Farzona. She’rlar & Махфили шеъри Фарзонаи Хучанди (1-3)

08    Сўз, бу – жуда катта масъулият. Ана шу буюк масъулиятни ҳис этган ҳолда, «Китоб дунёси» газетаси ўқувчиларига юзланар эканман, ушбу шеърларим ичидан, бир сатр бўлса ҳам, қалбингиздан жой олиб, руҳингизда бир туғён ёки бир сокинлик ҳиссини уйғотса, сизни баҳорий кайфиятга ошно этса, мен ўзимни жуда бахтли ҳисоблайман. Дўстлик мушоирамиз бардавом бўлишини тилаб қоламан.

ФАРЗОНА
ХАЙРЛИ БАҲОР
01

Қадимул айёмдан эт билан тирноқдек жипслашиб, айни дарёдан сув ичиб, бир ҳаводан нафас олиб яшаган халқларимизнинг ўзаро муносабатлари баҳор фаслининг жонбахш насими билан яна қайта жонлана, илиқлаша бошлади. Орадаги кўринмас сунъий пардалар кўтарилди, чегаралар очилди, борди-келдиларимиз тикланиб, сиёсий-иқтисодий соҳалардаги ҳамкорлигимиз баробарида, мана, энди маданий-адабий алоқаларимиз ҳам ривожланиш йўлига тушди.

Куни кеча икки қондош ва жондош мамлакат Президентларининг биродарларча учрашувларини, уларнинг бир-бирларини бағирларига босиб, саломлашганларини кўриб, тўғриси, кўз ёшларимни тутиб туролмадим. Илло, шу нарсага амин бўлдимки, бу дунёда ўзбек ва тожик халқларини бир-биридан айирадиган ҳеч қандай куч йўқ экан. Бизнинг еримиз бир, сувимиз бир, урф-одат, тўй-ҳашамларимиз бир, устозлар айтмоқчи, дарҳақиқат, биз икки тилда сўзлашгувчи битта халқмиз. Устоз Жомий ва ҳазрат Навоий дўстлиги билан бошланган адабий алоқаларимиз, ўйлайманки, бундан кейин ҳам мустаҳкамланиб бораверади. Шахсан ўзим, ушбу кун менинг ижод намуналарим ўзбек тилига таржима қилиниб, қардош халқ адаб аҳли ва шеърият мухлислари эътиборига ҳавола этилаётганлигидан бағоят мамнунман ва ҳозир ҳам бу бахтиёрликдан ҳаяжонимни босолмаяпман…

Сўз, бу – жуда катта масъулият. Ана шу буюк масъулиятни ҳис этган ҳолда, «Китоб дунёси» газетаси ўқувчиларига юзланар эканман, ушбу шеърларим ичидан, бир сатр бўлса ҳам, қалбингиздан жой олиб, руҳингизда бир туғён ёки бир сокинлик ҳиссини уйғотса, сизни баҳорий кайфиятга ошно этса, мен ўзимни жуда бахтли ҳисоблайман. Дўстлик мушоирамиз бардавом бўлишини тилаб қоламан.

01

ЁРУF ХАБАР

Тағин келдим, эй, дўст,077
Кўзим тақвимин
Фаслида нигоҳнинг ҳарорати бор.
Юрагимда ҳануз бир заррин орзу
Қўнғироқ чалади такрору такрор.

Жанг ҳам ўтди, ўшал жаҳолат билан
Ҳақиқатлар жанги, ғам солиб жонга.
Fофил қавму тўда ўз лаънатининг
Тоши-ла мени ҳам олди нишонга.

Fазаблар ҳайқирди, ишқнинг «Аналҳақ!»
Фарёди оламни ларзага солди.
Жанг ҳам ўтди,
Қаҳр-ғазаблар ўлиб,
Яна ишқнинг жони соғ-омон қолди.

Тағин келдим, эй, дўст!
Юрагим ичра
Яшил ғалаёнлар бўлмоқда бедор.
Нигоҳим қаърида ҳануз бир чироқ
Ҳаёт кечиради, ёруғлиги бор.

Маъсум шавқ зоҳири ҳануз – борлиғим,
Имон келтираман баҳорга ҳануз.
Қақраган қошларим ўшанда тағин
Ўсма висолига етар ёруғ юз.

Ўшанда бағрига қайтган қушларин
Тағин қутлар маъюс инлар, уялар.
Ўшанда булбуллар тўдасига жим
Қўшилган бир карвон бахтга чулғанар.

Чаман қурмоқ керак беҳи гулидан,
Мева чироғидан ёришсин боғлар.
Йўқса, бул заҳарли тамакизорда
Куй-наво нафаси сиқилиб ўлар.

Тағин келдим, эй, дўст!
Мен ҳануз – ўша,
Аммо, сен, сен эмасдирсан, бенаво.
Замоннинг чақчайган кўзидан қочиб,
Майнинг оғушидан ахтардинг паноҳ.

Тунда тентираган гадоларга ҳам,
Тонг ҳадя этмадинг оппоқ, беғубор.
Енгилмас жаҳонгир, ғолиб руҳингни
Хилват қучоғига айладинг дучор.

Бепарволик сари йўл олиб, ўзни
Бир азиз хотирга этолмадинг бахш.
Баҳор таъсирини ернинг сўлиққан
Бемор томирига этолмадинг нақш.

Мўъжизани кўриб, «Ё, тавба» дея,
Ҳатто, ҳайратга ҳам тушмайсан нохос.
Йиғлолмайсан, булут шогирди эмас,
Қуёшга, шунчаки, муридсан, холос.

«Қаҳ-қаҳ» отиб кула оларсан ҳануз,
Тоғлар қалтирайди,
Руҳлар қалтирар.
Ночор хандаларинг,
Юрагинг ичра
Кечган фожиага ниқобдир улар.

Ханданг – ул Шеданзо чўққиси узра
От кишнаши,
Ёлғиз от саси мудом…
Тағин келдим, эй, дўст!
Айтайин дея:
Ҳаёт тамом бўлмай этмоқда давом!

Беҳи тағин гуллар…
Кел, ўшал эски
Қадим бисотларни титкилаб шу пайт,
Янги, нозик сўзлар сўйла мен учун,
Тундан безганларга ёруғ қисса айт.

ЎТКИНЧИ УМИД

Фурсат ўтди. Боғ ҳам Исфанд ойининг
Рангсизлиги узра бош эгди тағин.
Бечора дарахтлар, танасидаги
Дағал пўстлоғидан орланар ҳазин.

Кўйлак орзу қилар бужур танаси,
Барглар ҳарир либос бахш айлар қачон.
Аммо, кел, бир лаҳза ўшал баҳорнинг
Хотираси томон қайтайлик бу он.

Эсингдами?
Ёқут сочбоғилари
Шабнамни титратган маъсум қизалоқ?
Унинг ўша чилбир кокилларида
Соддалик барқ уриб кетарди у чоғ.

Гулдор тўни ичра уятчан тани
Яшарди ўзини этмасдан кўз-кўз.
Нигоҳида ихлос сураси янграб,
Сукутида эса – айтилмаган сўз.

Вужудида эрта кун ваҳимаси
Ҳамда изтироби яшарди ниҳон.
Ва сен нигоҳида янграган ўшал
Ихлос сурасига келтирдинг имон.

Ва сен уни элтдинг
Шеър аталган ул
Афсонавий юртга, ёниб, ўртаниб.
Бир кўпик борлиғин ожизлигида
Дарёнинг исёнин олдинг сен таниб.

Бир биллур қатранинг аксида қуёш
Рақсини томоша қилдинг мамнун, шод.
Ари уни янглиғ такрор садодан
Янги оҳанг тинглаб, сўнг солдинг фарёд:

Қандай ёруғ садо!
Оҳ, ҳақ бўлсайдинг,
Кошки, ишқ уфқидай сочсайди бир нур,
Зор дилларга, ўшал ёруғ овозим,
Тирикликка ато этсайди сурур.

Биламан, бу сўзга ҳеч ким зор эмас,
Ҳавойи қўшиқлар барчаси бекор.
Ҳеч кимса осмоннинг нигоҳи ичра
Бору йўқлигига қилмас эътибор.

Фурсат ўтди.
Хуллас, кетмоғим керак,
Ва тағин йўлимда этаман давом.
Қай бир қадрдонга видолар айтиб,
Қай бир қадрдонга йўллайман салом.

Ва сендан ҳам узр сўрайман, кечир,
Чунки, умидларим ўткинчи, тушун.
Мендан то осмоний хаёлинг қадар
Минг йиллик йўл бордир узундан-узун.

ЭГИЗАК КЎЗГУ

Ҳаёт нима?
Икки томонли кўзгу:
Бир томони ёруғ, яъни, тонг, яъни,
Ранглар таровати, шодлик муҳайё.
Бошқа ёғи – зулмат, яъни, тун, яъни,
Ваҳм босар, умид кўтарар ғавғо.
Мен эгизак кўзгу ичра яшайман,
Кўзларинг бўлган кун бедор,
Тасвирим
Кўзгудан қочади, бўлмагай нигор.

Энди ўзин содиқ нурларини ҳам,
Кўзларим кўзингга айламас нисор.
Қўлларинг мен томон етиб келган кун,
Томирларим совиб, сукут сақлар жим.
Остин-устин бўлмас ларзага тушиб,
Ички ҳаяжондан титрамас таним.
Саломинг қутлови етганда бир кун,
Жавоб йўлламайди овозим саси.
Борлик, йўқлик аро ўшанда тушар
Бизнинг орамизга ваҳм пардаси.

Тонглар нурига ғарқ бўлган кўзларим
Бундан сўнг қуёшдан сўз очмас бошқа.
Ҳали ҳам кеч эмас, кўзларимга кел,
Шу ерда – эгизак кўзгу,
Бор шодлик,
Бор қайғу, кўзлари тўлгандир ёшга.
Англа розу нознинг бу тасаввурин,
Совуқ ҳайратининг бордир ёғдуси.
Жавоб топ умрнинг муаммосига,
Эй, ҳаётнинг содда, гўзал орзуси.

Кўзимга келгин!
Эй, сувнинг юзида
Акс этиб тургувчи қуёшим, шу тоб.
Барча илтижою ўтинчларимга
Ёлғиз сен эрурсан осмондан жавоб!

ШАКАР ТАЪМИ

Жимлик – неча йиллик умримнинг исми,
Бутун ҳаётимнинг исмидир, балки.
Бу тун, зулмат, ухлаб ётган дев каби
Оғир нафас олар,
Жим қолдим қўрқиб.
Ахир, кимни чорлай, ким бор, ким ҳам бор?
Қари жодугардай замон
Ҳаммани,
Жумладан, мени ҳам айлади карахт.
Энди мен қарайман бефарқ ва лоқайд,
Шабнам ҳужумига, сел ҳамласига,
Руҳим ноласига солмасман қулоқ,
Ҳавасим нигоҳин ул кўзбойлоғич
Баҳорга энди ёр этмасман бу чоғ.
Шайтондан қўрққандай, йилимдан қўрқиб,
Жаҳон тилсимига бўлмам мубтало.
Беҳуда жўшган ғам, шодликлар аро.
Энди совуқ боққум, эй, ёр, кўзингга,
Энди мен ёдингдан ахтариб нажот,
Сен каби кимнидир унутмоқ йўлин
Ўргатаман (гарчи, оғир) ўзимга.
Оғир нафас олар, ухлаган девдай
Бу тун зулмат…
Кимдир йўллади салом.
Салом, эй, зулматнинг заволи, ғамхўр,
Салом, эй, садоси тош ниқобидан
Халослик ҳақида этган хабардор.
Салом, эй садоси тонгдан бир дарак,
Салом, эй, фироқдан бўзлаётган най,
Аччиқ ноласида шакар таъми бор…

Одил Икром таржималари

Яна шу мавзуда:
Фарзона. Шеърлар. Одил Икром таржималари

So‘z, bu – juda katta mas’uliyat. Ana shu buyuk mas’uliyatni his etgan holda, “Kitob dunyosi” gazetasi o‘quvchilariga yuzlanar ekanman, ushbu she’rlarim ichidan, bir satr bo‘lsa ham, qalbingizdan joy olib, ruhingizda bir tug‘yon yoki bir sokinlik hissini uyg‘otsa, sizni bahoriy kayfiyatga oshno etsa, men o‘zimni juda baxtli hisoblayman. Do‘stlik mushoiramiz bardavom bo‘lishini tilab qolaman.

FARZONA
XAYRLI BAHOR
01

Qadimul ayyomdan et bilan tirnoqdek jipslashib, ayni daryodan suv ichib, bir havodan nafas olib yashagan xalqlarimizning o‘zaro munosabatlari bahor faslining jonbaxsh nasimi bilan yana qayta jonlana, iliqlasha boshladi. Oradagi ko‘rinmas sun’iy pardalar ko‘tarildi, chegaralar ochildi, bordi-keldilarimiz tiklanib, siyosiy-iqtisodiy sohalardagi hamkorligimiz barobarida, mana, endi madaniy-adabiy aloqalarimiz ham rivojlanish yo‘liga tushdi.

Kuni kecha ikki qondosh va jondosh mamlakat Prezidentlarining birodarlarcha uchrashuvlarini, ularning bir-birlarini bag‘irlariga bosib, salomlashganlarini ko‘rib, to‘g‘risi, ko‘z yoshlarimni tutib turolmadim. Illo, shu narsaga amin bo‘ldimki, bu dunyoda o‘zbek va tojik xalqlarini bir-biridan ayiradigan hech qanday kuch yo‘q ekan. Bizning yerimiz bir, suvimiz bir, urf-odat, to‘y-hashamlarimiz bir, ustozlar aytmoqchi, darhaqiqat, biz ikki tilda so‘zlashguvchi bitta xalqmiz. Ustoz Jomiy va hazrat Navoiy do‘stligi bilan boshlangan adabiy aloqalarimiz, o‘ylaymanki, bundan keyin ham mustahkamlanib boraveradi. Shaxsan o‘zim, ushbu kun mening ijod namunalarim o‘zbek tiliga tarjima qilinib, qardosh xalq adab ahli va she’riyat muxlislari e’tiboriga havola etilayotganligidan bag‘oyat mamnunman va hozir ham bu baxtiyorlikdan hayajonimni bosolmayapman…

So‘z, bu – juda katta mas’uliyat. Ana shu buyuk mas’uliyatni his etgan holda, “Kitob dunyosi” gazetasi o‘quvchilariga yuzlanar ekanman, ushbu she’rlarim ichidan, bir satr bo‘lsa ham, qalbingizdan joy olib, ruhingizda bir tug‘yon yoki bir sokinlik hissini uyg‘otsa, sizni bahoriy kayfiyatga oshno etsa, men o‘zimni juda baxtli hisoblayman. Do‘stlik mushoiramiz bardavom bo‘lishini tilab qolaman.

01

YORUF XABAR

Tag‘in keldim, ey, do‘st,077
Ko‘zim taqvimin
Faslida nigohning harorati bor.
Yuragimda hanuz bir zarrin orzu
Qo‘ng‘iroq chaladi takroru takror.

Jang ham o‘tdi, o‘shal jaholat bilan
Haqiqatlar jangi, g‘am solib jonga.
Fofil qavmu to‘da o‘z la’natining
Toshi-la meni ham oldi nishonga.

Fazablar hayqirdi, ishqning “Analhaq!”
Faryodi olamni larzaga soldi.
Jang ham o‘tdi,
Qahr-g‘azablar o‘lib,
Yana ishqning joni sog‘-omon qoldi.

Tag‘in keldim, ey, do‘st!
Yuragim ichra
Yashil g‘alayonlar bo‘lmoqda bedor.
Nigohim qa’rida hanuz bir chiroq
Hayot kechiradi, yorug‘ligi bor.

Ma’sum shavq zohiri hanuz – borlig‘im,
Imon keltiraman bahorga hanuz.
Qaqragan qoshlarim o‘shanda tag‘in
O‘sma visoliga yetar yorug‘ yuz.

O‘shanda bag‘riga qaytgan qushlarin
Tag‘in qutlar ma’yus inlar, uyalar.
O‘shanda bulbullar to‘dasiga jim
Qo‘shilgan bir karvon baxtga chulg‘anar.

Chaman qurmoq kerak behi gulidan,
Meva chirog‘idan yorishsin bog‘lar.
Yo‘qsa, bul zaharli tamakizorda
Kuy-navo nafasi siqilib o‘lar.

Tag‘in keldim, ey, do‘st!
Men hanuz – o‘sha,
Ammo, sen, sen emasdirsan, benavo.
Zamonning chaqchaygan ko‘zidan qochib,
Mayning og‘ushidan axtarding panoh.

Tunda tentiragan gadolarga ham,
Tong hadya etmading oppoq, beg‘ubor.
Yengilmas jahongir, g‘olib ruhingni
Xilvat quchog‘iga aylading duchor.

Beparvolik sari yo‘l olib, o‘zni
Bir aziz xotirga etolmading baxsh.
Bahor ta’sirini yerning so‘liqqan
Bemor tomiriga etolmading naqsh.

Mo‘jizani ko‘rib, “Yo, tavba” deya,
Hatto, hayratga ham tushmaysan noxos.
Yig‘lolmaysan, bulut shogirdi emas,
Quyoshga, shunchaki, muridsan, xolos.

“Qah-qah” otib kula olarsan hanuz,
Tog‘lar qaltiraydi,
Ruhlar qaltirar.
Nochor xandalaring,
Yuraging ichra
Kechgan fojiaga niqobdir ular.

Xandang – ul Shedanzo cho‘qqisi uzra
Ot kishnashi,
Yolg‘iz ot sasi mudom…
Tag‘in keldim, ey, do‘st!
Aytayin deya:
Hayot tamom bo‘lmay etmoqda davom!

Behi tag‘in gullar…
Kel, o‘shal eski
Qadim bisotlarni titkilab shu payt,
Yangi, nozik so‘zlar so‘yla men uchun,
Tundan bezganlarga yorug‘ qissa ayt.

O‘TKINCHI UMID

Fursat o‘tdi. Bog‘ ham Isfand oyining
Rangsizligi uzra bosh egdi tag‘in.
Bechora daraxtlar, tanasidagi
Dag‘al po‘stlog‘idan orlanar hazin.

Ko‘ylak orzu qilar bujur tanasi,
Barglar harir libos baxsh aylar qachon.
Ammo, kel, bir lahza o‘shal bahorning
Xotirasi tomon qaytaylik bu on.

Esingdami?
Yoqut sochbog‘ilari
Shabnamni titratgan ma’sum qizaloq?
Uning o‘sha chilbir kokillarida
Soddalik barq urib ketardi u chog‘.

Guldor to‘ni ichra uyatchan tani
Yashardi o‘zini etmasdan ko‘z-ko‘z.
Nigohida ixlos surasi yangrab,
Sukutida esa – aytilmagan so‘z.

Vujudida erta kun vahimasi
Hamda iztirobi yashardi nihon.
Va sen nigohida yangragan o‘shal
Ixlos surasiga keltirding imon.

Va sen uni eltding
She’r atalgan ul
Afsonaviy yurtga, yonib, o‘rtanib.
Bir ko‘pik borlig‘in ojizligida
Daryoning isyonin olding sen tanib.

Bir billur qatraning aksida quyosh
Raqsini tomosha qilding mamnun, shod.
Ari uni yanglig‘ takror sadodan
Yangi ohang tinglab, so‘ng solding faryod:

Qanday yorug‘ sado!
Oh, haq bo‘lsayding,
Koshki, ishq ufqiday sochsaydi bir nur,
Zor dillarga, o‘shal yorug‘ ovozim,
Tiriklikka ato etsaydi surur.

Bilaman, bu so‘zga hech kim zor emas,
Havoyi qo‘shiqlar barchasi bekor.
Hech kimsa osmonning nigohi ichra
Boru yo‘qligiga qilmas e’tibor.

Fursat o‘tdi.
Xullas, ketmog‘im kerak,
Va tag‘in yo‘limda etaman davom.
Qay bir qadrdonga vidolar aytib,
Qay bir qadrdonga yo‘llayman salom.

Va sendan ham uzr so‘rayman, kechir,
Chunki, umidlarim o‘tkinchi, tushun.
Mendan to osmoniy xayoling qadar
Ming yillik yo‘l bordir uzundan-uzun.

EGIZAK KO‘ZGU

Hayot nima?
Ikki tomonli ko‘zgu:
Bir tomoni yorug‘, ya’ni, tong, ya’ni,
Ranglar tarovati, shodlik muhayyo.
Boshqa yog‘i – zulmat, ya’ni, tun, ya’ni,
Vahm bosar, umid ko‘tarar g‘avg‘o.
Men egizak ko‘zgu ichra yashayman,
Ko‘zlaring bo‘lgan kun bedor,
Tasvirim
Ko‘zgudan qochadi, bo‘lmagay nigor.
Endi o‘zin sodiq nurlarini ham,
Ko‘zlarim ko‘zingga aylamas nisor.
Qo‘llaring men tomon yetib kelgan kun,
Tomirlarim sovib, sukut saqlar jim.
Ostin-ustin bo‘lmas larzaga tushib,
Ichki hayajondan titramas tanim.
Saloming qutlovi yetganda bir kun,
Javob yo‘llamaydi ovozim sasi.
Borlik, yo‘qlik aro o‘shanda tushar
Bizning oramizga vahm pardasi.
Tonglar nuriga g‘arq bo‘lgan ko‘zlarim
Bundan so‘ng quyoshdan so‘z ochmas boshqa.
Hali ham kech emas, ko‘zlarimga kel,
Shu yerda – egizak ko‘zgu,
Bor shodlik,
Bor qayg‘u, ko‘zlari to‘lgandir yoshga.
Angla rozu nozning bu tasavvurin,
Sovuq hayratining bordir yog‘dusi.
Javob top umrning muammosiga,
Ey, hayotning sodda, go‘zal orzusi.
Ko‘zimga kelgin!
Ey, suvning yuzida
Aks etib turguvchi quyoshim, shu tob.
Barcha iltijoyu o‘tinchlarimga
Yolg‘iz sen erursan osmondan javob!

SHAKAR TA’MI

Jimlik – necha yillik umrimning ismi,
Butun hayotimning ismidir, balki.
Bu tun, zulmat, uxlab yotgan dev kabi
Og‘ir nafas olar,
Jim qoldim qo‘rqib.
Axir, kimni chorlay, kim bor, kim ham bor?
Qari jodugarday zamon
Hammani,
Jumladan, meni ham ayladi karaxt.
Endi men qarayman befarq va loqayd,
Shabnam hujumiga, sel hamlasiga,
Ruhim nolasiga solmasman quloq,
Havasim nigohin ul ko‘zboylog‘ich
Bahorga endi yor etmasman bu chog‘.
Shaytondan qo‘rqqanday, yilimdan qo‘rqib,
Jahon tilsimiga bo‘lmam mubtalo.
Behuda jo‘shgan g‘am, shodliklar aro.
Endi sovuq boqqum, ey, yor, ko‘zingga,
Endi men yodingdan axtarib najot,
Sen kabi kimnidir unutmoq yo‘lin
O‘rgataman (garchi, og‘ir) o‘zimga.
Og‘ir nafas olar, uxlagan devday
Bu tun zulmat…
Kimdir yo‘lladi salom.
Salom, ey, zulmatning zavoli, g‘amxo‘r,
Salom, ey, sadosi tosh niqobidan
Xaloslik haqida etgan xabardor.
Salom, ey sadosi tongdan bir darak,
Salom, ey, firoqdan bo‘zlayotgan nay,
Achchiq nolasida shakar ta’mi bor…

Odil Ikrom tarjimalari

Yana shu mavzuda:
Farzona. She’rlar. Odil Ikrom tarjimalari




044

(Tashriflar: umumiy 811, bugungi 1)

Izoh qoldiring