14 январ — таниқли рус шоири Осип Мандельштам таваллуд топган кун
Осип Мандельштам бундан салкам 80 йил аввал, даҳшатли 1938 йилнинг 27 декабрида Владивосток шаҳри яқинидаги лагерларнинг бирида оламдан кўз юмади. У миллатимизнинг фахри бўлган Абдурауф Фитрат, Абдулла Қодирий, Абдулҳамид Чўлпон каби қатл этилмади. Аммо, совуқ шимолга сургун қилинган шоир ўлатга чалиниб вафот этгач, улуғ боболаримиз каби қачон ва қаерда дафн этилгани номаълум қолди.
Осип Мандельштам
ШЕЪРЛАР
Атоқли рус шоири Осип Мандельштам 1881 йил 14 январда Варшава шаҳрида савдогар оиласида туғилган. Болалиги ва ёшлиги Петербургда ўтган шоир бир муддат Парижда, сўнг Петербург университетида таҳсил олади.Инқилобни қабул қилмаган шоир жуда оғир ҳаёт кечиради. Сталинни қоралаб ёзилган шеърлари учун 1934 йилнинг майида Осип Манделштам НКВД томонидан қамоққа олинади.
Осип Мандельштам бундан салкам 80 йил аввал, даҳшатли 1938 йилнинг 27 декабрида Владивосток шаҳри яқинидаги лагерларнинг бирида оламдан кўз юмади. У миллатимизнинг фахри бўлган Абдурауф Фитрат, Абдулла Қодирий, Абдулҳамид Чўлпон каби қатл этилмади. Аммо, совуқ шимолга сургун қилинган шоир ўлатга чалиниб вафот этгач, улуғ боболаримиз каби қачон ва қаерда дафн этилгани номаълум қолди.
* * *
Ўлтирибмиз хонада ёлғиз,
Керосиндан анқир хушбўй ис.
Ўртада нон ва ўткир пичоқ…
Гар истасанг, ёндиргин ўчоқ,
Ё бўлмаса, бу қават-қават
Ипни олиб тўқийлик сават —
Чиқмоқ учун йўлга — йироққа —
Бизни ҳеч ким тополмас ёққа…
* * *
Сенинг бу нозик елканг қамчилардан қизарар,
Қамчилардан қизарар, совуқларда бўзарар.
Қўлларинг бўлар адо дазмолни кўтармоқдан,
Дазмоллар кўтармоқдан, арқонларни ўрмоқдан.
Товонларинг қонайди шишаларга тилиниб,
Шишаларга тилиниб, тиканларга шилиниб.
Мен-чи, сен деб, сени деб, қора шамдек ёнарман,
Қора шамдек ёнарман, дуолардан тонарман.
Хуршид Даврон таржималари
* * *
Кечқурун ҳовлида ювиндим: сув — муз,
Ер заранг — тўнггандек қаҳратон қишда.
Болта юзида шўр — бамисли юлдуз,
Ях қотиб қолганди ёғоч идишда.
Дарвозада қулф осиғлиқ турар,
Теварак қахрли боқар чунонам…
Ҳақиқатнинг бундоқ суврати сира
Бирон-бир асарда эмас мужассам.
Туз янглиғ эрийди идишда нурлар,
Яхлаган сув эса қораяр жуда.
Ўлимнинг қўли нақ кўксингга кирар,
Борлиқ қатъий ҳукм каби осуда.
* * *
Ҳали сен тириксан, эмассан ёлғиз,
Ҳали ёнгинангда ғамкаш дўстинг бор.
Кўзингни яйратар даштдаги анғиз,
Ҳатто тасаллидир зулмат, аёз, қор.
Кабир қашшоқлиқда, буюк хорликда
Яша осойишта, дилга бер таскин.
Бу дамлар чиндан-да ғанимат, зеро
Муте умрда ҳам ҳузур бордир, чин.
Бахтсиз ул — қўлига кишанлар кийиб,
Шамол ва итлардан зада бўлган зот.
Шўрлик ул — яшашга сўнг бор интилиб,
Манфур соқчилардан тиланган нажот.
* * *
Нурлар издиҳоми жазб этар такрор,
Маст айлар руҳимни ажиб ифори.
Халққа ҳаво керак тоза ва зангор,
Унга нон керак ва Элбрус қори.
Сўраб кўрмоқликка кимса йўқ, зотан
Қаердан излайман якто сирдошни.
Топмаслар на Қрим, на Урал ёқдан
Бунақанги шаффоф йиғлоқи тошни.
Халққа ашъор керак сирли ва эзгу,
Ҳар тонг ажиб руҳ-ла уйқудан турсин.
Ундан туюб ҳаргиз ифор ва ёғду,
Оҳанглари аро чўмилиб юрсин.
Мирпўлат Мирзо таржималари
14 yanvar — taniqli rus shoiri Osip Mandelьshtam tavallud topgan kun
Osip Mandelshtam bundan salkam 80 yil avval, dahshatli 1938 yilning 27 dekabrida Vladivostok shahri yaqinidagi lagerlarning birida olamdan ko‘z yumadi. U millatimizning faxri bo‘lgan Abdurauf Fitrat, Abdulla Qodiriy, Abdulhamid Cho‘lpon kabi qatl etilmadi. Ammo, sovuq shimolga surgun qilingan shoir o‘latga chalinib vafot etgach, ulug‘ bobolarimiz kabi qachon va qayerda dafn etilgani noma’lum qoldi.
Osip Mandelshtam
SHE’RLAR
Atoqli rus shoiri Osip Mandelshtam 1881 yil 14 yanvarda Varshava shahrida savdogar oilasida tug‘ilgan. Bolaligi va yoshligi Peterburgda o‘tgan shoir bir muddat Parijda, so‘ng Peterburg universitetida tahsil oladi.Inqilobni qabul qilmagan shoir juda og‘ir hayot kechiradi. Stalinni qoralab yozilgan she’rlari uchun 1934 yilning mayida Osip Mandelshtam NKVD tomonidan qamoqqa olinadi.
Osip Mandelshtam bundan salkam 80 yil avval, dahshatli 1938 yilning 27 dekabrida Vladivostok shahri yaqinidagi lagerlarning birida olamdan ko‘z yumadi. U millatimizning faxri bo‘lgan Abdurauf Fitrat, Abdulla Qodiriy, Abdulhamid Cho‘lpon kabi qatl etilmadi. Ammo, sovuq shimolga surgun qilingan shoir o‘latga chalinib vafot etgach, ulug‘ bobolarimiz kabi qachon va qayerda dafn etilgani noma’lum qoldi.
* * *
O‘ltiribmiz xonada yolg‘iz,
Kerosindan anqir xushbo‘y is.
O‘rtada non va o‘tkir pichoq…
Gar istasang, yondirgin o‘choq,
Yo bo‘lmasa, bu qavat-qavat
Ipni olib to‘qiylik savat —
Chiqmoq uchun yo‘lga — yiroqqa —
Bizni hech kim topolmas yoqqa…
* * *
Sening bu nozik yelkang qamchilardan qizarar,
Qamchilardan qizarar, sovuqlarda bo‘zarar.
Qo‘llaring bo‘lar ado dazmolni ko‘tarmoqdan,
Dazmollar ko‘tarmoqdan, arqonlarni o‘rmoqdan.
Tovonlaring qonaydi shishalarga tilinib,
Shishalarga tilinib, tikanlarga shilinib.
Men-chi, sen deb, seni deb, qora shamdek yonarman,
Qora shamdek yonarman, duolardan tonarman.
Xurshid Davron tarjimalari
* * *
Kechqurun hovlida yuvindim: suv — muz,
Yer zarang — to‘nggandek qahraton qishda.
Bolta yuzida sho‘r — bamisli yulduz,
Yax qotib qolgandi yog‘och idishda.
Darvozada qulf osig‘liq turar,
Tevarak qaxrli boqar chunonam…
Haqiqatning bundoq suvrati sira
Biron-bir asarda emas mujassam.
Tuz yanglig‘ eriydi idishda nurlar,
Yaxlagan suv esa qorayar juda.
O‘limning qo‘li naq ko‘ksingga kirar,
Borliq qat’iy hukm kabi osuda.
* * *
Hali sen tiriksan, emassan yolg‘iz,
Hali yonginangda g‘amkash do‘sting bor.
Ko‘zingni yayratar dashtdagi ang‘iz,
Hatto tasallidir zulmat, ayoz, qor.
Kabir qashshoqliqda, buyuk xorlikda
Yasha osoyishta, dilga ber taskin.
Bu damlar chindan-da g‘animat, zero
Mute umrda ham huzur bordir, chin.
Baxtsiz ul — qo‘liga kishanlar kiyib,
Shamol va itlardan zada bo‘lgan zot.
Sho‘rlik ul — yashashga so‘ng bor intilib,
Manfur soqchilardan tilangan najot.
* * *
Nurlar izdihomi jazb etar takror,
Mast aylar ruhimni ajib ifori.
Xalqqa havo kerak toza va zangor,
Unga non kerak va Elbrus qori.
So‘rab ko‘rmoqlikka kimsa yo‘q, zotan
Qayerdan izlayman yakto sirdoshni.
Topmaslar na Qrim, na Ural yoqdan
Bunaqangi shaffof yig‘loqi toshni.
Xalqqa ash’or kerak sirli va ezgu,
Har tong ajib ruh-la uyqudan tursin.
Undan tuyub hargiz ifor va yog‘du,
Ohanglari aro cho‘milib yursin.
Mirpo‘lat Mirzo tarjimalari
