Фароғат Камолова ўзбек шеъриятифа ўз сўзи,ўз ранги,ўз оҳанги билан кириб келган шоира.80-йилларда ўша давр ёш ижодкорларининг жуда кўпчилигини катта адабиёт майдонига олиб кирган «Гулистон» журналида босилган шоира шеърлари шеърият ихлосмандлари томонидан қизғин олқишланганди. Орадан ўтган вақт мобайнида Фароғат уларнинг ишончини алдамади,унинг шеърий тўпламлари китоб жавонларимиздан муносиб ўрин эгаллади.
Биз кўпчилик китобхонлар номидан Фароғат Камоловани туғилган куни билан табриклаймиз ва ундан янги шеърлар кутиб қоламиз.
Фароғат Камолова
ШЕЪРЛАР
* * *
Мен ҳам ўтдим баҳор ўтган йўллардан,
Шабнам ичган топглар ўпди кўнглимни,
Балки кўп нарсани унутдим бу дам,
Ватан, унутмадим бирор йўлингни.
Бир-бировни излаб чиққан йўлчидек,
Йўлга чиққан эдик Бахт-ла иккимиз,
Балки ўтиб келдик ёнма-ён йўлдан,
Ватан, яшолмасман бирор кун сенсиз.
Денгизда дур йиққан чиғаноқ янглиғ,
Сенинг меҳринг билан юрагим тўлди.
Қуёш кетиб, қора кўринса борлиқ,
Ватан, ёруғлигим бўлиб туюлдинг.
Балки улгурмадим дўстларга ёқиб,
Қўлим ҳам бормади яна кўп ишга.
Кечикдим, эҳтимол, тириклик учун,
Ватан, кечикмадим сени севишга.
Мангулик осмони қораймас сира,
Онам, сўнг отамнинг руҳин учирдим,
Ватан, сенинг каби азиз хотира,
Боғларингда азиз излардан юрдим.
Мен ҳам ўтдим баҳор ўтган йўллардан,
Шабнам ичган тонглар ўпди кўнглимни.
Балки кўп нарсани унутдим бу дам,
Ватан, унутмадим бирор йўлингни.
ИЛТИЖО
Уммонингда бўлдим, бир томчи эдим,
Ёмғирингда бўлдим, тонгда оқ шабнам.
Шаффоф нурларингдан олмоқчи эдим,
Ҳаёт, қизғанмагин ёруғларингдан.
Тупроғипгда бўлдим, тошингда бўлдим,
Қорангда суйкалиб, лошингда бўлдим.
Ўксиндим, қийналдим, қошингда бўлдим,
Минглаб кунларингдан мен ҳам бир кунман.
Кўзимни тикканман зангорларингга,
Юпқа япроқ бўлай баҳорларингга.
Ҳовучим тўлдирсам ғарқ бўлиб ўзим,
Етказиб боргумдир чинорларингга.
* * *
Тун ярим. Кўкда ой сирғалиб кетди,
Нафасимга юлдуз нафаси етди.
Дарахтлар йўқотиб қўйди соясин,
Дилимга ул умид сояси етди.
Ғунча ҳовучини очиб юборди,
Гулшакл хуш бўйлар сочиб юборди.
Секин шивирладим, сўзлар изладим,
Хаёл соҳибига етди сўзларим.
ҲОЛАТЛАР
1. УЧРАШУВ
Қайрилиб сен кетдинг.
На «салом», на «хайр»,
Сен кетдинг, ҳеч сўзга эҳтнёжинг йўқ.
Бир туман эдим мен, тарқай олмаган.
Бир туйғу эдим мен, кўзлари юмуқ…
Кетган томонингга қайрилди само,
Тўсатдан чайқалиб кетди бир дарахт,
Исмингни сўрмадим, билмадим аммо
Қайси ой, қайси кун, на-да қайси вақт.
Титроқ нигоҳинпш илғадим фақат
Ва билдим, Эгамдан бу ҳам — иноят.
Бир лаҳза қалбимни ёритди шу бахт —
Нигоҳингдан тушган титроқ бир соя…
2. ТАЪҚИБ
Елкамда қўлларинг юк бўлиб қолди,
Мудом таъқиб этар хира бир хаёл:
Гўё дардларини ташлаб бўйнимга
Ортимдан қолмайди сен севган аёл.
На қувонч изҳори, на дард сурати,
Кўнглимга ҳеч туйғу ташламас соя.
Билмайман, дилимнинг қайси ҳолати
Сенинг қиёфангдан излар ҳимоя.
3. КУЗАТИШ
Сенинг елкаларинг кичрайиб борар.
Узоқлаб кетяпсан. Қаерга? Нечун?
Кўнглингда дам олар тинган тўлқинлар,
Лабларинг шивирлар, «ўтиб кетди кун».
Сени ўз ёдидан кузатиб қўйған
Ким эди, кўзлари бу қадар маъюс?
Қайрилиб қарайсан. Бўм-бўш соҳилда
Шамол кезиб юрар. Яқин эди куз.
* * *
Соҳир кўзингизда ғайр хаёли,
Рашк ила тўлғониб қон бўлди гуллар
Телбаланиб ўтди гулшан шамоли,
Бағри сўзон бўлди, боши нигунлар,
Пайқамадингиз.
Кўкнинг равоқидан тўкилди саслар,
Сизни ойдин нурлар жим ёрлақади.
Туннинг қароғидай қаро наргислар
Бошингизга тўккан нурни алқади.
Алқамадингиз.
Дарди бегоналар бегона бўлди,
Кўзнинг кўзгусида розлар балқиди.
Умид дилимизга афсона бўлди,
«Ёр» дедик, саҳрою замин қалқилди.
Қалқимадингиз.
Соҳир кўзингизда ғайр хаёли,
Ҳажрингиз мотами жонларга етди.
Сизни севганларнинг бевақт заволи
То саҳар, бу даҳр гулшанин тутди.
«Ер» демадингиз…
* * *
Туннинг қучоғидан гул ҳиди келар,
Ҳидлаб уйғонаман ёстиқларимни.
Тушларимда қолган куйни соғиниб,
Юлдузлар бағримга тўкар нурини,
Маъюс ойдинликдан энтикар девор,
Шаффоф деразада ҳаяжон изи.
Биламан, ўнгда ҳам тушларим такрор,
Юракда ишқ кечган кунларнинг иси.
* * *
Сиздан парво эмас, сўрадик ғавғо,
Илинжли дунёда баъзан аҳд раво.
Ағёр таънасидан ўксик кўнглимиз
Ва лекин васл эмас энди муддао.
Энди парилардан Сизга эътибор,
Аламларни кечсак, бизда ихтиёр
Ва лекин паришон ҳолимиз сўрманг,
Баҳригирдоб аро баҳри тғам бисёр.
Не ажаб йўлингиз тушса, гашт сари,
Боғ сари, тоғ сари, балки дашт сари,
Бизга нима ташвиш, қайрилмасангиз,
Кўнглингиз шаштидан айрилмасангиз
Биз Сизни шунчаки…
Эски бу дафтар,
Умримиз қайгадир этмоқда сафар.
Фақат дилга етган жиндай озрр бор,
Бевафо умрдай бевафо ёр бор.
Сиздан парво эмас, сўрадик ғавғо,
Илинжли дунёда баъзан аҳд раво.
Ағёр таънасидан ўксик кўнглимиз,
Ва лекин васл эмас энди муддао.
* * *
Мен биламан, Хотирага ишониб бўлмас,
Унда яшар гарчи менга ўхшаган бека,
Бироқ баъзан тушунмайман унинг феълига —
Мендан пинҳон ўзгартирар кечмишим кам-кам,
Билинтирмай алдар ўтган йилларимни ҳам,
Кеча олар нохуш кечган воқеалардан.
Мен сезаман, Мени жуда аяр негадир,
Қутқаради дилни оғир хотиралардан.
У ҳақ! Балки шундай битар номуносиб дўст
Дилга берган жароҳати, оғир дарслари,
Балки шундай сингиб кетар олис-олисда
Юрагингни босиб ўтган қадам саслари.
* * *
Ёмғир ёғар эди, дарахтлар юпун.
Дийдираб турибди жумлаи олам.
Мен ўз юрагимнн кўрмоқчя эдим,
Қуршаб ётган экан ёмғирдай туман.
Нима илинж эди ахнр дунёга
Сочларимни ювиб оққан ёмғирдан:
Чечаклар илтижо этди самога,
Майсалар шошилиб келдилар қирдан.
Нима илинж эди. Сени эсладим.
Ёлғизсан бир хаёл тумани аро.
«Ёмғирдай яшайлик», шивирлайсан жим,
Томчилар шовуллаб этарлар такрор.
Ёмғирдай яшайлик. Қийнар овозинг,
Руҳга гарчи жонбахш нафасинг тегар,
Ёлғизлик аламин тортади дилим,
Уни эслагунча яратган Эгам…
Бугун боғингизда ўрик гуллади,
Ўтлар орасида кулди мойчечак.
Уйингиз бурканди таниш бўйларга,
Бугун боғингизда Баҳор — келинчак.
Кимдир чертиб ўтди деразангизни,
Билолмай қолдингиз унинг кимлигин.
Турналар соғинди овозингизни,
Улар Сизни йўқлаб қайтдилар бугун.
Ариқлар қайгадир из солиб кетди,
Лаб буриб уйғонди ялпизлар тонгда,
Мен-ку ким бўлибман, мени унутди,
Лолалар очилди Сизнинг томонда.
Бугун боғингизда ўрик гуллади,
Новдада япроқлар жилмаймиш хиёл,
Мен ҳам Баҳор янглиғ қутлайин десам
Хавфим бор: овозим бормас эҳтимол…
* * *
Ёмғир, ёмғир, кўклам ёмғири,
Ёғиб кўнглим тубларига оқ.
Сени жуда соғиндп кўнгил,
Ҳидларнни сочсин қалдироқ.
Севишганлар тилаклари бир:
Куртакларнинг гуллаши лозим.
Дунё жуда бахтга яқиндир,
Эшиттиргин унинг овозин.
Булутларнинг кўчиб бағридан,
Ҳаёт берсанг тошқин сойларга,
Қизғалдоқлар улашар замин
Юрагимга яқин жойларга.
Лаҳза янглиғ қисқа умридан
Айтсин улар мастлигин шул дам.
Ёмғир, ёмғнр, эслатиб ўтгин
Ҳеч нарсанинг қайтмаслигин ҳам
* * *
Дарахтларга насиб севилмоқ бахти,
Эҳтиросли ёрдай нотинч осмон.
Соғинч туйғусини туйган дунёда
Шамол ҳам нечундир кезади гирён.
«Сизми кўргим келди. Соғиндим Сизни».
Аланглайман, қайдан бу сирли товуш?
Ҳеч ким йўқ ёнимда. Йиғлагим келар.
Шохдан шохга кўчиб сайрайди бир қуш,
Ажиб муждаларни кутарман мен ҳам,
Сокин кунларимнинг бузилган тинчи.
Руҳимда шовуллар зангор бу олам,
Кўклам туйғулари, кўклам соғинчи.
* * *
<эм>Дилоромга
Ўхшатмадим Сизга ҳеч кимни,
Бир оз яна ўксиндим чоғи,
Дилда қолиб кетган туйғунинг
Қийин экан энди ўчмоғи.
Жим-жит тунда йиғласа кимдир,
Йиғлаб-йиғлаб овунса ҳам сўнг,
Қолиб кетар туннинг бағрида
Ўша овоз қолдирган бир мунг.
У йиғлаган гарчи мен эмас,
Йиғлаб Сизга айтмаганман роз,
Юрагимнинг ичидан келар
Лекин ўша тундаги овоз.
Ўзим билмай маъюс тортаман
Юлдузлар жим чақнаган чоғи.
Дилда қолиб кетган туйғунинг
Қийин экан энди ўчмоғи…
* * *
Бугун маъюс қиёфангда паришон бир хаёл кўрдим,
Юзинг маъюс этарда ул ойина хастаҳол, кўрдим.
Кўнгил бир тус, самоларда қолиб кетган ҳилол кўрдим,
Ўшал олис ҳилол янглиғ кўзингда мен савол кўрдим.
Юзинг маъюс этарда ул ойина хастаҳол кўрдим.
Сен айтдинг: боқ, нигорим, ишқ дилимизни ғариб этди,
Фано берган қаю сабоқ қаю жонни рақиб этди,
Қара, барча яшил япроқ кетарда сарғариб битди,
Кетарда сарғарайлик, доғ, гар ишқданки, зариф этди,
Фано берган қаю сабоқ қаю жонни рақиб этди.
Сен айтдинг: йўл давоми йўқ, кетайликми туманларга,
Ғариб дилни этиб восил очилган оқ суманларга,
Кетар бўлсак, кўнгил дохил самовий анжуманларга,
Гулу чечак қолиб ғофил, бу ишқ етсин чаманларга,
Ғариб дилни этиб восил очилган оқ суманларга…
* * *
Яна шундай бўлар, ҳар сафар шундай,
Мен кутган рангларда келаверар куз.
Боғлар қисматига қанча куюнмай,
Баргрезон фаслини севаман ҳануз.
Мангулик олдида юраги очиқ,
Сокин кенгликлардай озод ва беғам,
Ҳеч кимга боғланмай яшайди бир ишқ,
Тўкилиб яшайди хазонлар билан
Ва мафтун этади менинг кўнглимни,
Дунёни унутиб руҳим сархуш, жим.
Тингларкан ҳар сафар кетмоқ куйини,
Сўнгги япроқ каби титрар юрагим…
* * *
То тонггача ёғиб чиқди қор,
Симёғочда ўчмади чироқ.
Тонгда эса таниш йўллардан
Бир фаслга кетгандим йироқ.
Ўзга эди осмоннинг рўйи,
Мағрурмиди, балки баландроқ.
Қайтмоқ бўлдим мен ҳам кун бўйи,
Лозим йўлни топмадим бироқ.
Табиатга тушган айрилиқ
Кўчди менйнг юрагимга жим.
Мени тамом унутди борлиқ
Ё борлиққа айландим ўзим,
Ҳовучимга тўлиб қолди қор,
Руҳимга ҳам тўлди сукунат.
Юрагимда ёлғиз умид бор:
Айтолмадим ҳеч кимга фақат.
* * *
Ўзгаришлар кечди жим, Ой тўлди, сувлар оқди.
Дунё — қари мунажжим, Фол кўрди, кўкка боқди.
Бир даста қизил гулга Ошиқ бўлди булбуллар,
Ғам тўлқини қуйилган Денгиздай тинч кўнгиллар
Фирибгар куз қўйнида Хазон бўлди япроқлар,
Муҳаббатнинг бўйнида Қолиб кетди гуноҳлар.
Умид бизни алдади, Вафо қилмади бу жон.
Дилдаги оғриқ каби Фарёд узун, бемажол.
Ўзгаришлар кечди жим, Ой тўлди, сувлар оқди.
Кечикмай келди Ўлим, Дунёнинг бағрин ёқди…
АКАМ ХОТИРАСИГА
Сездим сенинг кетганингни кўнгилдан…
Чўлпон
Дўсту ёр йиғлади ғафлатни қарғаб,
Дилни эзиб кирди умрлик бир ғам.
Гарчи биз ёлбордик: ёлғон эт, ё раб,
Ўшал кун биз Сиздан айрилдик, оғам.
Ғурбат тоғиними елкалаб келган
Кун эди, юракда ҳасратлари зил.
Умид офтобига бошини қўйган
Чоғида ерларга қулади кўнгил.
Ҳаёт бир тўкилди Ўлим пойига,
Оғир кишанида ингранди жон ҳам,
Кўпгил жим йиғлади ўзии ҳолига,
Дунёнинг бири кам, кўнгилда минг кам.
Ҳижрон дудин туйиб қорайди фалак,
Термулдик Сиз юрган йўлларга бекор,
Юракка бир маъюс соғинчлар солиб,
Қайтмас бўлиб кетди қирқ икки баҳор…
<стронг>ОТАМНИ ЭСЛАБ
Сизни ўйлаганда хаёлим нурли,
Меҳрингиз чайқалган самовий денгиз,
Фақат соғингапда энди бир мунгли,
Тушларимдан келар овозларингиз.
Сиз ўтиб борасиз уфқ томонга,
Фурсатингиз йўқдай қайрилмоққа ҳам.
Қўшилиб кетасиз ғалат тумапга,
Қадамингиз энди ердан узилган.
Илғамай қоламан кўзларингизни,
Қай ифода ҳоким, қандай нур зоҳир,
Туманлардан излаб изларингизни,
Қадрдон далалар хўрсинар оғир.
Хазонлар, жимгина тўкилган янглиғ,
Айтилмаган сўзлар рангсиз, беқадр.
Сиз эса, қайдадир, руҳингиз ёруғ,
Сирдош одамингиз топгансие ахир.
НОДИРА ҒАЗАЛИГА МУХАММАС
Жисм аро жон хаста бўлди ёрсиз,
Ҳофизим этмас тараҳҳум, корсиз,
Зору афғон этгаймен жим, зорсиз,
Ёрнинг васли эмас озорсиз,
Гулшан ичра гул топилмас хорсиз.
Бир ишора бўлса ёхуд гарди по,
Кўзимда нури умид бўлмас адо,
Эшигинда бўлдиму мипг йнл гадо.
Ул париваш васлидан бўлдим жудо,
Роҳати дил қолмади дилдорсиз.
Менга эрмас, ўзгаларга кулди ул,
Шум рақибнинг олдида хор бу кўнгил,
Энди йиғлаб ювса кетмас доғи дил,
Оразин кўр, зулфидин бўлма малул,
Бу жаҳонда ганж йўқдир морсиз.
Неки андуҳ келди ул ғаддордин,
Куйдиму ком изладим шарордин,
Телба ошиқ қайтмас эрмиш дордин,
Ор қилмас таънаи ағёрдин,
Ошиқи содиқни дерлар орсиз.
Ёр, майли, энди ғайби роҳ ўлинг,
Жонда фитна ёткурур титроқ ўлинг,
Дил худога туҳфа этсин, жоҳ ўлинг,
Нодира аҳволидан огоҳ ўлинг,
Эй мусоҳибларки, қолмиш ёрсиз.
* * *
Ёмғир ёғар.
Йиғлаб-йиғлаб тарқар булутлар,
Эрта, албат, бу тунроқда майса унади.
Қисмат инъом этган янги кўкламга қараб,
Бугун менинг кўзимга ҳам ёшлар келади.
Ҳали қишнинг муз нафаси йироқ кетмаган,
Яп-яланғоч новдаларда руҳ бор телбавор.
…Ташлаб келган манзилларин дил унутмаган,
Юрагимда ўтган йилги хазон расми бор.
* * *
Ёр бўлса, кўнглида ардоғи бўлса,
Руҳида муҳаббат — бедоғи бўлса,
Туйғулар талоши кўнглин ўртаса,
Лаблари бир гулнинг япроғи бўлса.
Бир келса, бир йўла бахт ола келса,
Бир келса, йўлларин ювса ёмғирлар,
Ёр келса, аввало ҳаёла келса,
Ишқдан телба бўлса дўсту ёғийлар.
Ёр келса, сўргани дилу жон бўлса,
Ташна бўлиб келса меҳрга, зорга.
Ҳукмида балки юз меҳрибон бўлса,
Алмашиб келсайди ёлғиз дийдорга,
Ёр бўлса, ардоқли бўлса жон каби,
Азиз этган бўлса уни худойим.
Арзиса бир марта ўлмоғишта ҳам,
Яшасанг, сиғиниб яшасанг доим…
* * *
Чоғим йўқ, ўзимни тарк этган чоғим,
Жисми урёнимда ўсган пучмоғим,
Руҳим дарахтидан тўкнб япроғим,
Сени сўраб борсам, остонанг қани?
Гулхан ўчган бўлса кўнглим кулмасми,
Йўлинг кесган бўлсам, севгим йўлмасми,
Илкингда сўлдирган мендай гулмасми,
Гавҳар экай десам, гулхонанг қани?
Изимни изласа, топгай изтироб,
Кулбамга бир бора боқмайди офтоб…
Ранжим кўп, умндим ундан беҳисоб,
Севмоқни ўргансам, дарсхонанг қани?
Жонимда бир жондай кечди малолим,
Кўнглим вайронида дардинг — жалолим,
Нечун номинг айтсам, йиғлар хаёлим,
Яшаб ўтай десам кошонанг қани?
БОЛАЛИК
Сен ҳам майсамидинг баҳор қўйнида,
Яйраб ўсган эдинг дарё бўйида.
Билмадим, қай орзу, армон ўйида
Сени тўлқинларга оқиздим ўйнаб.
Бошимдан турна.тар тўкканда хаёл,
Берк эшпк кпбрпдек дунёда малол.
Кўкларга боқдиму бепарво, беҳол
Сени тўлқинларга оқнздим ўйнаб.
Энди умрим уммон сари елдими,
Баҳор ўтиб яна баҳор келдими?
Бағрида дур оқди, дарё билдими?
Сени тўлқинларга оқиздим ўйнаб.
* * *
Боғлар кўчиб кетди бу оқшом,
Шамолларни етаклаб кетди.
Ҳувиллаган маҳзун гўшада
Неки бўлса, йўқолди, йитди.
Юрагимга боқдим ўртаниб,
Тушнб турар туннинг сояси.
Мену дунё оралиғида
Яшар ншқнинг бир ҳикояси.
Қайларгадир тентираб кетган
Дарё каби қайтмадим ортга.
Билдим, севгим мени унутган,
Шундан дилда қайғулар ортган.
Мени олиб кетди муҳаббат
Абад йитмас саволлар билан.
То тонггача яшагим келди
Кўз ёш томған хаёллар билан.
* * *
Юлдуз тўла осмонга боқдим,
Юлдузим йўқ эди осмонда,
Мен ўйладим: унутган мени.
Сочларимни силаб қаро тун,
Вужудимдан ўтди сирғалиб,
Куйган кўйга рақс этди телба.
Чирилдоқлар овози қалқиб.
Оқиб ўтди сирли бир тўлқин.
Эпкинидан тебранди кўнглим.
Йиғладим. Жим қолди овозим,
Фақат оқиб кетди кўзимдан
Шаффоф нурга тўлган ёшлигим.
* * *
Бу кун ўхшар кечаги кунга,
Кечагидай умрим тартиби.
Улгурмадим ўзгартирмоққа,
Маълум эмас бахтнинг таркиби.
Бу кун ўхшар кечаги кунга.
Сиз ҳам ўша, мен ҳам ўшаман:
Ҳамон ожиз туғён олдида.
Лаҳза билан яшаб ўтаман,
Лаҳзаликман Армон олднда.
Сиз ҳам ўша, мен ҳам ўшаман.
Соядекман ўз хаёлимдан.
Дардларимдак қисқа бир нафас.
Шарпа янглиғ, нотинч ҳолимдан,
Ўз кўнглимдан кўчган ажиб сас.
Мен сояман ўз хаёлимдан.
Ойдинлари кўпдир дунёнинг,
Бисёр сўқир қоронғулари.
Соғинаман гўзал тунларнинг
Дилга тушган тинч ёғдуларин,
Ойдинлари кўпдир дунёнинг.
Саҳар туриб қарайман йўлга
Ҳамон бу йўл — Қуёшнинг йўли,
Бу кун ўхшар кечаги кунга,
Олисларда унинг манзили.
Саҳар туриб қарайман йўлга,
<стронг>АКСИЛТАШБЕҲЛАР
Ой фонусга ўхшамас гарчи,
Тун кўтарнб ўтмоқда уни.
Кўзгу эмас бу моҳрўй, унда
Ўзга баланд дунё акс этса.
Йиғлаб-йиғлаб сир айтсанг ҳамки,
Айланолмас оқ кийган қизга.
Афсус, оппоқ сандиқ эмас ой,
Чиқиб келса гўзал малика.
Тош эмас у, «ёрил, тош», десам,
Бошимдан жим элар ойдинлик.
Farog’at Kamolova o’zbek she’riyatifa o’z so’zi,o’z rangi,o’z ohangi bilan kirib kelgan shoira.80-yillarda o’sha davr yosh ijodkorlarining juda ko’pchiligini (shu jumladan meni ham) katta adabiyot maydoniga olib kirgan «Guliston» jurnalida bosilgan shoira she’rlari she’riyat ixlosmandlari tomonidan qizg’in olqishlangandi.Oradan o’tgan vaqt mobaynida Farog’at ularning ishonchini aldamadi,uning she’riy to’plamlari kitob javonlarimizdan munosib o’rin egalladi.
Biz ko’pchilik kitobxonlar nomidan Farog’at Kamolni tug’ilgan kuni bilan tabriklaymiz va undan yangi she;rlar kutib qolamiz.
Farog’at Kamolova
SHE’RLAR
* * *
Men ham o‘tdim bahor o‘tgan yo‘llardan,
Shabnam ichgan topglar o‘pdi ko‘nglimni,
Balki ko‘p narsani unutdim bu dam,
Vatan, unutmadim biror yo‘lingni.
Bir-birovni izlab chiqqan yo‘lchidek,
Yo‘lga chiqqan edik Baxt-la ikkimiz,
Balki o‘tib keldik yonma-yon yo‘ldan,
Vatan, yasholmasman biror kun sensiz.
Dengizda dur yiqqan chig‘anoq yanglig‘,
Sening mehring bilan yuragim to‘ldi.
Quyosh ketib, qora ko‘rinsa borliq,
Vatan, yorug‘ligim bo‘lib tuyulding.
Balki ulgurmadim do‘stlarga yoqib,
Qo‘lim ham bormadi yana ko‘p ishga.
Kechikdim, ehtimol, tiriklik uchun,
Vatan, kechikmadim seni sevishga.
Mangulik osmoni qoraymas sira,
Onam, so‘ng otamning ruhin uchirdim,
Vatan, sening kabi aziz xotira,
Bog‘laringda aziz izlardan yurdim.
Men ham o‘tdim bahor o‘tgan yo‘llardan,
Shabnam ichgan tonglar o‘pdi ko‘nglimni.
Balki ko‘p narsani unutdim bu dam,
Vatan, unutmadim biror yo‘lingni.
ILTIJO
Ummoningda bo‘ldim, bir tomchi edim,
Yomg‘iringda bo‘ldim, tongda oq shabnam.
Shaffof nurlaringdan olmoqchi edim,
Hayot, qizg‘anmagin yorug‘laringdan.
Tuprog‘ipgda bo‘ldim, toshingda bo‘ldim,
Qorangda suykalib, loshingda bo‘ldim.
O’ksindim, qiynaldim, qoshingda bo‘ldim,
Minglab kunlaringdan men ham bir kunman.
Ko‘zimni tikkanman zangorlaringga,
Yupqa yaproq bo‘lay bahorlaringga.
Hovuchim to‘ldirsam g‘arq bo‘lib o‘zim,
Yetkazib borgumdir chinorlaringga.
* * *
Tun yarim. Ko‘kda oy sirg‘alib ketdi,
Nafasimga yulduz nafasi yetdi.
Daraxtlar yo‘qotib qo‘ydi soyasin,
Dilimga ul umid soyasi yetdi.
G’uncha hovuchini ochib yubordi,
Gulshakl xush bo‘ylar sochib yubordi.
Sekin shivirladim, so‘zlar izladim,
Xayol sohibiga yetdi so‘zlarim.
HOLATLAR
1. UCHRASHUV
Qayrilib sen ketding.
Na «salom», na «xayr»,
Sen ketding, hech so‘zga ehtnyojing yo‘q.
Bir tuman edim men, tarqay olmagan.
Bir tuyg‘u edim men, ko‘zlari yumuq…
Ketgan tomoningga qayrildi samo,
To‘satdan chayqalib ketdi bir daraxt,
Ismingni so‘rmadim, bilmadim ammo
Qaysi oy, qaysi kun, na-da qaysi vaqt.
Titroq nigohinpsh ilg‘adim faqat
Va bildim, Egamdan bu ham — inoyat.
Bir lahza qalbimni yoritdi shu baxt —
Nigohingdan tushgan titroq bir soya…
2. TA’QIB
Yelkamda qo‘llaring yuk bo‘lib qoldi,
Mudom ta’qib etar xira bir xayol:
Go‘yo dardlarini tashlab bo‘ynimga
Ortimdan qolmaydi sen sevgan ayol.
Na quvonch izhori, na dard surati,
Ko‘nglimga hech tuyg‘u tashlamas soya.
Bilmayman, dilimning qaysi holati
Sening qiyofangdan izlar himoya.
3. KUZATISH
Sening yelkalaring kichrayib borar.
Uzoqlab ketyapsan. Qaerga? Nechun?
Ko‘nglingda dam olar tingan to‘lqinlar,
Lablaring shivirlar, «o‘tib ketdi kun».
Seni o‘z yodidan kuzatib qo‘yg‘an
Kim edi, ko‘zlari bu qadar ma’yus?
Qayrilib qaraysan. Bo‘m-bo‘sh sohilda
Shamol kezib yurar. Yaqin edi kuz.
* * *
Sohir ko‘zingizda g‘ayr xayoli,
Rashk ila to‘lg‘onib qon bo‘ldi gullar
Telbalanib o‘tdi gulshan shamoli,
Bag‘ri so‘zon bo‘ldi, boshi nigunlar,
Payqamadingiz.
Ko‘kning ravoqidan to‘kildi saslar,
Sizni oydin nurlar jim yorlaqadi.
Tunning qarog‘iday qaro nargislar
Boshingizga to‘kkan nurni alqadi.
Alqamadingiz.
Dardi begonalar begona bo‘ldi,
Ko‘zning ko‘zgusida rozlar balqidi.
Umid dilimizga afsona bo‘ldi,
«Yor» dedik, sahroyu zamin qalqildi.
Qalqimadingiz.
Sohir ko‘zingizda g‘ayr xayoli,
Hajringiz motami jonlarga yetdi.
Sizni sevganlarning bevaqt zavoli
To sahar, bu dahr gulshanin tutdi.
«Yer» demadingiz…
* * *
Tunning quchog‘idan gul hidi kelar,
Hidlab uyg‘onaman yostiqlarimni.
Tushlarimda qolgan kuyni sog‘inib,
Yulduzlar bag‘rimga to‘kar nurini,
Ma’yus oydinlikdan entikar devor,
Shaffof derazada hayajon izi.
Bilaman, o‘ngda ham tushlarim takror,
Yurakda ishq kechgan kunlarning isi.
* * *
Sizdan parvo emas, so‘radik g‘avg‘o,
Ilinjli dunyoda ba’zan ahd ravo.
Ag‘yor ta’nasidan o‘ksik ko‘nglimiz
Va lekin vasl emas endi muddao.
Endi parilardan Sizga e’tibor,
Alamlarni kechsak, bizda ixtiyor
Va lekin parishon holimiz so‘rmang,
Bahrigirdob aro bahri tg‘am bisyor.
Ne ajab yo‘lingiz tushsa, gasht sari,
Bog‘ sari, tog‘ sari, balki dasht sari,
Bizga nima tashvish, qayrilmasangiz,
Ko‘nglingiz shashtidan ayrilmasangiz
Biz Sizni shunchaki…
Eski bu daftar,
Umrimiz qaygadir etmoqda safar.
Faqat dilga yetgan jinday ozrr bor,
Bevafo umrday bevafo yor bor.
Sizdan parvo emas, so‘radik g‘avg‘o,
Ilinjli dunyoda ba’zan ahd ravo.
Ag‘yor ta’nasidan o‘ksik ko‘nglimiz,
Va lekin vasl emas endi muddao.
* * *
Men bilaman, Xotiraga ishonib bo‘lmas,
Unda yashar garchi menga o‘xshagan beka,
Biroq ba’zan tushunmayman uning fe’liga —
Mendan pinhon o‘zgartirar kechmishim kam-kam,
Bilintirmay aldar o‘tgan yillarimni ham,
Kecha olar noxush kechgan voqealardan.
Men sezaman, Meni juda ayar negadir,
Qutqaradi dilni og‘ir xotiralardan.
U haq! Balki shunday bitar nomunosib do‘st
Dilga bergan jarohati, og‘ir darslari,
Balki shunday singib ketar olis-olisda
Yuragingni bosib o‘tgan qadam saslari.
* * *
Yomg‘ir yog‘ar edi, daraxtlar yupun.
Diydirab turibdi jumlai olam.
Men o‘z yuragimnn ko‘rmoqchya edim,
Qurshab yotgan ekan yomg‘irday tuman.
Nima ilinj edi axnr dunyoga
Sochlarimni yuvib oqqan yomg‘irdan:
Chechaklar iltijo etdi samoga,
Maysalar shoshilib keldilar qirdan.
Nima ilinj edi. Seni esladim.
Yolg‘izsan bir xayol tumani aro.
«Yomg‘irday yashaylik», shivirlaysan jim,
Tomchilar shovullab etarlar takror.
Yomg‘irday yashaylik. Qiynar ovozing,
Ruhga garchi jonbaxsh nafasing tegar,
Yolg‘izlik alamin tortadi dilim,
Uni eslaguncha yaratgan Egam…
Bugun bog‘ingizda o‘rik gulladi,
O’tlar orasida kuldi moychechak.
Uyingiz burkandi tanish bo‘ylarga,
Bugun bog‘ingizda Bahor — kelinchak.
Kimdir chertib o‘tdi derazangizni,
Bilolmay qoldingiz uning kimligin.
Turnalar sog‘indi ovozingizni,
Ular Sizni yo‘qlab qaytdilar bugun.
Ariqlar qaygadir iz solib ketdi,
Lab burib uyg‘ondi yalpizlar tongda,
Men-ku kim bo‘libman, meni unutdi,
Lolalar ochildi Sizning tomonda.
Bugun bog‘ingizda o‘rik gulladi,
Novdada yaproqlar jilmaymish xiyol,
Men ham Bahor yanglig‘ qutlayin desam
Xavfim bor: ovozim bormas ehtimol…
* * *
Yomg‘ir, yomg‘ir, ko‘klam yomg‘iri,
Yog‘ib ko‘nglim tublariga oq.
Seni juda sog‘indp ko‘ngil,
Hidlarnni sochsin qaldiroq.
Sevishganlar tilaklari bir:
Kurtaklarning gullashi lozim.
Dunyo juda baxtga yaqindir,
Eshittirgin uning ovozin.
Bulutlarning ko‘chib bag‘ridan,
Hayot bersang toshqin soylarga,
Qizg‘aldoqlar ulashar zamin
Yuragimga yaqin joylarga.
Lahza yanglig‘ qisqa umridan
Aytsin ular mastligin shul dam.
Yomg‘ir, yomg‘nr, eslatib o‘tgin
Hech narsaning qaytmasligin ham
* * *
Daraxtlarga nasib sevilmoq baxti,
Ehtirosli yorday notinch osmon.
Sog‘inch tuyg‘usini tuygan dunyoda
Shamol ham nechundir kezadi giryon.
«Sizmi ko‘rgim keldi. Sog‘indim Sizni».
Alanglayman, qaydan bu sirli tovush?
Hech kim yo‘q yonimda. Yig‘lagim kelar.
Shoxdan shoxga ko‘chib sayraydi bir qush,
Ajib mujdalarni kutarman men ham,
Sokin kunlarimning buzilgan tinchi.
Ruhimda shovullar zangor bu olam,
Ko‘klam tuyg‘ulari, ko‘klam sog‘inchi.
* * *
Diloromga
O’xshatmadim Sizga hech kimni,
Bir oz yana o‘ksindim chog‘i,
Dilda qolib ketgan tuyg‘uning
Qiyin ekan endi o‘chmog‘i.
Jim-jit tunda yig‘lasa kimdir,
Yig‘lab-yig‘lab ovunsa ham so‘ng,
Qolib ketar tunning bag‘rida
O’sha ovoz qoldirgan bir mung.
U yig‘lagan garchi men emas,
Yig‘lab Sizga aytmaganman roz,
Yuragimning ichidan kelar
Lekin o‘sha tundagi ovoz.
O’zim bilmay ma’yus tortaman
Yulduzlar jim chaqnagan chog‘i.
Dilda qolib ketgan tuyg‘uning
Qiyin ekan endi o‘chmog‘i…
* * *
Bugun ma’yus qiyofangda parishon bir xayol ko‘rdim,
Yuzing ma’yus etarda ul oyina xastahol, ko‘rdim.
Ko‘ngil bir tus, samolarda qolib ketgan hilol ko‘rdim,
O’shal olis hilol yanglig‘ ko‘zingda men savol ko‘rdim.
Yuzing ma’yus etarda ul oyina xastahol ko‘rdim.
Sen aytding: boq, nigorim, ishq dilimizni g‘arib etdi,
Fano bergan qayu saboq qayu jonni raqib etdi,
Qara, barcha yashil yaproq ketarda sarg‘arib bitdi,
Ketarda sarg‘araylik, dog‘, gar ishqdanki, zarif etdi,
Fano bergan qayu saboq qayu jonni raqib etdi.
Sen aytding: yo‘l davomi yo‘q, ketaylikmi tumanlarga,
G’arib dilni etib vosil ochilgan oq sumanlarga,
Ketar bo‘lsak, ko‘ngil doxil samoviy anjumanlarga,
Gulu chechak qolib g‘ofil, bu ishq yetsin chamanlarga,
G’arib dilni etib vosil ochilgan oq sumanlarga…
* * *
Yana shunday bo‘lar, har safar shunday,
Men kutgan ranglarda kelaverar kuz.
Bog‘lar qismatiga qancha kuyunmay,
Bargrezon faslini sevaman hanuz.
Mangulik oldida yuragi ochiq,
Sokin kengliklarday ozod va beg‘am,
Hech kimga bog‘lanmay yashaydi bir ishq,
To‘kilib yashaydi xazonlar bilan
Va maftun etadi mening ko‘nglimni,
Dunyoni unutib ruhim sarxush, jim.
Tinglarkan har safar ketmoq kuyini,
So‘nggi yaproq kabi titrar yuragim…
* * *
To tonggacha yog‘ib chiqdi qor,
Simyog‘ochda o‘chmadi chiroq.
Tongda esa tanish yo‘llardan
Bir faslga ketgandim yiroq.
O’zga edi osmonning ro‘yi,
Mag‘rurmidi, balki balandroq.
Qaytmoq bo‘ldim men ham kun bo‘yi,
Lozim yo‘lni topmadim biroq.
Tabiatga tushgan ayriliq
Ko‘chdi menyng yuragimga jim.
Meni tamom unutdi borliq
Yo borliqqa aylandim o‘zim,
Hovuchimga to‘lib qoldi qor,
Ruhimga ham to‘ldi sukunat.
Yuragimda yolg‘iz umid bor:
Aytolmadim hech kimga faqat.
* * *
O’zgarishlar kechdi jim, Oy to‘ldi, suvlar oqdi.
Dunyo — qari munajjim, Fol ko‘rdi, ko‘kka boqdi.
Bir dasta qizil gulga Oshiq bo‘ldi bulbullar,
G’am to‘lqini quyilgan Dengizday tinch ko‘ngillar
Firibgar kuz qo‘ynida Xazon bo‘ldi yaproqlar,
Muhabbatning bo‘ynida Qolib ketdi gunohlar.
Umid bizni aldadi, Vafo qilmadi bu jon.
Dildagi og‘riq kabi Faryod uzun, bemajol.
O’zgarishlar kechdi jim, Oy to‘ldi, suvlar oqdi.
Kechikmay keldi O’lim, Dunyoning bag‘rin yoqdi…
AKAM XOTIRASIGA
Sezdim sening ketganingni ko‘ngildan…
Cho‘lpon.
Do‘stu yor yig‘ladi g‘aflatni qarg‘ab,
Dilni ezib kirdi umrlik bir g‘am.
Garchi biz yolbordik: yolg‘on et, yo rab,
O’shal kun biz Sizdan ayrildik, og‘am.
G’urbat tog‘inimi yelkalab kelgan
Kun edi, yurakda hasratlari zil.
Umid oftobiga boshini qo‘ygan
Chog‘ida yerlarga quladi ko‘ngil.
Hayot bir to‘kildi O’lim poyiga,
Og‘ir kishanida ingrandi jon ham,
Ko‘pgil jim yig‘ladi o‘zii holiga,
Dunyoning biri kam, ko‘ngilda ming kam.
Hijron dudin tuyib qoraydi falak,
Termuldik Siz yurgan yo‘llarga bekor,
Yurakka bir ma’yus sog‘inchlar solib,
Qaytmas bo‘lib ketdi qirq ikki bahor…
OTAMNI ESLAB
Sizni o‘ylaganda xayolim nurli,
Mehringiz chayqalgan samoviy dengiz,
Faqat sog‘ingapda endi bir mungli,
Tushlarimdan kelar ovozlaringiz.
Siz o‘tib borasiz ufq tomonga,
Fursatingiz yo‘qday qayrilmoqqa ham.
Qo‘shilib ketasiz g‘alat tumapga,
Qadamingiz endi yerdan uzilgan.
Ilg‘amay qolaman ko‘zlaringizni,
Qay ifoda hokim, qanday nur zohir,
Tumanlardan izlab izlaringizni,
Qadrdon dalalar xo‘rsinar og‘ir.
Xazonlar, jimgina to‘kilgan yanglig‘,
Aytilmagan so‘zlar rangsiz, beqadr.
Siz esa, qaydadir, ruhingiz yorug‘,
Sirdosh odamingiz topgansie axir.
NODIRA G’AZALIGA MUXAMMAS
Jism aro jon xasta bo‘ldi yorsiz,
Hofizim etmas tarahhum, korsiz,
Zoru afg‘on etgaymen jim, zorsiz,
Yorning vasli emas ozorsiz,
Gulshan ichra gul topilmas xorsiz.
Bir ishora bo‘lsa yoxud gardi po,
Ko‘zimda nuri umid bo‘lmas ado,
Eshiginda bo‘ldimu mipg ynl gado.
Ul parivash vaslidan bo‘ldim judo,
Rohati dil qolmadi dildorsiz.
Menga ermas, o‘zgalarga kuldi ul,
Shum raqibning oldida xor bu ko‘ngil,
Endi yig‘lab yuvsa ketmas dog‘i dil,
Orazin ko‘r, zulfidin bo‘lma malul,
Bu jahonda ganj yo‘qdir morsiz.
Neki anduh keldi ul g‘addordin,
Kuydimu kom izladim sharordin,
Telba oshiq qaytmas ermish dordin,
Or qilmas ta’nai ag‘yordin,
Oshiqi sodiqni derlar orsiz.
Yor, mayli, endi g‘aybi roh o‘ling,
Jonda fitna yotkurur titroq o‘ling,
Dil xudoga tuhfa etsin, joh o‘ling,
Nodira ahvolidan ogoh o‘ling,
Ey musohiblarki, qolmish yorsiz.
* * *
Yomg‘ir yog‘ar.
Yig‘lab-yig‘lab tarqar bulutlar,
Erta, albat, bu tunroqda maysa unadi.
Qismat in’om etgan yangi ko‘klamga qarab,
Bugun mening ko‘zimga ham yoshlar keladi.
Hali qishning muz nafasi yiroq ketmagan,
Yap-yalang‘och novdalarda ruh bor telbavor.
…Tashlab kelgan manzillarin dil unutmagan,
Yuragimda o‘tgan yilgi xazon rasmi bor.
* * *
Yor bo‘lsa, ko‘nglida ardog‘i bo‘lsa,
Ruhida muhabbat — bedog‘i bo‘lsa,
Tuyg‘ular taloshi ko‘nglin o‘rtasa,
Lablari bir gulning yaprog‘i bo‘lsa.
Bir kelsa, bir yo‘la baxt ola kelsa,
Bir kelsa, yo‘llarin yuvsa yomg‘irlar,
Yor kelsa, avvalo hayola kelsa,
Ishqdan telba bo‘lsa do‘stu yog‘iylar.
Yor kelsa, so‘rgani dilu jon bo‘lsa,
Tashna bo‘lib kelsa mehrga, zorga.
Hukmida balki yuz mehribon bo‘lsa,
Almashib kelsaydi yolg‘iz diydorga,
Yor bo‘lsa, ardoqli bo‘lsa jon kabi,
Aziz etgan bo‘lsa uni xudoyim.
Arzisa bir marta o‘lmog‘ishta ham,
Yashasang, sig‘inib yashasang doim…
* * *
Chog‘im yo‘q, o‘zimni tark etgan chog‘im,
Jismi uryonimda o‘sgan puchmog‘im,
Ruhim daraxtidan to‘knb yaprog‘im,
Seni so‘rab borsam, ostonang qani?
Gulxan o‘chgan bo‘lsa ko‘nglim kulmasmi,
Yo‘ling kesgan bo‘lsam, sevgim yo‘lmasmi,
Ilkingda so‘ldirgan menday gulmasmi,
Gavhar ekay desam, gulxonang qani?
Izimni izlasa, topgay iztirob,
Kulbamga bir bora boqmaydi oftob…
Ranjim ko‘p, umndim undan behisob,
Sevmoqni o‘rgansam, darsxonang qani?
Jonimda bir jonday kechdi malolim,
Ko‘nglim vayronida darding — jalolim,
Nechun noming aytsam, yig‘lar xayolim,
Yashab o‘tay desam koshonang qani?
BOLALIK
Sen ham maysamiding bahor qo‘ynida,
Yayrab o‘sgan eding daryo bo‘yida.
Bilmadim, qay orzu, armon o‘yida
Seni to‘lqinlarga oqizdim o‘ynab.
Boshimdan turna.tar to‘kkanda xayol,
Berk eshpk kpbrpdek dunyoda malol.
Ko‘klarga boqdimu beparvo, behol
Seni to‘lqinlarga oqnzdim o‘ynab.
Endi umrim ummon sari yeldimi,
Bahor o‘tib yana bahor keldimi?
Bag‘rida dur oqdi, daryo bildimi?
Seni to‘lqinlarga oqizdim o‘ynab.
* * *
Bog‘lar ko‘chib ketdi bu oqshom,
Shamollarni yetaklab ketdi.
Huvillagan mahzun go‘shada
Neki bo‘lsa, yo‘qoldi, yitdi.
Yuragimga boqdim o‘rtanib,
Tushnb turar tunning soyasi.
Menu dunyo oralig‘ida
Yashar nshqning bir hikoyasi.
Qaylargadir tentirab ketgan
Daryo kabi qaytmadim ortga.
Bildim, sevgim meni unutgan,
Shundan dilda qayg‘ular ortgan.
Meni olib ketdi muhabbat
Abad yitmas savollar bilan.
To tonggacha yashagim keldi
Ko‘z yosh tomg‘an xayollar bilan.
* * *
Yulduz to‘la osmonga boqdim,
Yulduzim yo‘q edi osmonda,
Men o‘yladim: unutgan meni.
Sochlarimni silab qaro tun,
Vujudimdan o‘tdi sirg‘alib,
Kuygan ko‘yga raqs etdi telba.
Chirildoqlar ovozi qalqib.
Oqib o‘tdi sirli bir to‘lqin.
Epkinidan tebrandi ko‘nglim.
Yig‘ladim. Jim qoldi ovozim,
Faqat oqib ketdi ko‘zimdan
Shaffof nurga to‘lgan yoshligim.
* * *
Bu kun o‘xshar kechagi kunga,
Kechagiday umrim tartibi.
Ulgurmadim o‘zgartirmoqqa,
Ma’lum emas baxtning tarkibi.
Bu kun o‘xshar kechagi kunga.
Siz ham o‘sha, men ham o‘shaman:
Hamon ojiz tug‘yon oldida.
Lahza bilan yashab o‘taman,
Lahzalikman Armon oldnda.
Siz ham o‘sha, men ham o‘shaman.
Soyadekman o‘z xayolimdan.
Dardlarimdak qisqa bir nafas.
Sharpa yanglig‘, notinch holimdan,
O’z ko‘nglimdan ko‘chgan ajib sas.
Men soyaman o‘z xayolimdan.
Oydinlari ko‘pdir dunyoning,
Bisyor so‘qir qorong‘ulari.
Sog‘inaman go‘zal tunlarning
Dilga tushgan tinch yog‘dularin,
Oydinlari ko‘pdir dunyoning.
Sahar turib qarayman yo‘lga
Hamon bu yo‘l — Quyoshning yo‘li,
Bu kun o‘xshar kechagi kunga,
Olislarda uning manzili.
Sahar turib qarayman yo‘lga,
AKSILTASHBEHLAR
Oy fonusga o‘xshamas garchi,
Tun ko‘tarnb o‘tmoqda uni.
Ko‘zgu emas bu mohro‘y, unda
O’zga baland dunyo aks etsa.
Yig‘lab-yig‘lab sir aytsang hamki,
Aylanolmas oq kiygan qizga.
Afsus, oppoq sandiq emas oy,
Chiqib kelsa go‘zal malika.
Tosh emas u, «yoril, tosh», desam,
Boshimdan jim elar oydinlik.
