Тилланисо Эшбоева 1993-йилда Бухоро вилояти Қоракўл туманида туғилган. “Дилхат” шеърий тўплами муаллифи. Шеърлари “Сизга шеър айтгим келади” ёшлар баёзида, туман, вилоят ва республика газета-журналларида ёритилган. Шу йил Ўзбекистон Миллий университетининг журналистика факультетини тамомлади («Уч илдиз» веб-саҳифасидан юборилган маълумот. Пастда ёзилган изоҳга қаранг).

   Яқинда унинг яқин дўстларидан бири — Бахтинисо почтамга Тилланисонинг шеърларини юборибди. Ўқиб кўриб, ёш шоира ўзига хос дунё яратишга интилаётганини кўрдим.  Шеърлари кўпроқ сочма йўлида ёзилган. Тизгинсиз сочма худдики бўронда қутирган, ой остида сокин мавжланган қалб денгизининг ойнасига ўхшайди.  Бир қарашда осон кўринса-да, сочма ижодкордан етарли тажриба ва маҳорат талаб қилади. Жуда содда тарзда айтсам, сочма  эркин ифода (ростгўйлик) ва фикрий оҳангдорлик (тажриба) дан туғилади. Тўғри, ростгўйлик болаликдан келади, тажриба эса вақт билан етилади. Тилланисонинг шеърларини ўқиб, шоира ўз изланишларида намоён бўлаётган ростгўйлик ва тиришқоқликни давом эттирса, келгусида ўзига хос оламини ярата олишига ишонгим келди.

Хуршид Даврон
Ўзбекистон халқ шоири

Тилланисо Эшбоева
ШЕЪРЛАР

* * *

Келманг, менда ҳеч нарса йўқ,
Топа олмайсиз…
Руҳимда фақат хазонларнинг шитирлашлари…

Мен шундай мавҳумман, хаёлдай мавҳум
Кўнглингизга ураман бирдан.
Азобман, ўзига сиғмаган лаҳза
Сочилиб кетаман оғриққа, шеърга.

Туннингизни барибир қилмайман хушбахт,
Кунингизда қуёшдек жарангламасман.
Азобга сочрилиб сокин тортган дунёман,
Ёдингизни кезиб юрган хаёлпарастман.

Келманг, менда ҳеч нарса йўқ ,
Топа олмайсиз,
Руҳимда фақат хазонларнинг шитирлашлари.

Тўкилиб-тўкилиб сокин тортган дунёман.

САРОСИМА

Гўё кимдир келган мени сўроқлаб
Ёки кимдир кетган мангуга ташлаб.

Шундай саросима қўйнида бу тун
Ҳамма нарса остин-устун юрак ичида.
Ё сен келгансану кетгансан зумда.

Сен руҳимни ёққан мангу саросимасан.

Мен эса сиғиниб яшайман ойнинг нурига ,
Ва сенга дош бергум, эй саросима, шу хира ёруғнинг саботи билан.
Ва мен сени севарман шундоқ хатарли,
Ҳар лаҳза севарман
Қайғу ва қувончнинг  жуда узун ҳаёти билан.

****

Ичимга ютаман мудраб ботаётган шу маъюс шомни,
Ичимда йиғлар шомлар.
Ичимга ютаман йилларни.
(Қўлимдан келмас бошқаси.)
Ёлғизликнинг ҳайбатига айланади куй
Ва қоришар шомга,
ичда йиғига.
Ўз-ўзига сиғмай қилар шом.
Сочилиб кетаман йўлга, ҳавога
Юрагимни тирнаб ўтади олам.

Шу тиғли оламни ичга ютаман.

****
Мен азоб чекаман сўнгсиз шубҳада…
Е.Евтушенко

Мен самимий, бўлолмасман, йўқ!
Ана, қуёш самимий, нурлари жаранглар дилда,
Самимий тун, бағрини ёритмас ёғду.
(Тун тунга ўхшайди, зулмат зулматга.)
Мен самимий бўлолмасдирман.

Совуқдан титрагандек маъюс ой кўкда
Шубҳа оловида титрайман бедор.
Парчаланиб-парчаланиб ҳар лаҳза ичда
Кўзингизга парчаланиб боқишларим бор.
Самимий дарахтларнинг ёдида сингиган ўйлар,
Келажакка бемақсад чопган бу йўллар,
Ёдингизда тўлғонган ул дамлар самимий,
Самимий, кўксимдаги мангу ғамлар самимий.
Самимийдир ойлар, йиллар, шубҳалар,
Мен самимий бўлолмасдирман!

****

Зулматга қоришиб ёришади тонг,
Оғриққа қоришган севинчим…

Қабрнинг ичида йиғлар аллаким,
Келганидан хурсанд балки йиғлаш фурсати.
Оғир-оғир ҳансираб қуёш чиқар самога
Оғир-оғир ҳансирар дилда
Қабрда йиғланар оғриқ, милдираган кўз ёш қисмати.

***

Онажон, мен шаҳардан бораман сизга ,
Ўйларим ичидан келаман елиб,
Мен сизга бир сокин дунё элтаман,
Қуёшлар, дарё , тўфонлар
Ул сокин дунёга урилган келиб.
Ул дарёга оққан аччиқ ёшингиз,
Ул тўфонда менинг қаҳрим, курашим,
Бир қуёш сизга ҳеч элтмаган қуёшим.

Мен сизга бир сокин дунё элтаман.

* * *

Мен бормидим шамолнинг маъюс хаёлларида
Дунёдан олдин?
Мени босиб ўтган фано ғамида
Ғамлардан олдин—
Бормидим?
Мен келдим!
Гувоҳ олиб келдим дунёга—
Барча гуноҳимнинг шаҳодатини.
Япроқлар кўзида мен деб йиғлаган,
Ҳайқириғин руҳимга ютган гувоҳ.
Бормидим дунёнинг ёдида
Ҳаётдан олдин?
Гуноҳ олиб келдим дунёга
Дунёнинг ёдида бўлмаган гуноҳ!

1.Бори шу, қолгани абас:
Тепада осмон, соғинчингда Худо,
Бир чеккада куй ва изтироб
Ва уларнинг сочилган ёдида сен борсан холос.

* * *

Мен зангор сув — шовуллаб оқаман кунлардан,
Нурман — заминдан йиғиб олган шомнинг ранглари.
Хоксорман, булутдай парқу, дилга тўлган ҳавоман.
Азобман,
Руҳимни айтиб-айтиб йиғлар сукунат.
Сизга эса одамман, одамман фақат
Кўзларида ғичирлатган тош,
Дўстим, одамман, одамман фақат,
Ўз овозига қамалган ўзи…
Мени айтиб-айтиб йиғлар сукунат.

* * *

Дарвешу, хирқамас ҳаётнинг оти,
Маю гулоб ҳам эмас бу ҳаёт.
Одатий бўлгандек қуёшнинг нури
Ҳаёт ҳам бир одат, яшаш шарт бўлган одат.

* * *

Суратлар рангига кириб йиғладим, кўрмадингиз сиз,
Бўлганича бўлди Парвардигор ҳам,
Бўлганича бўлди энди ҳаммаси.

Сўнг оқдим суратлар рангига тўлиб,
Оқиб боравердим беҳис, беҳадик.
Етмаган нафаслар, келмаган кунлар,
Қоларму суратлар ёдида тирик?

Оқиб борармикан келажакка то,
Нурнинг олдидаги висол лаҳаси,
Ўйнинг олдидаги висол лаҳзаси?
Суратлар ёдида қоларму мангу
Юрак ҳовучланган лаҳза ларзаси?

Бўлганича бўлди Парвардигор  ҳам,
Бўлганича бўлди, энди ҳаммаси.

* * *

Тонг қўйнида йиғлар булбули,
Тонг қўйнида йиғлайди бир қиз.
Қаттиқ йиғламоқда силкиниб,
О, нега келганди бу йўлларга у ?
У қаттиқ соғинган туғилмаслик эркини.

    ITillaniso Eshboeva 1993-yilda Buxoro viloyati Qorako’l tumanida tug’ilgan. “Dilxat” she’riy to’plami muallifi. She’rlari “Sizga she’r aytgim keladi” yoshlar bayozida, tuman, viloyat va respublika gazeta-jurnallarida yoritilgan. Shu yil O’zbekiston Milliy universitetining jurnalistika fakul`tetini tamomladi («Uch ildiz» veb-sahifasidan yuborilgan ma’lumot. Pastda yozilgan izohga qarang).
Yaqinda uning yaqin do’stlaridan biri — Baxtiniso pochtamga Tillanisoning she’rlarini yuboribdi. O’qib ko’rib, yosh shoira o’ziga xos dunyo yaratishga intilayotganini ko’rdim. She’rlari ko’proq sochma yo’lida yozilgan. Tizginsiz sochma xuddiki bo’ronda qutirgan, oy ostida sokin mavjlangan qalb dengizining oynasiga o’xshaydi. Bir qarashda oson ko’rinsa-da, sochma ijodkordan yetarli tajriba va mahorat talab qiladi. Juda sodda tarzda aytsam, sochma erkin ifoda (rostgo’ylik) va fikriy ohangdorlik (tajriba) dan tug’iladi. To’g’ri, rostgo’ylik bolalikdan keladi, tajriba esa vaqt bilan yetiladi. Tillanisoning she’rlarini o’qib, shoira o’z izlanishlarida namoyon bo’layotgan rostgo’ylik va tirishqoqlikni davom ettirsa, kelgusida o’ziga xos olamini yarata olishiga ishongim keldi.

Xurshid Davron
O’zbekiston xalq shoiri

Tillaniso Eshboeva
SHE’RLAR

* * *

Kelmang, menda hech narsa yo’q,
Topa olmaysiz…
Ruhimda faqat xazonlarning shitirlashlari…

Men shunday mavhumman, xayolday mavhum
Ko’nglingizga uraman birdan.
Azobman, o’ziga sig’magan lahza
Sochilib ketaman og’riqqa, she’rga.

Tunningizni baribir qilmayman xushbaxt,
Kuningizda quyoshdek jaranglamasman.
Azobga sochrilib sokin tortgan dunyoman,
Yodingizni kezib yurgan xayolparastman.

Kelmang, menda hech narsa yo’q ,
Topa olmaysiz,
Ruhimda faqat xazonlarning shitirlashlari.

To’kilib-to’kilib sokin tortgan dunyoman.

SAROSIMA

Go’yo kimdir kelgan meni so’roqlab
Yoki kimdir ketgan manguga tashlab.

Shunday sarosima qo’ynida bu tun
Hamma narsa ostin-ustun yurak ichida.
YO sen kelgansanu ketgansan zumda.

Sen ruhimni yoqqan mangu sarosimasan.

Men esa sig’inib yashayman oyning nuriga ,
Va senga dosh bergum, ey sarosima, shu xira yorug’ning saboti bilan.
Va men seni sevarman shundoq xatarli,
Har lahza sevarman
Qayg’u va quvonchning juda uzun hayoti bilan.

****

Ichimga yutaman mudrab botayotgan shu ma’yus shomni,
Ichimda yig’lar shomlar.
Ichimga yutaman yillarni.
(Qo’limdan kelmas boshqasi.)
Yolg’izlikning haybatiga aylanadi kuy
Va qorishar shomga,
ichda yig’iga.
O’z-o’ziga sig’may qilar shom.
Sochilib ketaman yo’lga, havoga
Yuragimni tirnab o’tadi olam.

Shu tig’li olamni ichga yutaman.

****
Men azob chekaman so’ngsiz shubhada…
YE.Yevtushenko

Men samimiy, bo’lolmasman, yo’q!
Ana, quyosh samimiy, nurlari jaranglar dilda,
Samimiy tun, bag’rini yoritmas yog’du.
(Tun tunga o’xshaydi, zulmat zulmatga.)
Men samimiy bo’lolmasdirman.

Sovuqdan titragandek ma’yus oy ko’kda
Shubha olovida titrayman bedor.
Parchalanib-parchalanib har lahza ichda
Ko’zingizga parchalanib boqishlarim bor.
Samimiy daraxtlarning yodida singigan o’ylar,
Kelajakka bemaqsad chopgan bu yo’llar,
Yodingizda to’lg’ongan ul damlar samimiy,
Samimiy, ko’ksimdagi mangu g’amlar samimiy.
Samimiydir oylar, yillar, shubhalar,
Men samimiy bo’lolmasdirman!

****

Zulmatga qorishib yorishadi tong,
Og’riqqa qorishgan sevinchim…

Qabrning ichida yig’lar allakim,
Kelganidan xursand balki yig’lash fursati.
Og’ir-og’ir hansirab quyosh chiqar samoga
Og’ir-og’ir hansirar dilda
Qabrda yig’lanar og’riq, mildiragan ko’z yosh qismati.

***

Onajon, men shahardan boraman sizga ,
O’ylarim ichidan kelaman yelib,
Men sizga bir sokin dunyo eltaman,
Quyoshlar, daryo , to’fonlar
Ul sokin dunyoga urilgan kelib.
Ul daryoga oqqan achchiq yoshingiz,
Ul to’fonda mening qahrim, kurashim,
Bir quyosh sizga hech eltmagan quyoshim.

Men sizga bir sokin dunyo eltaman.

* * *

Men bormidim shamolning ma’yus xayollarida
Dunyodan oldin?
Meni bosib o’tgan fano g’amida
G’amlardan oldin—
Bormidim?
Men keldim!
Guvoh olib keldim dunyoga—
Barcha gunohimning shahodatini.
Yaproqlar ko’zida men deb yig’lagan,
Hayqirig’in ruhimga yutgan guvoh.
Bormidim dunyoning yodida
Hayotdan oldin?
Gunoh olib keldim dunyoga
Dunyoning yodida bo’lmagan gunoh!

1.Bori shu, qolgani abas:
Tepada osmon, sog’inchingda Xudo,
Bir chekkada kuy va iztirob
Va ularning sochilgan yodida sen borsan xolos.

* * *

Men zangor suv — shovullab oqaman kunlardan,
Nurman — zamindan yig’ib olgan shomning ranglari.
Xoksorman, bulutday parqu, dilga to’lgan havoman.
Azobman,
Ruhimni aytib-aytib yig’lar sukunat.
Sizga esa odamman, odamman faqat
Ko’zlarida g’ichirlatgan tosh,
Do’stim, odamman, odamman faqat,
O’z ovoziga qamalgan o’zi…
Meni aytib-aytib yig’lar sukunat.

* * *

Darveshu, xirqamas hayotning oti,
Mayu gulob ham emas bu hayot.
Odatiy bo’lgandek quyoshning nuri
Hayot ham bir odat, yashash shart bo’lgan odat.

* * *

Suratlar rangiga kirib yig’ladim, ko’rmadingiz siz,
Bo’lganicha bo’ldi Parvardigor ham,
Bo’lganicha bo’ldi endi hammasi.

So’ng oqdim suratlar rangiga to’lib,
Oqib boraverdim behis, behadik.
Yetmagan nafaslar, kelmagan kunlar,
Qolarmu suratlar yodida tirik?

Oqib borarmikan kelajakka to,
Nurning oldidagi visol lahasi,
O’yning oldidagi visol lahzasi?
Suratlar yodida qolarmu mangu
Yurak hovuchlangan lahza larzasi?

Bo’lganicha bo’ldi Parvardigor ham,
Bo’lganicha bo’ldi, endi hammasi.

* * *

Tong qo’ynida yig’lar bulbuli,
Tong qo’ynida yig’laydi bir qiz.
Qattiq yig’lamoqda silkinib,
O, nega kelgandi bu yo’llarga u ?
U qattiq sog’ingan tug’ilmaslik erkini.