan tortinib,
Kimki hazil qildi senga botinib,
Alloh O‘zi topgay diling qotilin!

***
Garchi dunyo bag‘ri keng, azim, lekin,
Sen, men yashayotgan shahar tor, ixcham –
Bir kun uchrashtirsa yo‘llar dafʼatan,
Ko‘rib olgum seni uzoqdan sekin.

Shunga shuncha o‘tinch, iltijo shartmi,
Ko‘z – manim, yo‘l – umum, xoh qoch, xoh berkin!
Bu fano dahrida xusumat nechun,
Nechun kibru havo, nechun gina-kin?

Atrofingda har kun sonsiz odamlar,
Ular-la muloqot, mashvarat mumkin?!
Bir dilni bu istak mahv etmoqda-yu,
Taʼqiq aylarmidi insonparvar din?

***

Avval gullarimni ol-chi, qo‘lingga,
Yoqmasa ketarsan tashlab yo‘lingga,
Olgin, so‘ng borayin rozi o‘limga!
Dilni xoru xasdan bino, demagil!

Bir bor bilagimga boyla bilaging,
Tomirim shaxtidan o‘ynar yuraging!
Qara, nazar sol-u, o‘tinch, tilagim –
Muncha bag‘ri diling xino, demagil!

Samo sinamoqda g‘urur-orimni,
Zamin simirmoqda kuch-madorimni,
Gullarimni ol-u, qurgil doringni,
Vale ichgil jomi fano, demagil!

Shafqat tilayverar dildan yaxshilar,
Shavkat tilovchilar guldan baxs qilar,
Gullarim bir sendan parvarish tilar,
Olaqol, bunda ne maʼno demagil!

***

Ishq kuyi yangrasa, yangrabdi,
Bir yurak yayrasa, yayrabdi,
Baxt so‘zin anglasa, anglabdi –
Nazar sol, menga bir, yo Rabbim!

Ko‘zimdan nur olsin yulduzlar,
Yuzimdan taftlansin kunduzlar,
Ortimdan havasmand oy yuzlar
Ergashsin, so‘zim – dur, yo Rabbim!

Havolar yetkazgin yurakka,
Navolar boylansin tilakka,
Ko‘nmas dil undan hech bo‘lakka,
Bir bora uchrashtir, yo Rabbim!

Sehr ber, sen tomon yuzlanay –
Aksingdan tus olay, ko‘zlanay!
Imkon ber, unga bir so‘zlanay!
Bas, ziqna, shum taqdir, yo Rabbim!

***

Menga, sabr, deding, to qabr, deding,
Kalomdan so‘ng sening so‘zing, dedim men,
Sen va men visolga yetgan tun tongla
Mahshar voqe bo‘lur o‘zi, dedim men!?..

Sevgi nadir, deding, ishq – hazil, deding,
Beishq qolsam, jonim, uzil, dedim men!
Tuni Qadr, dedim, oqqushingga ayt,
Ming tunlik tilagim – asl, dedim men!

Meʼrojim – tushimga sen kirgan kecha,
Ibodatimsan to‘rt fasl, dedim men!
Ushshoq yuragimdan to‘kilgan takbir,
Pulsirot ipiga tizil, dedim men!
***

Menga shart qo‘yishdan avval, azizim,
O‘zingning ertangni qaniydi ko‘rsang!
Avval men tomon bir qadam bosib ko‘r,
Poying o‘pgan cho‘g‘dan kuyadi ko‘ksing!

Mensiz holing og‘ir kechsa netarsan,
Deya tashvishimni qilmagin sira,
Mendan kechguvchini tug‘magan dunyo,
Asli ertang uchun sen qidir chora!

Avval men tomonga qadam bosib ko‘r!

***

Taftingdan qo‘rqaman, tanamni
Yoqib yubormasmi, o‘shal kun?!
Ming junun, savdoying kam, deya
Jonimni badalga to‘shar tun?

Vaslingdan qo‘rqaman, naslimda
Murodga yetmagan hech sanam!
Umidlar doyasi – yer-falak
Kamolga yetkazdi ishqni ham –

Bir visol, so‘ng zavol, der yurak!

***

Izingdan ixtiyor – iqror istadim,
Dilingdan iztirob – izhor istadim,
G‘animdan ijtinob bisyor istadim,
Topdimmi, topmadim, bilmadim!?

So‘zingdan majoziy qaror istadim,
Yuzingdan samoviy sharor istadim,
Bag‘ringdan bahoriy ifor istadim,
Topdim-u, tutding-u, olmadim –
Samodan ijozat bo‘lmadi!

***

Yelga ishonmayman, kelmaydi!
Gulga ishonmayman, kulmaydi!
Dilga ishonaman, o‘lmaydi!
Kelgin, ishonayin senga so‘ng!

Seldan nolimayman, savalar,
Ne qilsam Oy meni quvalar?
Ko‘zni suvlasam so‘z quvonar,
Dilga tordir dunyo, gilga keng!

Quyosh, o‘tmading hech boshimdan,
Ey tosh, chiqaverma oshimdan,
Bardosh, haydagin sen loshimdan –
Taʼqib, tahqir, tuhmat tursa cho‘ng!

Navo, taralib tur yiroqdan,
Sabo, qutqar meni firoqdan,
Xudo, yaratding-ku, tuproqdan!
So‘zim havolarga qilma teng!

***

Menga boqmayapti bu zamon,
Selga bog‘layapti dilimni,
Bir bor hidlat menga, xiromon –
Mehr ismli tog‘ gulimni.

Kengga keng, deb daryodek oqdim,
Sahrolar to‘yganin aytmadi.
Tengga teng, deb shaydoyi boqdim,
Shaydoyim suyganin aytmadi,

Shaydoyi u kunlar qaytmadi!

***

Mayli, visoliga yetkazma, uning,
Layli ahvolidan bo‘lsam-da xarob,
Mayning zavoliga tutqazma meni,
Zayling shunday, deya zamonga qarab!

Nayni uzoqroq chal, mutribi muhib,
Ayni jo‘r bo‘lmoqda qudratli nido!
Oyni senga bergum, kelaqol, murid,
Joyni ko‘rsataqol, sen menga Xudo!

***

– Ayt, hayotdan nolib netasan?
– Ishqsiz urmay qo‘ymoqda yurak,
Baqoga ishq izlab ketaman!
– Sabr qilsang ko‘nib ketasan!?
– Qirq yil qilgan sabrim – besamar!
– Samolardan kelmish xushxabar:
“Murodingga endi yetasan!”

***

Senga berolmasam ishq gullarimni,
Kuylab bo‘lgach barcha qo‘shiqlarimni,
Ketavergum, mayli, yolg‘on dunyodan…
…Pok liboslar kiyib zaru ziyodan,
Yurak-la saralab ravza gullarin,
Lol etib jannatning iyni hurlarin,
Eng avvali peshvoz chiqib yo‘lingga,
Tutqazgum gullarim asta qo‘lingga!

Murod xosil bo‘lur bormoqlarimda:
Gul hidi ufurgan barmoqlarim-la
Barmog‘ingga taqib qo‘yaman sekin,
Nurdan yasalgan chin nikoh uzugin!..

***

Qachondir bir kuni Buroq otida,
Yettinchi falakka olib chiqsa ishq,
Yo‘lda ochgum senga sirri botinim,
Boxabar yeru ko‘k to‘kadi sirishk!..

Qachondir bir kuni shafqat oxiri,
Qo‘lingdan ob-hayot tutqazsa halol,
Ravshan tortardiki, shunday zohirim,
Ikki dun do‘zaxi topardi zavol!

***

So‘zni tushunmading!
So‘zimdan olam
Qo‘ksi qalqib-qalqib larzaga tushdi!
Sheʼrga ishonmading,
zohidi Adam,
unutma, Kalom sheʼr tarzida tushdi!

Dilga achinmading!
Allohi Karim
men – gado ko‘ksiga joylab ishq – ganjin,
sen – g‘aniy poyingga otgandi atay,
Dilda O‘zi pinhon bo‘ldi tilanchi!
Zikri sir etolmay tepalab o‘tding!

– Mehr! –
umidvor dil tutib tilandik,
– Shafqat! –
sabr bilan kutib tilandik,
oxir tavallo – sheʼr aytib tilandik,
dohil bir so‘zni ming qaytib tilandik –
Bizni mensimayin taqvoga ketding!
Shavq sharobin tilab uqboga ketding?!..

***

Dil – fano dayrida bir daydi tayr –
Na bordir vatani, na nom-nishoni,
Na ummon, na tog‘dan oladi xayr,
Na gul sochar unga anbarafshonin.

Tinmay kuylayverar sirli bir qo‘shiq,
Uni tushunadi na yer, na samo,
Nayzalarga to‘lib ketgandir to‘shi,
Kuylamoqda parvo qilmay u hamon!
Dil – fano dayrida bir daydi tayr!

***

Bo‘yim yetmayapti bo‘ylaringizga,
Qo‘lim yetmayapti qo‘llaringizga,
Fikrim ketmayapti o‘ylaringizdan,
Zikrim qaytmayapti yo‘llaringizdan.

Taqdir bosmayapti ko‘ksiga bizni,
Bag‘ir qo‘msasa-da u solgan hisni.
Oxirlab qoldi-ku umrning kuzi,
Oniy diydorga ham yo‘qmikan izn?

***

Qor uchqunlab qoldi…
To diydor
Yo‘l tag‘in mushkulroq, ehtimol?
Dil qushim tin oldi…
To bahor
Fanodan topmasmi intiqol?
Zor, chirqillab ketsa
bevisol,
qonidan unsa ol-lolalar,
Bir diydor haqqiga sof, zilol
Duoga qo‘shib to‘k jolalar!?
***

Yoronlar, yig‘lashni tashladim,
Bedardlik qo‘shig‘in boshladim!
Egnimda yap-yangi oq libos,
Dastimda – hazmi soz oshlarim!

Yulduzlar ko‘z qisib qo‘ymoqda,
Oy sokin diydorga to‘ymoqda,
Shamollar bulutlar bag‘rini
Quyoshning tiyg‘i-la o‘ymoqda!

Bo‘ylari cho‘zilmish yillarning,
Keng ekan ishqsizlik yo‘llari,
Serhasham bir qasri bor ekan,
Sayrgoh ekan o‘ng-so‘llari!

Qarg‘alar boqarkan mastona,
Kim behis, qarshilar ostona,
Baxt so‘zi osilgan peshtoqda,
Kulgudan bezalgan koshona!

Osmonlar o‘parkan boshini,
Jarangi billurday toshining,
Hissizlik kuyiga raqs etar,
Sho‘x qizlar sar-poyi koshinli!?

– Kel, bunda yashashni boshlagil! –
Nogohon kimdir so‘z tashladi.
– Yo‘q menda kulguga mahorat,
Yaxshisi, yig‘lashni boshlagum!

***
– Ko‘zyosh, sabr, sukut…
Boshqa yo‘q chora!?..
– Unut, barin unut!
Ayla nazzora –
Tunda oy nurlari ruhing ovutar,
Yulduzlar ko‘zingdan aritar jolang!

Kutging kelyaptimi?
Kut, mayli, kutsang –
Tog‘lar bag‘ridagi bahaybat harsang
Qor-bo‘ronga chidam darsin o‘rgatar,
Bedor o‘rmon alla aytadi horsang!

– Uyqum kelmayapti!
– Orom ol, picha,
Qon diling tun rangin olmasin ichib,
So‘kib qo‘ysa tongning chokin kipriging,
Osmon Xurshidadan ketmasin kechib!?..
Umid, faqat umid – davo bemora!

***
Husning yaratganga shukr,
Nurdek taratganga shukr!
Xok ismimni Xurshida deb,
Senga qaratganga shukr!

Yaralganim haq bo‘lsa-yu,
Dilda ishq barhaq bo‘lsa-yu,
Seningsiz beega ko‘nglim
Azozilga naq bo‘lsa-yu,
Undan ayritganga shukr,
Ishq deb sayratganga shukr,
Kuydirib o‘tingda jismim,
Ruhim yayratganga shukr!

… Ko‘zimga tuproq to‘lsa-yu,
So‘zingda so‘roq qolsa-yu,
Menga buyurmagan cho‘g‘ni
Labingdan titroq olsa-yu –
Hissing uyg‘otganga shukr –
Oxir tong otganga shukr –
Turbat ichra taskin topib,
Baxtiyor yotganga shukr!?..

***
Mendan sabr, mendan shukr,
Sen onamga bergil umr,
Badal aylay ishqim – fuzun,
Sen bolamga baxsh et surur!

Poyin o‘pay sadoqatning,
Dil nolamga shayla qabr,
Mahramimga saodatlig‘,
Muyassar et yuksak qadr!

O‘lsin havas, sinsin g‘urur,
Istiqboldan ketsin jabr!
Devonalig‘ maqomimdan
Ayirma sen hissiz tavr!

Mendan sabr, mendan shukr,
Sen onamga baxsh et surur,
Jonim bo‘lsin niyoz-nazr,
Sen bolamga bergil umr!

***

Basdir shuncha hayajon, titroq,
Aytarimni aytdim suvlarga,
Qaytarimni buyurdi qirg‘oq,
Hojat yo‘q deb endi quvlarga!

Rahmat, senga, ey oqar buloq,
Sirlarimni ortib siynangga,
Malolidan tutsa-da to‘lg‘oq,
Sezdirmading men – ko‘zi namga.

Yaldo tuni horg‘in va mudroq,
Sokin navo chaldi muhabbat,
Tashna dilga achinding, biroq
Tilab ketding sabr va toqat!

***

Baxtning ranglarini ko‘ra boshladim,
Biri oyda ekan, biri quyoshda!
Kulgu jarangini ilg‘ab olyapman,
Goho soydan kelsa, gohida toshdan!

Yaldo kechasining yag‘molaridan
Savti navo topdim o‘yu havas-la,
Laylo bo‘lib borib ishq sahrosiga,
Visol zavqin tuydim Majnunnafasdan.

Umr avroqida yayrash sirlarin
Beqaror, bezavol yellar o‘rgatdi,
Tuhmat toshlarini yemirmoq ilmin
Xazongir faslimda sellar o‘rgatdi.

Baxt rangin endi sal anglayapman-u,
O‘zimdek zorlarga kelar o‘rgatgim!

***

Ilk habib aylagan nazmi qalamga,
Samoviy sirlarga to‘ldirgan dilim,
Rahmoniy nurlarga cho‘milgan gulim –
Yayrab sayr etmagan nozu niamda.
Senga muruvvatlig‘ bo‘lmadim, kechir,
Mayli, endi qasos og‘usin ichir!

Ruhlar sarhad bilmay ko‘kda uchganda,
Yurak ikki dunyo dardin quchganda,
Tilak ikki tanga kafan bichganda,
Sen ne, o‘zimga ham kuymadim, kechir,
Mayli, endi armon og‘usin ichir!

***

Sendan ranjimoqqa bor menda asos,
Seldan ranjimoqqa haqqim bor picha,
Yo‘limga sen tortgan taʼqiq chizig‘in,
Yuvmay sel ko‘z yoshim qo‘ymoqda ichib…

***

Visol bormi to Mahshar,
Xayol bormi munavvar?
Haqdin shafqat muqarrar,
Xastaman, yo‘qla, savob!

Yoshim o‘tdimi ishqdan,
Bir bor joy ko‘rmay ko‘shkdan,
Nechun tolmam sirishkdan,
Nechun o‘tmas iztirob?

Murodga yetganmiding,
Baxting but etganmiding,
Zavolim kutganmiding,
Mehrimga shumi javob?

***

Menga zarra umid ber, bas,
Olamni sheʼrga to‘ldiray,
Dalamni gulga to‘ldiray,
Alamni gilga ko‘mib, oy
Husningga bog‘lay havas!
Menga qayta umid, ber, bas!

***
Bugun men dunyodan chetdaman,
Bugun dil mavhum bir ellarda.
Ko‘ksimda yashnagan bog‘-chaman
Qop-qora qonlarga belangan.

Yellarni kutgan gul intizor,
Sellarga tutildi oqibat.
Kezmoqda betayin ohu zor,
Ezmoqda bemisl uqubat.

Ha, hech kim tushunmas bu sheʼrni,
Der balki bu – quruq safsata!
Orzulab o‘tmoqda dil yerni,
Osmonga sig‘magan lahzada,
Osmonday yig‘lagan lahzada…

***

Mening kimligimni bilmading, osmon!
Men sening ostingda xoru zor –
Mushtariy husniga intizor,
Qadrsizlik yomon, osmon!

Mening kimligimni bilmaysan, zamin!
Oyog‘im varrakning ipiday –
Sen uni ming mahkam tutmagin,
Osmonga talpinar dil tinmay.

Mening kimligim sen bilarsan, ummon?
Qancha ko‘zyosh to‘kdim bag‘ringga,
To‘lqinlar ko‘ksimga to‘lganda
Yuragim qanchalar og‘rigan…
Malhamim bermagan osmon!..

***

Bahorimdan yo‘q darak,
Nahorimda tilaklar.
Chorlov kuyini chalib,
Tolmish nozik bilaklar…

Laylaklar kelmish uchib,
Turnalar tushmish o‘yin.
Qaldirg‘ochlar kimningdir
Nurga burkamish uyin.

Qor yoqqan boshlarimda
O‘rik guli parvona,
Bulbullar yuragimdan
Oshyon istab giryona.

Rang qidirar maysalar
Ko‘nglim kengliklaridan,
Loladek dil qonimni
Ichmoqda bolarilar.

Mahzun-mahzun qo‘shiqlar
Yangramoqda yurakdan,
Bahorimdan ber darak –
Nahorimda tilaklar…

***

Nega dilgohingdan joy ko‘rsatding-u,
Boray desam yopding darichalarni?
Nega nigohimga ko‘z tashlaysan-u,
Boqay desam birdan ketasan nari?

Quyosh kabi porlab ko‘ksim yoqasan,
Oy bo‘lib allalay boshlaysan har tun,
Tushlarimni quchib yig‘lab olaman,
Ilinj uyg‘otganda kiprigim turtib…

***

– Sen ishq haqida sheʼr yozding!
– Ha, yozdim!
– Oy visolin orzu etding!
– Tonmayman!
– Hislaring ortidan dunyodan chiqding!
– Bu ruhning ishi!
Tutqin edi jism vafoga, jon esa ruhga,
Anglolmaslar hislar ilohiyotin
umidlandilar!
Qochdim. Ishq qidirib topganim shu sheʼr!
Erishganim – visol – sheʼr bo‘ldi xolos!..

***

Seni bir ko‘rishni istadim,
Va buni so‘radim xudodan.
Haq dedi: mayliga ko‘rolsang,
Ko‘raqol, bo‘lsa gar u odam!?

Men seni gullardan so‘radim,
Qushlar chug‘uridan kutdim so‘z.
Daraxtlar shivirin tinglab jim,
Sening taʼrifingga yig‘dim so‘z.

Toshlarning ko‘ksiga bosh qo‘yib,
Tonglarni ottirdim necha yil,
Samandar edim, o‘t axtarib,
Topganim bir hilqat – mo‘tadil.

Men seni samodan axtardim,
Zaminga qarashni xohlamay.
Ko‘ksimda umidvor saman ot
Chopdi, chopaverdi to‘xtamay…
Hamon chopmoqda u to‘xtamay…

Ilk qatra nurbaxsh kunnoma

***
Uyg‘onolmayapman ishq uyqusidan,
Ul shirinnafasni olib kel, sabo,
G‘arq et dilim visol nahriga, mayli
O‘t vujudim ayla selga mubtalo.

Anglayolmayapman, rozimni aytsam,
Sabo, eltsang agar shirinnafasga,
Ahdidan tonmasmi, olmasmi malol,
Dil qushim solmasmi oltin qafasga ?

***

Samodan nur yog‘ildi sim-sim,
Xasta zamin mehrga cho‘mdi.
Bahorimni kuzga bergan ishq
Kuzim alvon gullarga ko‘mdi.

Atirgullar yuzlari yal-yal,
G‘unchalarning labida xanda,
Tog‘rayhonning iforidan mast
Buyuk bir his masrur chamanda…

Quyosh olov nigohin tikkan,
Uyg‘ongan keng dunyo g‘aflatdan,
Entikadi guvoh – yer-samo
Ishq tilanar Javzo Aqrabdan…

***

Kiprigimdan to‘kilma, sirishk,
Vujudimni yoqmang, olovlar!
Ne tong, ko‘kdan yog‘ilmoqda ishq,
Yuz ko‘rsatmish ohanrabolar.

Madorimni qaytib ber, alam,
Asrorimni ochmang, navolar,
Ilk bor jilmaymoqda tund olam,
Dilga to‘lmish toza havolar!

Yuragimni yoqmang, olovlar!

***

Tog‘, daryo, so‘lim, xush havo…
Do‘stlar diydoridan shodlanar dunyo,
Parvonadir ming bir eʼtibor, ammo,
Mahzun dilim kuylar sen haqda navo…

***

Ko‘zimga nur bag‘ishlading,
Dilimga berding ilinj.
Lablarimda nim tabassum,
Ruhim qamradi sevinch.

Visol vaʼda aylagan tun
Vafo qilarmi so‘zga?..
Dil nolimas kulmasa kun,
Yetolmasa yulduzga…

Shoh lahza deb yozar umr
Daftarin sar lavhiga,
Shukrililloh, barham berdi
Shu on o‘lim havfiga…

Vido nomalari

***
Dunyo, sendan xafaman:
Vujud garchi tuproqdir,
Qadr eng buyuk tog‘dir,
Tog‘ni bo‘lmaydi yanchib!

Samo, sendan xafaman:
Ko‘ngil balki bir ohdir,
Dil berganim – nur – mohdir,
Nurni bo‘lmas-ku quchib?!

Xudo, sendan xafaman:
Ko‘ndir, dedim, mutaassir
Ko‘zim aylading basir,
Endi bo‘lgaymi ochib?

***

Kuylashdan tolma, dilim,
Nurlarga qilma parvo,
Sen tuproqsan xokisor,
Ularning ko‘ngli osmon!

Yig‘lama, bas, samoga
Jilmayib qo‘y bir bora,
Dunyo hayratda qolsin,
Kuyla bir sho‘x tarona!

***

Sochsam sochibman-da, yo‘llaringga gul,
Yozsam yozibman-da, orzungda ashʼor.
Sara, dur so‘zlarga to‘lsa bu ko‘ngil,
Menda nima gunoh, menda ne ayb bor?

Yonsa yonibdi-da, bu yurak ishq deb,
Tonsang tonibsan-da, sen muhabbatdan,
Gul yo‘laklar senga kelmasa gar ep,
Qolsang qolibsan-da, mangu g‘aflatda.

***

Ayo, dil qushlarim, qaytingiz yo‘ldan,
Va yo olib keting umidim dildan!
Bino bo‘lganman-ku bor-yo‘g‘i gildan,
Samo, quchog‘ingda nima bor menga?

Dunyo, kulaverma hadeb holimga,
Biryon etma quloq tutmay nolamga –
O‘t qo‘yib yuborgum butun olamga,
Cho‘g‘siz o‘chog‘ingda nima bor menga?

***

Qancha umrim qoldi sarsari…
Ishq – xudoning nodir gavhari!
Murojaatim – munojot bari!
Qiyomat kun so‘rgummi labzing?

Inson dili toshdan binomas,
Borki yurak xoki – xinovash!
Ishq Haq esa visol – gunohmas!
Qani ishqqa, zohido, nazring?

G‘urur bo‘lsang, xokisor – menmi?
Bir lutfingga jon nisor – menmi?
Samomisan, oy, quyosh – senmi?
Yetmaydimi senga yer arzi?

Muhabbat – Haq!
Muhabbat – Xudo!
Muhabbatdan yaralgan dunyo –
Muhabbatga qilsa kim jafo
Ado bo‘lmas gunohu qarzi!?

***

Yil o‘tdi…
O‘tgan yil shu asnoda men
Orzu-umid otin jilovin tutib,
Arsh qadar yuksalgan tuyg‘ularimdan
Satrlar yasagan edim sanoqsiz…
Ular kitob bo‘ldi!
Men-chi, betayin
Orzu-umid otin ortidan quvib,
Tuproqqa belangan tuyg‘ularim-la
Kuzgi xazonlardek horg‘in, yaroqsiz!
Hamon Qoradaryo oqmoqda sokin,
Hamon havolanar samoda qushlar,
Hamon gullab-yashnab yotibdi dunyo,
Hamon kapalaklar o‘z ko‘nglin xushlar…
Mening dilim faqat nursiz – chiroqsiz…

***

Ruh samoni quchmaydimi,
Jism tuproq bo‘lmay turib?..
Ketdi desam ishq daydimi,
Keldi yana boshin urib!?

Ro‘yo!
Go‘zal visol valsi,
Orzularimning doyasi.
Xasta yurak tolsa ishqdan,
Umid sochar shalolasi!

Ro‘yo!
Rangin kamalak u –
Ishq yomg‘irin aks, jilosi,
Ko‘ngil giryonligi haqqi,
Ijobat dil muddaosi!?..

Shukr, yo rab, ming bor shukr,
Sohir visol – ro‘yo uchun!
Ketkazmayin ishqim yiroq,
Dilga yana yoqdi uchqun!

***

Mayli dunyo bo‘lsin teskari,
Mayli ketsin umidlar nari,
Solsa ham ishq bo‘ynimga dorin,
Sendan aslo uzolmam ko‘ngil.

Mayli g‘am ber – iztirob bergil,
Haq tilansam, tush – sarob bergil,
Og‘u qo‘shib may – sharob bergil,
Sendan ammo uzolmam ko‘ngil…

***

Har tun pichirlayman ismingni,
Olis dashtda qumga botgan nay
Ovozimga jo‘r bo‘lib sohir
Xayol kuyin shunday chalsayu
Ko‘zlarimga uyqu insa deb!..

Har tong pichirlayman ismingni,
Olis Arshda g‘amga botgan oy
Yulduzlarni yerga otsayu,
Yuzlarimga yog‘du insa deb…

***

Oydin xayolimda asrayman seni,
Vasling orzusiga, bas, sig‘mas haddim,
Xazon yaprog‘idek ey titroq dilim,
Taqdir qo‘shig‘iga jo‘r bo‘lgil qadim.

***
Men anglab yetdimki, nuri ilohiy
Qalbingdan yuzingga aks etgan mohdir!
Ruhim ko‘kka eltgan beadad tuyg‘u,
Ko‘ksim yerga tortgan beayov qayg‘u,
Tangri hijronidan chekilgan ohdir!
Tug‘ilmasdan avval uniki edim,
Hayot chog‘im qayta deb quchmoq istadim,
Hali anglolmasdim nedan bu tilak:
Senga duch etgan chog‘ qochmoq istadim.
Yurak faryod chekib kimni istadi,
Haq berdi olmadim, neni istadim?
Dundan ketdim vale Sendan ketmadim,
Dildan ketdi mador, dindan ketmadim.
Tan olgani faqat Sen eding dilning,
Tanlagani faqat Sen eding dilning,
Bugun angladimki, Sen – Haq ekansan!

***
Afsus, endi Sen haqingda yozolmayman biror so‘z,
Yurak o‘tli muhabbatdan aytolmagay takror so‘z.

To‘lqin-to‘lqin jilolandi ishq daryosin suvlari,
Bir bor yuzim yuvay desam, oqib ketdi teskari,

Samolarni yaqin qildi, yerni etdi muntazir,
Faryodimni ichga yutsam, ich-etim tirnaydi sir…

Yulduzlarga hasratimdan osmon yig‘lab egdi bosh,
Bulbullardan yuz o‘girsam gul ko‘ksimga tegdi tosh.

To‘lqin-to‘lqin jilolandi ishq daryosi dilimda,
Jo‘shqin-jo‘shqin kuy yaraldi, muddaosi – dilimda.

Oliy deya muhabbatni, oliy deya armonni,
Hajring tiyg‘i birla tildim beayb bu jahonni.

Orom bilmay tuproqlarni kechaverdi so‘zlarim,
Sharobdan yuz burib og‘u ichaverdi so‘zlarim.

Hayronligu sarsonlikka bo‘ldi umrim qul-asir,
Garchi ro‘yo – zori ishqdan sheʼr yaraldi benazir.

2008 – 2010