Улуғ рус шоири Александр Блок ўзининг қисқа умрида бошидан Россиянинг муҳим воқеаларини кечирди ва бу унинг ўтли шеъриятида ўз аксини топди. Классик адабиёт руҳида тарбияланган Александр Блокда «янги адабиёт» таъсири кучли кечади. У бутунлай янги, қудратли сўз санъаткорига айланади. Шоир қолдирган улкан адабий мерос теранлиги билан умумбашарий аҳамият касб этади.
Александр Блок
ШЕЪРЛАР
Машҳур рус шоири Александр Блок 1880 йил 16 ноябрда Петербург шаҳрида туғилган. Петербург университетини тамомлаган (1906). Илк тўплами — «Гўзал Бону ҳақида шеърлар» (1904) рафиқаси Любовь Дмитриевна (атоқли рус кимёгар олими Дмитрий Менделеевнинг қизи)га бағишланган. Дастлаб символист шоир сифатида танилган. 1905 йил инқилобий ўэгаришлар таъсирида символизмдан воз кечиб, ижтимоий мавзуда «Шаҳар» (1904— 08), «Ватан» (1907—16), «Даҳшатли алам» (1908—16), «Қасос» (1907— 13) туркум шеърлари ва «Томошахона» (1906), «Атиргул ва хоч» (1912— 13) каби драмалар ёзган. Шоир оғир хасталик ва очликдан сўнг 1921 йил 7 августда Петроградда вафот этган.
«Ўн икки» поэмаси (Асқад Мухтор), кўплаб шеърлари (Эркин Воҳидов, Шукурулло, Рауф Парфи, Мавлон Икром, Омон Мухтор, Ойгул Суюндиқова ва б.) ўзбек тилига таржима қилинган.
ШОИРЛАР
Шаҳар чеккасида сокин кўча бор,
Бу ерда шоирлар туришар эди.
Улар бир-бирини учратиб ҳар бор,
Нафратли жилмайиб кўришар эди.
Қуёш тушмас эди бу зах кўчага,
Йил тўрт фасл ботқоқ бўларди бу ер.
Бу кўчанинг аҳли тонгдан кечгача
Шароб ичар эди, ёзар эди шеър.
Мастликдан қилишиб изҳори дўстлик,
Бир-бирин кўкларга кўтаришарди.
Ҳушёрликда эса, қулфлаб эшикни
Ҳасад билан шеърга ўтиришарди.
Сўнг кўппак сингари чиқиб инлардан,
Денгиз томонга жим боқишарди, ё —
Кўз олмай хушбичим йўловчилардан
Беришарди қадду сочларга баҳо.
Олтин замонлардан ўй суришарди,
Барча ноширларни хўп ерга уриб.
Бир чечак кўрсалар, кўзга суришарди,
Йиғлашарди парча булутни кўриб.
Шундай яшар эди шоирлар, аммо —
Уларни таҳқирлаб кулма, китобхон.
Ўз турмушинг билан тенг қилма асло,
Пастга урма шоир аҳлин беомон.
Азиз ўқувчим, эй танқидчи нодон,
Ҳеч бўлмаса, бор-ку шоир кўзида —
Томчи шабнам, парча булут ва осмон,
Шулар ҳам йўқ ахир сенинг ўзингда.
Сенга хотинингу ўзинг бўлсанг бас,
Ўз қонунларинг бор, сен шундан мамнун.
Аммо шоир эса — олам-жаҳон маст,
Қалбига сиғмайди, етмайди қонун.
Майли, итдай ўлай девор остида,
Тепкилади ҳаёт майлига бутун.
Тангри мени қорга буркаб гоҳида,
Ўпди пешонамдан гоҳида қуюн.
Эркин Воҳидов таржимаси
* * *
Жамолинг шунчалар танишки менга,
Бирга яшагансан мен билан гўё.
Уйми, меҳмон, кўча… бормай қаерга
Бўлур кўз олдимда суратинг пайдо.
Қадам ташлагандек бўласан, юрсам,
Қайда бўлсам, сен ҳам шу ерда тайёр.
Сен эмасми, енгил одимлаб, эркам,
Ортимдан юргувчи тунлари бедор?
Эшикдан бош суқиб, боқмасимданоқ
Сен эмасми ўша бўлгувчи ғойиб —
На тутиб, на кўриб бўлади мутлоқ,
Сен ёки тушмисан ажиб, ғаройиб?
Ғарам ортидаги гўристон аро,
Қабр тепасида ўраб чит рўмол,
Сўзсиз ўтиришинг кўрганда гоҳо —
Ўша сенмасми деб ўйлайман дарҳол.
Ўтирганинг кўриб бормоқ бўлдим ҳам,
Яқинлашсам кетдинг сен нари аммо.
Дарё томон тушдинг куй айтиб шу дам,
Қўнғироқлар бериб оқшомги садо.
Сенинг куйларингга бўлганида жўр —
Мен хавф-хатар билан кутдим, йиғладим.
Аммо қўнғироқлар тиниши билан
Марғуб овозинг ҳам бирдан бўлди жим…
Фурсат ўтди, сендан бўлмади хабар,
Ҳилпиради дурранг дарё томонда…
Қанча дард чекмайин, аммо муқаррар
Сени кўрмоқликка умид бор менда.
Шукрулло таржимаси
ЁМҒИРДАН СЎНГ
Ёмғир букмиш сирень қоматин…
Тинмиш янгроқ булбул хониши;
Эшитилар қулоққа бетин
Ирмоқларнинг аччиқ нолиши.
Орзу қилар, кутар табиат:
Гуллар очар жамолин, кўркин,
Яна хушбўй боғимда албат
Қушлар сайрар ўқтин ва ўқтин.
* * *
Азиз дўстим! Ёш қалбинг-ла
Поксан нақадар!
Тинч ухлайбер! Қалбим сен-ла,
Ухла бехатар!
Сен турганда чўкади тун,
Авж олар бўрон.
Сени ёлғиз қўймас у кун
Содиқ дўст, инон.
Санчса ҳам қиш ўз нишини —
Мен сенга ҳамдам!
Қиш қаҳридан ўзим сени
Асрагум ҳар дам!
* * *
Булутлар сузади вазмин, эринчоқ,
Мовий осмон бўйлаб мисоли карвон.
Йўлларим оғирдир, йўлим кўп йироқ,
Ҳоргандай қилт этмас осуда ўрмон.
Остимда хириллар толиққан отим…
Қачон мен қадрдон манзилга етгум?..
Ё, унда, олисда, кимдир бетиним
Қандайдир қўшиқни айтади маъсум.
Наздимда: гар тинса ўша шўх садо,
Нафас олишим ҳам бўларди мушкул.
Отим ҳам қуларди ярим йўл аро,
Ўзим ҳам етмасдим манзилга буткул!
Булутлар сузади вазмин, эринчоқ,
Атрофда мудрайди толиққан ўрмон.
Йўлларим оғирдир, йўлим кўп йироқ.
Аммо қўшиқ — менга йўлдош ва дармон.
* * *
Ёмғирли тун. Кезардим танҳо,
Кўҳна уйда, дарча ёнида —
Кўрдим ўйга чўмган бенаво —
Ўз ғамимни — ёлғиз намдийда
Боқар эди олисга маъюс…
Тикилдим мен унга дам-бадам,
Гўё кўрдим юзида афсус —
Ўтган ёшлик белгисин шу дам.
У бир боқди. Эзилди бағрим,
Чироқ ўчиб — тонг ҳам оқарди.
Ғамли кўнгил даричасин жим
Ёмғирли тонг аста қоқарди.
* * *
Қувғинда ҳам шубҳада шоир —
Айрилишда туради холис.
Сўнар тунги таассурот бир-бир,
Нажот уфқи хира ва олис.
Йўқ кўкида шамъи шабистон,
Нени истаб, қай томон жилсин?
У шубҳа ҳам қувғинда, ҳайрон
Туриб қолди йўлда, на қилсин?
Аммо ақл қилгуси бовар,
Умид ёнар кўзида чақнаб:
Уйғониб кун, кўрсатар рухсор
Ва олислар боқар чарақлаб.
ТУШ
Туш кўрдим: қадимий сағанага биз
Дафн этилганмиз; тепада ҳаёт.
Ҳамон сершовқину ҳамон маънисиз;
Ва сўнгги кун эшик қоқади ҳайҳот.
Маҳшар тонги аста оқара бошлар,
Олисда янграйди сури Исрофил.
Устимизда эса — қирмизи тошлар
Ва чўян мақбара босиб турар зил.
У келар туманли олисдан, келар
Қилич яланғочлаб фаришталар ҳам;
Китоблардан зерикиб, бизлар инонмай
Ўқиганимизга ўхшаб чинакам.
Ўша арк гумбази остида овлоқ
Ётар осойишта менинг рафиқам.
Унга азиз эмас озодлик бироқ,
Тирилиб турмоқни истамас ҳечам…
Ва ёнимда онам пичирлар менга:
«Ўғлим, ҳаётда сен эдинг бақувват,
Гумбазни қатгиқроқ итар қўлинг-ла,
Тош қулаб тушади устингдан албат».
«Йўқ, она. Тобутда димиқдим роса,
Энди қайда менинг аввалги кучим.
Сиғиниб, астойдил қилинг илтижо,
Тошни фаришталар қулатсин учун».
* * *
Телбаларча севдим яшашни ғоят.
Абадийлаштирсам бутун борлиқни,
Инсонийлаштирсам нобакорликни,
Бўлмаганни бунёд этсам мен абад!
Майли бўлсин оғир ҳаёт уйқуси,
Майли шу уйқуда ололмай нафас —
Қувноқ ўғлон кулиб умид-орзуси
Келажакда таъриф этса ажабмас!
Ғамноклигин афу этамиз — шони,
Мўъжиза қудрати шумиди наҳот?
У эди — эзгулик ва нур ўғлони,
У — эрк тантанаси эди умрбод!
* * *
Мен — Гамлетман. Битар тоқатим,
Макр тўри айласа тутқун
Ва қалбимда илк муҳаббатим
Яшар — фақат ягонам учун.
Сени, менинг Офелиямни,
Олиб кетди ўлим қачонлар.
Ўз юртимда мен шаҳзодани
Заҳарлади оғули ханжар.
* * *
Оч, хаста эрксизлик очса гар қучоқ,
Айём айём эмас, йил ҳам йил эмас.
Қачон туга бошлар далалар бошоқ,
Қачон хўрланган халқ олади нафас?
Мана, шитирлади қоронғуда дон
Гоҳ қаддини тиклаб, гоҳ қилиб сажда.
Сўзлар шаббодага тун бўйи достон:
«Уйғон, гуллаш пайти бошланди, авжда».
Халқ — барча гулларнинг гултожи эрур,
Гулларга бахш этар гўзаллик, чирой.
Ҳукмрон ёз албат ризқу рўз берур,
Бизни ҳам — бенасиб этмас ҳойнаҳой.
* * *
Мен не учун атадим
Шайдойи деб ўзимни,
Сен не учун келардинг
Икки қилмай сўзимни?
Наҳот ҳўнграш учун сўнг
Совуқ камин ёнида,
Наҳот ўйнаш учун сўнг
Ўчган ўтин ёнида?
Ёки ҳақиқатдан бахт
Янглиш ва сарсарими?
Ёки чиндан мен энди
Заиф, касал, қарими?
Асло! Кулда ялтирар
Ҳали охирги учқун,
Демак олов бор экан
Ёнғин чиқиши учун!
Мавлон Икром таржималари
* * *
Унутардим ғамгин ерда тамоман
Недир ғолиблигу мардлик, шараф-шон.
Столимда турган оддий рамкадан
Расминг менга кулиб боққани замон.
Аммо вақт етдию, сен уйдан кетдинг,
Тунга отдим мен ҳам азиз узукни.
Тақдиринг бўлакка сен инъом этдинг,
Мен ҳам унут қилдим барно юзингни.
Қатор кунлар малъун ва бадбахт,
Дарз солди умримга маю эҳтирос…
Сени хотирамдан чиқармай ҳеч вақт,
Сени ёшлигимдай чорлаганим рост.
Мен сени чорладим, ташламадинг кўз,
Кўзёши қилсам ҳам этмадинг шафқат.
Кўм-кўк ёмғирпўшга ўралиб маъюс,
Намчил тун бағрида кетардинг фақат…
Билмадим, азизим, гўзалим бир йўл —
Қайдан паноҳ топдинг шу кетганингча.
Уйқуга ғарқман мен: тушимда нуқул
Кўм-кўк ёмғирпўшинг ул намчил кеча…
Нафосат, шарафни этмам ўй-хаёл,
Бари-бари ўтди: ёшлигу виқор.
Столимдан расминг ўз қўлим ила
Ўзим олиб қўйдим — шу бўлди қарор.
* * *
Сўзлар шивиридан туғилдинг, эркам,
Оқшомги боғ сари сўнг қўйдинг қадам,
Олча гулларига чулғанди-да, боғ,
Баҳорий саломинг янгради қувноқ.
Шундан бери на кун, на бир тун бордир,
Руҳинг бир соядай мен билан ёрдир,
Ёрдир менга оппоқ боғлар нафаси,
Ҳовуз бўйлари, енгил қадаминг саси.
Қурғур уйқусизлик бўлмишдир ҳамроҳ,
Уни тун қаърига ҳайдаб бўлмас, оҳ!
Жуманиёз Жабборов таржимаси
***
Черковнинг хорида қўшиқ айтди қиз
Ўзга юртда жондан тўйганлар ҳақда.
Кемаларни қайтиб бермаган денгиз,
Севинчни унутиб қўйганлар ҳақда.
Овози гумбазлар узра сайр этди,
Нурда товлантирар елкасин малак.
Ҳар ким қоронғуда кўрди, эшитди
Қандай куйлаганин нурда оқ кўйлак.
Барчага туюлди — шодлик бўлажак,
Жойидан қўзғалар ул кемалар ҳам.
Ёруғ ҳаёт ила бахтга тўлажак
Бегона элларда ҳориган одам.
Ширин эди овоз, нафис эди нур,
Фақат йироқларда сирли уфқ бор.
Ҳақнинг эшигида гўдак йиғлайдур —
Ҳеч ким қайтиб келмас деган қўшиқ бор.
***
Дераза ортида кезинмас шамол,
Ичкарида эса шамларим ўчди.
Кимдир кириб келди бесас, бемаҳал
Менга яқинлашди, елкамдан қучди.
Қайрилиб қарадим. Фақат осмонга
Шундай тикиламан руҳимда титроқ.
Бурилиб боқади у мен томонга,
Олисдан кўринар вазмин ва қувноқ.
На рўё, на туман эди у дилбар,
Нени англамадим, ё англаб етдим.
У ёнимга келди атай бу сафар —
Ўшал сирларимиз шивирлаб кетди…
Ойгул Суюндиқова таржимаси
Aleksandr Blok
SHE’RLAR
Mashhur rus shoiri Aleksandr Blok 1880 yil 16 noyabrda Peterburg shahrida tug’ilgan. Peterburg universitetini tamomlagan (1906). Ilk to’plami — «Go’zal Bonu haqida she’rlar» (1904) rafiqasi Lyubov` Dmitrievna (atoqli rus kimyogar olimi Dmitriy Mendeleevning qizi)ga bag’ishlangan. Dastlab simvolist shoir sifatida tanilgan. 1905 yil inqilobiy o’egarishlar ta’sirida simvolizmdan voz kechib, ijtimoiy mavzuda «Shahar» (1904— 08), «Vatan» (1907—16), «Dahshatli alam» (1908—16), «Qasos» (1907— 13) turkum she’rlari va «Tomoshaxona» (1906), «Atirgul va xoch» (1912— 13) kabi dramalar yozgan. Shoir og’ir xastalik va ochlikdan so’ng 1921 yil 7 avgustda Petrogradda vafot etgan.
«O’n ikki» poemasi (Asqad Muxtor), ko’plab she’rlari (Erkin Vohidov, Shukurullo, Rauf Parfi, Mavlon Ikrom, Omon Muxtor, Oygul Suyundiqova va b.) o’zbek tiliga tarjima qilingan.
SHOIRLAR
Shahar chekkasida sokin ko’cha bor,
Bu yerda shoirlar turishar edi.
Ular bir-birini uchratib har bor,
Nafratli jilmayib ko’rishar edi.
Quyosh tushmas edi bu zax ko’chaga,
Yil to’rt fasl botqoq bo’lardi bu yer.
Bu ko’chaning ahli tongdan kechgacha
Sharob ichar edi, yozar edi she’r.
Mastlikdan qilishib izhori do’stlik,
Bir-birin ko’klarga ko’tarishardi.
Hushyorlikda esa, qulflab eshikni
Hasad bilan she’rga o’tirishardi.
So’ng ko’ppak singari chiqib inlardan,
Dengiz tomonga jim boqishardi, yo —
Ko’z olmay xushbichim yo’lovchilardan
Berishardi qaddu sochlarga baho.
Oltin zamonlardan o’y surishardi,
Barcha noshirlarni xo’p yerga urib.
Bir chechak ko’rsalar, ko’zga surishardi,
Yig’lashardi parcha bulutni ko’rib.
Shunday yashar edi shoirlar, ammo —
Ularni tahqirlab kulma, kitobxon.
O’z turmushing bilan teng qilma aslo,
Pastga urma shoir ahlin beomon.
Aziz o’quvchim, ey tanqidchi nodon,
Hech bo’lmasa, bor-ku shoir ko’zida —
Tomchi shabnam, parcha bulut va osmon,
Shular ham yo’q axir sening o’zingda.
Senga xotiningu o’zing bo’lsang bas,
O’z qonunlaring bor, sen shundan mamnun.
Ammo shoir esa — olam-jahon mast,
Qalbiga sig’maydi, yetmaydi qonun.
Mayli, itday o’lay devor ostida,
Tepkiladi hayot mayliga butun.
Tangri meni qorga burkab gohida,
O’pdi peshonamdan gohida quyun.
Erkin Vohidov tarjimasi
* * *
Jamoling shunchalar tanishki menga,
Birga yashagansan men bilan go’yo.
Uymi, mehmon, ko’cha… bormay qaerga
Bo’lur ko’z oldimda surating paydo.
Qadam tashlagandek bo’lasan, yursam,
Qayda bo’lsam, sen ham shu yerda tayyor.
Sen emasmi, yengil odimlab, erkam,
Ortimdan yurguvchi tunlari bedor?
Eshikdan bosh suqib, boqmasimdanoq
Sen emasmi o’sha bo’lguvchi g’oyib —
Na tutib, na ko’rib bo’ladi mutloq,
Sen yoki tushmisan ajib, g’aroyib?
G’aram ortidagi go’riston aro,
Qabr tepasida o’rab chit ro’mol,
So’zsiz o’tirishing ko’rganda goho —
O’sha senmasmi deb o’ylayman darhol.
O’tirganing ko’rib bormoq bo’ldim ham,
Yaqinlashsam ketding sen nari ammo.
Daryo tomon tushding kuy aytib shu dam,
Qo’ng’iroqlar berib oqshomgi sado.
Sening kuylaringga bo’lganida jo’r —
Men xavf-xatar bilan kutdim, yig’ladim.
Ammo qo’ng’iroqlar tinishi bilan
Marg’ub ovozing ham birdan bo’ldi jim…
Fursat o’tdi, sendan bo’lmadi xabar,
Hilpiradi durrang daryo tomonda…
Qancha dard chekmayin, ammo muqarrar
Seni ko’rmoqlikka umid bor menda.
Shukrullo tarjimasi
YOMG’IRDAN SO’NG
Yomg’ir bukmish siren` qomatin…
Tinmish yangroq bulbul xonishi;
Eshitilar quloqqa betin
Irmoqlarning achchiq nolishi.
Orzu qilar, kutar tabiat:
Gullar ochar jamolin, ko’rkin,
Yana xushbo’y bog’imda albat
Qushlar sayrar o’qtin va o’qtin.
* * *
Aziz do’stim! Yosh qalbing-la
Poksan naqadar!
Tinch uxlayber! Qalbim sen-la,
Uxla bexatar!
Sen turganda cho’kadi tun,
Avj olar bo’ron.
Seni yolg’iz qo’ymas u kun
Sodiq do’st, inon.
Sanchsa ham qish o’z nishini —
Men senga hamdam!
Qish qahridan o’zim seni
Asragum har dam!
* * *
Bulutlar suzadi vazmin, erinchoq,
Moviy osmon bo’ylab misoli karvon.
Yo’llarim og’irdir, yo’lim ko’p yiroq,
Horganday qilt etmas osuda o’rmon.
Ostimda xirillar toliqqan otim…
Qachon men qadrdon manzilga yetgum?..
YO, unda, olisda, kimdir betinim
Qandaydir qo’shiqni aytadi ma’sum.
Nazdimda: gar tinsa o’sha sho’x sado,
Nafas olishim ham bo’lardi mushkul.
Otim ham qulardi yarim yo’l aro,
O’zim ham yetmasdim manzilga butkul!
Bulutlar suzadi vazmin, erinchoq,
Atrofda mudraydi toliqqan o’rmon.
Yo’llarim og’irdir, yo’lim ko’p yiroq.
Ammo qo’shiq — menga yo’ldosh va darmon.
* * *
Yomg’irli tun. Kezardim tanho,
Ko’hna uyda, darcha yonida —
Ko’rdim o’yga cho’mgan benavo —
O’z g’amimni — yolg’iz namdiyda
Boqar edi olisga ma’yus…
Tikildim men unga dam-badam,
Go’yo ko’rdim yuzida afsus —
O’tgan yoshlik belgisin shu dam.
U bir boqdi. Ezildi bag’rim,
Chiroq o’chib — tong ham oqardi.
G’amli ko’ngil darichasin jim
Yomg’irli tong asta qoqardi.
* * *
Quvg’inda ham shubhada shoir —
Ayrilishda turadi xolis.
So’nar tungi taassurot bir-bir,
Najot ufqi xira va olis.
Yo’q ko’kida sham’i shabiston,
Neni istab, qay tomon jilsin?
U shubha ham quvg’inda, hayron
Turib qoldi yo’lda, na qilsin?
Ammo aql qilgusi bovar,
Umid yonar ko’zida chaqnab:
Uyg’onib kun, ko’rsatar ruxsor
Va olislar boqar charaqlab.
TUSH
Tush ko’rdim: qadimiy sag’anaga biz
Dafn etilganmiz; tepada hayot.
Hamon sershovqinu hamon ma’nisiz;
Va so’nggi kun eshik qoqadi hayhot.
Mahshar tongi asta oqara boshlar,
Olisda yangraydi suri Isrofil.
Ustimizda esa — qirmizi toshlar
Va cho’yan maqbara bosib turar zil.
U kelar tumanli olisdan, kelar
Qilich yalang’ochlab farishtalar ham;
Kitoblardan zerikib, bizlar inonmay
O’qiganimizga o’xshab chinakam.
O’sha ark gumbazi ostida ovloq
Yotar osoyishta mening rafiqam.
Unga aziz emas ozodlik biroq,
Tirilib turmoqni istamas hecham…
Va yonimda onam pichirlar menga:
«O’g’lim, hayotda sen eding baquvvat,
Gumbazni qatgiqroq itar qo’ling-la,
Tosh qulab tushadi ustingdan albat».
«Yo’q, ona. Tobutda dimiqdim rosa,
Endi qayda mening avvalgi kuchim.
Sig’inib, astoydil qiling iltijo,
Toshni farishtalar qulatsin uchun».
* * *
Telbalarcha sevdim yashashni g’oyat.
Abadiylashtirsam butun borliqni,
Insoniylashtirsam nobakorlikni,
Bo’lmaganni bunyod etsam men abad!
Mayli bo’lsin og’ir hayot uyqusi,
Mayli shu uyquda ololmay nafas —
Quvnoq o’g’lon kulib umid-orzusi
Kelajakda ta’rif etsa ajabmas!
G’amnokligin afu etamiz — shoni,
Mo»jiza qudrati shumidi nahot?
U edi — ezgulik va nur o’g’loni,
U — erk tantanasi edi umrbod!
* * *
Men — Gamletman. Bitar toqatim,
Makr to’ri aylasa tutqun
Va qalbimda ilk muhabbatim
Yashar — faqat yagonam uchun.
Seni, mening Ofeliyamni,
Olib ketdi o’lim qachonlar.
O’z yurtimda men shahzodani
Zaharladi og’uli xanjar.
* * *
Och, xasta erksizlik ochsa gar quchoq,
Ayyom ayyom emas, yil ham yil emas.
Qachon tuga boshlar dalalar boshoq,
Qachon xo’rlangan xalq oladi nafas?
Mana, shitirladi qorong’uda don
Goh qaddini tiklab, goh qilib sajda.
So’zlar shabbodaga tun bo’yi doston:
«Uyg’on, gullash payti boshlandi, avjda».
Xalq — barcha gullarning gultoji erur,
Gullarga baxsh etar go’zallik, chiroy.
Hukmron yoz albat rizqu ro’z berur,
Bizni ham — benasib etmas hoynahoy.
* * *
Men ne uchun atadim
Shaydoyi deb o’zimni,
Sen ne uchun kelarding
Ikki qilmay so’zimni?
Nahot ho’ngrash uchun so’ng
Sovuq kamin yonida,
Nahot o’ynash uchun so’ng
O’chgan o’tin yonida?
Yoki haqiqatdan baxt
Yanglish va sarsarimi?
Yoki chindan men endi
Zaif, kasal, qarimi?
Aslo! Kulda yaltirar
Hali oxirgi uchqun,
Demak olov bor ekan
Yong’in chiqishi uchun!
Mavlon Ikrom tarjimalari
* * *
Unutardim g’amgin yerda tamoman
Nedir g’olibligu mardlik, sharaf-shon.
Stolimda turgan oddiy ramkadan
Rasming menga kulib boqqani zamon.
Ammo vaqt yetdiyu, sen uydan ketding,
Tunga otdim men ham aziz uzukni.
Taqdiring bo’lakka sen in’om etding,
Men ham unut qildim barno yuzingni.
Qator kunlar mal’un va badbaxt,
Darz soldi umrimga mayu ehtiros…
Seni xotiramdan chiqarmay hech vaqt,
Seni yoshligimday chorlaganim rost.
Men seni chorladim, tashlamading ko’z,
Ko’zyoshi qilsam ham etmading shafqat.
Ko’m-ko’k yomg’irpo’shga o’ralib ma’yus,
Namchil tun bag’rida ketarding faqat…
Bilmadim, azizim, go’zalim bir yo’l —
Qaydan panoh topding shu ketganingcha.
Uyquga g’arqman men: tushimda nuqul
Ko’m-ko’k yomg’irpo’shing ul namchil kecha…
Nafosat, sharafni etmam o’y-xayol,
Bari-bari o’tdi: yoshligu viqor.
Stolimdan rasming o’z qo’lim ila
O’zim olib qo’ydim — shu bo’ldi qaror.
* * *
So’zlar shiviridan tug’ilding, erkam,
Oqshomgi bog’ sari so’ng qo’yding qadam,
Olcha gullariga chulg’andi-da, bog’,
Bahoriy saloming yangradi quvnoq.
Shundan beri na kun, na bir tun bordir,
Ruhing bir soyaday men bilan yordir,
Yordir menga oppoq bog’lar nafasi,
Hovuz bo’ylari, yengil qadaming sasi.
Qurg’ur uyqusizlik bo’lmishdir hamroh,
Uni tun qa’riga haydab bo’lmas, oh!
Jumaniyoz Jabborov tarjimasi
***
Cherkovning xorida qo’shiq aytdi qiz
O’zga yurtda jondan to’yganlar haqda.
Kemalarni qaytib bermagan dengiz,
Sevinchni unutib qo’yganlar haqda.
Ovozi gumbazlar uzra sayr etdi,
Nurda tovlantirar yelkasin malak.
Har kim qorong’uda ko’rdi, eshitdi
Qanday kuylaganin nurda oq ko’ylak.
Barchaga tuyuldi — shodlik bo’lajak,
Joyidan qo’zg’alar ul kemalar ham.
Yorug’ hayot ila baxtga to’lajak
Begona ellarda horigan odam.
Shirin edi ovoz, nafis edi nur,
Faqat yiroqlarda sirli ufq bor.
Haqning eshigida go’dak yig’laydur —
Hech kim qaytib kelmas degan qo’shiq bor.
***
Deraza ortida kezinmas shamol,
Ichkarida esa shamlarim o’chdi.
Kimdir kirib keldi besas, bemahal
Menga yaqinlashdi, yelkamdan quchdi.
Qayrilib qaradim. Faqat osmonga
Shunday tikilaman ruhimda titroq.
Burilib boqadi u men tomonga,
Olisdan ko’rinar vazmin va quvnoq.
Na ro’yo, na tuman edi u dilbar,
Neni anglamadim, yo anglab yetdim.
U yonimga keldi atay bu safar —
O’shal sirlarimiz shivirlab ketdi…
Oygul Suyundiqova tarjimasi
